Dezembro

Ka zvikhati zvin’wani, zvi nga tshuka zvi hi karatela ku zwisisa zvokari lomu ka Mhaka ya Nungungulu. Jehovha kambe a nga tshuka a nga hlamuli mikhongelo ya hina kota lezvi hi nga zvi lavisa zvona. Zvontlhe lezvo zvi nga hi maha hi sangula ku kanakana. Loku hi nga cheli kota hi kukanakana ka hina, a kukanakana loko ku nga hehla a kukholwa ka hina, zvi guma zvi wonha wunghana ga hina na Jehovha. (Jak. 1:7, 8) Lezvo zvi nga maha ku hi sangula ku ti byela ku lezvi Jehovha a hi tsumbisako zvi nga ta maheka. Mupostoli Pawule i fananisile a kutsumba ka hina ni simbi leyi yi tiyisako ngalava lomu bimbini. (Mah. 6:19) Loku kuba bhubhutsa a simbi leyo yi tiyisa ngalava yi tlhela yi maha lezvaku yi ngayi yi yaba maribye. Kanilezvi, a simbi leyo yi vhuna ntsena loku a chini ka yona gi nga tsemeki. A ku fana ni lezvi a chini gi wonhekako loku gi chacharela, a kukanakana konawu ku hehla kukholwa ka hina. Loyi a kanakanako, loku a kumana ni zvikarato a nge hi kholwi ku Jehovha i ta maha lezvi a nga tsumbisa. Loku hi nga ha hi na kukholwa, hi mbhelelwa hi kutsumba. Loyi a ti zwisako lezvo, a ngevi ni litsako. w21.02 30 ¶¶14-15

A cikhati leci Abrahama ni ngango wakwe va nga suka le Uri, kuzvilava i wa hi kwalomo ka 70 wa malembe ni ku hundza. (Gen. 11:31–12:4) I hanyile lomu matendeni hi cipimo ca 100 wa malembe a tlhela a rura makhati yo tala tikweni ga Khanani. Abrahama i file na a hi 175 wa malembe. (Gen. 25:7) Kanilezvi a nga wonangi Jehovha na a tatisa citsumbiso cakwe ca ku nyika a pswalo wakwe a tiko legi a nga hi ka gona. Ne a nga hanyangi laha ka kuza a wona dhoropa, a Mufumo wa Nungungulu, na wu yimisiwa. Hambulezvo, ku wuliwa lezvaku Abrahama i file na “a khosahele”, na a tsakile kambe. (Gen. 25:8) Hambu lezvi Abrahama a timiseleko zvikarato zvo tala, a kukholwa kakwe ku simamile ku tiyile a tlhela a xalala hi ku rindzela Jehovha. Cini ci nga mu vhuna ku timisela? Hi ku wutomini gakwe gontlhe, Jehovha i mu vhikele a tlhela a mu hlayisa kota munghana wakwe. (Gen. 15:1; Isa. 41:8; Jak. 2:22) A kufana na Abrahama hi rindzela dhoropa gi nga ni zviseketelo zva lisine. (Mah. 11:10) Hambulezvo, a hi rindzeli a ku gi akiwa, hakuva a Mufumo wa Nungungulu wu yimisilwe hi 1914, niku wa fuma hi ku mbhelela le tilweni. (Kuv. 12:7-10) Kanilezvi hi rindzela lezvaku wu fumela misava yontlhe hi kumbhelela. w20.08 4-5 ¶¶11-12

Kasi ku ingisela khwatsi van’wani, hi fanele ku ti koramisa hi tlhela hiva ni lihlazva-mbilu. Zva lisima a ku maha lezvo hi zvigelo zvinharu hi wutsongwani ga kona. Co sangula, hi nga ta tsutsumela a kuva ni mawonela ya hava hi vona. Ca wumbiri, hi nga tiva lezvi a vamakabye va hina va ti zwisako zvona niku hikuyini va mahileko zvokari, lezvi zvi to hi vhuna a kuva vo zwela wusiwana. Ca wunharu, hi nga vhuna a vamakabye va hina lezvaku va tiva zvokari hi vona wutsumbu. Ka zvikhati zvin’wani a hi zvi koti a ku zwisisa khwatsi lezvi hi ti zwisako zvona loku hi nga se bhulela van’wani lezvi hi zvi zwako. A vamakabye vo kari zva va karatela a ku bhula hi lezvi va ti zwisako zvona hi kota ya lezvi zvi va humeleleko wutomini gabye kutani hi kota ya mudhawuko wabye ni matshamela yabye. Hikwalaho, zvi nga teka cikhati kasi a vamakabye lavo va tizwa na va tlhatlhekile a ku bhula na hina. Kanilezvi ntsena loku va maha lezvo hi kona hi to zvi tiva khwatsi lezvi hakunene va ti zwisako zvona. Loku hi pimanyisa Jehovha hi kuva ni lihlazva-mbilu, a vamakabye va hina va ta tlhatlheka a ku hi byela lezvi va ti zwisako zvona. Makunu, loku va longile a ku hi tlhatlhela zvifuva, hi fanele ku va ingisela khwatsi. w20.04 15-16 ¶¶6-7

A tinjhanjhi ti tolovela ku kumeka lomu ku nga ni mati lawa ti ma randzako ni lomu ku nga ni zvakuga zvo tala. Xana a mukukuti a ngaya kukuta hi cikhati leci a ci lavako? Mhakeni ya cikhati ca ci nene kasi kuya kukuta, wona lezvi a makabye wo kari wa le cihlaleni co kari ca Pacífico a nga byela murumiwa wo kari laha a nga mu ramba kuya kukuta tinjhanjhi. A murumiwa loye i no wula lezvi: “Hi ta kumana hi ma 9.” A makabye loye aku: “Kasi a wu zvi tivi! Hi famba hi cikhati ca ci nene ka tinjhanjhi, na ku nga hi ca ci nene ka hina.” Ni vachumayeli va zana ga malembe go sangula va waya lomu a vanhu va nga kumeka kona, hi cikhati leci va nga wa ta va kuma. Hi cikombiso, a vapizani va Jesu va wa chumayela lomu tempeleni, lomu masinagogeni, hi muti ni muti, ni lomu mamerkadho. (Miti. 5:42; 17:17; 18:4) Hinawu hi fanele ku ma tiva khwatsi a mahanyela ya vanhu va lomu cipandzeni ca hina. Hi fanele ku ti zwananisa ni zviyimo, hi chumayela ka wutshamu ni hi cikhati leci zvi wonekisako ku hi ta va kuma vanhu. — 1 Kor. 9:19-23. w20.09 4 ¶¶8-9

