Va lo ti hendleleta hi kuziranza — le Rússia

HI 1991, a Timboni ta Jehova le Rússia a ti no ku tsaka a xikhati lexi a ntiro wa tona wu nga nyima ku beletelwa anzhako ka malembe yo tala wu tlhela wu tsalelwa ka mufumo. Ka xikhati lexo, kuzilava va tsongwani va nga zi alakanyela lezaku a ntsengo wa Timboni wu wa ta kula khume ga makhati wuya ka 170.000 wa tona leti ti nga kona nyamutlha! A vokari xikari ka vaxumayeli lavo va Mufumo Timboni ti rurileko ka matiko manwani tiya Rússia kasi ku ya vunetela kutshoveleni ka moya. (Mat. 9:37, 38) A hi tiveni a vokari vabye.

VAMAKABYE VO ZI RANZA VA VUNETELA KU TIYISA MABANDLA

Ka lembe legi a ntiro wu nga nyima hi gona ku beletelwa le Rússia, Matthew wa le Grã-Bretanya i wa hi ni 28 wa malembe. Ka gotsovanyano wa lembe lego, ku lo vekiwa kanelo yi nga khanyisa lezaku a mabandla ya le Mutsuwuka-gambo wa Europa ma lava xivuno. Kota xikombiso, a mukaneli i lo wulawula hi bandla ga São Petersburgo, Rússia, gi nga hi ni nanza ginwe basi ga wutireli, na gi nga hi na dota. Hambulezo, a vahuweleli va wa fambisa mazanazana ya zigonzo za Biblia! Matthew i ngalo: “Anzhako ka kanelo leyo, Rússia i wa nga suki hlokweni ya mina, hikwalaho nzi lo khongela ka Jehova xungetano hi kuxuva ka mina ka ku lava ku rura nziya leyo.” I lo hlayisa malana yo kari, a xavisa xipanze xa hombe xa zibya zakwe, a rura aya Rússia hi 1992. Zi fambisile kuyini?

Matthew i ngalo: “A lirimi li wa hi xikarato. Nzi wa nga zi koti kuva ni mabhulo ma nene ya moya.” A xikarato xinwani xi wa hi xa ku kuma ko hanya kona. “A nza ha zi tivi ni ku makhati mangani nzi nga rura za kwalaha ni kwalaha nzi ya lava ginwani wutshamu.” Hambu lezi a nga kumana ni zikarato lezi kusanguleni, Matthew i ngalo: “A ku rura nzita Rússia xive xona xiboho xa xi nene nguvu nzi tshukileko nzi xi maha.” I tlhamusela lezi: “Hi kuta seno, nzi gonzile ku mu tsumba nguvu Jehova nzi tlhela nzi wona wurangeli gakwe hi tindlela to tala.” Hi kufamba ka xikhati Matthew i lo yimisiwa kota dota a tlhela ava phayona go hlawuleka niku zalezi i tira hofiseni ya ravi kusuhani ni São Petersburgo.

Hi 1999, Hiroo i lo mbheta a Xikola xa Gonziselelo ya Wutireli le Japani na a hi ni 25 wa malembe, niku a munwe wa vagonzisi i lo mu kuca ku ya tira ka simu ga matiko-wundle. Hiroo i wa zwile lezaku le Rússia ku na ni xilaveko xa hombe, hikwalaho i lo sangula ku gonza xiRussia. I loba zambo ginwani kambe. I bika lawa: “Nzi loya Rússia nzi ya mbheta ntlhanu wa tihweti ni yinwe. Kota lezi a xirami xa Rússia xi nga xa hombe, nzi lo famba hi Novembro kasi nzi ya wona ku nzi ta zi kota ku hanya naxo ke.” Anzhako ka kuva a lwisene ni xirami lexo, i lo tlhela Japani, a ya hanya wutomi go olova nguvu kasi ku veketela mali ya kuva a tlhela Rússia— kasi ku ya tshama.

