Dezembro

A gin’we ga matshamela ya Jesu yo tsakisa ku zvi kota ku zwisisa zvikarato zva hina vanhu vo kala kumbhelela. A cikhati a nga hi laha misaveni, Jesu i wa zvi kota ku ‘tsaka ni lava va tsakako’ ni ku “rila ni lava va rilako.” (Rom. 12:15) Hi cikombiso, a cikhati leci a vapostoli vakwe va 70 va nga wuya na va tsakile hi lezvi zvi nga va fambele khwatsi kuchumayeleni, Jesu “i no tsaka nguvhu hi kota ya moya wo basa”. (Luka 10:17-21) Hambulezvo, laha Lazaru a ngafa, Jesu a wona lezvi va nga kari va xanisekisa zvona lava va nga mu randza, “i no keta moyeni, a karateka”. (Joh. 11:33) Cini ci nga vhuna Jesu, a wanuna wo mbhelela, lezvaku a zvi kota ku va zwela nguvhu wusiwana a vanhu vo kala kumbhelela? A ca hombe ka zvontlhe, hi ku Jesu i wa va “randza nguvhu a vanhu.” (Mav. 8:31, NM) A lirandzo lelo a nga hi nalo hi vanhu, li mu kucile ku a zvi tiva khwatsi lezvi a vanhu va pimisisako zvona. Mupostoli Johani i tlhamusela lezvi: “I wa zvi tiva lezvi zvi nga ka munhu.” — Joh. 2:25. w19.03 20 ¶¶1-2

Sathani i no dhumela tshomba ya Joba, a mu yivela zvontlhe a nga hi nazvo; a daya zvitiri zvakwe, a tlhela a chakisa vito gakwe. I no dhumela a ngango wakwe, a daya vana vakwe vontlhe va 10 a nga va randza nguvhu. I no guma a wuyela Joba, a mu babyisa hi zvidlayi zvo bayisa nguvhu, kusukela lomu hlokweni kala mikondzweni. A sati wa Joba i no karateka a jujeka kupima, a kuca nuna wakwe lezvaku a tsika ku tsumbeka, a ku rukatela Nungungulu ufa. Hambu Joba yenawu i no zvi wona zvi hi chukwana kufa. Hambulezvo, i simamile a tsumbeka ka Jehovha. Sathani i no guma a cica mabela, a tirisa vavanuna vanharu va nga hi vanghana va Joba. A vavanuna lavo va no endzela Joba hi masiku yo kari. Kanilezvi, a va mu chavelelangi ne ni kutsongwani. Va no mu fumbutela hi magezu yo tlhava, va mu lumbeta zvilo zvo biha nguvhu. Va no lumbeta Nungungulu va ku hi yena a mu vangelako zvikarato niku i wa nga hi na mhaka ni kutsumbeka ka Joba. Va tlhelile va ku Joba munhu wo biha niku zvi wa ringana futsi a ku a welwa hi zvikarato lezvi a nga hi nazvo! — Joba 1:13-22; 2:7-11; 15:4, 5; 22:3-6; 25:4-6. w19.02 4 ¶¶7-8

A kuchava kun’wani ku nene. Hi cikombiso, hi fanele ku chava ku kwatisa Jehovha. Loku Adhamu na Evha va wa no ti karatela kuva ni kuchava loko, na va nga zangi va fularela Jehovha. Kanilezvi va mu fularele. Loku va mu fularele, a mahlo yabye ma no vhululeka. Hi ndlela muni? Va no zvi zwisisa khwatsi a ku vawonhi. Ka ciyimo leco, a ku na cin’wani va nga wa ta maha, ahandle ka ku va thapelisa ciwonho ni kufa a vana vabye. Kota lezvi va nga kari va zvi wona, kutani ku zvi zwisisa ku vawonhi, va no dhana hi lezvi va nga kala va nga ambalangi nchumu; va se ti fenengeta hi cokari. (Gen. 3:7, 21) A lisine hi ku hi fanele ku chava ku kwatisa Jehovha. Kanilezvi, a kufa a hi faneli ku ku chava ku hundza mpimo. Jehovha i mahile lulamiselo ga ku hi kuma wutomi ga pindzukelwa. Loku hi wonha kanilezvi hi ti sola hi mbilu yontlhe, i ta hi tsetselela ciwonho ca hina. I ta hi tsetselela hi kota ya kukholwa hi nga nako ka hakhelo ya kutlhatlhisa ya N’wana wakwe. A yin’we ya tindlela ta lisima nguvhu ta ku kombisa kukholwa, ku hendleleta wutomi ga hina ka Jehovha hi tlhela hi bhabhatiswa. — 1 Ped. 3:21. w19.03 5-6 ¶¶12-13

A vaIzrayeli va wa hi ni zvigelo zvontlhe zva ku kombisa kubonga. Jehovha i wa va ponisile le Gibhite hi ku tirisa 10 wa Mitungu. A guma a va ponisa le Bimbini go Pswhuka hi ku lovisa a masochwa wontlhe ya vaGibhite. Ka cikhati leco, a vaIzrayeli va no mu bonga nguvhu Jehovha laha ka kuza va yimbelela tisimu ta ku mu dhumisa. Hambulezvo, xana va simamile ku mu bonga hi cikhati co leha? Laha va nga kumana ni zvikarato zvin’wani, va no hatla ku rivala zvilo zva zvi nene lezvi Jehovha a nga va mahele. A va ha kombisangi kubonga. (Lis. 106:7) Hi ndlela muni? “A hlengeletano yontlhe ya vanana va ka Izrayeli yi no zangarela Mosi na Aroni”— hi lisine, va wa ngurangurela Jehovha. (Ekso. 16:2, 8) Jehovha i no swireka hi moya wo kala kubonga lowu va nga wu kombisa. Hi kufamba ka cikhati, i no phrofeta lezvaku contlhe a cizukulwana leco ca vaIzrayeli ci wa ta lova lomu ciwuleni, ku sala Joxuwa na Kalebhi basi. — Mitse. 14:22-24; 26:65. w19.02 17 ¶¶12-13