A yin’we ya tindlela ta ku wumba wunghana na Jesu ku seketela a malulamiselo ya hlengeletano ya Jehovha. Hi tiyisa a wunghana ga hina na Jesu kota hloko ya bandla hi ku tirisana khwatsi ni lava va yimisilweko kasi ku hi khatalela. (Efe. 4:16) Hi cikombiso, zvezvi ku mahiwa zvontlhe kasi a tiSalawu tontlhe ta Mufumo ti tirisiwa khwatsi. Hi cigelo leco, a mabandla yo kari ma patsana ni man’wani. Hi ku tirisa a mahela legi, ku popareka a mali yo tala leyi yi humesiwako kasi ku seketela hlengeletano. Hambulezvo, lezvo zvi lava ku a vahuweleli vo kari va ti zwananisa ni zviyimo zviswa. A vahuweleli lavo vo tsumbeka kuzvilava va ngava va tirile ka bandla go kari hi malembe yo tala niku kuzvilava va na ni wunghana ga hombe ni vamakabye va bandla lego. Kanilezvi va gumesa va nyikiwa a zviavelo zviswa zvaku va ya tira ka bandla gin’wani. Jesu wa tsaka nguvhu loku a wona a vapizani lavo vo tsumbeka na va seketela a malulamiselo lawo! w20.04 24 ¶14

A hosi ya le n’walungu ni hosi ya le dzongeni ta ha simama ku lwisana hi ku lava kuva mufumo wa hombe misaveni yontlhe. Hi cikombiso, wona lezvi zvi mahekileko andzhako ka Yimpi ya Wumbiri ya Misava, a cikhati leci a União Soviética ni matiko lawa a nga ma rangela va nga sangula ku fumela cipandze ca hombe ca Europa. Hi kota ya lezvo, a hosi ya le dzongeni yi no kurumeteka ku ti patsa ni matiko man’wani va wumba ntlawa kasi valwa ni hosi ya le n’walungu. A ntlawa lowo wu vitanilwe ku i NATO (Organização do Tratado do Atlântico Norte). A hosi ya le n’walungu ni hosi ya le dzongeni ti no gaxtara mali yo tala na ti zama kuva ni masochwa ya ntamu nguvhu. Va lwisana kambe hi ku seketela a valala va mun’wani ka tiyimpi va lwako lomu Afrika, ni le Azia, ni le América Latina. Ka malembe lawa, Rússia ni matiko lawa ma mu seketelako maya mava ni ntamu nguvhu. Va lwisana ni hosi ya le dzongeni kambe hi ku tirisa mikomputadhori. A mun’we ni mun’wani i lumbeta munghana lezvaku i tirisa maprograma ya komputadhori kasi ku mu hohlota hi tlhelo ga timali ni ku wisa mufumo wakwe. Ahandle ka lezvo, kota lezvi zvi phrofetilweko hi Dhaniyeli, a hosi ya n’walungu ya ha simama ku vhukela a vanhu va Nungungulu. — Dan. 11:41. w20.05 13 ¶¶5-6

Masikwini ya muphrofeti Isaya, Jehovha i mahile ciwutiso leci: ‘A wasati a nga rivala a cihlangi cakwe ke?’ I no byela vanhu vakwe aku: ‘Ina, a nga rivakelwa.’ A guma aku: ‘Kanilezvi mina cima ndzi nga ta ku rivala.’ (Isa. 49:15) Jehovha i wa nga toloveli ku ti fananisa ni mamani. Hambulezvo, ka khati legi i ti fananisile naye. I tirisile a ku zwanana loku ku nga kona cikari ka mamani ni cin’wanana cakwe kasi ku komba malandza yakwe lezvaku wa ma randza nguvhu. A vamamani vo tala va vhumelelana ni lezvi a makabye wo kari wa ku hi Jasmin a nga wula, zvaku: “A cikhati u khatalelako n’wanana wa wena u wumba kuzwanana ka hombe nguvhu ku to simama kala kupindzuka.” Hambu kova n’wana mun’we basi a nyimako kuchumayela ni ku tlhangana ni bandla ga wuKristu, Jehovha wa zvi wona. A kutala ka vamakabye lavo vo randzeka va nga holile hi tlhelo ga moya, va gumesile va wuya bandleni, hina hi tile hi ta va amukela hi mandla mambiri! Jehovha i lava lezvaku va wuya niku hinawu hi lava zvezvo.— 1 Ped. 2:25. w20.06 18 ¶¶1-3

A hi tontlhe titshomba hi zvi kotako ku ti wona. Hi lisine, leti ta lisima nguvhu a ti woneki. Ka Kanelo ya le Citsungeni, Jesu i kumbukile a titshomba ta le tilweni, ti nga tona ta lisima nguvhu a ku hundza a titshomba tontlhe. A tlhela a engeta a wula lisine leli laku: “Laha a tshomba ya wena yi nga kona, ni mbilu ya wena yi tava kwalaho.” (Mat. 6:19-21) Loku hi wona a nchumu wo kari kota wa lisima nguvhu hi kuceka ku zama ku kuma a nchumu lowo. Hi hlengeletelela “titshomba le tilweni” hi ku ti mahela vito gi nene kutani hi ku yima na Nungungulu. Jesu i tlhamusele lezvaku a titshomba leto a ti lovi kutani ku yiviwa. Mupostoli Pawule i hi kuca lezvaku hi ‘veka kupima . . . ka zvilo zvi nga wonekiko’. (2 Kor. 4:17, 18) A zvilo lezvo zvi nga wonekiko zvi patsa a makatekwa lawa hi to ma kuma misaveni yiswa ya Nungungulu. Makunu, ha kombisa kubonga hi titshomba leto ti nga wonekiko ke? w20.05 26 ¶¶1-2

