Janeiro

Zvini zvi nga maha ku Timote a tirisiwa hi Jehovha? Matshamela yakwe yo hlamalisa ya wuKristu. (Filp. 2:19-22) Ka lezvi mupostoli Pawule a zvi wulileko xungetano hi Timote, zvi hi maha hi wona ku Timote i wa hi munhu wa ku ti koramisa, wo tsumbeka ni wa ku ti tsitsirita. I wa khatala nguvhu hi vamakabye. Hi kota ya lezvo, Pawule i wa mu randza Timote niku i wa nga kanakani ku mu nyika ciavelo co kari co karata. Hi ku fanana, Jehovha i ta hi randza hi tlhela hi tirisiwa nguvhu hi bandla a cikhati leci hi hlakulelako a matshamela lawa a ma randzako. (Lis. 25:9; 138:6) Hikwalaho, khongela u tlhela u ehleketa hi matshamela yo kari zvi lavako ku u ma chukwatisa. Hlawula tshamela gin’we go kongoma legi u lavako ku veka nguvhu kupima ka gona. U nga ti karatela ku hlakulela kuva munhu wo zwela wusiwana. U nga hlakulela kambe a kuva munhu wo vhuvhumisa kurula ni ku tsetselela van’wani. A cin’we ca zvilo ci nga ku vhunako, ku kombela munghana u mu tsumbako lezvaku a ku nyika mawonela ya lezvi u faneleko ku chukwatisa. — Mav. 27:6. w22.04 23 ¶¶4-5

Jehovha i lava lezvaku hi tsaka. Ha zvi tiva lezvo hakuva a litsako wun’we wa mihandzu ya moya wo basa. (Gal. 5:22) Kota lezvi loyi a nyikako a tsakako nguvhu a ku hundza loyi a amukelako, hizwa litsako la hombe nguvhu a cikhati hi ti tsitsiritako ntirweni wa kuchumayela hi tlhela hi vhuna vamakabye va hina hi tindlela to hambanahambana. (Miti. 20:35) Kota lezvi hi zvi wonako ka mutsalo wa nyamutlha, mupostoli Pawule i komba zvilo zvimbiri zvi nga hi vhunako ku simama hiva ni litsako. Co sangula: A kungo ga hina gi fanele kuva ku mahela Jehovha lezvi zvi nga ntan’wini wa hina. Loku ku hi lezvaku ha mu mahela lezvi zvi nga ntan’wini wa hina hi fanele ku tsaka. (Mat. 22:36-38) Ca wumbiri: Hi fanele ku potsa ku ti fananisa ni van’wani. Kani gi tshamisile kuyini a wutomi ga hina, kani zvini hi gondzisilweko kutani zvilo zvin’wani hi zvi kotako ku maha, hi fanele ku bonga Jehovha. A cin’wani kambe, loku a van’wani va zvi kota ku maha zvotala ntirweni wa kuchumayela a ku hundza hina, hi fanele ku tsaka hi lezvi va zvi kotako ku maha zvotala kasi ku dzundza Jehovha. w22.04 10 ¶¶1-2

A kulovisiwa ka wukhongeli ga mawunwa ku tata hi kutsopeta ka tihlo, ku hlamalisa tiko gontlhe. (Kuv. 18:8-10) A kulovisiwa ka Bhabhuloni wa Hombe ku ta khumba tiko gontlhe niku kuzvilava ku ta vanga tixanisa, kanilezvi hi wutsongwani ga kona a vanhu va Nungungulu va tava ni zvigelo zvimbiri zva ku tsaka. Zvi nga lezvi: A wukhongeli ga mawunwa, gi nga nala wa Jehovha Nungungulu hi malembe yo tala, gi tava gi lovisilwe. A kutlhatlhiswa ka hina tikweni legi go biha ku ta ngha ku hi laha kusuhani nguvhu. Dhaniyeli i phrofetile lezvaku a “wutivi” ga lisine ‘gi wa ta endzeleka’. Lezvo hakunene zva humelela. Makunu ha zvi zwisisa khwatsi a zviphrofeto lezvi zvi wulawulako hi masiku ya hina. (Dan. 12:4, 9, 10) A zviphrofeto lezvi zva lisine nguvhu laha ka ku zvi engetela a cichavo leci hi nga naco hi Jehovha ni Mhaka yakwe yi pimiselweko. (Isa. 46:10; 55:11) Hikwalaho, simama ku tiyisa kukholwa ka wena hi ku gondza Mitsalo hi kuhiseka ni ku vhuna van’wani lezvaku vava ni wunghana ga hombe na Jehovha. I ta vhikela vontlhe lava va mu tsumbako hi kumbhelela a tlhela a va nyika “kurula” ka pindzukelwa. — Isa. 26:3. w22.07 6-7 ¶¶16-17

A bhuku ga Kuvhululelwa gi komba lezvaku a Mufumo wa Nungungulu wa le tilweni wu yimisilwe niku Sathani i hlongolilwe le tilweni. (Kuv. 12:1-9) Lezvo zvi mahile ku le tilweni kuva ni kurula kanilezvi zvi hi vangela zvikarato. Hikuyini? Hakuva Sathani i zangarela lava va tirelako Jehovha hi kutsumbeka laha misaveni. (Kuv. 12:12, 15, 17) Hi nga simamisa kuyini hi tsumbekile ka Jehovha hambu loku hi vhukelwa hi Sathani? (Kuv. 13:10) A cin’we ca zvilo ci to hi vhuna ku tiva lezvi zvi to humelela cikhatini ci tako. Hi cikombiso, lomu ka bhuku ga Kuvhululelwa, mupostoli Johani i wulawulile hi makatekwa lawa hi to ti buza hi wona zvezvanyana. A gin’we ga makatekwa lawo ku lovisiwa ka valala va Nungungulu. A ka vhesi go sangula, Kuvhululelwa i hi byela lezvaku a mahungu lawa hi lavako ku ma lera ma tlhamuselwa hi “zviwoniso”, lezvi zvi wulako lezvaku ku wulawuliwa hi ndlela yo fananisa. — Kuv. 1:1. w22.05 8 ¶¶1-3

