Masiku Ya Makumu

Nhlamuselo: Bibele yi tirhisa marito lama nge “masiku ya makumu” ku hlamusela nkarhi wo hetelela lowu yisaka eku avanyiseni loku vekiweke hi Xikwembu loku funghaka ku hela ka mafambiselo ya swilo. Mafambiselo ya Xiyuda ni vugandzeri bya wona lebyi a byi endleriwa etempeleni ya le Yerusalema, swi langutane ni masiku ya swona ya makumu enkarhini lowu heleke hi ndzoviso wa 70 C.E. Leswi endlekeke enkarhini wolowo a swi fanekisela leswi nga ta voniwa hi ndlela leyikulu swinene ni ku hlanganisa misava hinkwayo enkarhini lowu matiko hinkwawo ma nga ta langutana ni ku avanyisa loku lerisiweke hi Xikwembu. Mafambiselo ya sweswi yo biha ya swilo, lama funengeteke misava hinkwayo, ma nghene emasikwini ya wona ya makumu hi 1914, naswona rixaka rin’wana leri a ri hanya enkarhini wolowo ri ta vona ku herisiwa ka wona eka “nhlomulo lowukulu.”

I yini lexi kombisaka leswaku hina namuntlha hi hanya “emasikwini ya makumu”?

Bibele yi hlamusela swiendlakalo ni swiyimo leswi funghaka nguva leyi ya nkoka ya nkarhi. “Xikombiso” hi lexi hlanganeke, lexi vumbiwaka hi vumbhoni byo tala; xisweswo ku hetiseka ka xona ku lava leswaku swiphemu hinkwaswo swa xikombiso lexi swi humelela erixakeni rin’we. Swiphemu swo hambana-hambana swa xikombiso lexi swi tsariwe eka Matewu tindzima 24, 25, Marka 13, na Luka 21; ku ni vuxokoxoko byin’wana eka 2 Timotiya 3:1-5, 2 Petro 3:3, 4, na Nhlavutelo 6:1-8. Leswaku hi kombisa leswi, hi ta bula hi swiphemu swi nga ri swingani leswi xiyekaka swa xikombiso lexi.

“Tiko rin’wana ri ta pfukela tiko rin’wanyana, mfumo wun’wana wu ta lwa ni mfumo wun’wanyana” (Mt. 24:7)

Nyimpi yi onhe vutomi emisaveni ku ringana magidi ya malembe. Ku lwiwe tinyimpi ta matiko hinkwawo ni tinyimpi exikarhi ka matiko yo karhi. Kambe ku sukela hi 1914 ku lwiwe nyimpi yo sungula ya misava. Leyi a ku nga ri nyimpi ya mavuthu mambirhi ntsena exivandleni xa nyimpi. A ku ri ro sungula leswaku mimfumo hinkwayo leyikulu yi lwa. Matiko hinkwawo—ku katsa ni vaaka-tiko hinkwavo—ma susumeteleke ku seketela matshalatshala ya nyimpi. Ku ringanyetiwa leswaku loko ku hela nyimpi leyi 93 wa tiphesente ta vaaka-tiko va misava a ti katsekile. (Malunghana ni nkoka wa matimu wa 1914, vona matluka 127-8.)

Hi laha swi vhumbhiweke ha kona eka Nhlavutelo 6:4, ‘ku rhula a ku susiwile emisaveni.’ Xisweswo misava yi ye emahlweni yi ri exiyin’weni xa minkitsikitsi ku sukela hi 1914. Nyimpi ya Vumbirhi ya Misava yi lwiwe ku sukela hi 1939 ku ya ka 1945. Hi ku ya hi Admiral Gene La Rocque, ku ta fika eka 1982 ku ve ni tinyimpi tin’wana ta 270 ku sukela hi 1945. Ku dlayiwe vanhu va 100 wa timiliyoni etinyimpini eka lembe-xidzana leri. Nakambe, hi ku ya hi nkandziyiso wa 1982 lowu nge World Military and Social Expenditures, elembeni rero a ku ri ni vanhu va 100 wa timiliyoni lava a va katseke hi ku kongoma kumbe hi tindlela tin’wana etimhakeni ta nyimpi.