Lezvi Mosi a nga gondzisa vaIzrayeli zvi tiyisile a kukholwa kabye zvi tlhela zvi va kuca, a ku khwatsi hi lezvi a vhula yi kulisako tisinya. Hi nga tiyisekisa kuyini lezvaku hinawu ha gondzisa hi ndlela yo fana? A cikhati hi chumayelako hi muti ni muti kutani laha kubaseni, hi nga tirisa Bhibhiliya kasi ku komba vanhu a vito ga Nungungulu ga ku Jehovha. Hi nga va nyika a mabhuku yo saseka, tivhidhio to tsakisa, ni mahungu lawa ma dzundzako Jehovha ma nga ka saite ya hina. Kani hi le ntirweni, cikoleni, kutani lomu kuendzeni, hi nga kuma mole wa ku bhula ni vanhu hi Nungungulu wa hina wo randzeka ni lezvi a zvi randzako. Loku hi va byela kungo ga Jehovha ga lirandzo xungetano hi vanhu ni misava, hi va vhuna kuva ni mawonela ya maswa hi Jehovha yaku kuzvilava va wa nga se tshuka vava nawo. A cikhati hi byelako vanhu a lisine xungetano hi Papayi wa hina wa lirandzo hi vhunetela a ku basisa vito gakwe. Hi vhinya a mawunwa ni kuchakisiwa ka Jehovha loku a vanhu kuzvilava va gondzisiwako xungetano hi yena. A timhaka ta Bhibhiliya leti hi gondzisako hi tona ti humutako vanhu a ku hundza tontlhe leti va nga gondzisiwako. — Isa. 65:13, 14. w20.06 10 ¶¶8-9

Matshamela muni hi faneleko kuva nawo kasi hi vhuna lava va lavako ku tlhelela ka Jehovha? Wona lezvi hi nga zvi gondzako ka mufananiso wa Jesu wa n’wana a pengileko. (Luka 15:17-24) A n’wana loye i gumesile a wona ku lezvi a nga zvi mahile zvi wa hi wupumbu, a se maha ciboho ca ku tlhela kaya. A cikhati a papayi wakwe a nga mu wona i no tsutsuma a ya mu bharasara, a mu komba ku wa mu randza. A n’wana loye i wa tizwa nguvhu nandzu hi lezvi a nga zvi mahile. I wa ti wona na a nga ha ringanelwi hi ku vitaniwa lezvaku i n’wana. A papayi wakwe i no mu zwela wusiwana a n’wana loye a nga mu byela lezvi a nga ti zwisa zvona. I no maha zvokari kasi ku komba n’wana wakwe lezvaku i wa mu amukela laha kaya kota n’wana a randzekako. Kasi ku tiyisekisa lezvo, a papayi loye i no maha festa a tlhela a mu nyika nguwo ya yi nene a n’wana wakwe a nga ti solile. Jehovha i fana ni papayi wa lomu ka mufananiso lowu. Wa va randza nguvhu a vamakabye va hina va holileko niku i lava lezvaku va tlhelela kakwe. Loku hi pimanyisa Jehovha, hi nga va vhuna lezvaku va wuya. Kasi hi maha lezvo zvi lava ku hiva ni lihlazva-mbilu, ni zwela wusiwana, ni lirandzo. w20.06 25-26 ¶¶8-9

Jesu i wulile lezvaku a vokari va wa ta vhumela lisine ‘na va tsakile’, kanilezvi a kukholwa kabye ku wa ta mbhela ntamu loku va ringiwa. (Mat. 13:3-6, 20, 21) Kuzvilava va wa nga zvi tivi lezvaku a kuva mupizani wa Jesu zvi patsa zvikarato ni tixanisa. (Mat. 16:24) Kuzvilava va wa alakanya kambe lezvaku a kuva muKristu zvi wula ku va nga ta tshuka va xaniseka kutani ku Nungungulu i ta va susela zvikarato zvontlhe. Kanilezvi ka tiko legi go biha ku na ni zvikarato. A zviyimo zvi nga cica wutomini ga hina zvi hi maha hi luza litsako. (Lis. 6:6; Mutsh. 9:11) A kutala ka vamakabye va hina va komba lezvaku va tiyiseka a ku va li kumile lisine. Hikuyini hi wulako lezvo? Hi ku a kukholwa kabye a ku tsekatseki hambu loku a muKristu-kuloni a va khunguvanyisa kutani a ti nghenisela ka mahanyela ma nga hiko ya wuKristu. (Lis. 119:165) Contlhe cikhati va kumanako ni zvikarato a kukholwa kabye ko tiya; na ku nga hi ku mbhela ntamu. (Jak. 1:2-4) Hi fanele ku aka kukholwa ko tiya ka tshamela lego. w20.07 8 ¶1; 9 ¶¶4-5

Na u nga se sangula ku lera Bhibhiliya, kombela Jehovha kasi a ku vhuna ku wona lezvi u nga vhunekisako zvona hi lezvi u lavako ku lera. Hi cikombiso, loku u lava wusungukati ga ku lwisana ni cikarato u kumanako naco, kombela Jehovha kasi a ku vhuna ku kuma matshinya ya milayo ma to ku vhuna ku tiva co maha. (Filp. 4:6, 7) Jehovha i hi nyikile nchumu wo hlamalisa — a ku zvi kota ku alakanyela zvilo! Kasi a matimu lawa u lerako ma hanya, zama ku alakanyela lezvi a ciyimo ca kona ci nga tshamisile zvona, u ti wona na ku hi wena zvi nga ku humelela. Zama ku wona lezvi kuzvilava a nga zvi wona kutani lezvi a nga ti zwisa zvona. Hi kulandzela, ehleketa hi lezvi hi lerako. A ku ehleketa ku nyima u pimisa khwatsi hi lezvi u lerako ni lezvi u nga ma tirisisako zvona a mahungu lawo. Zvi ku vhuna ku tlhavinyeta khwatsi a mongo ni mongo ni ku zvi zwisisa khwatsi lezvi u lerako. A ku ehleketa zvi hi vhuna ku zwisisa khwatsi lezvi hi gondzako. w21.03 15 ¶¶3-5

