NDZIMA YA CIGONDZO N.° 37
Hikuyini hi faneleko ku tekela ku ingisa Jehovha niku hi nga zvi mahisa kuyini?
“A hi faneli ku tekela ku ti koramisa ka Papayi wa hina?” — MAH. 12:9.
LISIMU 9 Jehovha i Hosi ya hina!
LEZVI HI TO GONDZAa
1. Hikuyini hi faneleko ku ingisa Jehovha?
HI FANELE ku ingisa Jehovha hakuva hi yena Muvangi va hina. Hi cigelo leco, hi yena a nga ni fanelo ya ku zvi nyika milayo a zvivangwa zvakwe. (Kuv. 4:11) Kanilezvi a cin’wani cigelo ca ci nene ci hi mahako hi mu ingisa hi ku hi yena a fumako hi ndlela ya yi nene. A vanhu vo tala va fuma van’wani. Kanilezvi loku hi zvi fananisa ni ndlela leyi Jehovha a fumako hi yona, hi wona lezvaku Jehovha i tlharihile nguvhu ni ku i na ni lirandzo, ni wuxinji, ni ku wa zwela wusiwana aku hundza tontlhe tihosi.— Ekso. 34:6; Rom. 16:27; 1 Joh. 4:8.
2. Hi kuya hi Mahebheru 12:9-11, hikuyini hi faneleko ku ingisa Jehovha?
2 Jehovha i lava lezvaku hi mu ingisa, na ku nga hi kota ya ku mu chava kanilezvi hi kota ya ku mu randza ni ku mu wona kota Papayi wa hina wa lirandzo. Ka papilo gi ngaya ka vaHebheru, Pawule i tlhamusele lezvaku hi fanele “ku tekela ku ti koramisa ka Papayi wa hina” hakuva i hi gondzisa kasi “hi vhuneka”. — Lera Mahebheru 12:9-11.
3. a) Hi nga zvi kombisa kuyini lezvaku ha ingisa Jehovha? b) Hi ta bhula hi yini ka ndzima leyi?
3 Hi ingisa Jehovha loku hi maha zvontlhe hi zvi kotako kasi hi mu ingisa zvilweni zvontlhe ni loku hilwa ni kuxuva ka hina wutsumbu ka ku lava ku ti tsumba. (Mav. 3:5) Loku hi tiva a matshamela ya Jehovha yo saseka zva olova ku mu ingisa. Hikuyini? Hakuva a matshamela yakwe hi wona ma mu kucako ku maha zvontlhe lezvi a mahako. (Lis. 145:9) A cikhati hi gondzako zvotala hi Jehovha, hi mu randza nguvhu. Niku loku hi randza Jehovha, hi nga taza hi lava lixta ya milayo ya ku hi byela lezvi hi faneleko ku maha ni lezvi hi nga faneleko ku maha. (Lis. 97:10) Kanilezvi ka zvikhati zvin’wani zva tshuka zvi karata ku ingisa Jehovha. Hikuyini? Hi ta tiva a hlamulo wa kona ka ndzima leyi. Hi ta tlhela hi bhula kambe hi lezvi a madhota ma nga gondzako ka cikombiso ca govhernadhori Nehemiya. Lezvi a vapapayi va nga gondzako ka hosi Dhavhidha. Ni lezvi a vamamani va nga gondzako ka cikombiso ca Mariya, a mamani wa Jesu.
HIKUYINI ZVI NGA KARATAKO KU INGISA JEHOVHA?
4-5. Hi kuya hi Va Le Roma 7:21-23, hi kuyini zvi nga hi karatelako a ku ingisa Jehovha?
4 A cin’we ca zvigelo ci nga mahako zvi hi karatela ku ingisa Jehovha hiku hi thapelwe hi ciwonho niku a hi mbhelelangi. Hikwalaho a hi cikhati contlhe hi zvi lavako ku ingisa Nungungulu. Andzhako ka loku Adhamu na Evha va tsikile ku ingisa Nungungulu hi kuga a handzu, va no ti hlawulela ha voce a zva nene ni zvo biha. (Gen. 3:22) Ni nyamutlha a vanhu vo tala va ala Nungungulu a ku fana na Adhamu na Evha ni ku va lava ku ti hlawulela ha voce a zva zvi nene ni zvo biha.
5 Hambu lava va mu tivako ni ku mu randza Jehovha zvi nga lava ku valwa kasi contlhe cikhati va maha lezvi Jehovha a zvi lavako. (Lera Va Le Roma 7:21-23.) A ku fana na Pawule, hi lava a ku maha lezvi zvi lulamileko mahlweni ka Jehovha. Kanilezvi contlhe cikhati hi fanele kulwa ni kuxuva ka hina ka ku maha zvilo zvo biha.