Xana ka ha laveka swin’wana swo hetisisa xiphemu lexi xa vuprofeta? Ku ni makume ya magidi ya matlhari ya nyutliya lama vekeriweke ku tirhisiwa hi ku hatlisa. Vativi va sayense lavakulu va vule leswaku loko matiko mo tirhisa hambi xiphemunyana xa matlhari ya wona ya nyutliya, nhluvuko kumbexana ni vanhu hinkwavo swi nga lovisiwa. Kambe vuprofeta bya Bibele a byi kombeteli eka vuyelo byebyo.

“Ku ta va ni tindlala . . . ematlhelweni layo tala” (Mt. 24:7)

Ku ve ni tindlala to tala ematin’wini ya vanhu. Xana lembe-xidzana ra vu-20 ri khumbiwe ku fikela kwihi ha tona? Nyimpi ya misava yi vange ndlala leyikulu eYuropa ni le Asia. Afrika ri hlaseriwe hi dyandza, leri vangeke ku pfumaleka lokukulu ka swakudya. Loko lembe ra 1980 ri ya eku heleni Nhlangano wa Swakudya ni Vurimi wu ringanyete leswaku vanhu va 450 wa timiliyoni a va sika hi ndlala, naswona va kwalomu ka gidi ra timiliyoni a va nga ri na swakudya leswi ringaneke. Exikarhi ka vona, kwalomu ka 40 wa timiliyoni va fa hi lembe—emalembeni man’wana va fika ni le ka 50 wa timiliyoni—hikwalaho ka ku pfumaleka ka swakudya.

Xana ku ni ku hambana ko karhi hi ku pfumaleka loku ka swakudya? Nhlavutelo 6:6 yi kombise leswaku mpimo wutsongo wa swakudya swa nkoka swo tanihi mavele kumbe maxalana a swi ta xavisiwa hi muholo wa siku (ku nga denari; vona Matewu 20:2), naswona yi tsundzuxe ehenhleni ko tirhisa swilo swo tanihi mafurha ya mutlhwari ni vhinyo hi ku hatlisa. Swilo leswi hinkwaswo a swi langutiwa tanihi swilaveko swa vutomi eVuxa Xikarhi hi nkarhi wolowo; kutani leswi swi vhumbhe ku pfumaleka lokukulu ka swakudya. Xiyimo lexi a xa ha ri xa ndhawu yo karhi ntsena, kambe i xa misava hinkwayo. Hi 1981 The New York Times yi vike leswaku: “Nhluvuko wa tindlela to hanya ni xilaveko lexi kulaka xa swakudya emisaveni hinkwayo swi vangele ku tlakuka ka minxavo ya swakudya, leswi endleke swi nonon’hwa leswaku matiko lama pfumalaka ma xava swakudya eka matiko man’wana.” Ematikweni yo tala ku humesiwa ka swakudya, hambi leswi ku nga ni mpfuno wa sayense ya manguva lawa, a ku swi kotanga ku fambisana ni ku engeteleka ka vaaki hinkwavo. Vativi va timhaka ta swakudya va manguva lawa a va voni leswaku wu nga va kona ntlhantlho wa xiviri wa xiphiqo lexi.

“Ku ta va ni ku tsekatseka [lokukulu, NW] ka misava” (Lk. 21:11)

I ntiyiso leswaku ku ve ni ku tsekatseka lokukulu ka misava eka malembe-xidzana lama hundzeke; ku tlula kwalaho, hi switirho swa vona swa matimba, vativi va sayense sweswi va vhumbha ku tsekatseka ka misava ko tlula miliyoni hi lembe. Kambe ku hava switirho swo hlawuleka leswi lavekaka swo tivisa vanhu leswaku ku tsekatseka lokukulu ka misava ku ta va rini.