Zvi wa koteka ku mupostoli Pawule a veka kupima ka lezvi zvi nga hundza, a alakanya ku loku i wa no hlawula zvilo zvo hambana kuzvilava na nga khon’wangi. Zvi wa koteka kambe a ku a kwatela a vavanuna va dhistrito ya Azia lava va nga mu tsika, kuzvilava a tlhela a nga ha va tsumbi a vanghana vakwe lava van’wani. Kanilezvi a nga mahangi ne cin’we ca lezvo. Hambu lezvi Pawule a nga kari a zvi wona ku i lava kufa, a nga rivalangi leyi yi nga mhaka ya lisima — a ku dhumisa Jehovha. I tlhelile a simama ku lava tindlela ta ku tiyisa van’wani. I tsumbile Jehovha hi ku khongela ka yena hi kukhandzakanya. Wutshan’wini ga ku veka kupima ka lava va nga mu tsika, i ti karatele ku kombisa kubonga ka vanghana vakwe va nga simama ku tsumbeka va mu vhuna. Ahandle ka lezvo, i no simama ku gondza a Mhaka ya Nungungulu. (2 Tim. 3:16, 17; 4:13) A ca hombe ka zvontlhe, i wa tiyiseka hi mbilu yontlhe a ku Jehovha na Jesu va mu randza. w21.03 18 ¶¶17-18

Ka cikhati co kari ndzeni ka zana ga wumbiri ga malembe, a bandla ga wuKristu gi no sangula ku talelwa hi maKristu ya mawunwa, lawa ma gondzisileko tigondzo ta mawunwa ma tlhela ma fihla a lisine la Mhaka ya Nungungulu. Kusukela ka cikhati leco kala kumbheleni ka zana ga malembe ga wu 19, ku wa nga hi na hlengeletano ya malandza ya Nungungulu laha misaveni. A wukhongeli ga mawunwa gi no kula a ku fana ni byanyi lomu masin’wini. Hi kota ya lezvo, zvi wa karata a ku tiva lava va nga hi maKristu ya lisine. (Mat. 13:36-43) Hikuyini zvi nga zva lisima a ku tiva lezvo? Hi ku zvi komba lezvaku lezvi zvi nga ka Danieli cipimo 11 xungetano hi hosi ya le n’walungu ni hosi ya le dzongeni a zvi wuli a tihosi kutani mifumo leyi yi fumileko kusukela hi lembe ga wu 100 kala 1870. Ka cikhati leco, ku wa nga hi na hlengeletano ya vanhu va Nungungulu kasi ku yi vhukela. Hambulezvo, cikhatanyana ndzhako ka 1870, zvi wa koteka ku tlhela hi pola a hosi ya le n’walungu ni hosi ya le dzongeni. w20.05 3 ¶5

Joyeli i phrofetile khombo ga humbi yi nga wa ta lovisa tiko ga Izrayeli hi kuga zva lomu masin’wini hi matino ni zvikwaha zva yona zvo fana ni zva nghala! (Joe. 1:4) Hi malembe yo tala, hi wa zwisisa lezvaku a ciphrofeto leci ci wa wulawula xungetano hi vanhu va Jehovha va simamako va chumayela a ku khwatsi i butho ga humbi ga ku a gi nyimisiwi. Hi wa zwisisa lezvaku a ntiro wa kuchumayela wu na ni ntamu wa ku lovisa ‘tiko’ kutani vanhu lava va rangelwako hi varangeli va wukhongeli. Hambulezvo, loku hi kambisisa a ciphrofeto contlhe ca Joyeli hi zwisisa lezvaku a ciphrofeto leci ci wula zvo hambana ni lezvo. Wona a citsumbiso ca Jehovha xungetano hi khombo ga humbi: ‘Ndzi ta yi hlongola yiya kule [a humbi].’ (Joe. 2:20) Loku ku hi lezvaku a humbi yi yimela a Vakustumunyu va Jehovha lava va ingisako a cileletelo ca Jesu ca ku chumayela ni ku maha vapizani, hikuyini Jehovha a tsumbisako lezvaku i ta yi hlongola yiya kule? (Ezek. 33:7-9; Mat. 28:19, 20) Kunene, Jehovha a nga hlongoli a malandza yakwe yo tsumbeka kanilezvi i hlongola a nchumu kutani munhu loyi a kombisako wubihi ka vanhu vakwe. w20.04 3 ¶¶3-5

Zvini hi faneleko ku maha loku hi ti zwisa ku khwatsi Jehovha wa hlwela ku hlamula mukhongelo wa hina? Jakobe i te hi fanele ku simama hi mu ‘kombela Nungungulu.’ Jehovha a nga swireki loku hi mu kombela wutlhari hi ku khandzakanya. A nga ta tshuka a hi kwatela hi lezvo. A Papayi wa hina wa le tilweni, loku hi mu kombela wutlhari ga ku lwisana ni zvikarato zva hina, i hi ‘nyika na a nga feleli’. (Lis. 25:12, 13) Jehovha wa zvi wona zvikarato hi kumanako nazvo, wa karateka loku a hi wona na hi xaniseka niku i zvi lava nguvhu a ku hi vhuna. Lezvo zvi hi nyika litsako! Makunu, Jehovha i hi nyikisa kuyini a wutlhari ga kona? Hi ku tirisa Bhibhiliya. (Mav. 2:6) Kasi hi kuma wutlhari lego, hi fanele ku gondza Bhibhiliya ni mabhuku ma humesiwako hi hlengeletano yakwe. Kanilezvi, a hi faneli ku gondza basi. Hi fanele ku tlhela hi tirisa wutlhari lego wutomini ga hina hi ku maha lezvi hi nga gondza. Jakobe i tsalile lezvi: “Mahani vamahi va mhaka, mu ngavi vazwi basi.” (Jak. 1:22) Loku hi tirisa wusungukati ga Nungungulu hi hanyisana hi kurula ni van’wani, hiva vanhu vo olova, ni va wuxinji. (Jak. 3:17) A matshamela lawa ma hi vhuna ku timisela zvikarato na hi tsakile. w21.02 29 ¶¶10-11