Hi kota ya lezvi a malandza yo tsumbeka ya Jehovha ma to simama ma tsumbekile ka Jehovha, zvi ta vhindlusa a zanga ya lava va vhukelako Jehovha. Kota wuyelo ga kona, a patsano wa matiko wu ta vhukela a vanhu vontlhe va Nungungulu laha misaveni. Lezvo a Bhibhiliya gi zvi vitana ku kuvhukela ka Goge wa Magoge. (Ezek. 38:14, 15) Zvini lezvi Jehovha a to maha hi kota ya kuvhukelwa loko ka vanhu vakwe? Jehovha i hi byela lezvi: “A zanga ya mina yi ta vindluka.” (Ezek. 38:18, 21-23) Kuvhululelwa cipimo 19 i tlhamusela lezvi zvi to maheka hi kulandzela. Jehovha i ta rumela a n’wana wakwe kasi ku vhikela vanhu vakwe ni ku hlula valala vabye. Jesu i talwa a yimpi leyo na a hi ni “mabutho ya le tilweni”, ku nga tingilozi to tsumbeka zvin’we ni lava va 144 000. (Kuv. 17:14; 19:11-15) A yimpi leyo yi ta gumesisa kuyini? A vanhu vontlhe lava va vhukelako Jehovha ni tihlengeletano ta kona zvi ta lovisiwa zvi ku bhi! — Kuv. 19:19-21. w22.05 17 ¶¶9-10

Cikhatanyana andzhako ka loku Adhamu na Evha va wonhile, Jehovha i no wu nyika a kutsumba a pswalo wabye hi ku tirisa ciphrofeto co hlamalisa. Lezvi a zvi wulileko zvi tsalilwe ka Genesisi 3:15: ‘Ndzi ta veka livengo cikari ka wena ni wasati, ni cikari ka pswalo wa wena ni pswalo wa wasati; i ta ku gandla a hloko, na wenawu u ta mu luma a cirendze cakwe.’ A ciphrofeto leco ci kumeka ka bhuku go sangula ga Bhibhiliya, kanilezvi hi ndlela yo kari a mabhuku wontlhe ya Bhibhiliya ma zwanana naco. A ku khwatsi hi lezvi a janta yi tlhanganisako a tirayo tontlhe ta rodha, a magezu ma nga ka Genesisi 3:15 ma tlhanganisa a mahungu ya mabhuku wontlhe ya Bhibhiliya laha ka mhaka yin’we yaku ku wa ta rumelwa Mutlhatlhisi a ta lovisa Sathani ni vontlhe valandzeli vakwe vo biha. Lawo ma tava makatekwa ya hombe ka lava va randzako Jehovha! A ku gondza Bhibhiliya zvi ta hi vhuna ku wona lezvi a zviphrofeto zvi tatisekisako zvona ni lezvi hi vhunekisako zvona hi zviphrofeto lezvo. w22.07 14 ¶¶1-3

Kombela Jehovha lezvaku a ku nyika wutlhari gi lavekako kasi ku vhuna vana va wena ku hlakulela lirandzo hi yena. (Jak. 1:5) Jehovha hi yena a ringanelwako khwatsi hi ku nyika wusungukati. Ku na ni zvigelo zvo tala zvi mahako ku Jehovha a ringanelwa hi ku nyika wusungukati. Wona zvimbiri basi. Co sangula: Jehovha i na ni wutlhari ga hombe nguvhu ga kuva mupswali. (Lis. 36:9) Ca wumbiri: A wusungukati ga wutlhari legi a hi nyikako, contlhe cikhati ga vhuna. (Isa. 48:17) Hi ku tirisa Mhaka yakwe ni hlengeletano yakwe, Jehovha i humesa zvakuga zvo tala nguvhu zva moya zvi seketelwako ka Bhibhiliya zvi nga mu vhunako ku wundla vana va n’wina kasi va randza Jehovha. (Mat. 24:45) Hi cikombiso, u nga kuma wusungukati go vhuna ka xaxamelo wa tindzima ti nge: “Ajuda Para a Família”, ti humesilweko hi malembe yo tala ka Despertai! niku zvezvi ta kumeka ka saite ya hina. A cin’wani kambe, ku na ni tivhidhio to tala ti nga ka jw.org leti ti nga vhunako vapswali a ku tirisa a wusungukati ga Jehovha laha va wundlako a vana vabye. — Mav. 2:4, 5. w22.05 27 ¶¶4-5

Jehovha hi yena Mutsetseleli wa hombe wuakweni gontlhe. Co sangula: Contlhe cikhati i longile ku tsetselela. Ca wumbiri: Wa hi tiva khwatsi. Wa zvi tiva khwatsi lezvi hi nga wumbisiwa zvona niku hi yena a nga ka ciyimo ca cinene kasi ku wona ku ha ti sola hi mbilu yontlhe ke. Ca wunharu: Loku Jehovha a hi tsetselela, i hi tsetselela hi kumbhelela laha ka ku tlhela zvi ku khwatsi hi loku hi nga wonhangi. Lezvo zvi hi vhuna ku hiva ni livhalo li basileko hi tlhela hi ti buza hi kutsakelwa hi Jehovha. Na ha ha hi vanhu vo kala kumbhelela, ha ha ta simama hi wonha. Hambulezvo, hi nga chavelelwa hi magezu ma kumekako ka Estudo Perspicaz vholume 1 pajina 210, ma nge: “Kota lezvi Jehovha a chelako kota hi gome ga malandza yakwe, a ma faneli ku tshamela ku tizwa nandzu hi kota ya zvihoxo lezvi ma mahako zvi vangiwako hi kungambheleli loku ma ku kumileko ka Adhamu. (Lis. 103:8-14) Loku ma maha zvontlhe ma zvi kotako kasi ku hanya hi tindlela ta Nungungulu, ma fanele ku tsaka. (Filp. 4:4-6; 1 Joh. 3:19-22).” w22.06 7 ¶¶18-19