Xana hakunene ku ve ni nhlayo leyikulu ya ku tsekatseka lokukulu ka misava ku sukela hi 1914? Hi ku ya hi tinhlayo leti kumiweke eka National Geophysical Data Center eBoulder, Colorado, leti seketeriwaka hi tibuku to tala leti tshembiwaka ta tinhlamuselo, hi 1984 ku hlayiwe tinhlayo leti hlanganiseke ntsena ku tsekatseka ka misava ka 7,5 kumbe ku tlula, hi ku ya hi mpimo wa Richter, kumbe loku vangeke ku onhaka ka nhundzu ya khume wa timiliyoni wa tirhandhi kumbe ku tlula, kumbe loku vangeke mafu ya 100 kumbe ku tlula. Ku kumiwe leswaku ku ve ni swiendlakalo swa 856 swa ku tsekatseka ka misava exikarhi ka malembe ya 2 000 emahlweni ka 1914. Ku hlaya loku fanaka ku kombise leswaku eka malembe ya 69 ntsena endzhaku ka 1914 ku ve ni ku tsekatseka ko tano ka misava ka 605. Sweswo swi vula leswaku, loko ku ringanisiwa ni malembe ya 2 000 lama hundzeke, xiringaniso xa lembe xi andze hi 20 ku sukela hi 1914.

“Mintungu . . . ematlhelweni layo tala” (Lk. 21:11)

Eku heleni ka nyimpi yo sungula ya misava, chachalaza ya le Spain yi hlasele misava hinkwayo, yi dlaya vanhu va kwalomu ka 20 wa timiliyoni ku nga mpimo lowu nga ringaniki na wun’wana ematin’wini ya mavabyi. Ku nga khathariseki nhluvuko lowu endliweke eka sayense ya vutshunguri, lembe na lembe vanhu va ntsandza-vahlayi va dlayiwa hi khensa, vuvabyi bya mbilu, vuvabyi byo tala lebyi tluletiwaka hi rimbewu, vuvabyi bya byongo, dari, vuvabyi bya swivungu bya mahlo, vuvabyi bya Chagas.

‘Ku andza ka vuhomboloki loku fambisanaka ni ku hola ka rirhandzu ra lavo tala’ (Mt. 24:11, 12)

Mutivi lonkulu wa timhaka ta vugevenga u ri: “Nchumu wun’we lowu u wu vonaka loko u languta vugevenga emisaveni hinkwayo i ku andza ka byona lokukulu ni loku phikelelaka hinkwako-nkwako. Swiyimo leswi hambaneke ni leswi a swi nyawuli, naswona hi ku hatlisa swi nga funengetiwa hi xiyimo lexi fanaka.” (The Growth of Crime, New York, 1977, Sir Leon Radzinowicz na Joan King, matl. 4-5) Ku andza loku i ka xiviri; a ku vangiwi hi ku antswisiwa ka ndlela yo rhekhoda swiviko. I ntiyiso leswaku ni le tinxakeni ta khale swigevenga a swi ri kona, kambe vugevenga a byi si tshama byi andza ku fana ni sweswi. Vanhu lava kuleke va swi tiva kahle sweswo.

Vuhomboloki lebyi ku vulavuriwaka ha byona evuprofeteni byi katsa ku honisa milawu ya Xikwembu leyi munhu a yi tivaka, ku titeka u ri wa nkoka evuton’wini ku tlula Xikwembu. Hikwalaho ka langutelo leri, ku dlaya vukati ku ya ku kula ngopfu, vuxaka bya rimbewu ehandle ka vukati ni vusodoma swi hangalakile swinene, naswona lembe na lembe ku susiwa makhwiri ya makume ya timiliyoni. Vuhomboloki byo tano byi hlanganisiwa (eka Matewu 24:11, 12) ni nkucetelo wa vaprofeta va mavunwa, lava bakanyaka Rito ra Xikwembu va seketela tidyondzo ta vona. Ku yingisa tifilosofi ta vona ematshan’wini yo namarhela Bibele swi hoxa xandla eka misava leyi nga riki na rirhandzu. (1 Yoh. 4:8) Hlaya nhlamuselo ya yona eka 2 Timotiya 3:1-5.

“Ku ta humelela ni swilo leswi chavisaka ngopfu” (Lk. 21:11)

U.S. News & World Report, (October 11, 1965, tl. 144) yi te: “Ntiyiso lowu nga kona hi leswaku namuntlha ntlhaveko lowukulu swinene lowu fumaka vutomi bya hina i ku chava.” Magazini wa le Jarimani lowu nge Hörzu wu vike leswaku: “Vanhu a va si tshama va khomiwa hi ku chava ku fana ni sweswi.”—No. 25, June 20, 1980, tl. 22.