Jesu a nga ti lavelangi nduma handle ka cigelo hi ku lava ku ku mahiwa zvilo zvo chandza ni ku karata kasi ku alakanya kufa kakwe. Kanilezvi, i no byela vapizani vakwe lezvaku lembe ni lembe va mu alakanya hi ku maha Cilalelo co kala ku karata. (Joh. 13:15; 1 Kor. 11:23-25) A Cilalelo leco co kala ku karata, kanilezvi co faneleka, ci komba lezvaku Jesu i wa nga hi munhu wa matshandza. A zvo ku tsakisa lezvi a kutikoramisa gi nga gin’we ga matshamela-tshinya ya Hosi ya hina ya le tilweni. (Filp. 2:5-8) Hi nga ku pimanyisisa kuyini a kutikoramisa ka Jesu? Hi ku rangisa lezvi zvi tsakisako van’wani. (Filp. 2:3, 4) Hi nga alakanya lezvi zvi nga maheka ka wusiku go gumesa ga Jesu laha misaveni. Phela ka wusiku lego, Jesu i wa zvi tiva ku na ku nga hi kale i wa ta dawa hi ndlela yo bayisa nguvhu. Kanilezvi, i wa xanisekela vapostoli vakwe vo tsumbeka lava va nga hi kusuhani ni ku bayiseka nguvhu hi kufa kakwe. Hikwalaho, i no pileka wusiku gakwe go gumesa na a va gondzisa, a va chavelela ni ku va tiyisa. (Joh. 14:25-31) Jesu i wa khatalela a kutshamiseka ka van’wani na ku nga hi loku kakwe. Hi nga wona a cikombiso leci ca ci nene a hi vekeleko! w19.01 21 ¶¶5-6

Khati ni khati u pimisako ku tlakusa woko u hlamula, xana u ya hi ku woma hi ku chava? Loku u ti zwisa lezvo, a hi wena wece. A lisine hi ku hontlheni ha chavanyana loku hi hlamula. Hi lisine, a kuchava loko ku nene. Ku komba lezvaku u munhu wo ti koramisa niku u wona van’wani va hi chukwana ku hundza wena. Jehovha wa gi randza tshamela legi ga kutikoramisa. (Lis. 138:6; Filp. 2:3) Hambulezvo, i lava lezvaku u mu dhumisa u tlhela u tiyisa vamakabye va wena mitlhanganweni. (1 Tes. 5:11) Phela Jehovha wa ku randza, niku i ta ku tiyisa hlanha kasi u hlamula. Wona zvokari zvi wuliwako hi Mitsalo, lezvi u sinako u zvi tiva: A Bhibhiliya gi li hontlheni ha phazama ka lezvi hi zvi wulako ni ka lezvi hi wulisako zvona. (Jak. 3:2) Jehovha ni vamakabye va hina a va rindzeli lezvaku hiva vanhu vo mbhelela. (Lis. 103:12-14) Va lumba ngango wa hina wa moya, niku va hi randza. (Mar. 10:29, 30; Joh. 13:35) Va zvi zwisisa ku ha tshuka hi nga zvi koti ku wula lezvi hi nga zvi lava ku wula. w19.01 8 ¶3; 10-11 ¶¶10-11

A hi contlhe cikhati zvi olovako ku maha lezvo, kanilezvi zva koteka. Jehovha i lava lezvaku zvi ku fambela khwatsi u tlhela u ti buza hi wutomi go nandziha. Hi ku vhuniwa hi yena, zvi nga ku fambela khwatsi futsi wutomini ga wena zvezvi u nga muswa ni ka cikhati leci u to kula. Kota cikombiso, wona lezvi hi gondzako ka matimu ya vaIzrayeli ya ku teka Tiko gi Tsumbisilweko. A cikhati leci a vaIzrayeli va nga hi kusuhani ni ku nghena Tikweni gi Tsumbisilweko, zvileletelo muni lezvi Jehovha a nga va nyika? Ku ngava lezvaku i va byelile ku va fanele ku gondza kulwa kasi vava masochwa ya ku zvi tiva kulwa khwatsi? Ne ni kutsongwani! (Dhewu. 28:1, 2) I va byelile ku va tsumba yena va tlhela va mu ingisa. (Jox. 1:7-9) Kuzvilava hi mawonela ya vanhu a wusungukati lego gi wa nga zwisiseki. Kanilezvi lego hi gona wusungukati gi nga wa ta vhuna vaIzrayeli. Jehovha i vhunile vanhu vakwe lezvaku va hlula vaKanani hi kuphindaphinda. (Jox. 24:11-13) Zvi lava kukholwa kasi hi ingisa Nungungulu, kanilezvi loku hiva ni kukholwa loko, contlhe cikhati zvi guma zvi hi fambela khwatsi. Zvi wa tshamisile zvezvo a kale, inyamutlha kambe hi zvezvo. w18.12 22 ¶¶3-4

