Kuma Litsako Wutomini Ga Ngango
Ya zi kota a mingango ku tsaka hakunene ke?
Zi koteka hi ndlela muni ke?
Xana wa yi tiva mingango yi zwananako nguvu ni kutsaka kota leyi yi woniwako laha ka xitlukana lexi ke? Matshanwini ma tsalangeneko yi kona mingango yi hohlokako. Kutlhatlha wukati, kungatiyangi ntirweni, kuxaniseka ka vararu kutani vamamani va nga hiko ni munghana wa wukati, kukarateka — zontlhe lezo zi hlengela kasi a kuxaniseka kuva kona. Mutivi wo kari wa wutomi ga ngango i khalile: “Zikhatini lezi, a kuwulwa hi mahlweni hi kumbhela ka mingango ku tiviwa hi vontlhe.”
Hikuyini nyamutlha a mingango yi tatiwako hi zikarato lezo zo tshisa? Hi nga kumisa kuyini litsako wutomini ga ngango?
Ntumbuluko wa Ngango
Kasi ku hlamula ziwutiso lezo, hi lava ku tiva a ntumbuluko wa kutekana ni ngango. Loku zona zi vile ni Mutumbuluxi — Muvangi — , a ziro za ngango zi fanele ku lava zileletelo ka yena, hakuva yena hakunene wa zi tiva chukwana a ku hina hi nga kumisa kuyini litsako wutomini ga ngango hi kumbheleleko.
Kanilezi, vanyingi va kholwa lezaku a longiselelo wa ngango a wu na ngava ni Mutumbuluxi. A Enciclopédia Americana, hi xingiza, yi ngalo: “Vagonzi vokari va byekelela ku kuma ntumbuluko wa ngango kupatsaneni ka nkati ni matsune wa zihari zi nga lahasi ka munhu.” Zonake, Jesu Kristu i wulawulile hi kuvangiwa ka wanuna ni wasati. Yena i kumbukile a ntsalo wa kale wa Biblia, kota ntamu, a ku ngalo: “Lexi Nungungulu a xi tlhanganyisileko, ngha xi nga hambanyiswi hi munhu.” — Mateu 19:4-6.
Hi lezo, Jesu Kristu i wulile zona. Nungungulu wa kupima i vangile vanhu vo sangula a tlhela a longisela wutomi ga ngango go xalala. Nungungulu i tlhanganyisile a vatekani vo sangula a tlhela a ku ngalo a wanuna i ta “namarela ka sati wakwe; vona va tava nyama yinwe”. (Genesisi 2:22-24) Zinghaho, ku ngava lezaku a zikarato za nyamutlha lomu mingangweni zi vangiwa hi ku hlota matshamela ya kuhanya lawa ma hambuyetako zikombiso zi yimisilweko hi Muvangi lomu Mhakeni yakwe, a Biblia, ke?
Hi Yihi a Ndlela ya Kuhumelela?
Kota lezi u zi tivako, a tiko ga nguva leyi gi kulisa a kutiranza ko hunzeleta ni kutienelisa. “A makangwa ma hanyisa”, ku wulile mutivi munwe wa za timali ka ntlawa wa zigonzani za universidade le Estados Unidos. “Wa zi kota kuva ni makangwa kanilezi u simama ku tizwa khwatsi.” Kanilezi a ku hlota kuva ni titshomba a ku yisi kuhumeleleni. Hakunene, a titshomba zinwe za zidzukiso za hombe wutomini ga ngango, hakuva tona ti enghena xikari ka kuzwanana ka vanhu niku ti susa xikhati ni mali ka vanhu. Hi ku hambana ni lezo, alakanyela lezi a mavingu mambiri ntsena ya Biblia ma hi vunisako zona ku wona lezi zi nga za lisima kasi kuva ni litsako.
“A kuga ka matluka laha ku nga ni liranzo, ku hunza a homu yi nonileko laha ku nga ni timholova.”
“A wukoko ntsena laha ku nga ni kurula, gi hunza a yindlu leyi yi teleko hi kuga ko nanziha na yi hi ni timholova.”
Ma na ni ntamu nguvu, a hi zona? Alakanya lezi a tiko gi nga wa ta hambanisa zona loku yontlhe mingango yi wa rangisa lezo ni ku namarela ka zona! A Biblia kambe gi nyika zileletelo za lisima hi lezi a ziro za ngango zi faneleko ku khatalelisana zona. Alakanyela zileletelo zitsongwani lezi gona gi nyikako.