Ku ni swilo swo tala leswi hoxaka xandla eka moya lowu wa misava hinkwayo wa ku chava: vugevenga lebyi chavisaka, ku pfumaleka ka mintirho, ku tsekatseka ka ikhonomi hi mhaka ya leswi matiko yo tala ma nga ni swikweleti, ku thyakisiwa ka ndhawu hinkwayo, ku pfumaleka ka mindyangu leyi tiyeke, leyi nga ni rirhandzu, ni mianakanyo ya leswaku vanhu va langutane ni khombo leri nga le kusuhi ra ndzoviso wa nyutliya.

‘Valandzeri va ntiyiso va Kreste va ta vengiwa hi matiko hinkwawo hikwalaho ka vito ra yena’ (Mt. 24:9)

Nxaniso lowu a wu vangiwi hi ku nghenela tipolitiki kambe ‘hi mhaka ya vito ra Yesu Kreste,’ hikuva valandzeri vakwe va namarhela yena tanihi Hosi ya Yehovha ya Vumesiya, hi ku xixima ka vona Kreste ku tlula mufumi wihi na wihi wa misava, hikwalaho ka ku namarhela ka vona hi ku tshembeka eMfun’weni wa yena ni ku nga katseki etimhakeni ta tihulumendhe ta vanhu. Hi laha matimu ya manguva lawa ma tiyisekisaka ha kona, sweswo hi leswi Timbhoni ta Yehovha ti langutaneke na swona eswiphen’wini swo tala swa misava.

‘Ku chumayeriwa ka mahungu lawa lamanene ya mfumo emisaveni hinkwayo leyi akiweke leswaku byi va vumbhoni’ (Mt. 24:14)

Rungula leri a ri ta chumayeriwa, hi leswaku Mfumo wa Xikwembu lowu nga emavokweni ya Yesu Kreste wu sungule ku fuma ematilweni, leswaku hi ku hatlisa wu ta herisa mafambiselo hinkwawo yo biha ya swilo, leswaku ehansi ka ku fuma ka wona vanhu va ta kuma ku hetiseka naswona misava yi ta va paradeyisi. Mahungu wolawo lamanene ma chumayeriwa namuntlha ematikweni yo tlula 200 ni le swihlaleni, ku ya fika eswiphen’wini swa le kule swa misava. Timbhoni ta Yehovha ti tirhisa madzana ya timiliyoni ta tiawara entirhweni lowu lembe na lembe, ti endla maendzo ya yindlu na yindlu hi ku phindha-phindha leswaku un’wana ni un’wana la kumekaka a kota ku swi twa.

Xana swiendlakalo leswi hinkwaswo swa “masiku ya makumu” swi kombetela eka yini?

Lk. 21:31, 32: “Loko mi vona swilo sweswo swi humelela, mi ta tiva leswaku Mfumo wa Xikwembu wu le kusuhi [hi leswaku, nkarhi lowu wu nga ta lovisa misava leyi yo biha ivi wona wu lawula timhaka hinkwato ta misava]. Ndzi tiyisile ndzi ri ka n’wina, rixaka leri ri nga ka ri nga hundzi, ku nga si humelela swilo leswi hinkwaswo.” (“Rixaka” leri a ri hanya eku sunguleni ka ku hetiseka ka xikombiso hi 1914 sweswi se ri dyuharile. Nkarhi lowu saleke wu fanele wu kome ngopfu. Swiyimo swa misava swi kombisa kahle leswaku sweswo swi tano.)

Ha yini Timbhoni ta Yehovha ti vula leswaku “masiku ya makumu” ma sungule hi 1914?

Lembe ra 1914 ri xiyeka hi vuprofeta bya Bibele. Leswaku u kuma vuxokoxoko malunghana ni nkarhi lowu, vona matluka 134-6, ehansi ka xihloko-nkulu lexi nge “Masiku Ya Swiendlakalo.” Ku kongoma ka nkarhi lowu ku kombisiwa hi ntiyiso wa leswaku swiyimo swa misava leswi ku vhumbhiweke leswaku swi ta kombisa nguva leyi swi endlekile ku sukela hi 1914 hi laha swi vhumbhiweke ha kona. Tinhla leti andlariweke laha henhla ti kombisa mhaka leyi.

Xana van’wamatimu va misava va ri languta njhani lembe ra 1914?