Kasi loyi a gondzako Bhibhiliya a kula a bhabhatiswa zvi lava ku a vhuniwa hi vamakabye van’wani laha bandleni. A muhuweleli mun’we ni mun’wani a nga vhuna bandla lezvaku gi kula. A phayona go kari gi wulile lezvi: “Ku wuliwa lezvaku a n’wanana i gondzisiwa hi dhoropa gontlhe. Hi mawonela ya mina, zva fana ni ntiro wa ku maha vapizani. Kasi a munhu a nghena lisineni zvi lava ku a vhuniwa hi bandla gontlhe.” Kasi a n’wana a kula, zvi lava ku a vhuniwa hi vapswali vakwe, vanghana ni vagondzisi. Va maha lezvo hi ku mu kuca ni ku mu gondzisa wutomini gakwe. Ni vamakabye laha bandleni, vonawu va nga zvi nyika wusungukati a zvigondzani, va zvi kuca va tlhela va zvi vekela cikombiso ci nene kasi ku zvi vhuna ku kula zvi bhabhatiswa. (Mav. 15:22) Hikuyini a n’winyi wa cigondzani a faneleko ku tsaka loku a vamakabye van’wani va vhuna cigondzani cakwe? Hi ku lezvo zvi nga maha ku ci kula hi tlhelo ga moya. w21.03 8 ¶¶1-3

A maKristu wontlhe, vanana ni va hombe, ma fanele ku kulula ma n’watseka kasi ma nga hanyi a wutomi gimbiri. Mupostoli Johani i zvi vekile kubaseni lezvaku a hi nge fambi lisineni seno na hi hanya wutomi go biha. (1 Joh. 1:6) Loku hi lava ku Jehovha a hi tsakela, hi fanele ku alakanya lezvaku wa zvi wona zvontlhe lezvi hi mahako. Hi lisine, hambu loku a vanhu va nga zvi woni lezvi hi mahako cihundleni, Jehovha wa zvi wona. (Mah. 4:13) Hi fanele ku ala mawonela ya tiko xungetano hi ciwonho. Masikwini ya Johani, a vahluwuki va wa wula lezvaku a munhu a nga hanya ciwonhweni a tlhela a simama kuva ni wuxaka na Nungungulu. Inyamutlha, hi hanya cikari ka vanhu va nga ni mawonela yo fana ni lawo. A votala va wula lezvaku va kholwa ka Nungungulu, kanilezvi a va vhumelelani ni mawonela ya Jehovha xungetano hi ciwonho, nguvhunguvhu ka timhaka ta masango. Ku na ni tixaka to kari ta wubhayi leti Jehovha a wulako lezvaku ti bihile, kanilezvi a vanhu va vhumela lezvaku a munhu a maha loku a zvi lava. w20.07 22 ¶¶7-8

Wa va vhikela a vamakabye va cisati loku zvi laveka ke? A hi zvi veke laha ka ku ku ni vahuweleli va wonako ku a makabye wo kari wa cisati a nga yece lisineni laha ngangweni wabye i tolovela ku celwa mitlhanganweni a tlhela a tekela ku khaga zvezvi yi mbhelako. Ahandle ka lezvo, zva kala ku ata ni vana vakwe. Makunu a vahuweleli lavo va wulawula zva hava hi yena vaku i wa fanele ku nonohisa woko ka nuna wakwe kasi a tsika vanana ata navo mitlhanganweni. Kuveni a lisine bava, hi ku a makabye loyi wa cisati i maha zvontlhe zvi nga ntan’wini wakwe. A zvi koteki ku a maha zvilo kota lezvi a zvi lavisako zvona loku gi cile, ne a hi yena a mandako laha ka vana vabye. Wena wa zvi tiva zvontlhe lezvo! Loku wo dzundza makabye loye u guma u va bhulela zvontlhe zva zvi nene lezvi a zvi mahako, u nga vhala minomu leyo va nga ha wulawuli zva hava hi yena. A madhota ma zvi tiva ku Jehovha i lava ku a vamakabye va cisati va khomiwa khwatsi. (Jak. 1:27) Makunu, a madhota ma pimanyisa Jesu, mava vanhu vo olova hi ku nga veki milayo laha zvi lavako ku ma kombisa wunene ni kuzwisisa. (Mat. 15:22-28) Loku a madhota ma hlota tindlela ta ku vhuna vamakabye va cisati, ma va vhuna ku wona lezvaku Jehovha ni hlengeletano yakwe va khatala hi vona. w20.09 24-25 ¶¶17-19

Muphrofeti Dhaniyeli contlhe cikhati i wa ti koramisa a kombela ku Jehovha a mu rangela. Hi cikombiso, a cikhati leci Jehovha a nga mu tirisa kasi ku tlhamusela a noro wa Nebhukadnezare, Dhaniyeli a nga ti lavelangi wudzundzo. Kanilezvi, i no ti koramisa a yisa wudzundzo gontlhe ka Jehovha. (Dan. 2:26-28) Hi gondza yini? Loku a vamakabye va tsaka hi tikanelo ta hina kutani loku zvi hi fambela khwatsi kuchumayeleni, hi nga rivali ku mu nyika wudzundzo gontlhe Jehovha. Hi fanele ku ti koramisa hi vhumela lezvaku a hi nge zvi koti a ku maha zvilo lezvo na hi nga vhuniwi hi Jehovha. (Filp. 4:13) Loku hi maha lezvo, hi pimanyisa cikombiso ca ci nene ca Jesu. Phela Jesu i wa tsumba Jehovha. (Joh. 5:19, 30) A nga tshukangi a zama ku wutla wuhosi ga Papayi wakwe wa le tilweni. Va Le Filipi 2:6 i hi byela lezvaku Jesu a nga ‘tshukangi a alakanyela ku wutla cikhundla ca Nungungulu, a ti byela ku wa ringana naye’. Kota N’wana wo ti koramisa ni ku ingisa, i wa ku tiva a kugumelwa kakwe niku i wa hi ni cichavo hi wuhosi ga Papayi wakwe. w20.08 11 ¶¶12-13

