Dezembro

Mupostoli Pedro i tsalile magezu lawa kasi ku tiyisa maKristu lezvaku ma timisela kukarateka loku ku tisiwako hi Sathani. A matimu ya “lava va nga timisela” ma hi gondzisa lezvi hi nga mahako kasi hi simama hi tiyile ni ku hi alakanyisa lezvaku hi ta chachazelwa hi kukholwa ni kutiya hlana. (Jak. 5:11) Kuzvilava u kari u lwisana ni ku vengiwa kutani ku xanisiwa hi valala va wukhongeli ga lisine. Hi tlhelo gin’wani zvi nga maha u hi dhota kutani muwoneleli wa cipandze loyi a bindzelwako hi mitiro leyi a faneleko ku maha. Ehleketa hi cikombiso ca Pawule. I kumene ni zvikarato zvo tala zvi nga vangiwa hi valala vo leva, niku siku ni siku i wa tshama na a karatekile hi ku alakanyela a mabandla. (2 Kor. 11:23-29) Hambulezvo, a nga mbhelangi ntamu, niku a cikombiso cakwe ci tiyisile van’wani. (2 Kor. 1:6) Loku u timisela cikarato, alakanya lezvaku a cikombiso ca wena ci nga vhuna van’wani lezvaku va timiselawu. w16.04 2:11, 14

Kani va vhumela lezvi hi chumayelako kani va hi vhukela, a kutala ka vanhu va vhumela lezvaku a Timboni ta Jehovha kota ntlawa ta tiveka nguvhu hi ntiro wa tona wa kuchumayela. Kuzvilava u tshukile u kuma vanhu wutirelini ga wena, va wula lezvaku a va vhumeli lezvi hi zvi kholwako hambulezvo va na ni cichavo hi hina hi kota ya ntiro lowu hi mahako. Kota hi zvi tivako, Jesu i phrofetile lezvaku a mahungu yo saseka ya Mufumo ma wa ta chumayelwa misaveni yontlhe. (Mat. 24:14) A mitlawa yo tala ya wukhongeli yi ti byela lezvaku yi chumayela a Ivhangeli, kutani mahungu yo saseka. Hambulezvo, a kutala ka zvikhati lezvi va mahako ku bhula ni munhu xungetano hi vona wutsumbu, ku fambisa khozo, kutani ku haxa mahungu ka televhizawu kutani Internet. A van’wani va wulawula hi minyikelo leyi va mahako kasi ku vhuna lava va welweko hi timhango kutani mizamo leyi va mahako ya ku vhulula zvipitali ni zvikola. Lezvo zvi famba kala kwihi loku hi zvi ecanyisa ni lezvi Jesu a nga laya vapizani vakwe lezvaku va zvi maha? w16.05 2:1, 2

Kusukela hi 1914, a mifumo ya vanhu yi kari yi bangelana ni Mufumo wa Nungungulu, lowu lokuloku wu to lamula matiko wu ma lovisa. (Lis. 2:2, 7-9) Nungungulu i tsika mifumo ya politika yi simama kuva kona hi kota ya lezvi yi nyikako kutshamiseka ko kari, loku ku hi vhunako ku chumayela mahungu yo saseka ya Mufumo wa Nungungulu. (Rom. 13:3, 4) Nungungulu i tlhela a hi kuca ku khongelela mifumo leyo, nguvhunguvhu loku ku hi lezvaku a zviboho zva yona zvi ta khumba wukhozeli ga hina. (1 Tim. 2:1, 2) Ha yisa timhaka ka tihosi ta mufumo kasi hi mahelwa kululama, a ku fana na mupostoli Pawule. Hambu lezvi a Bhibhiliya gi gondzisako lezvaku Sathani, a nala wa Nungungulu, i na ni ntamu hehla ka politika ya misava, a gi wuli lezvaku wa rangela murangeli mun’we ni mun’wani hi kukongoma. (Luka 4:5, 6) Hikwalaho, hi fanele ku potsa ku nyika maalakanyo ya lezvaku a hosi yo kari yi rangelwa hi Sathani. A kuhambana ni lezvo, laha hi tirisanako ni ‘tihosi, ni vafumeli,’ a hi faneli ku wulawula kubiha hi munhu. — Tit. 3:1, 2. w16.04 4:5, 6

U nga ha ti wutisa lezvi: ‘Ndzi nga zvi tivisa kuyini lezvi Jehovha a zvi tsakelako kasi lezvo a Mhaka yakwe a yi na nayo wo kongoma hi mhaka leyo?’ Laha ku nga hava nayo wo kongoma wa Bhibhiliya, hi nga ku pimisa kuyini a kurandza ka Nungungulu? Hi nga ku pima kutani ku ku tiva hi ku khongela ka yena ni ku vhumela ku rangelwa hi moya wakwe wa ku basa. Wona lezvi Jesu a nga zvi kotisa zvona ku tiva lezvi a Papayi wakwe a nga zvi lava. Ka makhati mambiri ma tsalilweko lomu ka Bhibhiliya, Jesu i rangile hi ku khongela zvonake a gisa zvidlemo zva hombe hi cihlamaliso. (Mat. 14:17-20; 15:34-37) Hambulezvo, a nga vhumelangi ku hundzulusa maribye ma maha zvibaba laha yena wutsumbu a ngazwa ndlala a tlhela a ringwa hi Sathani le ciwuleni. (Mat. 4:2-4) Kota lezvi a nga ma tiva a maalakanyo ya Papayi wakwe, Jesu i wa zvi tiva lezvaku a nga faneli ku hundzulusa maribye ma maha zvibaba. I wa zvi zwisisa lezvaku a ku tirisa ntamu wakwe kasi ku vhuneka yena n’winyi a hi zvona zvi nga kurandza ka Nungungulu. Hi ku ala ku maha lezvo, i kombile ku i wa tsumba lezvaku Jehovha i ta mu rangela ni ku mu hlayisa. w16.05 3:7, 8