“Loko hi languta endzhaku sweswi hi swi vona kahle namuntlha leswaku ku tlhekeka ka Nyimpi yo Sungula ya Misava ku tise ‘Nguva ya Maxangu’ ya lembe-xidzana ra vumakume-mbirhi—hi ku ya hi marito lama kandziyisaka ya n’wamatimu wa le Britain, Arnold Toynbee—leyi nhluvuko werhu wu nga siki humaka eka yona. Hi ku kongoma kumbe hi ndlela yin’wana, mpfilumpfilu lowu veke kona eka hafu ya lembe-xidzana leri hundzeke wu sungule hi 1914.”—The Fall of the Dynasties: The Collapse of the Old Order (New York, 1963), Edmond Taylor, tl. 16.

“Vanhu va rixaka ra Nyimpi ya Vumbirhi ya Misava, ku nga rixaka ra mina, va ta tshamela ku anakanya hi nyimpi ya vona tanihi xikombiso lexikulu xa ku cinca ka manguva lawa. . . . Hi fanele hi pfumeleriwa ku tinyungubyisa hi leswi, ku nga ku hlangana ka hina ni matimu. Kambe hi fanele ku tiva leswaku, hi ku ya hi ntshamisano, ku hundzuka lokukulu swinene ku vangiwe hi Nyimpi yo Sungula ya Misava. Hi wona nkarhi lowu mafambiselo ya politiki ni ya ntshamisano, lama tekeke malembe-xidzana ku ma aka, ma avaneke ha wona—leswi nkarhi wun’wana swi teke mavhiki ntsena. Naswona man’wana ma hundzuriwe hi ku helela. Enkarhini wa Nyimpi yo Sungula ya Misava hi kona laha switiyisekiso swa khale swi lahlekeke kona. . . . Nyimpi ya Vumbirhi ya Misava yi yise ku hundzuka loku emahlweni, yi ku kurisa yi tlhela yi ku tiyisa. Hi ku ya hi ta ntshamisano, Nyimpi ya Vumbirhi ya Misava a yi ri nyimpi yo hetelela ya Nyimpi yo Sungula ya Misava.”—The Age of Uncertainty (Boston, 1977), John K. Galbraith, tl. 133.

“Ku hundze hafu ya lembe-xidzana, kambe xivati lexi mhangu ya Nyimpi Leyikulu [Nyimpi yo Sungula ya Misava, leyi sunguleke hi 1914] yi xi siyeke emirini ni le ka moya-xiviri wa matiko a xi si suka . . . Maxangu lawa a ma ri makulu swinene enyameni ni le mahanyelweni lerova a ku na nchumu lexi tshameke hi laha a xi ri ha kona eku sunguleni. Vanhu hinkwavo ka vona: mafambiselo ya hulumendhe, mindzilakana ya matiko, milawu, mavuthu ya nyimpi, vuxaka bya matiko, swin’we ni mikhuva ya vanhu, vutomi bya ndyangu, fambelo ra swilo, swikhundlha, vuxaka bya vanhu—hinkwaswo swi cince hi ku helela. . . . Vanhu eku heteleleni va lahlekeriwe hi ku ringanisela ka vona, loku va nga ta ka va nga ku kumi ku ta fikela namuntlha.”—Jenerala Charles de Gaulle, a vulavula hi 1968 (Le Monde, Nov. 12, 1968, tl. 9).

Xana u kona loyi a nga ta va a hanya emisaveni endzhaku ka ku hela ka mafambiselo ya sweswi ya misava?

Swi tano hakunene. Makumu ya mafambiselo ya sweswi ya misava ma ta fika, kambe a ma nge tisiwi hi ku dlayeteriwa ka munhu un’wana ni un’wana hi nyimpi ya nyutliya, kambe hi nhlomulo lowukulu lowu katsaka ‘nyimpi ya siku lerikulu ra Xikwembu xa Matimba Hinkwawo.’ (Nhlav. 16:14, 16) Nyimpi yoleyo a yi nge lovisi misava, hambi ku ri ku lovisa vanhu hinkwavo.