A kuchava ku vhukelwa hi mifumo a hi gona goce a tlhari legi Sathani a gi tirisako. A vokari va chava nguvhu lezvi a maxaka yabye ma to maha loku vava Vakustumunyu va Jehovha a ku hundza lezvi va ku chavisako zvona ku biwa. Va ma randza nguvhu a maxaka yabye niku va xuva ku wonawu ma tiva Jehovha ma tlhela ma mu randza. Zva va pandza nguvhu mbilu a kuzwa maxaka yabye na ma wulawula zvahava hi Nungungulu wa lisine ni vakhozeli vakwe. Hambulezvo, ka zviyimo zvo kari a maxaka lawa kusanguleni ma nga vhukela lisine ma gumesile mata lisineni. Kanilezvi ahati loku a maxaka ya hina ma tsema gontlhe wuxaka na hina hi kota ya lezvi hi nga Vakustumunyu va Jehovha? Hi ta kuyini? Hi nga chavelelwa hi magezu yo saseka ma nga ka Lisimu 27:10. Loku hi alakanya lezvi Jehovha a hi randzisako zvona, a hi chavi lezvi zvi to humelela hambu loku a maxaka ya hina ma hi tsika. Niku ha tsumba lezvaku i ta hi chachazela hi kota ya kutimisela ka hina. Jehovha i ta hi khatalela hi tlhelo ga nyama ni ga moya a tlhela a hi vhuna ku hi rula hi tlhela hi tsaka, hi ndlela ya ku a ku na munhu a nga zvi kotako! w22.06 16-17 ¶¶11-13

A cikhati leci Jesu a nga hi laha misaveni, a vanhu va waku cidhakwa, i khobomu, i tirela Sathani, a nga hlayisi Sabhadho niku a nga kombisi cichavo hi Nungungulu. (Mat. 11:19; 26:65; Luka 11:15; Joh. 9:16) Hambulezvo, Jesu a nga va hlamulangi zva hava a vanhu lavo. A ku fana na Jesu, loku hi vhukiwa, hinawu a hi faneli ku hlamula zvahava. (1 Ped. 2:22, 23) Hi lisine, a zvi vevuki a ku kombisa wunene loku va ku holovisa. (Jak. 3:2) Maku cini ci nga hi vhunako? Loku va hi hlamula zva hava kuchumayeleni, hi fanele ku zama ku ti khoma. A makabye wo kari wa ku hi Samuel, i wulile lezvi: “Ndzi zama ku veka kupima ka cilaveko ca n’winyi wa muti ca ku azwa lisine xungetano hi Nungungulu ni ku ti alakanyisa lezvaku a nga cica.” Ka zvikhati zvin’wani, a n’winyi wa muti i hi hlamula zva hava hi ku ngha hi chikele hi cikhati co kala a nga ci rindzelangi. Loku hi hlamuliwa zva hava hi munhu a nga swireka, hi nga maha mukhongelo wo koma, hi kombela Jehovha kasi a hi vhuna ku simama hi ti khoma hi tlhela hi nga mu hlamuli zva hava a munhu loye. w22.04 6 ¶¶8-9

A ndlela ya lisima ya ku vhuna vana a ku vava ni wunghana na Jehovha ku gondza navo Bhibhiliya. (2 Tim. 3:14-17) Hambulezvo, a Bhibhiliya ga komba ndlela yin’wani leyi a vana va nga gondzako hi yona va tiva Jehovha. Lomu ka bhuku ga Mavingu, zvi wonekisa ku a mupswali wo kari i alakanyisa n’wana wakwe lezvaku a nga tsiki ku wona matshamela ya Jehovha, ma wonekako lomu ka zvivangwa. (Mav. 3:19-21) N’wina vapswali, kuzvilava ma zvi randza ku famba mu paseyara le handle ni vana va n’wina. Loku zvi hi lezvo, londzowotani cikhati leco kasi ku va vhuna ku wona lezvi a “zvilo lezvi [Jehovha] a zvi mahileko” zvi yelanisako zvona ni matshamela yakwe. (Rom. 1:20) Wona lezvi Jesu a nga gondzisisa zvona hi ku tirisa zvivangwa. Ka khati go kari, i no byela vapizani vakwe lezvaku va cuwuka zvikunguwa ni citsangi ci vitaniwako ku i khon’wa. (Luka 12:24, 27-30) I no va gondzisa lezvi: A ku fana ni lezvi Jehovha a bohisako zvitsangi zva khwati a tlhela a zvi nyika zvakuga zvikunguwa, i ta ma bohisa a tlhela a ma vhuna ku kuma ca kuga a malandza yakwe yo tsumbeka. w23.03 20-21 ¶¶1-4

Ha bonga Jehovha hi lezvi hi nga khongelako kakwe hi ku tirisa a N’wana wakwe. Jehovha i tirisa Jesu kasi ku hi nyika lezvi hi mu kombelako. Jehovha wa ingisela ni ku hlamula a mikhongelo leyi yi mahiwako hi vito ga Jesu a tlhela a tsetselela a zviwonho zva hina hi ku tirisa a hakhelo ya kutlhatlhisa ya muphahlo wa Jesu. (Rom. 5:1) A Mitsalo yi tlhamusela Jesu kota “mupristi wa hombe, a tshamileko reveni ga cinene ga citshamu ca wuhosi ca Loyi a Tlakukileko ku Hundza Vontlhe le tilweni”. (Mah. 8:1) Jesu “muvhuni [wa hina] loyi a nga zvin’we na Papayi”. (1 Joh. 2:1) A ho ku mu bonga nguvhu Jehovha hi lezvi a hi nyikileko a Mupristi wa Hombe wo zwela wusiwana, loyi a zwisisako a gome ga hina a tlhela a “hi khongelela”! (Rom. 8:34; Mah. 4:15) Hi wa nga ta zvi kota ku tshinela ka Jehovha loku hi wa nga hi na muphahlo wa Jesu. A zvi kanakanisi lezvaku wa vhumela ku a hi nge zvi koti ku tlhamusela lezvi hi mu bongisako zvona Jehovha hi kota ya cinyikiwo ca lisima leci a hi nyikileko, ku nga N’wana wakwe wo randzeka! w22.07 23 ¶¶10-12