6-7. Hi cihi cin’wani cigelo ci nga mahako zvi hi karatela ku ingisa Jehovha? Nyika cikombiso.
6 A cin’wani cigelo ci nga mahako zvi hi karatela ku ingisa Jehovha hi lomu hi nga wundlelwa kona. A kutala ka mawonela ya vanhu malwa ni kurandza ka Jehovha. Hikwalaho hi fanele ku simama hi ti karata kasi hi ngavi ni mawonela yo fana navo. Wona cikombiso.
7 Ka matshamu yo tala zvi tolovelekile ku a vaswa va kuciwa lezvaku va fanele kuwa va vhuka kasi va kuma mali yo tala. A makabye wo kari wa ku hi Mariyab i kumene ni cikarato leci. Na a nga se gondza lisine hi Jehovha i wa gondzile ka cikola ca nduma. A maxaka ya Mariya ma no mu kuca ku lava ntiro wa ku a vanhu va mu tlhatlhela cihuko hi wona, lezvo na wu holela mali yo tala. Yenawu i wa zvi lavisa zvezvo. Hambulezvo, andzhako ka ku gondza hi Jehovha a tlhela a mu randza, i no cica a makungo yakwe. Kanilezvi a zvi mu olovelangi. Yena i wula lezvi: “Ka zvikhati zvin’wani ka vhululeka ndlela ya ku ndzi kuma ntiro wa ku holela mali yo tala, kanilezvi ndza zvi tiva lezvaku wu ta ndzi tsandzekisa ku mu mahela zvotala Jehovha. Hi kota ya lezvi ndzi nga wundlisiwa zvona, zva ndzi karatela a ku wula ku ahihi. Ndzi khongela ka Jehovha kasi a ndzi vhuna ku hlula a ciringo ca ku vhumela a ntiro wu to ndzi tsandzekisa ku maha zvontlhe ndzi zvi kotako ntirweni wa Jehovha.” — Mat. 6:24.
8. Zvini hi to bhula hi zvona zvezvi?
8 Loku hi ingisa Jehovha ha vhuneka hina wutsumbu. Kanilezvi loku lava va nga ni wutihlamuleli, vo kota madhota, vapapayi ni vamamani va ingisa Jehovha va vhuna ni van’wani. Zvezvi a hi bhuleni hi zvikombiso zvo kari zva lomu ka Bhibhiliya zvi hi gondzisako lezvi hi nga gi tirisisako zvona a wutihlamuleli hi ndlela yi tsakisako Jehovha.
LEZVI A MADHOTA MA NGA ZVI GONDZAKO KA CIKOMBISO CA NEHEMIYA
Dhota gi tirako lomu Salawu ya Mufumo, a ku fana ni lezvi Nehemiya a nga tira ni vamakabye vakwekuaketeni ka mimuro ya Jerusalema (Wona tindzimana 9-11)c
9. Zvikarato muni lezvi Nehemiya a nga kumana nazvo?
9 Jehovha i nyikile madhota a ntiro wa lisima nguvhu wa ku hlayisa a vanhu vakwe. (1 Ped. 5:2) A madhota ma nga gondza zvotala hi ku kambisisa lezvi Nehemiya a nga va khomisa zvona a vanhu va Jehovha. Kota lezvi a nga hi govhernadhori wa Judha, Nehemiya i wa hi ni wutihlamuleli go tala. (Neh. 1:11; 2:7, 8; 5:14) Alakanyela a zvikarato zvo kari lezvi Nehemiya a nga kumana nazvo. I no tiva lezvaku a vaJudha va wa nyenyezisa tempeli niku va wa nga ha landzeli a Nayo wa Jehovha wa ku humesa mihlengo va nyika vaLevhi ni nayo wa Sabhadho. A vavanuna vo kari kambe va wa chadhile ni vavasati va nga khozeliko Jehovha. Govhernadhori Nehemiya i wa ta maha yini ka ciyimo leco co karata? — Neh. 13:4-30.
10. Nehemiya i mahile yini ka zvikarato lezvi a nga kumana nazvo?
10 Nehemiya a nga tirisangi a wutihlamuleli gakwe kasi ku kurumeta vanhu lezvaku va landzela a mawonela yakwe. Wutshan’wini ga lezvo i no khongela ka Jehovha hi mbilu yontlhe a kombela civhuno, a tlhela a gondzisa vanhu a Nayo wa Jehovha. (Neh. 1:4-10; 13:1-3) Nehemiya kambe i no ti koramisa a tira zvin’we ni vamakabye vakwe, hambu kuaketeni ka mimuro ya Jerusalema. — Neh. 4:15.