A vokari va tsutsumako ndleleni yi yako wutomini va lwisana ni zviyimo zvaku a van’wani a va zvi woni kutani ku a va zvi zwisisa. Loku u hi ni zvikarato zvo kari u tlhela u alakanya lezvaku a van’wani a va zvi zwisisi, a cikombiso ca Mefibhoxete ci nga ku tiyisa. (2 Sam. 4:4) Mefibhoxete i wa hi cilima niku Hosi Dhavhidha i nova ni mawonela ya hava hi yena. A ya hava hi ku i wa nga mahangi nchumu wo biha kasi ku a kumana ni zvikarato lezvo. Hambulezvo, a nga zangarangi; i wa bonga a zvilo zva zvi nene zvi nga mu humelele wutomini gakwe. I wa bonga a wunene legi Dhavhidha a nga mu kombisile cikhatini ci nga hundza. (2 Sam. 9:6-10) Hikwalaho a cikhati Dhavhidha a ngava ni mawonela ya hava hi yena, Mefibhoxete i zamile ku wona zvontlhe zvi nga patseka. A nga bayisekangi hi kota ya lezvi Dhavhidha a nga mu mahele. A nga mu nyikangi nandzu Jehovha kambe hi kota ya lezvi Dhavhidha a nga zvi mahile. Mefibhoxete i no veka kupima ka lezvi a nga zvi kota ku maha kasi ku seketela a hosi yi totilweko ya Jehovha. (2 Sam. 16:1-4; 19:24-30) Jehovha i tsalile a cikombiso ca ci nene ca Mefibhoxete lomu ka Bhibhiliya kasi ku vhuna hina. — Rom. 15:4. w20.04 26 ¶3; 30 ¶¶18-19

A vo kari lomu bandleni va nga yimisiwa kasi va tira kota: Varumiwa, maphayona yo hlawuleka, kutani maphayona ya cikhati contlhe. A vamakabye lavo va mahile ciboho ca ku nghenela ntiro wa cikhati contlhe kasi va chumayela ni ku maha vapizani. Hambu lezvi lava va nga ka ntiro wa cikhati contlhe va nga hava titshomba to tala, Jehovha wa va katekisa nguvhu wutomini gabye. (Mar. 10:29, 30) A vamakabye lavo va ni lisima nguvhu ka hina niku ha va bonga hi lezvi va mahako cipandze ca bandla! Ku ngava lezvaku a vamakabye va yimisilweko ni lava va nga ntirweni wa cikhati contlhe, hi vona voce va nga va lisima lomu bandleni? Ahihi. A vahuweleli vontlhe va mahungu ya ma nene va lisima ka Nungungulu ni ka bandla. (Rom. 10:15; 1 Kor. 3:6-8) Hakuva a kungo ga lisima ga bandla ku mu mahela vapizani Jesu Kristu, a Hosi ya hina. (Mat. 28:19, 20; 1 Tim. 2:4) Vontlhe vahuweleli, va ku bhabhatiswa ni vo kala ku bhabhatiswa, va ti karatela ku rangisa ntiro wa kuchumayela wutomini gabye. — Mat. 24:14. w20.08 21 ¶¶7-8

Kota lezvi hi zvi wonako ka mutsalo wa nyamutlha, Jesu i ta hi vhuna loku hi kumana ni zvikarato. Hi lisine, Jesu o hi tiyisa hi magezu lawa. Hikuyini? Hakuva ku na ni masiku lawa a ciyimo ci hi bindzelako nguvhu a ku hundza man’wani. Hi nga alakanyela zviyimo lezvi: Loku hi felwa hi munhu hi mu randzako, a timbilu ta hina ti nga tshuka ti bayiseka hi malembe yo tala. A van’wani va lwisana ni zvikarato zvi vangiwako hi ku kula ka tanga. A van’wani va na ni masiku lawa va lwisanako ni kukarateka ka mapimo. Hambulezvo, ha zvi kota ku timisela ni cihi cikarato hi tlhanganako naco hakuva Jesu i tsumbisile lezvaku i na hina “masiku wontlhe”, a ku patsa ni masiku lawa a ciyimo ci wonekisako ku khwatsi ci bindzile nguvhu wutomini ga hina. (Mat. 11:28-30) A Mhaka ya Nungungulu yi hi tiyisekisa lezvaku Jehovha wa hi vhuna hi ku tirisa tingilozi. (Mah. 1:7, 14) Hi cikombiso, a tingilozi ta hi vhuna ni ku hi rangela a cikhati leci hi chumayelako ‘a mahungu ya ma nene ya Mufumo’ ka vanhu va “wontlhe matiko ni tixaka ni tirimi”. — Mat. 24:13, 14; Kuv. 14:6. w20.11 13-14 ¶¶6-7