A zvipandze zvo kari zva Bhibhiliya zvi wa tsalelwa munhu mun’we kutani ntlawa wun’we wa vanhu. Hi cigelo leco, na hi nga se sangula ku lera a Mhaka ya Nungungulu, zvi ngava zvi nene ku kombela Jehovha lezvaku a hi nyika maalakanyo ma longileko ku wona zvo hundza lezvi zvi tsalilweko ni wutlhari ga ku wona a zvigondzo lezvi a lavako lezvaku hi zvi kuma. (Ezra 7:10; Jak. 1:5) A cikhati u lerako cipandze co kari ca Bhibhiliya, ti nyike cikhati ca ku nyima u ti maha zviwutiso zvo kota lezvi: ‘A mahungu lawa ma ndzi byela yini ha Jehovha? Ndzi nga ma tirisisa kuyini wutomini ga mina? Ndzi nga ma tirisisa kuyini kasi ku vhuna van’wani?’ Loku hi ehleketa hi zviwutiso lezvo, handle ko kanakana hi ta vhuneka nguvhu hi lezvi hi lerako ka Bhibhiliya. Hi cikombiso, ehleketa hi lezvi zvi lavekako ka madhota ya maKristu hi kuya hi Mitsalo. (1 Tim. 3:2-7) Kota lezvi a kutala ka hina hi nga hiko madhota, kusanguleni hi nga ha alakanya lezvaku a cipandze leci a ci na civhuno ca hombe wutomini ga hina. Kanilezvi a xaxameto lowo wa matshamela ma lavekako ka madhota wa hi vhuna hi tindlela to tala nguvhu. w16.05 5:7, 8

Laha a vaJudha va nga chikela le Bhabhuloni wa kale kota tikhumbi, va kumile lezvaku a tiko lego gi tele hi zvifananiso ni vanhu va nga bohilwe hi mimoya ya kubiha. Hambulezvo, a vaJudha vo tsumbeka, vo kota Dhaniyeli ni vanghana vakwe va vanharu, va alile ku wumbiwa hi tiko ga Bhabhuloni. (Dhan. 1:6, 8, 12; 3:16-18) Dhaniyeli ni vanghana vakwe, va wa ti yimisele ku khozela Jehovha yece kota Muwumbi wabye, niku va zvi kotile! Dhaniyeli i hanyile Bhabhuloni kala a yafa; hambulezvo, a ngilozi ya Nungungulu yi wulile lezvaku i wa hi “wanuna a randzekako nguvhu.” (Dhan. 10:11, 19) Cikhatini ca kutsaliwa ka Bhibhiliya, a muwumbi i wa teka wumba a gi manyamanya kala ku huma cibya leci a ci lavako. Inyamutlha a vakhozeli va lisine va wona Jehovha kota Hosi ya Hombe wuakweni gontlhe, loyi a nga ni ntamu wa ku wumba vanhu ni matiko. (Jer. 18:6) Nungungulu i na ni ntamu kambe wa ku wumba mun’we ni mun’wani wa hina. Hambulezvo, wa zvi tiva lezvaku hi tlhatlhekile ku ti hlawulela niku i lava lezvaku hi mu ingisa hi ku zvi randza. w16.06 2:1, 2

Sathani i lava ku hi maha hi kholwa ku kasi hi tsaka hi wutomi, hi fanele kuva ni zvilo zvo tala. Hikwalaho i tirisa tiko gakwe ni “kunavela ka mahlo” kasi ku hi maha hi lava zvilo zvo tala contlhe cikhati. (1 Joh. 2:15-17; Gen. 3:6; Mav.  27:20) Hi tshamela ku wona ni kuzwa zvinavetiso zvi hi kucetelako ku xava zvilo zva ha hi ku humako. U tshuka u xava nchumu hi ku wu wona kusaseka lomu citolo kutani laha ka cinavetiso? Loku zvi hi tano, kuzvilava u gumesile u zvi wona ku wu wa nga laveki. Loku hi simama hi xava zvilo zvo kala zvi nga laveki, hi bindzisa wutomi ga hina. A zvilo lezvo zvi hi colopetela ku tirela Jehovha. Hi cikombiso, hi nga vhumala cikhati co gondza Bhibhiliya, ku longisela mitlhangano ni ku patseka ka yona, ni ku chumayela hi kukhandzakanya. Alakanya lezvaku mupostoli Johani i tlharihisile aku: “A tiko ga hundza, ni kunavela ka gona.” w16.07 1:3, 4