11. Hi kuya hi 1 Va Le Tesalonika 2:7, 8, a madhota ma fanele ku gi khomisa kuyini bandla?
11 A madhota kuzvilava a ma yimisani ni zvikarato zvo fana ni lezvi Nehemiya a kumeneko nazvo, kanilezvi ma nga mu pimanyisa hi tindlela to tala. Hi cikombiso, ma tira yi nga chayi kasi ku vhuna vamakabye. Niku a va tsiki a wutihlamuleli gabye gi va maha vava ni matshandza. Wutshan’wini ga lezvo va kombisa wunene ka vamakabye. (Lera 1 Va Le Tesalonika 2:7, 8.) A lirandzo labye lo eta ni kutikoramisa kabye zva khumba a ndlela leyi va wulawulako hi yona ni van’wani. André a nga ni malembe yo tala na a hi dhota, i wula lezvi: “Ndzi polile lezvaku loku a dhota gi hi ni cinghana gi tlhela gi kombisa wunene zvi khumba nguvhu a timbilu ta vamakabye. Niku lezvo zvi kuca a bandla lezvaku gi tirisana khwatsi ni madhota.” António loyi yenawu a nga ni malembe na a hi dhota, i wula lezvi: “Ndzi zama ku tirisa a wusungukati gi nga ka Va Le Filipi 2:3 niku contlhe cikhati ndzi zama ku wona van’wani na va hi va hombe a ku hundza mina. Lezvo zva ndzi vhuna ku nga kurumeti van’wani lezvaku va maha zvilo hi mawonela ya mina.”
12. Hikuyini zvi nga zva lisima a ku a madhota ma ti koramisa?
12 A madhota ma fanele ku ti koramisa a ku fana ni lezvi Jehovha a ti koramisako. Hambu lezvi Jehovha a nga Hosi ya hombe misaveni yontlhe wa ‘korama . . . [a] humesa loyi wa tsongwani hi lomu tshurini’. (Lis. 18:35; 113:6, 7) A Bhibhiliya gi hi byela lezvaku Jehovha wa venga a vamatshandza. — Mav. 16:5.
13. Hikuyini a dhota gi faneleko ku ‘khoma lirimi la gona’?
13 A dhota legi gi ingisako Jehovha gi fanele ku ‘khoma lirimi la gona’. Loku gi nga mahi lezvo, gi nga wulawula hi ndlela ya hava loku a wokari a nga gi kombisi cichavo. (Jak. 1:26; Gal. 5:14, 15) André loyi a kumbukilweko kusanguleni, i wula lezvi: “Ndza tshuka ndzi lava ku hlamula hi ndlela ya hava loku a wokari a nga ndzi kombisi cichavo kota dhota. Hambulezvo ndzi ehleketa hi zvikombiso zva lomu ka Bhibhiliya zva vavanuna vo tsumbeka ni ku lezvo zvi ndzi vhuna ku gondza a lisima la kuva munhu wa kutikoramisa ni wa kurula.” A madhota ma kombisa ku ma ingisa Jehovha hi ku kombisa lirandzo ni kubonga loku ma bhula ni bandla ni madhota-kuloni. — Kol. 4:6.
LEZVI A VAPAPAYI VA NGA ZVI GONDZAKO KA HOSI DHAVHIDHA
14. I ntiro muni lowu Jehovha a nyikileko vapapayi, niku zvini a zvi rindzelako kabye?
14 A papayi hi yena a nga nyikiwa a wutihlamuleli hi Jehovha ga kuva hloko ya ngango niku i rindzela lezvaku a papayi a gondzisa a tlhela a laya a vana vakwe. (1 Kor. 11:3; Efe. 6:4) Kanilezvi, a zvi wuli ku a wutihlamuleli gabye va fanele ku gi tirisisa lezvi va zvi lavisako zvona. Jehovha hi yena Muvangi wa ngango, hikwalaho a vapapayi va ta ti hlamulela ka yena hi ndlela leyi va wundlako ha yona a mingango yabye. (Efe. 3:14, 15) Va kombisa lezvaku va ingisa Jehovha loku va tirisa a wutihlamuleli gabye hi ndlela leyi yi mu tsakisako. A vapapayi va nga gondza zvotala ka wutomi ga Hosi Dhavhidha.
