KU LANGUTANA NI KU TLAKUKA KA MINXAVO

Yi Tirhise Kahle Mali

Ku tlakuka ka minxavo swa hi tikela hinkwerhu. Kambe a wu fanelanga u titwa u nga pfuni nchumu. Ku ni leswi u nga swi endlaka leswaku u antswisa xiyimo xa wena.

HIKWALAHOKAYINI SWI RI SWA NKOKA KU YI TIRHISA KAHLE MALI?

Loko u nga yi tirhisi kahle mali ya wena, swi nga endla leswaku u tshamela ku vilela. Hambiloko u nga ri na mali yo tala, u nga endla swo karhi leswi nga ku pfunaka leswaku u yi tirhisa kahle.

LESWI U NGA SWI ENDLAKA

Hanya hi leswi u nga na swona. Loko u endla leswi, u ta swi kota ku lawula swiyimo swa wena swa timali naswona u ta tiyiseka leswaku wa swi hakela swikweleti leswi a wu nga swi langutelanga.

Loko u tsala ehansi mali leyi u yi kumaka ni leswi u nga ta swi xava, swi ta ku pfuna leswaku u nga tirhisi mali yo tlula leyi u nga na yona. Loko u ri karhi u yi tsala ehansi, tiyiseka leswaku u tirhisa mali eka swilo leswi u swi lavaka. Kutani namarhela leswi u swi tsaleke naswona u antswisa loko minxavo kumbe muholo wu cincacinca. I ntiyiso leswaku loko u catile, u fanele u katsa nkataku eka xiboho xin’wana ni xin’wana.

Ringeta leswi: Loko swi koteka, xava swilo kunene ematshan’weni yo swi lomba. Van’wana va kume leswaku ku endla tano, swi va pfuna ku yi tirhisa kahle mali ni ku papalata swikweleti. Nakambe, tinyike nkarhi wo pfuxeta switatimendhe swa le bangi. U ta titwa u rhuliwe ndzhwalo loko u tiva leswaku u na mali muni.

Ku hanya hi leswi u nga na swona a swi olovi. Kambe swi ta ku pfuna loko u hlele kahle. Nakambe, a wu nge vileli ngopfu hi mali.

“Hlayela swilo hinkwaswo leswi lavekaka.”—Luka 14:28.

Hlayisa ntirho wa wena. I yini leswi u nga swi endlaka leswaku u hlayisa ntirho wa wena? Hi leswi swiringanyeto swin’wana: Fika hi nkarhi. Rhandza ntirho wena. Pfuna van’wana u tlhela u tirha hi matimba. Vana ni xichavo. Landzela milawu naswona u ringeta ku antswisa vuswikoti bya wena.

Papalata ku tlangisa mali. Tivutise, ‘Xana ndzi tirhisa mali yo tala eka swilo leswi nga bohiki kumbe leswi nga riki swinene?’ Hi xikombiso, vanhu vo tala va tlangisa mali leyi va yi tirheleke ku vava ku xava swidzidziharisi, va gembula, va dzaha kumbe va nwa ngopfu byala. Mikhuva leyi yi nga tlhela yi endla leswaku va vabya ni ku heleriwa hi mitirho.

“Wa tsaka munhu la kumaka vutlhari . . . Ku byi kuma swi antswa ku tlula ku kuma silivhere.”—Swivuriso 3:13, 14.

Hlayisa mali leyi nga ta ku pfuna eka swiyimo swa xihatla. Loko swi koteka, hlayisa swimalana leswi nga ta ku pfuna eka swiyimo leswi u nga swi langutelangiki kumbe swa xihatla. Swimalana sweswo swi ta pfuna wena kumbe xirho xa ndyangu lexi sunguleke ku vabya hi xitshuketa, ku heleriwa hi ntirho kumbe xiyimo xin’wana lexi nga languteriwangiki.

‘Nkarhi ni swiendlakalo leswi nga languteriwangiki swa hi wela hinkwerhu.’—Eklesiasta 9:11.

Swiringanyeto Leswi Nga Ta Ku Pfuna Ku Hlayisa Mali

Sweka swakudya ekaya.