A bandla ga wuKristu ga zana ga malembe go sangula gi wa wumbiwa hi vaJudha, vaGreki, vaRoma, ni vanhu va matiko man’wani. Va wata hi ka wukhongeli go hambanahambana, niku va wa hi ni mikhuwo yo hambana ni mawonela yo hambana kambe. Hi kota ya lezvo, a van’wani zvi va karatele ku vhumela makhozelela maswa kutani ku tsika zvontlhe zvi yelanako ni lezvi va nga khozelisa zvona kale. Mupostoli Pawule i zvi wonile na zvi ringana a ku va alakanyisa lezvaku a maKristu ma na ni Nungungulu mun’we, ku nga Jehovha. Gi tshamisile kuyini a bandla ga wuKristu nyamutlha? Muphrofeti Isaya i phrofetile lezvaku “a masikwini yo gumesa,” a vanhu va matiko wontlhe va wa taya hi kuna citsungeni ca Jehovha ca wukhozeli ga lisine. Va wa taku: “[Jehovha] i ta hi gondzisa a tindlela takwe; zvonake hi ta famba mipfutleni yakwe.” (Isa. 2:2, 3) A zvo ku hi tsakisa a ku wona ciphrofeto leco na ci tatiseka! Kota wuyelo ga kona, a mabandla yo tala ma na ni vanhu va tihlonge to hambanahambana, mikhuwo yo hambana, ni tirimi to hambana, lava va dhumisako Jehovha. w16.06 3:15, 16

Zva karata ku alakanyela a zvilo zvo saseka lezvi Jehovha a vekeleko maKristu ma totilweko lezvi ma to ya zvi kuma a cikhati leci ma to fuma na Kristu le tilweni. (Luka 22:28-30; Fil. 3:20, 21; 1 Joh. 3:2) Va ta wumba “Jerusalema giswa,” a muswika wa Kristu. (Kuv. 3:12; 17:14; 21:2, 9, 10) Va ta tira na Jesu kasi “ku holisa matiko.” Va ta vhuna vanhu lezvaku tlhatlheka ka ndzhwalo wa ciwonho ni kufa va tlhela va va vhuna ku kuma kumbhelela. (Kuv. 22:1, 2, 17) A yin’we ya tindlela leti Jehovha a to kombisa hi tona tipswalo takwe laha misaveni ku vhuxa vanhu “zvilahleni.” (Joba 14:13-15; Joh. 5:28, 29) Hi vamani va to vhuxiwa? Vavanuna ni vavasati vo tsumbeka lava va ngafa na Kristu a nga sefa ni vanhu va “tiyivhu tin’wani” lava va fako na va tsumbekile ka Jehovha masikwini yo gumesa. A vanhu vontlhe lavo va kukholwa va ta vhuxiwa kasi va simama ku tirela Jehovha. — Joh. 10:16. w16.07 4:13-15

Hi fanele kuva ni kuxuva ka hombe ka ku simama hi maha lezvi zvi faneleko. Kanilezvi a hi lezvo zvoce. Masikwanyana mahlweni ka kufa kakwe, Jesu i byelile vapizani vakwe aku va fanele ku kombela Jehovha contlhe cikhati lezvaku a va vhuna. (Luka 21:36) Kasi hi nga etleli cikhatini leci ca magumo, hinawu hi fanele ku khongela ka Jehovha contlhe cikhati. (1 Ped. 4:7) Jesu i te a kugumesa ku ta chikela “hi cikhati leci mu nga ci alakanyiko.” (Mat. 24:44) Hikwalaho, hi fanele ku tshama na hi longile. Leci a hi cikhati ca ku zama ku hanyisa lezvi a tiko ga Sathani gi nge zvi ta hi nyika litsako. Lowo i noro ntsena. Kanilezvi, hi ku tirisa Bhibhiliya, Jehovha na Jesu va hi byela lezvi hi nga rindzelisako zvona. Hikwalaho, ngha hi chela kota hi zviphrofeto zva Bhibhiliya ni lezvi zvi tatisekisako zvona. A hi simameni hi tshinela ka Jehovha ni ku rangisa Mufumo wakwe wutomini ga hina. Hi ndlela leyo, a kugumesa ku ta ta hi kuma na hi longile. (Kuv. 22:20) Hi zvalezvo zvi lavekako kasi hi kuma wutomi! w16.07 2:15-17

A wukati gi nga tiya nguvhu loku a nuna ni sati va ‘honiselana ni ku tsetselelana.’ Kota lezvi va kalako va nga mbhelelangi, hi wumbiri gabye va ta tshuka va maha zvihoxo. Loku lezvo zvi maheka, va nga gondza cokari ka zvihoxo zvabye, va tlhela va gondza ku tsetselelana, ni ku kombisana lirandzo li seketelwako ka matshinya ya milayo ya Bhibhiliya. A lirandzo lelo “ciboho ca kumbhelela.” (Kol. 3:14) Lava va chadhileko va nga kombisana lirandzo lelo hi kuva ni lihlazva-mbilu ni wunene na va nga ‘alakanyeli hi kubiha loku va mahelweko kona.’ (1  Kor. 13:4, 5) Loku a nuna ni sati va nga zwanani ka mhaka yo kari, va fanele ku hatlisa ku yi lulamisa na gi nga se pela. (Efe. 4:26, 27) Zvi lava hlana ni kutikoramisa kasi ku wula ku: “Ndzi rivalele lezvi ndzi nga maha.” Kanilezvi a ku maha lezvo zvi vhuna ku lulamisa zvikarato niku zvi maha nuna ni sati va bohana. w16.08 2:6