A vokari nyamutlha va fularele Jehovha hi ku karatiwa hi kuzwisisa kuswa ka vhesi go kari ga Bhibhiliya. A van’wani va no kholwa tigondzo ta vahluwuki ni ta vanhu van’wani va wulawulako mawunwa hi hina. Lezvo zvova zvigelo zvi tsongwani ntsena zvi mahako vokari va “fularela Nungungulu” ha womu. (Mah. 3:12-14) Vasan’wina, zvi wa nga tava chukwana loku vo tsumba Jesu, a ku fana ni lezvi Pedro a nga maha! A van’wani va fularele lisine hi kutsongwani-kutsongwani, kuzvilava ne na va nga zvi poli. A munhu a fularelako lisine hi kutsongwani-kutsongwani i fana ni ngalava yi sukako laha potini hi kutsongwani-kutsongwani. A Bhibhiliya gi hi tlharihisa lezvaku hi ti wonela ‘kasi hi nga tshuki hi hambuka kukholweni’. (Mah. 2:1) A kutala ka zvikhati a munhu a hambukako kukholweni a fularela lisine a nga mahi ha womu. Kanilezvi i tsika wunghana gakwe na Jehovha gi firimela, niku hi kufamba ka cikhati, gi nga tshuka gi mbhela. w18.11 10-11 ¶¶5-6

Wa zvi lava ku gondzisiwa hi hlengeletano kasi u mu mahela zvotala Jehovha? Kuzvilava u nga gondza Cikola ca Vavhangeli va Mufumo. Ka cikola leci ku famba vamakabye vo buvha va sinako va hi ntirweni wa cikhati contlhe va ya gondzisiwa kasi a hlengeletano yi va tirisa lezvaku va mu mahela zvotala Jehovha. Lava va gondzako cikola leci, va ti yimisela ku tira ni kwihi va rumelwako kona. U nga ti yimisela ku mu mahela zvotala Jehovha hi ndlela leyi? (1 Kor. 9:23) Kota lezvi hi nga vanhu va Jehovha ha kombisa wuhana, kusasa, wunene, ni lirandzo. Hi khatalela van’wani siku ni siku. Lezvo zvi hi nyika litsako ni kurula. (Gal. 5:22, 23) Kani a ciyimo ca wena ci tshamisile kuyini, u ta tsaka nguvhu laha u pimanyisako kuhana ka Jehovha u tlhela uva citiri-kulori ca yena co randzeka! — Mav. 3:9, 10. w18.08 26 ¶¶16-18

A vokari va nga ha wutisa ku: ‘Kona ci kona cigelo ca ku a muKristu a tsikana ni sati kutani nuna wakwe a tlhatlheka ku chadha ni mun’wani ke?’ Wona lezvi Jesu a nga wula. I te: “Ni wihi loyi a tsikako sati wakwe a chadha ni mun’wani wa maha wubhayi, hi ku maha lezvo a mu wonhela, ni loku a wasati loyi a tsikileko nuna wakwe a tshuka a chadha ni mun’wani, wa maha wubhayi.” (Mar. 10:11, 12; Luka 16:18) Zvi la su dlunya a ku Jesu i wa gi nyika wudzundzo a wukati niku i wa lava ku a van’wani vonawu va maha zvezvo. Loku a wanuna a tsika sati wakwe wo tsumbeka a guma a chadha ni mun’wani, lego wubhayi. Ni loku a hi wasati a tsikako nuna wakwe wo tsumbeka a tekwa hi mun’wani, yenawu o maha wubhayi. Gi maha wubhayi hi ku a ku tsikana basi na ku nga mahekangi wubhayi a zvi dayi wukati. Nungungulu wa ha va wona kota “nyama yin’we”. Jesu i tlhelile a ku loku a wanuna a tsika sati wakwe na a nga mahangi wubhayi, a wasati loye i wa tava mhangweni ya ku a wela wubhayini. Zvi mahisa kuyini? Cikhatini leco, a wasati a tsikilweko i wa ta tshuka a pimisa ku i chukwana a tekwa kambe kasi a fela ku hlayisiwa. A wukati lego gi wa tava ga wubhayi. w18.12 11 ¶¶8-9

Lezvi Habhakuka a nga bhula na Jehovha zvi mu nyikile kurula. Lezvo zvi mahile ku a ti yimisela ku rindzela Jehovha. Habhakuka i phindile a komba ku i ti yimisele ku rindzela Jehovha a cikhati a ngaku: ‘Ndzi yimelwe hi ku rindzela a siku ga khombo.’ (Hab. 3:16) Hi gondza yini ka lezvo? Co sangula, a hi faneli ku tshuka hi tsika ku khongela ka Jehovha hambu loku hova ni zvikarato zvo kota kwihi. Ca wumbiri, hi fanele ku ingisa lezvi Jehovha a hi byelako hi ku tirisa Mhaka yakwe ni hlengeletano yakwe. Ca wunharu, hi fanele kuva ni lihlazva-mbilu hi rindzela Jehovha kasi a lulamisa zvikarato hi tlhela hi tsumba ku i ta hi humuta ku xaniseka hi cikhati cakwe. Loku hi pimanyisa Habhakuka, hi nga ta karateka. Hi tava ni kurula hi tlhela hi zvi kota ku timisela. A kutsumba ka hina ku ta hi vhuna kuva ni lihlazva-mbilu hi tlhela hi tsaka hambu loku hi hi ni zvikarato zvo kota kwihi. Ha tiyiseka hi mbilu yontlhe lezvaku a Papayi wa hina wa le tilweni i ta lulamisa zvikarato. — Rom. 12:12. w18.11 18 ¶¶11-12