A mikhongelo ya papayi a nga muKristu yi fanele ku komba lezvaku wa ti koramisa (Wona tindzimana 15-16)d
15. Hikuyini Hosi Dhavhidha a nga cikombiso ci nene ka vapapayi ke?
15 Jehovha i wa vekile Dhavhidha lezvaku ava hloko ya ngango a ku patsa ni tiko gontlhe ga Izrayeli. Kota lezvi a nga hi hosi, Dhavhidha i wa ni wutihlamuleli ga hombe. Ka zvikhati zvin’wani i tirisile a wutihlamuleli gakwe hi ndlela ya hava. (2 Sam. 11:14, 15) Kanilezvi i kombisile ku wa ingisa Jehovha hi ku vhumela ku kawukiwa. A cikhati a nga khongela i no byela Jehovha lezvi a nga ti zwisa zvona. Niku i mahile zvontlhe a nga zvi kota kasi a ingisa a wusungukati ga Jehovha. (Lis. 51:1-4) A ku hundza lezvo, i wa ti koramisa a tlhela a vhumela a wusungukati ga van’wani a ku patsa ni ga vavasati. (1 Sam. 19:11, 12; 25:32, 33) Dhavhidha i gondzile hi zvihoxo zvakwe a tlhela a rangisa ku tirela Jehovha wutomini gakwe gontlhe.
16. Zvini lezvi a vapapayi va nga zvi gondzako ka Dhavhidha?
16 Wona a zvokari lezvi a vapapayi va nga zvi gondzako ka Hosi Dhavhidha: U nga tirisi a wutihlamuleli legi u nyikilweko hi Jehovha hi ndlela ya hava. Vhumela a zvihoxo zva wena u tlhela u amukela a wusungukati ga van’wani legi gi seketelwako ka Bhibhiliya. Loku u maha lezvo, a ngango wa wena wu ta ku komba cichavo hi kota ya kutikoramisa ka wena. A cikhati u khongelako ni ngango wa wena byela Jehovha lezvi u ti zwisako zvona — a ngango wena wu zvizwa lezvaku u lava a wurangeli ga Jehovha ni ku u lava ku vhuniwa hi yena. A ca lisima nguvhu, rangisa ku tirela Jehovha wutomini ga wena. (Dhewu. 6:6-9) A cikombiso ca wena ca ci nene cin’we ca zvinyikiwo zva lisima nguvhu leci u nga nyikako a ngango wa wena.
LEZVI A VAMAMANI VA NGA ZVI GONDZAKO KA MARIYA
17. I ntiro muni lowu Jehovha a nyikileko vamamani?
17 Jehovha i mu nyikile a ntiro wa lisima nguvhu a mamani laha ngangweni a tlhela a mu nyika a wutihlamuleli hlehla ka vana vakwe. (Mav. 6:20) Lezvi a mamani a wulako ni ku zvi maha zvi nga khumba a wutomini ga vana vabye. (Mav. 22:6) Wona lezvi a vamamani va nga zvi gondzako ka Mariya, a mamani wa Jesu.
18-19. Zvini lezvi a vamamani va nga gondzako ka cikombiso ca Mariya?
18 Mariya i wa yi tiva khwatsi a Mitsalo. I wa hi ni cichavo ca hombe hi Jehovha niku i wa wumbile a wunghana go tiya naye. I wa ti yimisele a ku ingisa a zvileletelo zva Jehovha hambu lezvi a nga zvi tiva ku lezvo zvi wa ta cica wutomini gakwe gontlhe. — Luka 1:35-38, 46-55.
Loku a mamani a karele kutani a karatekile, i fanele ku ti karata nguvhu kasi a kombisa lirandzo hi zviro zva ngango wakwe (Wona ndzimana 19)e
19 Loku u hi mamani u nga gondza zvotala ka cikombiso ca Mariya. U nga zvi mahisa kuyini? Co sangula, u fanele kuva ni wuxaka go tiya na Jehovha hi ku maha cigondzo ca wena wutsumbu u tlhela u khongela hi kukhandzakanya na u hi wece. Ca wumbiri, ti yimisela ku cica zvokari wutomini ga wena kasi u tsakisa Jehovha. Hi cikombiso, kuzvilava u wundlilwe hi vapswali va cizangazangani ni va ku wulawula kuhalatela ka vana vabye. Hikwalaho kuzvilava u kulile na u alakanya lezvaku leyo hi yona ndlela ya ku wundla vana. Niku hambu ndzhako ka ku ngha u gondzile a milayo ya Jehovha, kuzvilava zvi nga ku karatela a ku simama u rula ni ku kombisa a lihlazva-mbilu ka vana va wena nguvhunguvhu loku va nga ku ingisi. (Efe. 4:31) Ka zvikhati lezvo, zva lisima a ku khongela ka Jehovha u kombela civhuno. A mamani wo kari wa ku hi Lídia, i wula lezvi: “Ka zvikhati zvin’wani zvi lava ku ndzi khongela hi kutikisa kasi ndzi zvi kota ku wulawula hi ndlela ya yi nene loku a mufana wa mina a nga ndzi ingisi. Ndza tshuka ndzi tsemarisa ku wulawula ndzi khongela ka Jehovha hi gezu ga lahasi kasi a ndzi vhuna. A ku khongela ka ndzi vhuna ku simama ndzi rulile.” — Lis. 37:5.