Jesu i tirile nguvhu kasi ku chumayela Mufumo. I mbhetile cikhati co tala kambe na a gondzisa vapizani vakwe, a va komba ndlela yo gondzisa ni ku khatalela vanhu va Nungungulu. A vapizani va gondzile ku fana ni varisi va khatalelako khwatsi tiyivhu tabye. (Mat. 10:5-7) Filipu i wa khomekile nguvhu hi ntiro wa kuchumayela, hambulezvo i tlhelile a gondzisa vanhanyana vakwe a ku maha ntiro lowo. (Miti. 21:8, 9) Hinawu nyamutlha hi fanele ku gondzisa van’wani. Hikuyini? Mabandleni wontlhe misaveni, ku na ni vanhu va kalako va nga se bhabhatisiwa. A vanhu lavo va ha hiko vaswa lisineni va lava ku gondzisiwa. Hi fanele ku va vhuna ku zwisisa lezvaku hikuyini zvi nga zvi nene a ku ti lerela ni ku ti gondzela Bhibhiliya ha voce. Hi fanele ku va gondzisa kambe a ku chumayela mahungu yo saseka ni ku gondzisa vanhu. A vamakabye va cinuna va ha hi ku bhabhatiswako va fanele ku gondzisiwa kasi hi kufamba ka cikhati va zvi kota ku tira kota malandza ya wutireli kutani madhota. Vontlhe lomu bandleni va fanele ku ti karatela nguvhu ku gondzisa lava va ha hiko vaswa lisineni. w16.08 4:1, 2

A ku tira zvin’we ni vamakabye va hina zvi tiyisa wumun’we ga hina. Zvi tlhela zvi hi vhuna ku maha wunghana ga hombe hi tlhela hi tsumba nguvhu a makatekwa lawa ma to nehiwa lokuloku hi Mufumo wa Nungungulu. Loku hi tiyisa a mandla ya van’wani, hi va vhuna ku timisela zviyimo zvo bindza va tlhela va simama vava ni kutsumba ku nene hi wumandziko. (Isa. 35:4) Ahandle ka lezvo, a ku vhuna van’wani zvi tiyisa mandla ya hina kambe zvi tlhela zvi hi vhuna ku veka kupima ka lezvi zva ha tako. Loku hi ehleketa hi lezvi Jehovha a vhunisileko zvona ni ku vhikela malandza yakwe yo tsumbeka cikhatini ci hundzileko, hi engetela ku kholwa ka yena hi tlhela hi mu tsumba nguvhu. Hikwalaho loku u karateka hi kota ya zvikarato, “ngha a mandla ya wena ma nga mbheli ntamu!” (Zef. 3:16) U nga tiyiseka lezvaku loku u kombela Jehovha lezvaku a ku vhuna, a canja gakwe ga ntamu gi ta ku tiyisa gi tlhela gi ku yisa ka makatekwa ya Mufumo lawa ma nga kusuhani ni ku chikela. — Lis. 73:23, 24. w16.09 1:16-18

A cikhati leci a malandza ya Nungungulu ma hlawulako tinguwo ma lavako ku boha, ma alakanya a magezu lawa laha hehla. A kuhisa kutani cirami, nguva, matshamela ya lomu hi hanyako kona, ni zviyimo zvin’wani zvi nga khumba lezvi hi bohako. Kanilezvi a matshinya ya milayo ya Jehovha a ma tshuki ma cica. (Mala. 3:6) Loku ku hisa, zva karata nguvhu ku tiva tinguwo ti kombisako cichavo. Hambulezvo, a vamakabye va tsaka nguvhu loku hi potsa ku boha tinguwo to manya kutani to ulula laha ka kuza ti kombisa miri wa hina. (Joba 31:1) A cikhati leci hi biwako hi moya bimbini kutani ku hlamba lomu ka pisina, hi fanele ku hlamba hi tinguwo ti kombisako cichavo. (Mav. 11:2, 20) Hambu loku a votala ka tiko legi va boha tinguwo ti kombisako miri loku va hlamba, hina hi fanele ku tiyiseka lezvaku a tinguwo hi hlawulako ta mu nyika wudzundzo Jehovha, a Nungungulu wa hina wo basa. w16.09 3:11, 12

Jesu i wa tolovela ku wutisa vapizani vakwe lezvi va nga zvi kholwa. U nga pimanyisa cikombiso cakwe. A cikhati mu bhulako kutani ku maha zvilo ni vana va wena, va wutise lezvi va zvi alakanyako, u va tsika va ti phofula. Loku a vana va wena va nga tekeli ku kholwa zvilo zvo kari lomu ka Bhibhiliya, kombisa lihlazva-mbilu. Va vhune ku kuma mihlamulo ya zviwutiso zvabye. Hi lisine, zvi nene nguvhu loku a vana va wena va ku maha zviwutiso, hakuva lezvo zvi komba ku va lava ku zvi tiva. Hambu Jesu i wa maha zviwutiso a cikhati a nga hi n’wanana. (Luka 2:46) Va tive khwatsi vana va wena. U nga alakanyi lezvaku a vana va wena va kholwa ka Jehovha hi lezvi va yako kuchumayeleni ni mitlhanganweni ntsena. Va mu wonisa kuyini Jehovha, niku va alakanya yini hi Bhibhiliya? Maha zvontlhe u zvi kotako kasi ku tiva lezvaku ci kona ci mahako ku zvi va karatela a ku simama va tsumbekile ka Jehovha ke. Wulawula hi yena siku ni siku a cikhati u mahako zvilo ni vana va wena. Khongelela vana va wena, na mu hi zvin’we ni loku u hi wece. w16.09 5:3-5