Vanuna: ‘Ranzani a vasati va nwina kota lezi mu ranzako a mimiri ya nwina.’ — Va Le Efesusi 5:28-30.
Za hehuka, kanilezi za tira nguvu! A Biblia kambe gi laya a nuna ku ‘dzunza sati wakwe’. (1 Pedro 3:7) Yena i maha lezo hi ku chela kota hi sati, ku patsako wunene, ku mu pima ni ku mu tsumbisa luswa a liranzo lakwe. Yena kambe i nyika lisima ka maalakanyo ya sati ni ku mu ingisela. (Ringanisa ni Genesisi 21:12.) Xana wena a wu vumeli lezaku ni wihi ngango wu vuneka loku a nuna a hlayisa sati wakwe hi kukhatala, kota lezi yena a nga wa ta ranza ku hlayiswa? — Mateu 7:12.
Vasati: ‘Ngha muva ni xichawo ka vanuna va nwina.’ — Va Le Efesusi 5:33.
A sati i hlengela litsakweni la ngango hi ku vuna a nuna wakwe a ku tatisa ziavelo zakwe zo binza. Lezi hi zona zi nga kari zi alakanyiwa, laha Nungungulu a nga longisela sati kasi kuva “muvuni” kota mumbhelelisi wa nuna. (Genesisi 2:18) Xana wa zi wona zikatekiso za wutomi ga ngango loku a sati a komba xichawo ka nuna hi ku vumela a kutsema kakwe ka mhaka ni ku tirisana na yena kasi ku chikela mixuveni ya ngango ke?
Vanghana va wukati:“Vanuna ni vasati va fanele ku tsumbeka ka munwe ni munwani.” — Maheberu 13:4, “A Bíblia na Linguagem de Hoje”.
Loku vona va tsumbeka, a wutomi ga ngango ga vuneka hakunene. Zikhati zinyingi a wubhayi gi hahlula ngango. (Mavingu 6:27-29, 32) Zonake hi wutlhari a Biblia ga kucetela: “Xalala hi sati wa wena, u tsaka hi nhanyana loyi u tekaneko na yena . . . Hikuyini u nyika liranzo la wena ka [munwani] wasati ke?” — Mavingu 5:18-20, BLH.
Vapswali: ‘Gonzisani vanana lomu ndleleni leyi va ta nga famba ha yona.’ — Mavingu 22:6.
Loku vapswali va nyika xikhati ni kukhatalela vanana, hi lisine a wutomi ga ngango ga chukwata. Hi lezo, a Biblia gi khongotela vapswali a ku gonzisa masangulo yo lulama ka vanana vabye ‘loku va tshamile tindlwini tabye, ni lomu kufambeni, ni lomu kuetleleni ni lomu kuvukeni’. (Deuteronome 11:19) A Biblia kambe gi ngalo a vapswali va fanele ku komba lezaku vona va ranza vanana vabye hi ku va luleka. — Va Le Efesusi 6:4.
Vanana: “Vanana, ingisani a vapswali va nwina Hosini.” — Va Le Efesusi 6:1.
Hi lisine, a hi xontlhe xikhati zi hehukako a ku ingisa vapswali tikweni legi gi nga lulekiwiko. Kanilezi, a wu vumeli lezaku wutlhari a ku maha lezi a Mutumbuluxi wa ngango a hi byelako ke? Yena wa zi tiva lezi zi nga za chukwana kasi ku maha wutomi ga ngango wa hina gi tsakisa nguvu. Hi lezo, ti kurumete nguvu ku ingisa vapswali va wena. Hlawula ku potsa minzhingo yinyingi ya tiko kasi ku maha kubiha. — Mavingu 1:10-19.
Hi wunyingi ga lezi a xiro xinwe ni xinwani xa ngango xi tirisisako zona a wusungukati ga Biblia, a wutomi ga ngango gi ta vuneka. A ngango wu nga ta kuma wutomi ga chukwana xikhatini lexi ntsena, kanilezi wu ta rinzela wumanziko gi nene tikweni giswa gi tsumbisilweko hi Nungungulu. (2 Pedro 3:13; Kuvululelwa 21:3, 4) Hi lezo, maha a ku gonza zinwe a Biblia kuva tolovelo wa ngango! Makume ya mazana ya makume ya mazana ya mingango Misaveni yontlhe yi alakanya lezaku a zileletelo zi nga lomu ka bhuku O Segredo de Uma Família Feliz za vuna hakunene.
A handle ka xinwani xikombiso, yontlhe mitsalo yi susilwe ka A Biblia Go Basa.