Jehovha i mu wonisako kuyini loyi a wonhisako van’wani, ku nga ku maha zvilo zva ku a van’wani va tsika ku tirela Jehovha? Jesu i te: “Loyi a wonhisako mun’we wa lava vatsongwani va kholwako, zvi wa tava chukwana ku a bohelelwa ribye ga hombe nhan’wini yakwe a rikhiswa bimbini.” (Mar. 9:42) Leyo a hi mhaka yo hlakana. Ha zvi tiva kambe ku Jesu i fana ni Papayi wakwe. Hikwalaho, ha tiyiseka lezvaku Jehovha a nga tsaki loku a wokari a wonhisa mulandzeli wo kari wa Jesu. (Joh. 14:9) Hina ke, ha wona ku wonhisa van’wani a ku fana ni lezvi Jehovha na Jesu va ku wonisako zvona? Lezvi hi mahako zvi komba yini? Hi cikombiso, hi nga ha randza nguwo ya modha yo kari kutani ku ti sasekisa hi ndlela yo kari. Makunu, hi ta ku yini loku lezvi hi zvi mahako zvi khunguvanyisa vokari lomu bandleni kutani ku va vhuxela manyawunyawu ya masango? Xana a lirandzo la hina hi vamakabye li ta hi kuca ku tsika zvilo lezvo hi zvi randzako ke? w18.11 29 ¶¶9-10

Cini ci mahako ku a kutsumbeka kuva nchumu wa lisima laha ka kuza ku laveka ka mun’we ni mun’wani wa hina? Zva laveka a ku u tsumbeka hakuva Sathani i phikizile Jehovha, niku i phikiza na wenawu. A ngilozi leyo yo hluwuka, yi chakisile vito ga Jehovha hi ku mu lumbeta kuva mufumeli wo biha, wo ti kokela gakwe, ni wo kanganyisa. A ya kubiha hi ku Adhamu na Evha va yimile na Sathani, va fularela Jehovha. (Gen. 3:1-6) A ku hanya lomu jardhim ya Edheni zvi wa va nyikile thomo ga hombe nguvhu ga ku tiyisa lirandzo labye hi Jehovha. Kanilezvi, a cikhati leci va nga ringwa hi Sathani, a lirandzo labye hi Jehovha li wa nga mbhelelangi. Hi kufamba ka cikhati, ku lavekile a ku ku hlamuliwa ciwutiso leci: Xana ku wa tava ni vanhu va to simama va tsumbeka ka Jehovha Nungungulu hi ku mu randza? Hi magezu man’wani, zva koteka ku a vanhu va tsumbeka ke? A ciwutiso leci zvi lavile ku ci hlamuliwa wutomini ga Joba. (Joba 1:8-11) Yenawu i wa nga mbhelelangi, i wa maha zvihoxo a ku fana na hina. Hambulezvo, Jehovha i wa mu randza hi kota ya kutsumbeka kakwe. w19.02 3-4 ¶¶6-7

Kasi ku komba lezvi lava va lavetelako lisine va nga wa ta li nyikisa zvona lisima loku va li kumile, Jesu i hlawutela mufananiso wa muxavisi a fambafambako a lavetela maperola. A cikhati leci a muxavisi loye a nga kuma gin’we ga lisima nguvhu, i no tekela ku xavisa zvontlhe a nga hi nazvo a gi xava. (Mat. 13:45, 46) A cikhati hi nga sangula ku gondza lisine — a lisine xungetano hi Nungungulu ni lisine lontlhe li nga lomu ka Bhibhiliya — hinawu hi ti yimisele ku tsika ni cihi hi kota ya lona. Loku hi simama ku li nyika lisima, hi nga ta tshuka hi li ‘xavisa’ kutani ku li tsika. (Mav. 23:23) Kanilezvi, leci ci nga tsakisiko hi ku a vokari cikari ka vanhu va Nungungulu a va ha li nyiki lisima a lisine; a van’wani va no ya hi ku li tsika futsi. Hina a hi zvi lavi ku tshuka hi maha lezvo! Hi fanele ku ingisa wusungukati ga Bhibhiliya gaku ‘fambani lisineni’. (3 Joh. 2-4) Lezvo zvi wula ku rangisa lisine wutomini ga hina hi tlhela hi zvi kombisa hi mahanyela ya hina. w18.11 10 ¶3

A ngilozi yi byelile Joxuwa kasi a byela vaIzrayeli lezvaku va nga dhumeli dhoropa ga Jeriko. Kanilezvi, va wa fanele ku rendzelekela dhoropa gontlhe khati gin’we hi siku hi 6 wa masiku. Ka siku ga wu 7, va wa fanele ku gi rendzelekela 7 wa makhati. Kuzvilava a masochwa ma ti byelile ku: ‘A mu zvi woni ku ho xakela cikhati ni ntamu ke!’ Kanilezvi Jehovha, a Murangeli wa vaIzrayeli a nga wonekiko, i wa zvi tiva khwatsi lezvi a nga kari a zvi maha! A ku landzela zvileletelo zva Jehovha zvi tiyisile kukholwa ka vaIzrayeli, niku a zvi zangi zvi lava ku valwa ni masochwa ya Jeriko. (Jox. 6:2-5) Hi nga gondza yini ka matimu lawa? Ka zvikhati zvo kari a hlengeletano ya Jehovha yi maha zvilo hi ndlela ya yiswa, niku hi nga tshuka hi nga ci zwisisi cigelo ca kona. Hi cikombiso, kuzvilava kusanguleni hi wa nga zvi woni na zvi vhuna ku tirisa michini ka cigondzo ca munhu wutsumbu, ntirweni wa kuchumayela, kutani mitlhanganweni. Kanilezvi kuzvilava zvezvi ha ma wona mabhindzu ya ku zvi tirisa loku zvi koteka. A cikhati ku cicako zvokari hi guma hi wona mabhindzu ya kona, a kukholwa ka hina ka tiya niku hi ya hi zwana nguvhu ni vamakabye va hina. w18.10 17-18 ¶¶8-9