Hi lava ku a cigondzani ca hina ci zvi zwisisa ku lezvi ci gondzako zvi lomu ka Bhibhiliya, a Mhaka ya Nungungulu. (1 Tes. 2:13) Hi nga zvi mahisa kuyini? Kuca cigondzani lezvaku ci bhula ni van’wani hi lezvi ci zvi gondzako. Wutshan’wini ga ku wena u tlhamusela mitsalo yontlhe, mu kombele a ku a tlhamusela yokari. Mu vhune ku wona lezvi yena a nga yi tirisisako zvona a Mhaka ya Nungungulu. Mu mahe zviwutiso zvi to mu vhuna ku a ti phofula, a wula mawonela yakwe ni lezvi a ti zwisako zvona hi mutsalo lowo. (Luka 10:25-28) Hi cikombiso, mu wutise ku: “A mutsalo lowu wu ku vhunisa kuyini a ku wona gin’we ga matshamela ya Jehovha?” “U nga vhunekisa kuyini hi lisine leli la Bhibhiliya?” “U ti zwisa kuyini hi lezvi u nga zvi gondza?” Leci ci nga ca lisima nguvhu, hi lezvi ci zvi randzisako zvona lezvi ci gondzako ni lezvi ci zvi tirisisako zvona wutomini ga cona; a hi kutala ka lezvi ci zvi tivako. Tsika a Bhibhiliya gi gondzisa. Loku zvi hi kona u faneleko ku chukwatisa ka magondzisela ya wena, ti koramise u chukwatisa futsi. w20.10 15-16 ¶¶5-6

Lezvi zvi mahekileko masikwini ya Nowa zvi hi tiyisekisa lezvaku a ntiro wa kuchumayela wu ta mbhela hi cikhati leci Jehovha a ci yimisileko. Masikwini ya Nowa, Jehovha i kombile zvi ku dlunya lezvaku wa zvi kota khwatsi a ku hlayisa cikhati. Na ka ha kiyela 120 wa malembe, Jehovha i no yimisa a siku legi a Ndambi yi nga wa ta sangula hi gona. Loku ku hundzile malembe yo kari, i no ruma Nowa lezvaku a aka taru. Nowa i no tira yi nga chayi hi cipimo ca 40 kutani 50 wa malembe a Ndambi na yi nga se chikela. Hambu lezvi a vanhu va kona va nga kala va nga lavi nchumu, Nowa i no simama ku chumayela a va tlharihisa kala Jehovha a mu byela ku leci cikhati ca ku nghena lomu tarwini. Laha makunu gi nga chikela siku ga kona, “Jehovha i no vhala livati”. (Gen. 6:3; 7:1, 2, 16) Zvezvanyana, Jehovha i ta hi byela ku mu mbhetile a ku chumayela mahungu ya ma nene ya Mufumu, a guma a “vhala livati” ya tiko legi ga Sathani, a neha misava yiswa yi teleko hi vanhu vo lulama. Na ci nga se chikela a cikhati leco, a hi simameni ku chumayela, hi pimanyisa Nowa, ni van’wani va nga kala ku humuta a woko gabye. A hi wu nyikeni nguvhu lisima a ntiro wa kuchumayela wutomini ga hina, hiva ni lihlazva-mbilu, hi tlhela hi ti karatela kuva ni kukholwa ko tiya ka Jehovha ni zvitsumbiso zvakwe. w20.09 13 ¶¶18-19

Loku zvi wa nga tiveki a ku hi mani a rangelako, a zvilo laha ngangweni wa Jehovha zvi wa nga ta famba khwatsi ne ku wa nga tava ni litsako. Hi cikombiso, zvi wa nga ta tiveka ku hi mani a tsemako mhaka a maha ciboho co gumesa, niku hi mani a faneleko ku maha lezvi zvi bohilweko. Loku ku hi lezvaku lezvi Nungungulu a nga zvi maha zvi nene, zva ku a wanuna ava yena a rangelako ngango, hikuyini a vavasati vo tala va ti zwako na vo fumelwa va tlhela va nga khomiwi khwatsi? Hi ku a vavanuna vo tala nyamutlha va kanyisa milayo ya Jehovha xungetano hi mingango, va landzela mikhuwo ni zvihena zva lomu va hanyako kona. Kuzvilava va xanisa vasati vabye hi ku fela ku ti tsakisa. Hi cikombiso, a nuna a nga ya hi ku fumela sati wakwe ni ku mu xanisa na aku hi kona a to tizwa na a hi wanuna kutani kasi a van’wani vaku, “liya i ndota, a hi yo hlakana hi yona.” A nga ti byela lezvi: ‘A ndzi nge kurumeti sati wa mina a ku a ndzi randza. Kanilezvi ndzi lava ku a ndzi chava.’ Niku a nga londzowota ku fumela sati wakwe futsi hi ku tiva ku wa mu chava. A vavanuna va nga ni mawonela lawo va tlhela va maha zvilo lezvo va chipisa vavasati, va tlhela vava susela wudzundzo legi va nga nago; lezvo zvi bihile niku zvi lwisana ni lezvi Jehovha a zvi lavako. — Efe. 5:25, 28. w21.02 3 ¶¶6-7

Kota muKristu, loku u karatekile nguvhu u nga kuma kurula loku u vhulula mbilu ya wena u khongela ka Jehovha. Jehovha a nga hlamula mukhongelo wa wena hi ku ku nyika “kurula [kakwe] loku ku hundzako a kupima kontlhe” ka munhu. (Filp. 4:6, 7) Jehovha i rulisa kupima ka hina ku karatekileko hi ku tirisa a moya wakwe wa ntamu nguvhu. (Gal. 5:22) Laha u khongelako ka Jehovha, mu byele zvontlhe u ti zwisako zvona. U nga jikajiki. Mu byele a cikarato ca kona ni lezvi u ti zwisako zvona hi cikarato leco. Loku zvi koteka ku ci lulamisa, mu kombele ku a ku vhuna ku tiva ndlela ya ku ci lulamisa ni ntamu wa ku zvi maha. Loku ku nga hi na ndlela ya ku ci lulamisa, mu kombele ku a ku vhuna ku u nga karateki nguvhu hi cona. Loku u mu byela zvilo zvo kongoma Jehovha, zvi ta olova a ku u zvi wona lezvi a nga hlamulisa zvona a mikhongelo ya wena. Loku a nga ku hlamuli kwalaha ni kwalaha, u nga tsukuli. Jehovha i lava lezvaku hi mu byela zvilo zvo kongoma ni ku khongela hi nga tsiki. — Luka 11:8-10. w21.01 3 ¶¶6-7