Zalezi, Hiroo i na ni 12 wa malembe na a hanya Rússia niku i tirile ka mabandla yo tala. Ka zikhati zo kari i wa hi yena yece dota na a khatalela vahuweleli vo hunza 100. Ka bandla go kari, viki ni viki i wa maha xipanze zo tala za Mutlhangano wa Ntiro, a fambisa a Xikola xa Wutireli ga Nungungulu, ni Xigonzo xa Murinzeli, ni ntlhanu wa Zigonzo za Bhuku za Bandla. I wa maha tienzo to tala ta wurisi kambe. Loku a ehleketa hi malembe lawo, Hiroo i ngalo: “Li wa hi litsako la hombe a ku vuna vamakabye lezaku va tiya hi tlhelo ga moya.” A ku tira lomu ku nga ni xilaveko xa hombe zi mu khumbisile kuyini? I ngalo: “Na nzi nga seya Rússia, nzi wa tira kota dota tlhelo phayona, kanilezi nzi ti wonisa ku khwatsi nzi wumbile wunghana ga giswa nguvu na Jehova anzhako ka kuva nzi rurile nzita seno. Nzi gonzile ku tsumba nguvu Jehova ka zilo zontlhe za wutomi ga mina.” Hi 2005, Hiroo i lo tekana na Svetlana, niku va simama va tira zinwe kota maphayona.

Matthew, wa 34 wa malembe, ni makabye wakwe Michael, wa 28 wa malembe vata hi Canadá. Hi wumbiri gabye va lo enza va ya Rússia va ya hlamala hi ku wona a vatsakeli vo tala lava va nga kumeka mitlhanganweni, kanilezi na ku hi ni vamakabye va tsongwani nguvu kasi ku va rangela. Matthew i ngalo: A bandla legi nzi gi enzeleko gi wa hi ni 200 wa vanhu, kanilezi a mitlhangano yontlhe yi wa fambiswa hi dota ginwe go khosahala ni nanza ginwe ga wutireli ga jaha. A ku wona a xiyimo lexo zi lo nzi maha nzi navela ku rura kasi ku ya vuna vamakabye lavo.” I lo rura aya Rússia hi 2002.

Anzako ka mune wa malembe, Michael i lo rura aya Rússia a ya tekela ku wona lezaku a xilaveko xa vamakabye va xinuna xa ha hi xa hombe. Kota nanza ga wutireli, i lo avelwa ku khatalela timali, mabhuku, ni zipanze za simu. I lo tlhela a kombelwa ku maha ntiro wa matsalani wa bandla, ku avela tikanelo, ni ku vunetela ku longisela mitlhangano ya xipanze ni ku aka tiSalawu ta Mufumo. Kunene, hambu nyamutlha, a mabandla ma ha hi ni xilaveko xa hombe. Hambu lezi a ku khatalela ziavelo zo tala zi karatako, Michael, loyi zalezi a tirako kota dota, i ngalo: “A ku vuna vamakabye zi nzi nehela litsako la hombe. Hi yona ndlela ya chukwana ya ku hanya wutomi ga mina!”

Nzeni ka xikhati lexi, Matthew i lo chada na Marina, Michael a chada na Olga. A mipatswa leyi, zinwe ni vatiri vanwani vo tala va kuziranza, yi simama yi vunetela a mabandla lawo ma yako ma kula.

VAMAKABYE VA XISATI VO HISEKA VA VUNETELA KUTSHOVELENI

Hi 1994, a xikhati lexi Tatyana a nga hi ni 16 wa malembe, a 6 wa maphayona yo hlawuleka ya República Tcheca, Polônia, ni Eslováquia ma lo sangula ku tira ka bandla gakwe le Ucrânia. I va alakanya hi kutsaka aku: “Ma wa hi maphayona yo hiseka lawa ma nga hi yo tshineleleka na ma hi ma nene, niku ma wa gi tiva khwatsi a Biblia.” Tatyana i lo wona lezi Jehova a nga va katekisisa zona hi moya wabye wa kutikarata, zonake aku: ‘Nzi lava ku fana navo.’

Na a kuciwa hi xikombiso xa maphayona lawo, Tatyana i lo tirisa maferiya yakwe ya xikola kasi ku enza ni vanghana vaya ka matshamu ya le kule ya Ucrânia ni Belarus lomu ka ku cima ku wa nga seya Timboni ti ya xumayela. A khati go ranga, i lo famba za xikhatanyana na a enzela makabye wa xisati wa matiko-wundle a nga rurele leyo ni ku ya hlota ntiro wa kuva a ti hlayisa hi wona ntirweni wakwe wa wuphayona. Hi 2000, i lo rura makunu aya Rússia. Xana a kurura loko ku mu karatele?