A munhu wo tsumbeka i ti karatela ku maha lezvi a tsumbisako niku i wulawula lisine. (Lis. 15:4) A van’wani va mu tsumba. Ha zvi lava ku a vamakabye va hina va hi tsumba. A hi nge kurumeti van’wani a ku va hi tsumba. Hi fanele ku komba van’wani hi mitiro a ku zva ringana a ku va hi tsumba. A kutsumbeka ku fana ni mali. Zva karata ku yi kuma, kanilezvi zva olova ku yi luza. Handle ko kanakana, ha mu tsumba Jehovha. “Yontlhe mitiro yakwe yi tsumbekile.” (Lis. 33:4) I lava ku hinawu hi mu pimanyisa. (Efe. 5:1) A ho ku mu bonga Jehovha hi lezvi a hi kokileko hita ka ngango wa misava yontlhe wu wumbiwako hi vanhu vo tsumbeka va nga ni lirandzo! Hontlheni hi na ni wutihlamuleli ga ku maha ku a vamakabye va hina va hi tsumba. Laha hi ti karatelako ku kombisa lirandzo, kutikoramisa, kupimisisa, kuva vanhu va lisine ni kutikhoma, hi maha lezvaku hi tsumbana laha bandleni. Ngha hi pimanyisa Jehovha, a Nungungulu wa hina, hi simama ku komba lezvaku hi vanhu vo tsumbeka. w22.09 8 ¶¶1-2; 13 ¶17

Hambu lezvi hi nga zviro zva ngango wa hombe wa vakhozeli va Jehovha, hi nga tshuka hizwa ciwundza kutani ku lwisana ni maalakanyo ya hava, a maalakanyo zvi lavako ku hilwa nawo hina wutsumbu. Jehovha a nga lavi ku hi ti zwisa lezvo. Wona lezvi a mu khomisileko zvona muphrofeti Elija. Jehovha i kucile Elija lezvaku a ti phofula. I no wutisa Elija makhati mambiri, aku: “Wo maha yini laha?” (1 Tih. 19:9, 13) Khati ni khati, Jehovha i no ingisela Elija laha a nga kari a chulula mbilu yakwe. I no tlhela a tiyisekisa Elija lezvaku i wa ha hi ni vakhozeli van’wani vo tala. (1 Tih. 19:11, 12, 18) Handle ko kanakana Elija i zwile kupepa ka hombe andzhako ka ku chulula mbilu yakwe ka Jehovha ni kuzwa lezvi a nga mu hlamulisa zvona. Jehovha i no nyika Elija a zviavelo zvo tala zva lisima. I no mu ruma ku tota Hazayeli kasi ava hosi ya Siriya, na Jehu kasi ava hosi ya Izrayeli, na Elixa kasi ava muphrofeti. (1 Tih. 19:15, 16) Hi ku mu nyika zviavelo lezvo, Jehovha i mu vhunile ku veka kupima ka zvilo zva zvinene. Nungungulu i tlhelile a mu nyika munghana wa hombe, ku nga Elixa. w22.08 8 ¶3; 9 ¶5

A bandla ga n’wina gi tshuka gi aka kutani ku vhuxeta a Salawu ya Mufumo? Loku zvi hi lezvo, handle ko kanakana wa ha wu alakanya mutlhangano wo sangula ka Salawu ya n’wina ya yiswa. U mu bongile nguvhu Jehovha. Hi lisine, kuzvilava a wu ti kotangi hi ku tsaka laha ka kuza u tsandzeka ni ku yimbelela a lisimu lo sangula la ku vhula mutlhangano. A tiSalawu ta hina ta Mufumo to akiwa khwatsi ti mu nehela wudzundzo Jehovha. Kanilezvi hi mu nehela wudzundzo go hundza lego loku hi hlengela ka wun’wani ntiro wa ku aka. A ntiro lowo wa lisima nguvhu a ku hundza ni kwihi ku aka ka civiri. Wu patsa ku aka vanhu lava va tako ka matshamu lawo ya wukhozeli. Mupostoli Pawule i wa ehleketa hi ku aka loko ko fananisa a cikhati leci a nga tsala magezu ma nga ka mutsalo wa hina wa nyamutlha. Mupostoli Pawule cikombiso ci nene ca munhu a nga zvi kota ku aka makholwa-kulobye. I wa va zwela wusiwana. Hi nga mu pimanyisa, hi ndlela leyo hi aka a vamakabye va hina nyamutlha. — 1 Kor. 11:1. w22.08 20 ¶¶1-2

A muKristu loyi a lavako kuva wo lulama mahlweni ka Nungungulu i fanele ku tsumbeka hi kumbhelela ka wontlhe mabhindzu yakwe. A munhu wa kululama i randza nongameto kambe — wa venga ku wona mun’wani munhu na a mahelwa kungalulami. Niku kasi ku “tsakisa [Jehovha] ka zvontlhe”, a munhu loyi hakunene a lulamileko i chela kota hi lezvi Jehovha a to zvi wonisa zvona a zviboho lezvi a zvi mahako. A Bhibhiliya gi tlhamusela Jehovha kota Cibuka ca kululama. Hi cigelo leco, i vitaniwa ku “wutshamu ga nongameto”. (Jer. 50:7) Kota Muvangi, Jehovha hi yena yece a zvi kotako ku yimisa hi kufaneleko a milayo xungetano hi zvazvinene ni zvakubiha. A mawonela yakwe xungetano hi zvakululama ni zvahava ma tlakukile nguvhu a ku hundza lawa ya hina. (Mav. 14:12; Isa. 55:8, 9) Hambulezvo, kota lezvi hi mahilweko hi mufananiso wa Nungungulu, ha zvi kota ku hanya hi milayo yakwe xungetano hi zvakululama. (Gen. 1:27) Niku ha zvi randza ku maha lezvo. A lirandzo leli hi nga nalo hi Papayi wa hina la hi susumeta ku mu pimanyisa kala laha a ntamu wa hina wu vhumelako. — Efe. 5:1. w22.08 27 ¶¶5-6