Nyamutlha , a kutala ka Timboni ta Jehovha ti tshama na ti khomekile hi ku ti karatela ku tatisa ciphrofeto ca ku chumayela “ka wontlhe matiko ni tixaka ni tirimi ni mifumo.” (Kuv. 14:6) Xana wenawu, u lomu ka ku gondza lin’wani lirimi ke? A vokari va tira kota varumiwa kutani ku chumayela lomu ku nga ni tora ga hombe ga vatiri ka man’wani matiko. A van’wani va sangulile kuya mitlhanganweni ya bandla ga lirimi la matiko-wundle tikweni gabye ga mabeleko. Kota malandza ya Nungungulu, hi fanele ku ti karatela ku rangisa a lihanyo la hina la moya ni leli la mingango ya hina. Hambulezvo, hi nga tshuka hi khomeka nguvhu laha ka kuza zvi hi karatela ku kuma cikhati co ti mahela cigondzo co nyawula. Kanilezvi lava va nga ka bandla ga lirimi la matiko-wundle va kumana ni zvikarato zvin’wani. Va fanele ku gondza lirimi liswa. Ahandle ka lezvo, va fanele ku gondza zvilo zvi etileko zva Nungungulu hi kukhandzakanya. — 1 Kor. 2:10. w16.10 2:1-3

A vamakabye vo tala nyamutlha va tirela Jehovha na va tsakile hambu lezvi va xanisiwako. Ku na ni makume ya mazana ya vamakabye va vhalelweko paxweni le Eritreya, Singapura, ni le dzongeni wa Koreya hi ku ala ku ‘khoma supadho.’ A kutala ka vanhu va Jehovha a va xanisiwi kutani ku vhalelwa paxweni a ku fana ni vamakabye lava hi nga va wula. Kanilezvi a votala va xaniseka hi kota ya wusiwana, makhombo ya ntumbuluko, kutani tiyimpi. A van’wani va landzela a cikombiso ca Abrahama, Isaka, Jakobe, na Mosi, va tsika titshomba kutani nduma kasi ku tirela Jehovha na va nga colopetelwi hi nchumu. Cini ci va vhunako ku simama va tirela Jehovha na va tsakile? Ku randza Jehovha ni ku kholwa a zvitsumbiso zvakwe. Va zvi tiva lezvaku i ta chachazela a malandza yakwe ya kukholwa hi ku ma nyika wutomi ga pindzukelwa misaveni yiswa, laha ku to kala ku nga hi na kubiha. — Lis. 37:5, 7, 9, 29. w16.10 3:15, 16

A cikhati leci muphrofeti Jeremiya a nga chava a tlhela a mbhela ntamu, Jehovha i tsumbisile ku mu vhuna. (Jer. 1:6-10) Jehovha i rumele ngilozi kasi ku ya tiyisa muphrofeti wakwe Dhaniyeli yi tlhela yi mu byela ku munhu “a randzekako nguvhu.” (Dhan. 10:8, 11, 18, 19) Xana u nga tiyisa vamakabye hi ndlela yo fana ni leyo, a ku patsa ni maphayona zvin’we ni vamakabye va kulileko lava va kalako va nga ha zvi koti ku maha lezvi va nga maha kale ke? Hambu lezvi Jehovha na Jesu va nga hanya zvin’we hi malembe yo tala, a cikhati leci Jesu a nga hi laha misaveni, Jehovha i zvi wonile ku i fanele ku simama a tiyisa hlana N’wana wakwe. Jesu i zwile Papayi wakwe na a wulawula hi le tilweni a cikhati a nga sangula ntiro wakwe laha misaveni ni ka lembe go gumesa legi a nga hi laha misaveni. Ka makhati mambiri, Jehovha i te: “Loyi hi N’wana wa mina a randzekako, ndzi xaleleko khwatsi ha yena.” (Mat. 3:17; 17:5) Jehovha i mu tiyisile hlana hi ku rumela a ngilozi kasi yi ya mu nyika ntamu ni ku mu chavelela. — Luka 22:43. w16.11 1:7, 8

A hi contlhe cikhati zvi olovako ku ti khoma. Hi nga ha zangara nguvhu loku a wokari a hi rukatela kutani ku hi mahela kubiha, kuzvilava hi kota ya mahanyela ya lomu hi tako hi kona, hlonge ya hina kutani matshamela ya miri wa hina. Niku zvi nga hi bayisa nguvhu loku a munhu loye a hi rukatelako kutani a hi mahelako kubiha a hi makabye. Hi nga alakanyela a zvikarato zvo tala hi zvi potsako loku hi ingisa a wusungukati lego ga ku nga hatliseli ku zangara! (Mav. 16:32) A Bhibhiliya gi tlhela gi hi byela ku hi tsetselela van’wani kambe. Jesu i te loku hi nga tsetseleli van’wani, Jehovha yenawu a nga ta hi tsetselela. (Mat. 6:14, 15) Xana wa kombisa lihlazva-mbilu u tsetselela van’wani kutani zva lava ku u chukwatisa zvokari mhakeni leyi? Loku hi nga ti khomi, hi nga tshama ni civiti hambu kuza hi venga mun’wani. Hi nga tshuka hi maha van’wani kambe lomu bandleni vava ni tshamela lego. — Lev. 19:17, 18. w16.11 3:4-6