Tatyana i bika lawa: “Kota lezi nzi nga hi hava mali yo hakhela muti wa mina wutsumbu, zi wa lava lezaku nzi lugara yindlu mitini ya vanwani. A hanyela lego gi wa nga olovi. Ku na ni zikhati nzi nga navela ku tlhela kaya. Kanilezi Jehova xontlhe xikhati i lo nzi vuna ku wona lezaku nzi wa ta vuneka hi ku simama ntirweni wa mina.” Nyamutlha, Tatyana i tira kota murumiwa le Rússia. I gumesa magezu yakwe hi ku wula lezi: “A malembe wontlhe lawa nzi ma mbhetileko na nzi hi kule ni tiko ga mina ga mabeleko ma nzi nyikile matshango ya hombe nguvu ni vanghana vo tala. A xa hombe ka zontlhe hi lezaku a malembe lawo ma tiyisile a kukholwa ka mina.”

Masako wa le Japani, loyi zalezi a nga ni xipimo xa 50 wa malembe, i wa hi ni kuxuva ka malembe ka kuva murumiwa, kanilezi a zikarato za lihanyo zi lo mu maha a zi wonisa ku khwatsi a zi koteki. Hambulezo, a xikhati lexi a lihanyo lakwe li nga chukwatanyana, i lo boha ku rura aya Rússia kasi ku ya vunetela ntirweni wa kutshovela. Hambu lezi zi nga mu karatela ku kuma wutshamu ga gi nene go hanya kona ni ntiro wo tiya, i lo zi kota ku seketela wuphayona gakwe hi ku gonzisa xiJapani ni ku maha mitiro ya kubasisa. Xini xi mu vunako ku simama wutirelini gakwe ke?

Loku a ehleketa hi 14 wa malembe lawa a nga nawo na a tira le Rússia, Masako i ngalo: “A litsako nzi li kumako wutirelini li valeta zikarato zontlhe nzi kumanako nazo. A ku xumayela ka matshamu ma nga ni xilaveko xa hombe xa vahuweleli va Mufumo zi nzi maha nzi hiseka nzi tlhela nziva ni manyawunyawu.” I engeta aku: “Ka mina, xihlamaliso xa masiku ya hina a ku wona ha nzoce lezi Jehova a nzi nyikisileko zona zakuga, tinguwo, ni wutshamu go hanya kona ka malembe wontlhe lawa.” Ahandle ka ku tira lomu ku nga ni xilaveko xa hombe le Rússia, Masako i vunetele kutshoveleni le Quirguistão kambe. Tlhatakumbiri, i zi kotile ku vunetela ntlawa wa xiNgiza, wa xiChina, ni wa xiUighur. Zalezi i tira kota phayona le São Petersburgo.

MINGANGO YI NYIKAKO XIVUNO, YI KUMA MAKATEKWA

Hi kota ya zikarato za timali, a mingango yi tolovela ku rura yiya ka matiko manwani kasi ku chukwatisa a xiyimo xabye xa timali. Kanilezi a ku fana na Abrahama na Sara va xikhati xi hunzileko, a mingango yo kari yiya matiko-wundle hi mixuvo ya moya. (Gen. 12:1-9) Wona xikombiso xa Mikhail na Inga, wu nga patswa wa le Ucrânia wu rurileko wuya Rússia hi 2003. Hi xikhatanyana va lo kuma vanhu va nga kari va hlota lisine.

Mikhail i ngalo: “Ka khati go kari, hi lo xumayela ka wutshamu gaku cima ku wa nga se tshuka kuya Mboni. A wanuna wo kari wo khosahala i lo vulula livati aku: ‘Mu vaxumayeli?’ A xikhati hi ngaku ina, i lo wula lezi: ‘Nzi wa zi tiva ku mu taza muta. A zi nge koteki ku a magezu ya Jesu ma nga tatiseki.’ Hi kulanzela, i lo tshaha Mateu 24:14.” Mikhail i engeta aku: “Ka xipanze lexo, hi lo tlhela hi ya kuma ntlawa wa xipimo xa khume ga vavasati va Baptista, lava va nga hi ni tora ga lisine hi mbilu yontlhe. Va wa hi ni bhuku Viver Para Sempre niku va wa gi tirisa kumbheleni ka viki ginwe ni ginwani kasi ku gonza Biblia. Hi lo mbheta tihora to tala na hi hlamula ziwutiso zabye ni ku yimbelela navo tisimu ta Mufumo, hi tlhela hi lalela navo. A lienzo lelo xinwe xa zilo zo tsakisa nguvu nzi kalako nzi nga zi rivali.” Mikhail na Inga va vumelelana lezaku a ku tira lomu ku nga ni xilaveko xa hombe xa vahuweleli va Mufumo zi va tshinetile nguvu ka Jehova, zi engetela liranzo labye hi vanhu, zi tlhela zi va nehela makatekwa ya wutomi go tsakisa nguvu. Inyamutlha, va tira kota vawoneleli va xipanze.