Loku hi kumana ni zvikarato kutani loku hi mbhelile ntamu, hi nga tshuka hi lava ca ku ti hungata hi cona kasi hi rivala zvikarato zva hina. Lezvo zva zwisiseka. Kanilezvi, hi fanele ku ti wonela ku maha lezvi Jehovha a zvi nyenyako. (Efe. 5:10-12, 15, 16) Ka papilo legi mupostoli Pawule a nga tsalela maKristu ya le Filipi, i ma kucile ku simama ma ehleketa hi zvilo “zvi lulamileko, ni . . . lezvi zvi basileko, ni . . . lezvi zvi hi kucako ku randzana, ni . . . lezvi zvi nga solekiko.” (Filp. 4:8) Hambu lezvi ka ku Pawule i wa nga wulawuli hi zvihungato hi kukongoma, lezvi a nga tsala hi fanele ku chela kota hi zvona a cikhati hi hlawulako zvihungato zva hina. Laha u lerako a vhesi legi, hi nga zama ku maha lezvi: Kontlhe lomu ku nge “ni zvihi”, vhaleta magezu lawa hi “mimuzka,” “mafilmi” kutani “tivhidhio-gemi”. A ku maha lezvo zvi nga ku vhuna ku tiva lezvi zvi amukelekako ka Nungungulu ni lezvi zvi nga amukelekiko. Hi lava ku hanya hi milayo ya Jehovha yo tlakuka. — Lis. 119:1-3. w22.10 9 ¶¶11-12

A vanhu ‘lavo vo kala ku lulama’ na va nga sefa, a vokari vabye va wa maha zvilo zvo biha nguvhu ni kutshisa. Makunu zvi ta lava ku va gondzisiwa ku hanya hi milayo yo lulama ya Jehovha. Kasi ku vhuna a vanhu lavo, a Mufumo wa Nungungulu wu ta rangela a ntiro wa hombe nguvhu wa ku gondzisa vanhu misaveni yontlhe, wa ku a wu se tshuka wu mahiwa. Himani a to gondzisa lava vo kala ku lulama? Hi lava va citshungu ca hombe ni lava vo lulama va to vhuxiwa hi ka vafileko. Kasi a mavito ya lava vo kala ku lulama ma tsaliwa bhukwini ga wutomi zvi ta lava ku va ti karatela kuva ni wunghana na Jehovha va tlhela va nyikela a wutomi gabye kakwe. Jesu Kristu ni vatotilweko va ta cuwukisela na va hi le tilweni kasi ku wona lezvaku a vangalulamangiko va vhumela lezvi va gondzako ke. (Kuv. 20:4) Ni wihi loyi a to kala ku vhumela a nga ta tsikiwa a simama ku hanya — hambu loku ova ni 100 wa malembe. (Isa. 65:20) Jehovha na Jesu va zvi kota ku lera timbilu, hikwalaho va nga ta tsika ne munhu mun’we a gohetela misaveni yiswa. — Isa. 11:9; 60:18; 65:25. w22.09 17 ¶¶11-12

Ka vhesi legi, a gezu “mufumo” gi wula vafumeli va vanhu lava va nga ni ntamu niku rangela van’wani. A maKristu ma va ingisa a vafumeli lavo. A tihosi leto ti vhuna ku kuva ni kurula, ti maha zvontlhe zvi kotekako kasi a vanhu va ingisa nayo, niku ka zvikhati zvin’wani ti yimela hambu hi vanhu va Jehovha. (Kuv. 12:16) Hikwalaho, hi fanele ku hakhela mikhupo, ndzuvo, hi va chava hi tlhela hi va nyika wudzundzo legi gi va faneleko. (Rom. 13:7) Hambulezvo, a mifumo leyo yi ni ntamu ntsena hi lezvi Jehovha a yi vhumelelako ku yiva ni ntamu. Jesu i vekile kubaseni a tshinya legi ga nayo a cikhati leci a nga xuxisiwa hi govhernadhori wa muRoma, Pontiyu Pilatu. A cikhati leci Pilatu a nga wula lezvaku i wa hi ni ntamu wa ku mu ponisa kutani ku mu nyikela a dawa, Jesu i te: “U wa nga tava ni ntamu hehla ka mina ne wutsongwani loku u wa nga nyikiwangi wona na zvita hi le hehla.” (Joh. 19:11) Kota lezvi hi zvi wonako ka mhaka leyi, a vafumeli vontlhe va vanhu ni varangeli va politika a va nyikiwangi fanelo ya ku manda ni cihi va ci lavako. w22.10 14 ¶6