A vaJudha va wa rindzela ku Jesu i wa ta va tlhatlhisa ka zvikarato zvabye. Lezvo hi zvona zvi nga maha ku a vanhu va le Galileya va lava Jesu lezvaku a maha hosi yabye. Kuzvilava va wa alakanya ku i wa tava murangeli wa mu nene. Phela Jesu i wa hi mukaneli wa mu nene, i wa ta tira vababyi, niku i wa ta gisa vanhu lava va nga hi ni ndlala. Andzhako ka ku gisa a 5000 wa vanhu, a vanhu va hlamele nguvhu. Jesu i zvi wonile lezvi va nga lava ku maha. A Bhibhiliya gi ngalo: ‘Jesu na a zvi tiva lezvaku va lava ku mu kurumeta, va mu maha hosi, i no nyemuka aya kambe citsungeni na hi yece.’ (Joh. 6:10-15) Ka siku gi nga landzela, kuzvilava a kukarateka kabye ku wa hungukile. Hi kulandzela, Jesu i va tlhamusele lezvaku a nga telangi ku ta tatisa a zvilaveko zvabye zva nyama kanilezvi a ku ta gondzisa xungetano hi Mufumo wa Nungungulu. I va byelile lezvi: ‘Mu nga tireli a zvakuga lezvi zvi mbhelako, kanilezvi tirelani a zvakuga lezvi zvi simamisako wutomini ga pindzukelwa.’ — Joh. 6:25-27. w18.06 4 ¶¶4-5

A lirandzo leli Jesu a nga hi nalo hi vanhu li mu mahile a va zwela wusiwana. I wa zwisisa lezvi a vanhu lavo va nga mbhelile ntamu va nga ti zwisa zvona ni gome legi va nga hi nago a ku fana ni “lihlanga li fufekeleko” kutani “kandiya yi tuvikako musi”, hikwalaho i va khomile hi wunene ni lihlazva-mbilu. (Mar. 10:14) Hi lisine, hina a hi nge zwisisi vanhu kutani ku va gondzisa a ku fana ni lezvi Jesu a nga zvi mahisa zvona! Hambulezvo hi nga kombisa ku ha khatala hi lava va nga lomu cipandzeni ca hina hi mawulawulela ya hina, a cikhati leci hi va endzelako hi cona, ni cikhati leci hi mbhetako na hi bhula navo. Inyamutlha a vanhu va timiliyoni, va “xaniseka na va hangalakile” hi kota ya wukanganyisi ni wubihi gi vangiwako hi tikoponi ta mabhindzu, politika, ni varangeli va wukhongeli va misava leyi. (Mat. 9:36) Kota wuyelo ga kona, a votala a va ha tsumbi munhu niku a va na kutsumba. Hi cigelo leco, lezvi hi wulawulako ni gezu ga hina zvi fanele ku komba vanhu lezvaku hi na ni wunene niku ha khatala hi vona! A vanhu vo tala va zvi lava ku ingisela mahungu ya hina hi lezvi hi kombisako kukhatala nguvhu hi vona hi tlhela hi va komba cichavo na ku nga hi hi kota ya lezvi hi tirisako khwatsi Bhibhiliya. w18.09 31 ¶¶13-14

Hi zvi kombisisa kuyini a ku hi ni tora ga ku tiva Nungungulu? Hi zvi kombisa hi ku gondza Bhibhiliya, hi ingisa Nungungulu, hi tlhela hi wona ku khozela yena kota zvona zva lisima nguvhu wutomini ga hina. A ku maha lezvo zvi ta hi vhuna kuva hi tsaka. A kukholwa ka hina ka ku zvezvanyana a zvitsumbiso zva Nungungulu zvi ta tatiseka ku ta tiya. (Tit. 2:13) Loku hi lava ku tsaka hambu loku ku humelela yini, hi fanele ku simama hi tiyisa wunghana ga hina na Jehovha. Mupostoli Pawule i tsalile lezvi: ‘Tsakani Hosini cikhati contlhe; ndzi engeta kambe ndziku: Tsakani!’ (Filp. 4:4) Kasi hiva ni wunghana go tiya na Jehovha, hi fanele kuva ni wutlhari gakwe. (Mav. 3:13, 18) Kasi hi tshama hi tsakile, zva lisima ku hi simama ku hanya hi lezvi hi gondzako lomu ka Bhibhiliya. Jesu i khanyisile a lisima la ku hanya hi lezvi hi gondzako a cikhati a ngaku: ‘Loku mu tiva a timhaka leti, mu ta tsaka loku mu ti maha.’ (Joh. 13:17; Jak. 1:25) Lezvo zva lisima loku hi lava ku tima tora ga hina ga ku lava ku tiva Nungungulu hi tlhela hi tshama hi tsakile. w18.09 16 ¶¶4-6

Epafrasi i wa va tiva khwatsi vamakabye, niku i wa khatala hi vona hi mbilu yontlhe. Pawule i mu vitanile lezvaku i “peresu-kulori”. Lezvo zvi komba ku Epafrasi i wa hi ni zvikarato zvakwe. (Filem. 23) Hambulezvo i simamile a khatalela zvilaveko zva van’wani, niku i mahile cokari kasi ku va vhuna. Epafrasi i khongelele vamakabye a tlhela a va kumbuka hi mavito. Hinawu hi nga maha zvalezvo. A mikhongelo ya tshamela lego yi nga vhuna nguvhu. (2 Kor. 1:11; Jak. 5:16) Ehleketa hi wokari u nga mu khongelelako. Kuzvilava u tiva vanghana lomu bandleni kutani maxaka ma lwisanako ni zvikarato. Kuzvilava va na ni zviboho zvo karata va lavako ku maha kutani valwa ni tixanisa. U nga tlhela u khongelela lava va nga felwa hi munhu va mu randzako, lava va nga pona gi no ha ka timhango kutani ka tiyimpi ta ha hi ku hundzako, hambu lava va nga wusiwaneni. Ku na ni vamakabye vo tala va zvi lavako ku hi va khongelela. w18.09 5-6 ¶¶12-13