Hi kuzwa tora ga lisine la Bhibhiliya, hi va 1870, Charles Taze Russell ni vanhu van’wani va va tsongwani va sangulile ku gondza Bhibhiliya hi wukheta. Kusanguleni, Makabye Russell i wa lava ku tiva ku hi gihi wukhongeli gi gondzisako lisine. I fananisile lezvi a Bhibhiliya gi wulako ni tigondzo ta wukhongeli go tala gi vitwako ga wuKristu ni go kala gi nga hi ga wuKristu. Na zvi nga seya kule i polile lezvaku ku wa nga hi na wukhongeli ni gin’we gi nga kari gi landzela Mhaka ya Nungungulu hi kumbhelela. I wulawulile ni varangeli va tichichi to hambanahambana. Makabye Russell i wa alakanya ku va ta vhumela lisine leli yena ni vanghana vakwe va nga li kumile lomu ka Bhibhiliya kasi va gondzisa lisine lelo ka mabandla yabye. Kanilezvi a varangeli va wukhongeli va wa nga hi na mhaka nazvo. A Zvigondzani zva Bhibhiliya zvi no tekela ku zvi wona ku zvi wa nga ta zvi kota ku khozela Nungungulu ni vanhu va nga lumba wukhongeli ga mawunwa. w16.11 4:14

Lisine lezvaku ha potsa wubhayi, ni kupopiwa, ni zviwonho zvin’wani zva hombe. (1 Kor. 6:9-11) Hambulezvo, a hi nyimi laho. Hi lava ku potsa ni cihi leci ci kalako ci nga mu tsakisi Jehovha. Hi cikombiso, a hi potsi wubhayi ntsena, kanilezvi hi tlhela hi potsa ku alakanyela zvilo zva manyala. A hi potsi ku popiwa basi, kanilezvi hi tlhela hi potsa kunwa laha ka kuza hiva kusuhani ni ku popiwa. Ku nga ha laveka lezvaku hilwa nguvhu kasi ku hlula zviringo zvo kota lezvo, kanilezvi zva koteka. A kungo ga hina ku maha lezvi Pawule a nga wula laha a ngaku: “Mu nga vhumeli a kuwonha ku fuma mirini wa n’wina wa kufa, lezvaku mu ingisa a kunavela ka wona.” — Rom. 6:12; 7:18-20. w16.12 1:16, 19-21

Jesu i tsumbisile lezvaku a Papayi wakwe i ta hi nyika moya wa ku basa loku hi wu kombela. (Luka 11:10-13) A moya wa ku basa, kutani ntamu wa Nungungulu, wu hi vhuna ku kuma matshamela ya ma nene lawa a Nungungulu wa hina wa ntamu wontlhe a nga nawo. (Kol. 3:10) Loku hi ti karatela kuva ni matshamela lawo, hi ta hanyisana khwatsi ni van’wani, niku hi ta potsa zviyimo zvi vangako kukarateka. Zvi lava kutikoramisa kasi ku tsumba a “canja ga ntamu wa Nungungulu” ni ku ‘veka hehla ka yena kontlhe a kukarateka ka wena.’ (1 Ped. 5:6, 7) Kanilezvi, loku u ti koramisa, Jehovha i ta ku vhuna a tlhela a ku khatalela. (Mika 6:8) Loku u tiva lezvi u zvi kotako ku maha ni lezvi u kalako u nga zvi koti u nga ta ti tsumba. Hikwalaho, u nga ta karateka ku hundza mpimo hakuva u ta tsumba Nungungulu. w16.12 3:7, 12

Nowa i chumayele mahungu yo tlharihisa ya Jehovha hi kutsumbeka. Kuzvilava a ntiro lowo wu mu vhunile ku simama ava ni kukholwa ko tiya. Ahandle ka ku chumayela, i landzele cileletelo ca Jehovha ca ku aka taru. (Maheb. 11:7) A ku fana na Nowa, hi tshama hi khomekile hi ntiro wa Hosi. (1 Kor. 15:58) Hi cikombiso, hi nga vhunetela kuaka ni ku hlayisa tiSalawu ta Mufumo ni tiSalawu ta Mitlhangano ya Hombe, hi maha ntiro wa kuzvirandza mitlhanganweni ya hombe, kutani ku tira Beteli kutani ka muti wa wuhundzuluseli. A ku hundza lezvo, hi tshama hi khomekile hi ntiro wa kuchumayela, lowu wu tiyisako a kutsumba ka hina ka wumandziko. Hi na ni kutsumba hi wumandziko, niku kuya ku tiya nguvhu a cikhati hi bhulelako van’wani. A kutsumba loko ku hi vhuna ku simama ndleleni ya wutomi! — 1 Kor. 9:24. w17.01 1:8, 9