Hosi Dhavhidha i no pimiselwa ku tsala lezvi a wutomi gi nga wa ta tshamisa zvona a cikhati leci a hosi ya wutlhari ni yo tsumbeka yi nga wa ta fuma. (Lis. 37:10, 11, 29) Loku hi kari hi bhula ni van’wani xungetano hi Paradhise legi gi tako, ha tolovela ku lera Lisimu 37:11. Hi na ni cigelo co zwala ca ku maha lezvo, hakuva Jesu i tshahile magezu lawo ka Kanelo yakwe ya le Citsungeni, na a komba lezvaku ma ta tatiseka cikhatini ci tako. (Mat. 5:5) Kanilezvi a magezu ya Dhavhidha ma kombile kambe lezvi a wutomi gi nga wa ta tshamisa zvona masikwini ya Hosi Solomoni. A cikhati leci Solomoni a nga fuma le Izrayeli, a vanhu va Nungungulu va wa ti buza hi kurula ka hombe ni kutshamiseka, ka tiko “gi khulungako masi ni wulombe”. Nungungulu i wa wulile lezvi: ‘Loku mu famba hi milayo ya mina, . . . ndzi ta vanga kurula lomu tikweni ga n’wina; mu ta etlela khwatsi na mu nga dzukiswi hi munhu.’ (Levi 20:24; 26:3, 6) A zvitsumbiso lezvo zvi tatisekile a cikhati leci Solomoni a nga kari a fuma. (1 Kro. 22:9; 29:26-28) Lezvi zvi wuliwako ka Lisimu 37:10, 11, 29 zvi tatisekile cikhatini ci nga hundza, niku zvi ta tatiseka kambe cikhatini ci tako. w22.12 10 ¶8

Kota maKristu ya lisine, hi fanele ku landzela zvileletelo. Kasi zvi hi fambela khwatsi mhakeni leyi, a Bhibhiliya gi hi nyika wusungukati legi: “U talwa yimpi ya wena hi ku rangelwa hi wutlhari; ni loku a masungukati ma tele a zvilo zva famba khwatsi.” (Mav. 24:6, NWT) Wona lezvi a ku tirisa tshinya legi ga nayo zvi hi vhunisako zvona a ku zvi hi fambela khwatsi ntirweni wa kuchumayela ni kugondzisa. Wutshan’wini ga ku chumayela ni ku gondzisa hi kuya hi mawonela ya hina, hi zama ku landzela mawonela lawa hi nyikiwako hi hlengeletano. Mitlhanganweni ya bandla, hi kuma wusungukati ga wutlhari a cikhati leci a vamakabye va nga ni wutlhari va vekako tikanelo ni ku maha mikombiso yi seketelwako ka Bhibhiliya kasi ku hi gondzisa. Ahandle ka lezvo, a hlengeletano ya Jehovha yi humesa mabhuku ni tivhidhio ti nga vhunako vanhu lezvaku va zwisisa Bhibhiliya. Ha bonga nguvhu hi wusungukati ga wutlhari gi nga lomu ka Mhaka ya Nungungulu. Loku Jehovha i wa nga hi nyiki wusungukati lego, na hi hi zvilo lezvo! A hi ti yimiseleni ku contlhe cikhati hi landzela wusungukati ga wutlhari legi Jehovha a hi nyikako.— Mav. 3:13-17. w22.10 23 ¶¶18-19

A ku khwatsi hi lezvi hi tiyisako mimiri ya hina hi kuga zvakuga zvi tlhela zvi gayelwa, hi tiyisa kukholwa ka hina hi ku gondza Mhaka ya Nungungulu ni ku ehleketa hi yona. Xungetano hi ku gondza Mhaka ya Nungungulu, Jehovha i lava lezvaku hi yi zwisisa khwatsi Mhaka yakwe. Hi nga maha lezvo hi ku tirisa mukhongelo, kulera ni kuehleketa. A kusangula, hi khongela kasi ku longisela timbilu ta hina lezvaku hi amukela maalakanyo ya Nungungulu. Andzhako ka lezvo, hi lera Bhibhiliya. Hi kulandzela, hi nyima kasi hi ehleketa, hi gayela zvi eta, xungetano hi lezvi hi zvi lerileko. Gi tava gihi wuyelo ga kona? Laha hi yako hi ehleketa nguvhu hi taya hi yi zwisisa khwatsi a Mhaka ya Nungungulu niku lezvo zvi ta tiyisa kukholwa ka hina. Hikuyini zvi nga zva lisima a ku lera Bhibhiliya ni ku ehleketa hi lezvi hi lerako? Hi ku a ku maha lezvo zvi hi nyika ntamu wu lavekako kasi hi chumayela mahungu ya Mufumo zvezvi niku zvi ta hi nyika ntamu kasi hi chumayela mahungu yo bindza ya kulamula lawa kuzvilava hi to ma chumayela zvezvanyana. A cin’wani kambe, laha hi ehleketako hi matshamela ya Jehovha yo saseka, a wunghana ga hina naye gi taya gi tiya nguvhu. w22.11 6-7 ¶¶16-17

Jesu i kombile lezvaku a vapizani vakwe ni vanhu va le handle ka bandla ga wuKristu va wa ta tiva maKristu ya lisine hi lirandzo leli va kombisanako. Niku a lirandzo hi nga nalo, hina Vakustumunyu va Jehovha, la hlamalisa! Hambulezvo, a hi mbhelelangi. (1 Joh. 1:8) Hi cigelo leco, laha hi yako hi va tiva khwatsi a vamakabye lomu bandleni ga wuKristu, hi taya hi wona zvihoxo zvabye. (Rom. 3:23) A ya hava hi ku a van’wani va tsikile ku tirela Jehovha hi kota ya ku wona zvihoxo lezvo. Jesu i kombisile kuyini lirandzo ka vapostoli vakwe? Kona hi nga zvi kotisa kuyini ku pimanyisa cikombiso ca Jesu nyamutlha? A Vakustumunyu va Jehovha va maha khwatsi hi ku ehleketa hi mihlamulo ya zviwutiso lezvi. Lezvo zvi nga hi vhuna ku li kombisa khwatsi a lirandzo, nguvhunguvhu loku a van’wani va hi wonhela.— Efe. 5:2. w23.03 26-27 ¶¶2-4