Pawule i wa nga wulawuli hi ku hana hi titshomba basi. Hi nga tiyisa van’wani kambe, hi va nyika wusungukati ga Bhibhiliya, hi tlhela hi va nyika lezvi zvi lavekako. (Miti. 20:31-35) Ka lezvi Pawule a nga wula ni ku maha i hi gondzisile lisima la ku hi hana laha hi tirisako cikhati ca hina, ni ntamu wa hina, ni laha hi khatalelako van’wani ni ku va randza. A titlhari ta ku gondza mahanyela ya vanhu ti polile lezvaku a ku hana zvi maha munhu a tsaka. A ndzima yo kari yi wula lezvaku a vanhu vali va tsaka nguvhu loku va va mahele zva zvi nene van’wani. A titlhari ti wula lezvaku loku hi vhuna van’wani a wutomi ga hina gi tsakisa nguvhu hi tlhela hi hanyela co ci tiva. Ti tlhela tiku kasi a munhu a kuma litsako a tlhela a ngavi ni zvitshetshela, i chukwana a ti nyikela a tirela van’wani na a nga feli ku hola mali. Hi lisine, lezvi ti zvi polileko a zvi hi hlamalisi hakuva kusukela kale, Jehovha a Muvangi wa hina, i wula lezvaku a ku hana zvi hi nyika litsako. — 2 Tim. 3:16, 17. w18.08 19-20 ¶¶17-18

Lezvi Isaya a nga phrofeta xungetano hi Jesu Kristu zva hi tiyisa zvi tlhela zvi hi nyika kutsumba. I phrofetile lezvaku Jesu i wa ‘nga ta lamula hi lezvi a mahlo yakwe ma zvi wonako, ge hambu ku kona’ hi kuya hi lezvi a zvi zwako; a tlhela aku: ‘Lava va vhumalako i ta va lamula hi kululama’. (Isa. 11:3, 4) Hikuyini a ciphrofeto leci ci tiyisako? Hi lezvaku hi hanya ka tiko gi teleko hi cihlawulela, niku a vanhu va kona va lamulako van’wani hi kuya hi lezvi va zvi wonako. Handle ko kanakana, ha mu lava Jesu, a mulamuli wo lulama, loyi wa ku a nga ta tshuka a hi lamula hi kuya hi lezvi zvi wonekako! Siku ni siku hi wona vanhu hi guma hiva ni mawonela yo kari hi vona. Kanilezvi hina a hi fani na Jesu hakuva a hi mbhelelangi, hikwalaho a mawonela ya hina wonawu a ma lulamangi. Zva olova ku hi lamula van’wani hi kuya hi lezvi hi zvi wonako. Hambulezvo, Jesu i layile aku: ‘Mu nga lamuli hi kota ya lezvi zvi wonekako, kanilezvi lamulani hi nongameto.’ Jesu i lava lezvaku hi mu pimanyisa, hi nga lamuli van’wani hi kuya hi lezvi hi va wonisako zvona. w18.08 9 ¶¶1-2

Lisine ku a hi gizwi gezu ga Nungungulu na a wulawula hi le tilweni. Hambulezvo, i hi nyikile Mhaka yakwe, a Bhibhiliya, leyi yi hi nyikako zvileletelo. Ahandle ka lezvo, a moya wa Jehovha wu kuca “nandza go tsumbeka” lezvaku gi tshama hi ku ma nyika zvakuga a malandza yakwe. (Luka 12:42) Ku na ni mabhuku yo tala ma gandlilweko, lomu ka michini, tivhidiyu, ni mahungu man’wani yo ingisela lawa ma nga hi vhunako ku tshama hi tiyile kukholweni. Hi xuva lezvaku a magezu ya Jehovha Nungungulu ma tsalilweko lomu ka Bhibhiliya ma hi tiyisekisa lezvaku a nga ta tsika nchumu ci wonheka, ni lezvaku i ta lulamisa ni cihi ca hava hi mahelweko hi Sathani ni tiko gakwe. Ahandle ka lezvo, a hi simameni ku demba khwatsi ndleve hi ingisa gezu ga Jehovha. Loku hi maha lezvo, hi ta zvi kota ku hlula zvikarato zvontlhe hi kumanako nazvo zvezvi ni lezvi zva ha tako, hambu zvi no tshamisa kuyini. A Bhibhiliya gi hi alakanyisa lezvi: “Zva laveka ku mu timisela, kasi loku mu mahile a kurandza ka Nungungulu, mu amukela lezvi zvi tsumbisilweko.” — Mah. 10:36. w19.03 13 ¶¶17-18

A vaIzrayeli va wa rangelwe hi Mosi hi malembe yo tala nguvhu, kanilezvi kusukela kwalaho, Joxuwa hi yena a nga wa ta va rangela. Hi cigelo leco, kuzvilava i wa ti wutisa ku a vanhu va ta mu vhumela kota murangeli wabye ke. (Dhewu. 34:8, 10-12) Na gi wulawula hi Joxuwa 1:1, 2, a bhuku go kari gi wulawulako hi Bhibhiliya gi wula lezvaku tinguveni tontlhe, a cikhati co nonoha nguvhu ni ca mhango lomu ka tiko go kari, hi loku ku ciciwa hosi. Joxuwa i wa hi ni cigelo co zwala ca ku a karateka. Kanilezvi i no tsumba Jehovha a tlhela a tekela ku landzela zvileletelo zvakwe. (Jox. 1:9-11) Jehovha i katekisile Joxuwa hi kota ya lezvi a nga mu tsumba, a tirisa ngilozi kasi ku kongomisa Joxuwa ni vaIzrayeli. Loku ho wula lezvaku a ngilozi leyo, i Gezu, a N’wana wa matewula wa Nungungulu, zva zwisiseka. (Ekso. 23:20-23; Joh. 1:1) Jehovha i vhunile vaIzrayeli lezvaku va ti zwananisa khwatsi ni kucica loko ku ngata hi kota ya kuva na Joxuwa kota murangeli muswa. w18.10 16-17 ¶¶1-4