Nyamutlha, a bandla gi wumbiwa hi maKristu ma chadhileko ni mingango. Hambulezvo, ku ni vamakabye vo tala va nga chadhangiko. Hi va wonisa kuyini a vamakabye lavo? Hi fanele ku pimanyisa lezvi Jesu a nga gi wonisa zvona a wugwendza. Jesu a nga tshukangi a chadha. I simamile kuva gwendza a tlhela a veka kupima ntirweni wakwe. A nga zangi a veka nayo wa ku a vanhu va fanele ku chadha kutani ku nga chadhi. Hambulezvo, i wulile lezvaku a maKristu yo kari ma wa ta hlawula ku nga chadhi. (Mat. 19:12) Jesu i wa va komba cichavo lava vo kala ku chadha. I wa nga va woni kota vanhu vo kala lisima kutani ku va wonisa ku ci kona ci nga kiyela wutomini gabye. A ku fana na Jesu, Pawule i chumayele na a nga hi na sati. A nga gondzisangi lezvaku zvi bihile ku a muKristu a chadha. I wa zvi tiva ku leco ciboho ca munhu. w20.08 28 ¶¶7-8

Mupostoli Johani i hanyile malembe yo tala niku i wonile zvilo zvo tala zva zvi nene. I kumene ni zvikarato zvo tala kambe zva ku na zvi hungulile a kukholwa kakwe. Hambulezvo, contlhe cikhati i wa ti karatela ku ingisa milayo ya Jesu, a kupatsa ni lowu wa ku randza vamakabye. Hi kota ya lezvo, Johani i wa tiyiseka lezvaku Jehovha na Jesu va mu randza niku va wa ta mu nyika ntamu wu lavekako kasi a zvi kota ku timisela ni cihi cikarato. (Joh. 14:15-17; 15:10) Sathani ni tiko gakwe, a va zvi kotangi ku tsikisa Johani a ku randza vamakabye. Johani i byelile vamakabye lezvaku wa va randza a tlhela a va komba hi mitiro. A ku fana na Johani, hinawu hi hanya ka tiko legi gi fumelwako hi Sathani, a nungungulu wa livengo. (1 Joh. 3:1, 10) Hambu lezvi a lavako ku hi tsika ku randza vamakabye, a nga ta zvi kota loku hi nga mu nyiki a mole wa ku maha lezvo. A hi ti yimiseleni ku randza vamakabye va hina, hi zvi kombisa hi magezu ni mitiro. Loku hi maha lezvo, hi ta xalala hi kuva ngangweni wa Jehovha, hi tlhela hi hanya na hi tsakile wutomini ga hina. — 1 Joh. 4:7. w21.01 13 ¶¶18-19

A wutomi tikweni legi gi fumiwako hi Sathani ga tshuka gi bindza, hambu ku tshuka gi hi rera futsi. (2 Tim. 3:1) Kanilezvi, a hi faneli ku karateka ku hundza mpimo kutani ku chava. Jehovha wa zvi tiva zvikarato zva hina. I tsumbisa ku i ta hi khoma hi woko gakwe ga cinene, a hi vhuna loku hi lava civhuno. (Isa. 41:10, 13) A hi kanakani a ku Jehovha i ta hi vhuna. A Bhibhiliya kambe ga hi nyika ntamu wa ku timisela ni cihi cikarato hi kumanako naco. A tivhidhio ta hina, ni tidrama ta magezu, ni bhuku “Pimanyisa a kukholwa kabye,” zvi hi vhuna ku ma zwisisa khwatsi a matimu ya Bhibhiliya. Na u nga se sangula ku sixtira, ku ingisela, kutani ku lera a matimu lawo, sangula hi ku kombela Jehovha kasi a ku vhuna ku gondza zvilo zvo kongoma lezvi u to zvi tirisa. Ti veke ka ciyimo ca loyi a matimu lawo ma wulawulako hi yena. Ehleketa hi lezvi ma nga maha a malandza lawo yo tsumbeka ya Jehovha ni lezvi a nga ma vhunisa zvona ku hlula zvikarato zvabye. Alakanya ku tirisa lezvi u to zvi gondza ka matimu lawo. U nga rivali ku bonga Jehovha hi civhuno leci a ku nyikileko kala zvezvi. Komba lezvaku wa ci bonga a civhuno leco hi ku hlota tindlela ta ku tiyisa van’wani ni ku va vhuna. w21.03 19 ¶¶22-23

Loku mu chadhile, na mu xuva kuva ni vana, ti wutiseni lezvi: ‘Hi vanhu vo ti koramisa, va randzako Jehovha ni Mhaka yakwe, lava a nga wa ta va hlawula kasi ku khatalela a n’wanana ke?’ (Lis. 127:4) Loku u sina u hi mupswali, ti wutise lezvi: ‘Ndza gondzisa a vana va mina a lisima la ku tira hi ku ti tsitsirita?’ (Mutsh. 3:12, 13) ‘Ndza maha zvontlhe zvi nga ntan’wini wa mina kasi ku vhikela vana va mina ka zvikarato zvontlhe?’ (Mav. 22:3) A wu nge vhikeli a vana va wena ka zvikarato zvontlhe lezvi kuzvilava va to kumana nazvo. A ku maha lezvo a zvi koteki. Kanilezvi u nga va longisela ku lwisana ni zvikarato zva wutomi hi ku simama ku va gondzisa hi lirandzo a ndlela ya ku hlota a wurangeli ga Mhaka ya Nungungulu. (Mav. 2:1-6) Hi cikombiso, loku a xaka go kari gi tsika lisine, tirisa Bhibhiliya u vhuna a vana va wena a ku wona lisima la ku simama va tsumbekile ka Jehovha. (Lis. 31:23) Loku mu felwa hi munhu mu mu randzako, komba vana va wena a mavhesi ya Bhibhiliya ya ku ma nga va vhuna ku hlula kukarateka ma tlhela ma va nyika kurula. — 2 Kor. 1:3, 4; 2 Tim. 3:16. w20.10 27 ¶7