Laha hi tshinelako nguvhu kugumeseni ka tiko legi go biha, hi rindzela ku kumana ni zvikarato zvi tako hi lomu bandleni. A zvikarato lezvo zvi nga ringa a kutsumbeka ka hina ka Jehovha. Hikwalaho, hi fanele ku tirisa khwatsi a kupima ka hina. Loku hi ti zwisa ku khwatsi a muKristu-kuloni a nga hi khomi khwatsi, a hi faneli ku zangara. Loku hi kawukiwa, a hi faneli ku veka kupima ka tingana leti hi ti zwako basi kanilezvi hi fanele ku vhumela wusungukati hi tlhela hi cica lezvi zvi lavekako. Loku a hlengeletano ya Jehovha yi cica zvokari zvi hi khumbako, hi fanele ku zvi vhumela hi mbilu yontlhe hi tlhela hi ingisa wurangeli lego. Simama u tsumba Jehovha ni hlengeletano yakwe. Simama u rulile, u ehleketa khwatsi ni ku wona zvilo hi mawonela ya Jehovha. Khongela ka Jehovha u kombela lezvaku a ku vhuna. U nga tshuki u ti hambanisa ni bandla. Loku u maha zvontlhe lezvo, hambu loku zvo yini, Sathani a nga ta zvi kota ku ku hambanisa na Jehovha kutani ni hlengeletano Yakwe. — Jak. 4:7. w22.11 24-25 ¶¶14-16

Madhota, vhunani vamakabye lezvaku va tshama na va longile, na ku nga se humelela mhango. Mahani zvontlhe mu zvi kotako kasi vontlhe lomu bandleni va zvi tiva lezvi va faneleko ku maha kasi ku ti vhikela mhango ni ndlela ya ku bhula ni madhota. Zvini lezvi wena u nga mahako? Loku ku humelele mhango lomu kusuhani, wutisa madhota lezvi u nga mahako kasi ku vhunetela. Kuzvilava u nga va nyika ko tshama kona hi cikhatana lava va tsutsumileko lomu ku nga ni mhango kutani lava va tako va ta vhunetela ku aketa tiyindlu tabye. Kuzvilava u nga va nyika zvakuga ni zvin’wani zvi lavekako a vamakabye lavo va nga kuxanisekeni. Loku a mhango yi humelela kule, u nga vhunetela kambe. Hi ndlela muni? Hi ku khongelela lava va welweko hi mhango. (2 Kor. 1:8-11) Hi nga vhunetela hi mali kambe a ntiro wu mahiwako kasi ku vhuna lava va nga welwa hi mhango hi ku maha minyikelo yiya ka ntiro wa matiko wontlhe. (2 Kor. 8:2-5) Loku zvi koteka kuya ka wutshamu lego ku nga humelela mhango, wutisa madhota lezvi u nga mahako kasi ku ya vhunetela. Loku u rambiwa ku ya vhunetela, kuzvilava u nga gondzisiwa zvokari kasi u tirisiwa ni ka cihi cikhati kutani wutshamu laha u to laveka nguvhu. w22.12 24 ¶8; 25 ¶¶11-12

A wuhundzuluseli gin’wani gi wu hundzuluselisa lezvi a mutsalo wa nyamutlha: “A mu se welwa hi ndzhingo wo kala wu nga tolovelekangi ka vanhu.” A magezu lawa ma wa tsalelwa a maKristu ya vavanuna ni vavasati va nga hanya le Korinte. A vokari va wa vile zvibhayi, ni vavanuna lava va etlelako ni van’wani vavanuna, ni zvidhakwa. (1 Kor. 6:9-11) U alakanya lezvaku andzhako ka loku va bhabhatisilwe, va wa nga tshuki va lwisana ni mixuvo yo kari ya hava? Zva koteka ku nga va lwisene nayo futsi. Lisine lezvaku vontlhe va wa hi maKristu ma totilweko, kanilezvi va wa ha hi vanhu vo kala kumbhelela. A zvi kanakanisi lezvaku ka zvikhati zvin’wani zvi wa lava ku valwa ni mixuvo yabye ya hava. Lezvo zvi fanele ku hi tiyisa. Hikuyini? Hakuva zvi komba ku kani kuxuva muni ka hava u lwisanako nako, ku na ni wokari a ku hlulileko. Kunene, u nga simama ‘u tiya kukholweni, na u tiva lezvaku a kuxaniseka ko fana ni loko ka humelela a vamakabye va wena misaveni yontlhe.’ — 1 Ped. 5:9. w23.01 12 ¶15

Jesu i no kombela Jehovha lezvaku a hlayisa vapizani vakwe. (Joh. 17:11) Hikuyini lezvo zvi hi tiyisako hlanha? Hi ku Jehovha i na ni ntamu a ku hundza valala va hina. (1 Joh. 4:4) Jehovha i wona zvontlhe. Ha tiyiseka lezvaku loku hi tsumba Jehovha, hi nga hlula kuchava ka hina hi tlhela hi tiya hlanha. Wa tshuka u chava ku ti tivekisa kota Kustumunyu wa Jehovha? Wa kanakana kuva muhuweleli kutani ku bhabhatisiwa hi kota ya ku chava lezvi a van’wani va to zvi pimisa hi wena? U nga tsiki lezvo zvi ku vhalela ku maha lezvi u zvi tivako ku zvinene. Khongela ka Jehovha hi mbilu yontlhe. Mu kombele ku a ku nyika kutiya-hlanha kasi u maha kurandza kakwe. Laha u wonako lezvi Jehovha a hlamulisako zvona mikhongelo ya wena, u tava ni ntamu u tlhela u tiya hlanha. — Isa. 41:10, 13. w23.01 29 ¶12; 30 ¶¶14