Jehovha wa va tiva lava va mu tirelako hi kuzvirandza niku i tsala mavito yabye lomu ka ‘bhuku ga cialakanyiso’. Loku hi lava ku a mavito ya hina ma tsaliwa lomu ka ‘bhuku ga cialakanyiso’ ga Jehovha, hi fanele ku maha cokari. Malaki i te hi fanele ku chava Jehovha hi tlhela hi ehleketa hi vito gakwe. Loku hi khozela munhu mun’wani kutani nchumu wo kari, a mavito ya hina ma ta vhinyiwa lomu ka bhuku ga Jehovha! (Ekso. 32:33; Lis. 69:28) Hikwalaho, a zvi eneli ku tsumbisa ku u ta maha kurandza ka Jehovha u tlhela u bhabhatiswa. Lezvo zvilo hi mahako khati gin’we, kanilezvi a ku khozela Jehovha zva wutomi ga hina gontlhe. Siku ni siku, hi fanele ku komba hi mitiro lezvaku ha mu ingisa.— 1 Ped. 4:1, 2. w18.07 23 ¶¶7-9

A hi nge mahi maKristu yo buvha ntsena hi kuva ni malembe yo tala lisineni. Zvi lava kutikarata kasi ku buvha hi tlhelo ga moya. Hi fanele ku engetela wutivi ni kuzwisisa ka hina. Hikwalaho hi fanele ku lera Bhibhiliya siku ni siku. (Lis. 1:1-3) Laha u lerako Bhibhiliya siku ni siku, u taya u yi zwisisa khwatsi a milayo ya Jehovha ni matshinya yakwe ya milayo. Hi wihi nayo wa hombe ka maKristu? Lirandzo. Jesu i byelile vapizani vakwe aku: ‘Loku mu randzana, a vanhu vontlhe va ta zvi tiva lezvaku mu vapizani va mina.’ (Joh. 13:35) A lirandzo li vitaniwa ku i “nayo wa wuhosi” ni “kutatisa ka nayo”. (Jak. 2:8; Rom. 13:10) Lezvo zvi komba ku a lirandzo la lisima. — 1 Joh. 4:8. w18.06 19 ¶¶14-15

Hambu lezvi a vaIzrayeli va nga tsikile ku ingisa Jehovha, Mosi hi yena a nga zangara. Wutshan’wini ga ku kutikhoma i no wulawula zvilo na a nga alakanyeli a wuyelo ga kona. Mosi i tsikile ku cuwuka Jehovha hi kota ya lezvi a nga vhumela ku hambukisiwa hi lezvi a van’wani va nga maha. Ka khati go sangula legi a vanhu va nga khala hi ku lava mati, Mosi i mahile lezvi Jehovha a nga mu leletele. (Ekso. 7:6) Kuzvilava i no karala a tlhela a zangara hi kota ya lezvi a vaIzrayeli va nga kala va nga ingisi hi malembe yo tala. Zvi nga ha maha ka cikhati leco Mosi na a sangulile ku alakanyela ntsena hi lezvi a nga ti zwisa zvona wutshan’wini ga ku alakanyela lezvi a nga mu dzundzisako zvona Jehovha. A ku fana ni lezvi Mosi, a muphrofeti wo tsumbeka a nga hambukiswa a tlhela a wonha, hinawu zvi nga hi humelela. Mosi i wa hi kusuhani ni ku nghena Tikweni ga Citsumbiso, kanilezvi hina hi kusuhani ni ku nghena misaveni yiswa. (2 Ped. 3:13) Handle ko kanakana a hi zvi lavi ku luza thomo lego go hlawuleka. Kanilezvi kasi hi nghena misaveni yiswa, hi fanele ku simama hi cuwuka Jehovha hi tlhela hi mu ingisa contlhe cikhati. — 1 Joh. 2:17. w18.07 12 ¶¶14-16

Sathani a nga zvi koti ku kurumeta vanhu lezvaku va maha zvilo va kalako va nga zvi lavi. (Jak. 1:14) A vanhu vo tala a va zvi tivi lezvaku va yima na Sathani. Kanilezvi loku a munhu a gondza lisine, i fanele ku hlawula ku i ta yima na Jehovha kutani na Sathani. (Miti. 3:17; 17:30) Loku hi ti yimisela ku ingisa Jehovha, Sathani a nge zvi koti ku daya kutsumbeka ka hina. (Joba 2:3; 27:5) Ku ni zvin’wani lezvi Sathani ni madhimoni va zvi tsandzekako ku maha. Hi cikombiso, a Bhibhiliya a gi wuli ku va zvi wona lezvi zvi nga lomu maalakanyweni kutani mbilwini ya hina. Hi Jehovha na Jesu ntsena va zvi wonako. (1 Sam. 16:7; Mar. 2:8) Loku hi maha zvontlhe hi zvi kotako kasi ku tsakisa Nungungulu, hi nga tiyiseka lezvaku Jehovha a nga ta tsika Sathani a daya kuzwanana ka hina Naye hambu ko humelela yini. (Lis. 34:7) Hi fanele ku tiva nala wa hina, kanilezvi a hi faneli ku mu chava. Hambu lezvi hi kalako hi nga mbhelelangi, hi ku vhuniwa hi Jehovha hi nga mu hlula Sathani! Loku hi mu kaneta, i ta suka ka hina. — Jak. 4:7; 1 Ped. 5:9. w18.05 20 ¶¶15-17