Hakanyingi swa durha ku dya etirhesiturente kumbe ku tshamela ku xava swakunwa ni swakudya leswi swekiweke. Ku sweka swakudya ekaya swi lava nkarhi ni matimba kambe swi ta ku pfuna u hlayisa mali. Nakambe u ta swi sweka hi ndlela leyi u swi tsakelaka hayona.

Ehleketa hi leswi u lavaka ku swi xava.

Tsala leswi u lavaka ku swi xava naswona u xava swona ntsena. Papalata ku xava swilo leswi a wu nga lavi ku swi xava.
Loko mali ya wena yi ku pfumelela, xava swilo swi tele loko swi chipile. Tiyiseka leswaku u ni ndhawu yo veka swakudya leswi hatlaka swi onhaka leswaku u ta papalata ku swi tlangisa.
Xava swilo swo chipa loko swi vonaka swi ri kahle.
Xava swilo hi ku tirhisa inthanete leswaku u ta kuma minxavo ya le hansi ni ku papalata ku xava leswi a wu nga lavi ku swi xava naswona vana ni vuxiyaxiya eka ndlela leyi u tirhisaka mali hayona. Xana u nga ringeta ku xava hi ku tirhisa inthanete loko swi koteka laha u tshamaka kona?
Xava loko ku ri na seli u tlhela u tirhisa ti-coupon loko ti ri kona. Ringanisa minxavo ku katsa ni mali leyi u yi tirhisaka ku xava gezi ni mati.

Ehleketisisa u nga si xava swilo leswintshwa.

Tikhampani to endla tifoni ni switirhisiwa swin’wana swa elektroniki ti tshamela ku endla swilo leswintshwa leswaku ti endla mali yo tala. Yimanyana kutani u tivutisa u ku: ‘Xana swi ta ndzi vuyerisa loko ndzo xava xitirhisiwa lexintshwa? Xana ndzi fanele ndzi xi xava sweswi? Ni loko ndzi xi lava, xana hakunene ndzi lava lexi xa ha ku humaka?’

Lunghisa ni ku tlhela u tirhisa switirhisiwa swa khale.

Hlayisa switirhisiwa swa wena leswaku swi ta tshama nkarhi wo leha naswona loko swi nga dyi mali swi lunghise loko swi onhaka. Nakambe u nga ha ehleketa hi ku xava swilo leswi nga riki swintshwa.

Byala swakudya swa wena.

Siya xindhawana leswaku u ta byala swakudya swa wena. Ku engetela eka ku hunguta mali yo xava swakudya, u nga ha byala hi xikongomelo xo xavisa kumbe ku avelana ni van’wana.

“Makungu ya lava gingiritekaka ma pfuna hakunene.”—Swivuriso 21:5.

“Hi tshama hi langute minxavo ya swilo swa siku ni siku naswona hi ni vuxiyaxiya eka ndlela leyi hi ma tirhisaka hayona makhadi ya hina.”—Miles wa le Nghilandhi.

“Loko hi nga si ya eku xaveni ka swakudya, mikarhi hinkwayo mina ni ndyangu wa mina hi tsala ehansi swilo leswi hi swi lavaka.”—Jeremy wa le U.S.A

“Nkarhi ni nkarhi hi cinca ndlela leyi ndyangu wa hina wu yi tirhisaka hayona mali kutani hi fambisana ni xiyimo xa ikhonomi naswona hi veka mali etlhelo leswaku hi ta yi tirhisela swiendlakalo leswi nga languteriwangiki.”—Yael wa le Israel.

“Hi dyondzisa vana va hina ku lunghisa swilo leswi onhakaka ematshan’weni yo xava leswintshwa. Leswi swi katsa movha wa hina ni swilo swa le ndlwini. Mina ni nghamu hi tlhela hi ringeta ku papalata ku xava swilo leswi swa ha ku humaka.”—Jeffrey wa le U.S.A.

“Ndzi hungute ndlela leyi ndzi tirhisaka mali hayona hi ku byala matsavu ni ku fuwa tihuku. Ndzi tlhela ndzi kota ku nyika ni vanhu van’wana matsavu ya mina.”—Hono wa le Myanmar.

Wanuna u khaya mihandzu yo hambanahambana enghadini.