Hi 2007, Yury na Oksana, wu nga patswa wa le Ucrânia, lowu zalezi wu nga ni xipimo xa 35 wa malembe, zinwe ni mufana wabye Aleksey, loyi zalezi a nga ni 13 wa malembe, va lo enzela a hofisa ya ravi ya Rússia. Va lo ya wona mapa wa Rússia na wu komba zipanze za hombe zo kala zi nga tiriwi. Oksana i ngalo: “Anzhako ka ku wona mapa lowo, hi lo zi zwisisa khwatsi lezaku ku na ni xilaveko xa hombe xa vahuweleli va Mufumo. Lezo zi hi vunile ku maha xiboho xa ku rura hiya Rússia.” Xini xinwani xi nga va vuna? Yury i ngalo: A ku gonza tinzima mabhukwini ya hina, to kota leyi yaku ‘Pode servir num território estrangeiro?,’ zi vunile.a Hi lo enzela a xipanze xa Rússia lexi a ravi gi nga hi kuca ku rura hiya ka xona, hi ya hlota wutshamu go hanya kona ni ntiro wa kutihanyisa.” Hi 2008, va lo rura vaya Rússia.

Kusanguleni, a ku kuma ntiro zi wa karata, niku a kutala ka zikhati va wa boheka ku tshama hi ku rura. Yury i ngalo: “A kutala ka zikhati hi wa khongela kasi hi nga mbheli ntamu, zonake hi simama ntirweni wa kuxumayela, na hi tsumba lezaku Jehova i wa ta hi vuna. Hi zi wonile lezi Jehova a hi khatalelisako zona loku hi rangisa a zilaveko za Mufumo wakwe. A ntiro lowu wu tiyisile a ngango wa hina.” (Mat. 6:22, 33) Makunu, a ku tira lomu ku nga ni xilaveko xa hombe zi mu khumbisile kuyini Aleksey ke? Oksana i ngalo: “Zi mu vunile nguvu. I ti hendleletile ka Jehova a tlhela a bapatizwa na a hi ni 9 wa malembe. A ku wona a xilaveko xa hombe xa vaxumayeli va Mufumo zi mu kuca ku tira kota phayona go vunetela khati ni khati va nga ni maferiya xikoleni. Hizwa litsako la hombe a xikhati lexi hi wonako a liranzo lakwe ni kuhiseka wutirelini.” Nyamutlha, Yury na Oksana va tira kota maphayona yo hlawuleka.

“LEXI NZI TI SOLAKO HI XONA”

Kota lezi a magezu ya vatshoveli lavo ma zi dlunyatisako, a ku rura uya ka wutshamu ginwani kasi ku engetela a wutireli ga wena zi lava kuva u tsumba Jehova hi kumbhelela. Kunene, lava va tirako lomu ku nga ni xilaveko xa hombe va kumana ni zikarato xipanzeni xabye xa xiswa, kanilezi va na ni litsako la hombe kambe leli li va li kumako hi ku xumayela mahungu yo saseka ka vanhu lava va amukelako a mahungu ya Mufumo. Xana u nga zi kota ku vunetela ku tshovela ka xipanze xa ha hiko ni xilaveko xa vahuweleli va Mufumo? Loku u boha ku maha lezo, lokuloku u nga ha ti zwisa ku khwatsi hi Yury, loyi a nga wula lezi xungetano hi xiboho xakwe xa ku tira lomu ku nga ni xilaveko xa hombe: “Lexi nzi ti solako hi xona ku kala nzi nga hatlisangi kuta.”