Hi fanele ku kombisa cichavo hi kutlhatlheka loku a van’wani va nga nako ka ku ti mahela zviboho. Hikuyini? Kota lezvi hontlheni hi tlhatlhekileko ku ti mahela zviboho, a hi contlhe cikhati a maKristu mambiri ma to maha zviboho zvo fana. Lezvo zvi patsa zviboho zva mahanyela ni zva wukhozeli. Loku hi alakanya lezvaku a muKristu mun’we ni mun’wani i ta rwala ndzhwalo wa zviboho zvakwe hi yece, hi ta kombisa cichavo hi kutlhatlheka loku a van’wani va nga nako ko hlawula lezvi va zvi lavako a ku patsa ni zviboho zva munhu wutsumbu timhakeni ti nga hiko ta lisima nguvhu. (1 Kor. 10:32, 33) Jehovha i hi nyikile cinyikiwo ca ku tlhatlheka ku hlawula, leci ci hi nyikako kutlhatlheka ka lisine. (2 Kor. 3:17) Ha ci nyika lisima cinyikiwo leci hakuva ca hi vhumelela ku maha zviboho zvi kombako lezvi hi mu randzisako zvona Jehovha. Hikwalaho a hi simameni ku maha zviboho zvi mu dhumisako, hi tlhela hi kombisa cichavo hi fanelo leyi a van’wani va nga nayo ya ku hlawula lezvi va to ci tirisisa zvona a cinyikiwo leci co saseka. w17.01 2:15, 17, 18

Wutshan’wini go ti dzundza-dzundza kutani ku zama ku hlamalisa van’wani, hi ti karatela kuva ni “moya wa kurula ni kuolova.” (1 Ped. 3:3, 4; Jer. 9:23, 24) A mawonela lawa hi nga nawo hi hina venyi ma ta gumesa ma woneka ka mawulawulela ya hina ni lezvi hi mahako. Hi cikombiso, hi nga ha zama ku maha van’wani va alakanya lezvaku hi hlawulekile hi kota ya lezvi hi mahako, lezvi hi zvi tivako, kutani lava hi va tivako. Kutani hi nga ha zama ku mahisa ku khwatsi hi mahile nchumu wa lisima ha hoce, hambu loku hi vhunilwe hi van’wani. Kanilezvi ehleketa hi Jesu. Na a zvi kotile ku hlamalisa vanhu hi wutlhari ga hombe legi a nga hi nago. Kanilezvi Jesu i wa tolovela ku tshaha Mhaka ya Nungungulu. I wa nga lavi ku dzundziwa hi vanhu. Contlhe cikhati i wa lava ku a wudzundzo giya ka Jehovha. w17.01 4:12

A nayo lowo wu wa nga karati ku wu zwisisa. Wu wa nga ta va karatela ku wu ingisa kambe, hakuva ku wa hi ni zvakuga zvin’wani zvo tala zvo nandziha sin’wini lego. Sathani i tirisile nyoka kasi ku khohlisa Evha lezvaku a tsika ku ingisa Papayi wakwe, Jehovha. (Gen. 3:1-5; Kuv. 12:9) I tirisile a mhaka ya kuva a vana va Nungungulu laha misaveni va nga vhumelelwi kuga a mihandzu ya “sinya yin’we ya simu” kasi ku mu tata hloko. Zvi wo khwatsi hi loku aku: ‘U lava ku wula ku a mu vhumelelwi ku maha ni cihi mu ci lavako?’ Hi kulandzela, aku: “Mu nga tafa futsi.” Kanilezvi i wo hemba. Andzhako ka lezvo, i zamile ku kholwisa Evha lezvaku a ku na cilaveko ca ku ingisa Nungungulu. Sathani i te: “Nungungulu wa zvi tiva lezvaku, a siku lego mu gako yona, a mahlo ya n’wina ma ta vhululeka.” Hi magezu lawo, Sathani i wa wula lezvaku Jehovha a nga lavi ku vaga sinya leyo hakuva yi nga va nyika wutivi go hlawuleka. Hi kugumesa, i mu tsumbisile mawunwa aku: “Mu [ta] kota Nungungulu, mu tiva kusasa ni kubiha.” w17.02 1:8, 9

Isaya i wulile lezvaku a Munhu loye i wa tava “hosana ni murangeli.” (Isa. 55:4) Niku Dhaniyeli i wulawulile hi Messia, loyi a nga wa tava “hosi.” (Dhan. 9:25) Hi magumo, Jesu Kristu i ti tivekisile kota “Murangeli” wa vanhu va Nungungulu. (Mat. 23:10) A vapizani va Jesu va mu landzele hi kuzvirandza, niku va wa kholwa lezvaku hi yena a hlawulilweko hi Jehovha. (Joh. 6:68, 69) Cini ci nga va kholwisa? A cikhati leci Jesu a nga bhabhatiswa, Johani i wonile “tilo na gi avanyeka, ni moya wu relela hehla kakwe kota tuva.” (Mar. 1:10-12) Ndzeni ka cikhati leci Jesu a nga chumayela laha misaveni, a moya wa ku basa wa Nungungulu wu mu nyikile ntamu wa ku gondzisa ni ku maha zvihlamaliso. (Miti. 10:38) Ahandle ka lezvo, a moya wa ku basa wu vhunile Jesu ku kombisa matshamela yo kota lirandzo, kutsaka, ni kukholwa ko tiya. (Joh. 15:9; Maheb. 12:2) A ku na murangeli mun’wani zvi nga woneka khwatsi lezvaku i wa hi ni moya wa ku basa wa Nungungulu. Zvi te dlunya lezvaku Jehovha hi yena a nga hlawula Jesu lezvaku a maha Murangeli. w17.02 3:15, 16