Mt. 24:21, 22: “Nhlomulo wu ta va lowukulu enkarhini wolowo; nhlomulo lowo tano a wu si va kona hi mpfhuka misava yi tumbulukile ku fikela namuntlha, naswona a wu nga ha vi kona ni siku ni rin’we. Loko masiku walawo a ma nga hungutiwanga, a ku nga ta pona munhu, kambe hikwalaho ka vahlawuriwa va Xikwembu, masiku ya kona ma ta hungutiwa.” (Kutani “nyama” yin’wana, vanhu vo karhi, va ta pona.)

Swiv. 2:21, 22: “La’v̌a lulameke v̌a ta aka misav̌eni, la’v̌o tenga v̌a ta siyiwa kona; kambe la’v̌o biha v̌a ta susiwa la misav̌eni, ni timbabva ti ta ṭhuv̌uriwa ka yona.”

Ps. 37:29, 34: “La’v̌o lulama v̌a ta fuma misav̌a, v̌a ta ṭhama ka yona hi masiku. Ṭhemba Yehova, u hlayisa ndlela ya yena, o ta ku kurisa leŝaku u fuma misav̌a; kambe u ta v̌ona ku herisiwa ka la’v̌o biha.”

Ha yini Xikwembu xi pfumelela nkarhi wo lehisa xileswi wu hundza xi nga si lovisa lavo biha?

2 Pet. 3:9: “Hosi a yi hlweli ku endla leswi yi nga tshembisa swona, hilaha van’wana va twisisaka ‘ku hlwela’ hakona, kambe yi lehisa mbilu hikwalaho ka n’wina; a yi lavi leswaku ni un’we wa n’wina a lova, kambe yi lava leswaku hinkwavo va ta eku hundzukeni.”

Mar. 13:10: “Evhangeli yi fanele ku rhanga yi twarisiwa ematikweni hinkwawo.”

Mt. 25:31, 32, 46: “Siku N’wana-wa-Munhu [Yesu Kreste] a taka hi ku kwetsima ka yena, ni tintsumi hinkwato ti ri na yena, ú ta tshamisa exiluvelweni xa yena xo kwetsima. Kutani vanhu va matiko hinkwawo va ta hlengeletiwa emahlweni ka yena; ú ta hlawula van’wana a siya van’wana, kukotisa murisi loko a hlawula tinyimpfu exikarhi ka timbuti. Kutani volavo [lava tsandzekaka ku xiya vamakwavo va Kreste va moya tanihi vayimeri va Hosi hi yoxe] va ta ya eku biweni loku nga heriki, kambe lavo lulama va ta ya evutomini lebyi nga heriki.”

Nakambe vona matluka 239-40 na 324-6.

Loko Munhu A Ku—

‘Swiyimo a swi bihanga ngopfu namuntlha; i khale ku ri ni tinyimpi, tindlala, ku tsekatseka ka misava ni vugevenga’

U nga ha hlamula u ku: ‘Ndza swi twisisa leswaku ha yini u titwa hi ndlela yoleyo. Hi tswaleriwe emisaveni leyi swilo leswi swi humelelaka siku na siku. Kambe van’wamatimu va hlamusela leswaku ku ni ku hambana lokukulu swinene eka lembe-xidzana ra vu-20. (Hlaya ku tshaha loku nga eka matluka 127-8.)’

Kumbe u nga ha ku: ‘Lexi nga xa nkoka a hi swona leswaku i khale ku ri ni tinyimpi, tindlala, ku tsekatseka ka misava ni vugevenga. Xana a wu swi lemukile leswaku xikombiso lexi Yesu a xi nyikeke a xi ri lexi katsaka swilo swo tala?’ Kumbexana u nga ha engetela u ku: ‘A nga vulanga leswaku xiendlakalo xin’we xi ta kombisa leswaku hi le “masikwini ya makumu.” Kambe loko xikombiso hinkwaxo se xi vonaka, sweswo hi swona swa nkoka—naswona ngopfu-ngopfu loko xi humelela emisaveni hinkwayo, ku sukela elembeni leri kombisiweke hi ntlhandlamano wa minkarhi wa Bibele.’ (Vona matluka 123-7, ni matluka 134-6.)

‘Mi swi tivisa ku yini leswaku rixaka leri taka a ri nge fanelani ni vuprofeta lebyi handle ka leri nga kona sweswi?’