Jesu i wutisile vaFarisi aku “a mu gondzangi?” kasi ku komba lezvaku va wa hi ni mawonela ya hava hi Mitsalo. (Mat. 12:1-7) Ka khati lego, a vaFarisi va no lumbeta vapizani va Jesu vaku va tshovile a nayo wa Sabhadho. Laha Jesu a nga va hlamula, i no kumbuka zvikombiso zvimbiri zva lomu ka Mitsalo, a tlhela a tshaha vhesi go kari lomu ka bhuku ga Hoseya, kasi ku komba lezvaku a vaFarisi va wa nga zvi zwisisi a ku hikuyini ku nga hi ni nayo wa Sabhadho niku va wa nga kombisi tipswalo. Hikuyini a mawonela ya vavanuna lava ma nga kala ma nga yelani ni lezvi va nga kari va lera lomu ka Mhaka ya Nungungulu? Hi ku va wa lera na va hi ni matshandza ni moya wa ku solasola. A matshamela lawo ma wa maha ku va nga yi zwisisi a mhaka-tshinya ya lezvi va nga kari va lera. (Mat. 23:23; Joh. 5:39, 40) Wona na Matewu 19:4-6 kambe, laha Jesu a nga wutisa vaFarisi a ciwutiso caleci ca cin’we aku: “A mu se gondza?” Hambu lezvi va nga lerile matimu ma wulawulako hi kuvangiwa ka zvilo, a va zvi zwisisangi a ku a matimu lawo ma wa komba mawonela ya Nungungulu hi wukati. Ka magezu ya Jesu, hi gondza lezvaku hi fanele ku lera Bhibhiliya na hi hi ni mawonela ma nene. A kuhambana ni vaFarisi, hi fanele ku ti koramisa hi tlhela hi vhumela ku gondza. w23.02 12 ¶¶12-13

A Nayo lowu Jehovha a nga nyikile vaIzrayeli wu wa hi ni zvileletelo zvi nga wa ta va vhuna ku va ti vhikela timhango ta hombe laha kaya ni loku va tira. (Ekso. 21:28, 29; Deut. 22:8) Loku a wokari a phazama a daya mun’wani, i wa ta tsayisiwa hi ndlela yo kari. (Deut. 19:4, 5) A Nayo wu wa laya lezvaku ni lava va phazamako va bayisa n’wanana a kalako a nga se pswaliwa vonawu va tsayisiwa. (Ekso. 21:22, 23) A Mitsalo yi zvi veka kubaseni lezvaku Jehovha i lava ku hi zama ku ti vhikela timhango. Hi komba lezvaku ha ci nyika lisima a cinyikiwo ci tako hi ka Nungungulu, a wutomi, hi ku zama ku ti vhikela laha kaya ni loku hi tira. Loku hi lava ku hoxa zvilo zvi tsemako, zva vhenene, kutani mimuri, a hi zvi tsiki zvi ku tlandlala; hi hoxa hi ndlela ya ku zvi nga va vangeli mhango a van’wani, ne zvi nga kumiwi hi vanana. Loku hi dzivele ndzilo, loku hi vilisa mati, ni loku hi tirisa tiferamenta to kari, hi maha zvontlhe hi zvi kotako kasi zvi nga vangi mhango, hi tlhela hi zama ku nga tsiki zvilo lezvo hi suka hi famba. A hi fambisi movha loku hinwa mimuri yi jujako kupima, loku hi nwile byala, loku hizwa wurongo, ne a hi tirisi telefone na hi fambisa. w23.02 21-22 ¶¶7-9

Jehovha, Mugondzisi wo zwela wusiwana, wa wuxinji ni wa munene. I hlota zva zvinene ka zvigondzani zvakwe. (Lis. 130:3) Niku a nga rindzeli ku hi maha zvo hundza lezvi zvi nga ntan’wini wa hina. Alakanya ku hi yena a nga ku nyika a wongo, a cinyikiwo co saseka. (Lis. 139:14) A Muvangi wa hina i lava lezvaku hi simama ku gondza kala kupindzuka — hi tlhela hi tsaka hi ku maha lezvo. Hikwalaho, wutlhari a ku “lava” a lisine la Bhibhiliya zvezvi. (1 Ped. 2:2) Ti vekele mixuvo zvi kotekako ku yi tatisa, u tlhela u namarela ka longoloko wa wena wa ku lera ni ku gondza a Bhibhiliya. (Jox. 1:8) Hi ku vhuniwa hi Jehovha, u taya u zvi randza ku lera ni ku gondza nguvhu hi yena. A wutivi goce a gi eneli. A wutivi gi hi vhuna a ku gondza zvotala xungetano hi Jehovha ni kuva ni matshamela yo kota lirandzo ni ku kholwa. (1 Kor. 8:1-3) Laha u yako u gondza, simama ku kombela Jehovha lezvaku a ku vhuna ku uva ni kukholwa ka hombe. (Luka 17:5) Wa hlamula mikhongelo yo kota leyo hi matsenya. w23.03 10 ¶11, ¶13

Jesu i wa lava ku a vapizani vakwe va tshama na va khomekile laha va rindzelako kugumesa ka tiko. I no va nyika ntiro kasi va wu maha. I va rumile ku chumayela mahungu ya manene lomu “Jerusalema, ni Judhiya gontlhe, ni Samariya, kala magemeta-musi ya misava.” (Miti. 1:6-8) Lowo wu wa hi ntiro wa hombe nguvhu! Va ci tirisile khwatsi a cikhati cabye hi ku maha zvontlhe va nga zvi kota kasi ku chumayela van’wani. Kasi hi ti wonela, hi fanele ku ehleketa khwatsi hi lezvi hi ci tirisisako zvona a cikhati ca hina. Hontlheni hi nga humelelwa hi zvilo zvo kala hi nga zvi rindzelangi. (Mutsh. 9:11) Hi ngafa hi citshuketi. Hi nga ci tirisa khwatsi a cikhati ca hina hi ku maha kurandza ka Jehovha ni ku tiyisa a wunghana ga hina naye. (Joh. 14:21) Hi fanele ku ‘tiya hi ku nde, hi nga tsekatseki, hi tshama na hi khomekile ntirweni wa Hosi.’ (1 Kor. 15:58) Loku hi lava kufa, kutani loku a kugumesa ka tiko legi ku lava ku chikela, hi nga ta ti laya, hiku: ‘Mayiwako loku ndzi wa no maha zvotala ntirweni wa Jehovha!’ — Mat. 24:13; Rom. 14:8. w23.02 18 ¶¶12-14