20. Zvikarato muni lezvi a vamamani vo kari va kumanako nazvo, niku va nga zvi hlulisa kuyini?
20 A cin’wani cikarato leci a vamamani va kumanako naco ku tsandzeka ku komba vana vabye lezvaku va va randza. (Tit. 2:3, 4) A vamamani vo kari va wundlilwe ka mingango leyi a vapswali vabye va nga kala va nga hi na wunghana ga gi nene ni vana vabye. Loku u wundlisilwe lezvo, a wu fanele ku maha a cihoxo co fana ni leci ca vapswali va wena. A mamani loyi a ingisako a kurandza ka Jehovha zvi nga lava ku a gondza ku kombisa lirandzo ka vana vakwe. Zvi nga karata ku cica a ndlela leyi a ehleketako ha yona, lezvi a ti zwisako zvona ni lezvi a zvi mahako. Kanilezvi zva koteka niku a ku maha lezvo zvi ta vhuna yena ni ngango wakwe.
SIMAMA KU INGISA JEHOVHA
21-22. Hi kuya hi Isaya 65:13, 14, mabhindzu muni hi ma kumako hi ku ingisa Jehovha?
21 Hosi Dhavhidha i wa ma tiva a mabhindzu ya ku ingisa Jehovha. I tsalile lezvi: ‘A zvileletelo zva Jehovha zvi lulamile, zvi tsakisa mbilu; a cilayelo ca Jehovha ci basile, ci hanyanyisa mahlo. A nandza ga wena ga lulekiwa ha zvona; loyi a zvi hlayisako i na ni nchachazelo wa hombe.’ (Lis. 19:8, 11) Inyamutlha, hi nga wona a kuhambana cikari ka lava va ingisako Jehovha ni lava va alako a wusungukati gakwe ga lirandzo. Lava va ingisako Jehovha va “yimbelela hi kutsaka ka timbilu tabye”. — Lera Isaya 65:13, 14.
22 Loku a madhota, ni vapapayi, ni vamamani va tekela ku ingisa Jehovha, a wutomi gabye ga chukwata, a mingango yabye yi tsaka ni ku a bandla gontlhe ga zwanana. A ca lisima ka zvontlhe, va maha mbilu ya Jehovha yi tsaka. (Mav. 27:11) Hi nga wona a litsako leyo ya hombe hi yi kumako hi ku ingisa Jehovha!
LISIMU 123 Hi ta ti koramisa, hi tsumbeka ka nayo wa Nungungulu
a A ndzima leyi yi ta tlhamusela ku hikuyini hi faneleko ku ingisa Jehovha. Yi ta tlhela yi tlhamusela kambe lezvi a madhota, ni vapapayi, ni vamamani — vontlhe lava va nga ni wutihlamuleli go kari — va nga zvi gondzako ka cikombiso ca govhernadhori Nehemiya; na Hosi Dhavhidha; na Mariya, a mamani wa Jesu.
b A mavito yo kari ka ndzima leyi ma cicilwe.
c MUFOTA KA PAJINA: I dhota gi tirako ni n’wana wa gona lomu Salawu ya Mufumo, a ku fana ni lezvi Nehemiya a nga tira kuaketeni ka mimuro ya Jerusalema.
d MUFOTA KA PAJINA: I papayi a khongelako ka Jehovha hi mbilu yontlhe ni ngango wakwe.
e MUFOTA KA PAJINA: Mufana a mbhetako cikhati hi ku bela video game a nga mahi mitiro ya laha kaya kutani ya le cikoleni. A mamani wakwe a kareleko hi ku tira, a mu kawukako hi ndlela ya yi nene na a nga tirisi a magezu yo tlhava.