Hi nga ti alakanyela na u lava ku endza uya ka wutshamu go kari ga le kule. A cikhati u chikelako laha parajini u wona mixapa yo tala. Kota lezvi u ku tivako khwatsi lomu u yako kona u nga ta khilela ni wihi movha u wu kumako, hakuva wa zvi tiva ku wu nga ta ku yisa lomu u ku lavako. A wutomi gi fana ni lipfhumba, niku a vaswa va fana ni vanhu va nga laha parajini. A zvikhati zvin’wani va kombiwa zvilo zvo tala laha ka kuza va sangula ku kayakaya, va nga zvi tivi ku va ta hlawula yini. Hambulezvo, loku mu ci tiva khwatsi leci mu ci lavako, zvi ta mu olovela ku tiva co hlawula. Maku u ta hlawula ku tsakisa Jehovha ke? Lezvo zvi wula ku landzela a wusungukati gakwe ka zviboho zvontlhe u zvi mahako wutomini, zvo kota ku hlawula zvigondzo kutani mitiro, ku boha ku chadha kutani ku nga chadhi, ku pswala vana, ni zvin’wani. Zvi wula kuva ni mixuvo ya moya kambe, leyi yi to mu tshineta nguvhu ka Jehovha. Loku u veka kupima ntirweni wa Jehovha, handle ko kanakana i ta ku katekisa a tlhela a ku vhuna ku tatisa makungo ya wena. w18.04 27 ¶¶1-3

Jefta i tatisile citsumbiso cakwe, a rumela n’wana wakwe lezvaku a ya tira tabhernakelini wutomini gakwe gontlhe. (Vala. 11:30-35) Jefta zvi mu bindzele nguvhu ku maha lezvo. Kanilezvi, kuzvilava loyi zvi nga mu bindzela nguvhu i n’wana wakwe. Hambulezvo, i wa ti yimisele ku maha lezvi a papayi wakwe a nga tsumbisile. (Vala. 11:36, 37) Lezvo zvi wa wula ku a nga chadhi hambu ku pswala vana. A lixaka labye li wa ta fuva. Hikwalaho, i wa zvi lava nguvhu ku chavelelwa ni ku tiyisiwa. A Bhibhiliya gi li: ‘Wu no maha mukhuwo wa va ka Izrayeli lezvaku lembe ni lembe a vanhwana va ka Izrayeli va ya tshama mune wa masiku va hlaluka n’wana Jefta, muGileyadhe.’ (Vala. 11:39, 40) A nhanyana wa Jefta i hi maha hi ehleketa hi vamakabye lava va tshamako va nga chadhi nyamutlha kasi va maha zvotala ntirweni wa Jehovha. Xana hi nga va dzundza ni ku va tiyisa? — 1 Kor. 7:32-35. w18.04 17 ¶¶10-11

A tingilozi to tala ti no ti patsa na Sathani ti tsika ku ingisa Nungungulu. Na wu nga seta Ntalo, Sathani i ringile tingilozi to kari kasi ti hlengela masango ni vavasati. A Bhibhiliya gi tlhamusela lezvo hi ndlela yo fananisa loku giku drako loyi a ngawa hi le tilweni i kokile cipandze ca wunharu ca tinyeleti. (Gen. 6:1-4; Kuv. 12:3, 4) A cikhati leci a tingilozi leto ti nga ti hambanisa ni ngango wa Nungungulu, ti wo yima na Sathani kasi ava hosi ya tona. A hi faneli ku alakanya ku a tingilozi leto to kala ku ingisa i ntlawa wo kala ku xaxametwa. Lomu ku hanyako madhimoni, Sathani i ti wumbele mufumo wakwe na a pimanyisa lezvi a Mufumo wa Nungungulu wu nga zvona. I ti mahile hosi, a tlhela a xaxameta madhimoni, a ma nyika ntamu, a tlhela a ma maha tihosi ta misava. (Efe. 6:12) Sathani i tirisa hlengeletano yakwe kasi ku wonelela mifumo yontlhe ya misava. w18.05 16 ¶¶5-6

Ka zvikhati zvo kari Nungungulu i kombisa ku wa hi randza hi ku hi kawuka loku zvi laveka, a ku fana ni lezvi a papayi wa lirandzo a mahako. Dhavhidha i wa ku nyika lisima a kukawukwa loko. I ehleketile hi kupima ka Nungungulu a tlhela a ti karatela ku ku pimanyisa. I ku tsikile ku mu cica kasi ava munhu wa mu nene. Loku wenawu u maha lezvo, u taya u mu randza nguvhu Nungungulu u tlhela u zvi lava nguvhu a ku mu tsakisa, niku u tava munhu wo buvha hi tlhelo ga moya. A makabye wo kari wa ku hi Christin i li loku a kambisisa lomu ka mabhuku ya hina a tlhela a ehleketa hi lezvi a gondzako, i ti zwisa ku khwatsi Jehovha i wa tsalela yena a mahungu lawo! Loku u hi ni kupima ka moya, u ta wona tiko legi ni lomu gi yako kona kota lezvi Nungungulu a gi wonisako zvona. Jehovha i ku nyika wutivi ni wutlhari lego go hlamalisa. Hikuyini? I lava ku u tiva lezvi zvi nga zva lisima wutomini, u maha zviboho zva zvi nene, u tlhela u rindzela zva mandziko na u nga chavi nchumu! — Isa. 26:3. w18.12 23 ¶¶9-10