U nga ha hlamula u ku: ‘Xexo i xivutiso xo tsakisa, naswona nhlamulo yi kandziyisa ntiyiso wa leswaku hakunene hi hanya “emasikwini ya makumu.” Njhani? Ina, xiphemu xa xikombiso lexi nyikiweke hi Yesu xi katsa nyimpi exikarhi ka matiko ni mimfumo. Kambe xana a ku ta endleka yini namuntlha loko ku hetiseka ka xikombiso lexi a ku lava leswaku hi rindzela ku tlhekeka ka nyimpi yin’wana ya misava exikarhi ka mimfumo ya matimba? Nyimpi yo tano a yi nga ta siya vanhu vatsongo loko vo va kona lava ponaka. Kutani, wa swi vona leswaku xikongomelo xa Xikwembu xa leswaku ku va ni vaponi xi kombisa leswaku sweswi hi le kusuhi swinene ni makumu ya mafambiselo lawa ya khale.’

Kumbe u nga ha ku: ‘Ku fananisa swiendlakalo swa misava ni vuprofeta lebyi swi fana ni ku fananisa minsalelo ya tintiho ni n’wini wa tona. A nga kona loyi a nga vaka ni minsalelo ya tintiho yo fana ni ya un’wana. Hi laha ku fanaka, swiendlakalo leswi sunguleke hi 1914 a swi nge phindhiwi eka rixaka ro karhi ra nkarhi lowu taka.’ Kumbexana u nga engetela u ku: (1) ‘Xin’wana ni xin’wana lexi vumbaka xikombiso lexi xi le rivaleni.’ (2) ‘Hakunene a hi swi lavi ku fana ni vanhu va le nkarhini wa Nowa. (Mt. 24:37-39)’

‘Makumu a hi nge ma voni enkarhini wa ku hanya ka hina’

U nga ha hlamula u ku: ‘Kambe wa kholwa leswaku Xikwembu xi ta teka goza hi nkarhi wo karhi, a swi tano ke?’ Kumbexana u nga engetela u ku: (1) ‘Ndlela yin’we ntsena leyi a hi ta kota ku tiva nkarhi lowu sweswo swi nga ta endleka ha wona i ku va A endle rungula rero ri kumeka eka hina. Kutani, Yesu u swi hlamusele kahle leswaku a ku na munhu la tivaka siku kumbe nkarhi, kambe u swi hlamusele khwatsi swilo leswi a swi ta endleka enkarhini wa rixaka leri a swi ta endleka eka rona.’ (2) ‘Nhlamuselo yoleyo yi hlanganisa swiendlakalo leswi u swi toloveleke. (Loko swi koteka, bula hi vuxokoxoko bya xikombiso, u tirhisa tinhla leti nyikeriweke eka matluka lama hundzeke.)’

‘A ndzi tikarhati hi swilo leswi; ndzi hanyela swa siku ra namuntlha ntsena’

U nga ha hlamula u ku: ‘Entiyisweni i swinene ku ka u nga vileli ngopfu hi swilo swa nkarhi lowu taka. Kambe hinkwerhu hi ringeta ku hlela vutomi bya hina hi ndlela yo sirhelela vutomi bya hina ni bya varhandziwa va hina. Ku endla makungu lama tiyeke swa pfuna. Bibele yi kombisa leswaku ku ni swilo swo saseka leswi hi rindzeleke, naswona hi ta va hi tlharihile loko hi kunguhatela ku swi kuma. (Swiv. 1:33; 2 Pet. 3:13)’

‘A ndzi ehleketi hi swiyimo leswi hinkwaswo swo biha; ndzi lava ku khorwiseka hi vumundzuku’

U nga ha hlamula u ku: ‘Lexi tsakisaka, Yesu u vule leswaku ku ta va ni xivangelo lexinene lexi endlaka valandzeri vakwe va khorwiseka esikwini ra hina. (Lk. 21:31)’ Kumbexana u nga engetela u ku: ‘Kambe xiya leswaku a nga va byeli leswaku va nga vi na mhaka ni leswi endlekaka emisaveni kutani va titsakela. U vula leswaku ku khorwiseka ka vona ku ta va ku tiyile; ku ta vangiwa hi ku twisisa ka vona leswi swiendlakalo swa misava swi vulaka swona ni vuyelo bya kona.’