A vapostoli va sangulile ku rangela bandla ga wuKristu hi Pentekosta wa lembe ga 33. A Bhibhiliya gi wula lezvaku “Pedro i no suka, a yima zvin’we ni vakhume ni mun’we” a gondzisa lisine li hanyisako mahlweni ka cidlemo ca hombe. (Miti. 2:14, 15) A vanhu vo tala ka cidlemo leco vave maKristu. Andzhako ka lezvo, a maKristu lawo ya maswa ma no “pinyamela kugondziseni ka vapostoli.” (Miti. 2:42) A vapostoli hi vona va nga wonelela a mali ya bandla. (Miti. 4:34, 35) Va wa gondzisa vanhu va Nungungulu kambe va tlhela va va khongelela, vaku: “Hina hi ta simamisa hi pinyamela kukhongeleni, ni ntirweni wa mhaka.” (Miti. 6:4) Va rumele maKristu yo buvha kambe lezvaku ma ya chumayela ka zvipandze zva zviswa. (Miti. 8:14, 15) Hi kufamba ka masiku, a madhota man’wani ma totilweko ma sangulile ku tira zvin’we ni vapostoli kasi ku rangela a bandla. Kota hubye yi fumako, va wa nyika wurangeli mabandleni wontlhe. — Miti. 15:2. w17.02 4:4

A kutala ka vanhu va nga mbhelelangiko va kucetelwa nguvhu hi mahanyela ya tiko ga Sathani. A votala va teka vanhu va va maha vanungungulu. Wutshan’wini ga ku dzundza ni ku kombisa cichavo hi kuya hi lezvi Jehovha a zvi lavisako zvona, a vanhu va dzundza van’wani hi ndlela yo hundzeleta, va va maha ku khwatsi vanungungulu. Va nga ha pimanyisa a mabohela, ni mahanyela ya vayimeli va politika ni varangeli va wukhongeli, vatsutsumi kutani vabeli va bhola, vamahi va mafilmi, kutani vanhu van’wani va nduma. A maKristu ya lisine ma zvi tiva ku zvi bihile ku dzundza vanhu hi ndlela leyo yo hundzeleta. Ka vanhu vontlhe va tshukileko va hanya, hi Jesu ntsena a hi siyeleko cikombiso co mbhelela kasi ku ci pimanyisa. (1 Ped. 2:21) Hi fanele ku alakanya lezvaku a vanhu “vontlhe va wonhile, va vhumala a kuhatima ka Nungungulu.” (Rom. 3:23) I hava a ringanako ku khozelwa. Loku hi dzundza vanhu zvi hundza mpimo, Jehovha a nga tsaki. w17.03 1:6-8

Hi nga zvi tivisa kuyini lezvaku ha ti nyikela hi mbilu yontlhe ka Jehovha? Hi nga ti wutisa lezvi: ‘Ndzi ta mu ingisa Jehovha hambu loku zvi karata ke? Xana ndzi ti yimisele ku maha zvontlhe kasi a bandla gakwe gi tshama gi basile?’ Hi cikombiso, u nga kuyini loku a xaka ga wena gi susiwa bandleni? U wa ta tiya ku tsika ku hlengela ni munhu loye? Zvini lezvi a mbilu ya wena yi nga ku kucako ku maha? A ku fana na Asa, hinawu hi nga tshuka hi ti wona na hi vhukelwa hi vanhu vontlhe. Kuzvilava a zvigondzani-kuloni kutani vagondzisi va ku poyilela hi lezvi u nga Mboni ya Jehovha. Kutani a vatiri-kuloni va nga ha alakanya lezvaku u fayele hi lezvi u kombelako cikhati ca kuya mitlhanganweni kutani hi lezvi u nga toloveliko ku tira kala phindzulani. Ka zviyimo zvo kota lezvo, tsumba Nungungulu, a ku fana na Asa. (2 Kro. 14:11) Khongela ka Jehovha, uva ni lihlazva-mbilu, u tlhela u simama ku maha lezvi zvi lulamileko. Alakanya lezvaku Nungungulu i tiyisile Asa, niku i ta ku tiyisawu. w17.03 3:6-8

A Bhibhiliya gi wula lezvaku a hi faneli ku maha zviboho zva lisima hi matloti. Hi fanele ku ti nyika cikhati ca ku ehleketa khwatsi hi zvontlhe zvi patsekako kasi hi kota ku maha zviboho zva wutlhari. (1 Tes. 5:21) Na yi nga se boha ku yi taku yini, a hloko ya ngango yi fanele ku ti nyika cikhati ca ku hlola a Mitsalo ni mabhuku ya wuKristu. Zvi ngava zvi nene kambe a ku kombela mawonela ya zviro zvin’wani zva ngango. Alakanya lezvaku Nungungulu i layile Abrahama lezvaku a ingisa a sati wakwe. (Gen. 21:9-12) A madhota wonawu ma fanele ku ti nyika cikhati ca ku hlola a Mitsalo. Loku kuva ni mahungu ya maswa ma kombako lezvaku ma fanele ku cica ciboho co kari ma sinako ma ci mahile, a ma chavi ku luza cichavo ca van’wani. A madhota ya ku tlhariha ni yo ti koramisa ma fanele ku tshama na ma longile ku cica maalakanyo ni zviboho loku zvi laveka. Zvi wa tava zvi nene kambe ku hontlheni hi landzela a cikombiso cabye. Lezvo zvi nga vhuna bandla lezvaku giva ni kurula gi tlhela gi simama gi zwanana. — Miti. 6:1-4. w17.03 2:16