Xipimo 1
“Ngona U Nzi Lanzela” — Xana Jesu I Wa Lava Ku Wula Yini?
“Nzi ta maha yini, kasi nzi fela kuga a tshomba ya wutomi ga pinzukelwa ke?”
1, 2. Hi xihi a xirambo xa chukwana ka zontlhe lexi munhu a nga xi amukelako, niku hi xihi a xiwutiso lexi hi nga ti wutisako?
HI XIHI a xirambo xa wuchukwana lexi u tshukileko u xi amukela? U nga ha alakanya a xikhati lexi u nga rambiwa ka ximaho xo hlawuleka, kuzilava kuve muchado wa vanhu vambiri u va ranzako nguvu. Kutani u nga ha alakanya a siku legi u nga rambiwa lezaku u ya nyikwa ntiro wa lisima. Loku ku hi lezaku wa tshuka u amukela a zirambo lezo, handle ko kanakana u tsakile nguvu, hambu ku tizwa na u hi munhu, hi kuva u zi kumile. Hambulezo, a lisine hi lezaku u amukelile a xirambo xa chukwana nguvu ka lezo. A munwe ni munwani wa hina i xi amukelile. Niku a ndlela leyi hi yi hlawulako kasi ku vumela ha yona a xirambo lexo ya hi khumba nguvu. Loko kuhlawula ka chukwana ka kontlhe loku hi ta nga ku maha wutomini.
2 Hi xihi a xirambo lexo? Xita hi ka Jesu Kristu, a N’wana a belekilweko yece wa Nungungulu wa Ntamu Wontlhe, Jehova, niku xi tsalilwe lomu ka Biblia. Ka Marku 10:21, hi gonza a magezu ya Jesu: “Ngona u nzi lanzela.” Hi lisine la kona, a xirambo lexo xa Jesu xita ka munwe ni munwani wa hina. Hi maha khwatsi hi ku ti wutisa wutsumbu ga hina: ‘Xana nzi ta xi hlamulisa kuyini?’ A hlamulo wa kona wu nga ha woneka ku khwatsi a wu karati. Himani a to ala a xirambo lexo xa lisima nguvu? Lexi xi hlamalisako hi lezaku a vanhu vo tala va xi ala. Hikuyini?
3, 4. (a) Zini zi kotekako ku ngha zi luselwe ka wanuna loyi a tshineleko ka Jesu lezaku a ta wutisa xungetano hi wutomi ga pinzukelwa? (b) Matshamela muni ya ma nene lawa zi kotekako ku ngha Jesu a ma wonile ka jaha legi ga mufumeli gi nga hi ni kufuma ka hombe?
3 Wona kota xikombiso a wanuna loyi a amukeleko a xirambo lexo hi ka Jesu hi kukongoma kwalomu ka 2.000 wa malembe ma hunzileko. Yena i wa hi wanuna wo chaveka nguvu. Kutsongwani ka kona i wa hi ni zilo zinharu lezi vanhu va byekelelako ku zi navela, hambu ku zi lusela — wujaha, titshomba, ni kufuma. A tlhatlhambuto wa Biblia wu mu tlhamusela kota “jaha,” na a hi ni “kufuma ka hombe,” ni kuva “mufumeli.” (Mateu 19:20; Luka 18:18, 23) Hambulezo, ku wa ni nchumu wo kari wa lisima nguvu xungetano hi jaha legi. Gi wa zwile zo kari hi Mugonzisi wa Hombe, Jesu, niku gi tsakelile lezi gi nga zi zwile.
4 A vafumeli vo tala va masiku lawo va wa nga nyiki Jesu a xichawo lexi a nga fanelwe hi xona. (Johani 7:48; 12:42) Kanilezi a mufumeli loyi i mahile zo hambana. A Biblia gi hi byela lezi: “Laha [Jesu] a nga huma a goxometa ndleleni, a munhu i lo tsutsumela kakwe, a khizama mahlweni ka yena, a mu wutisa, aku: Mugonzisi wa nene, nzi ta maha yini, kasi nzi fela kuga a tshomba ya wutomi ga pinzukelwa ke?” (Marku 10:17) Wona lezi a wanuna loyi a nga xuvisa zona a ku wulawula na Jesu, laha ka kuza a mu tsutsumela laha kubaseni, a ku khwatsi hi lezi a munwe wa vanhu va zisiwana ni va nyalidede a nga wa ta zi maha. A kuhunza lezo, i lo khizama hi xichawo mahlweni ka Kristu. Hikwalaho yena i wa hi ni kutikoramisa ko kari niku i wa tiva a xilaveko xakwe xa zilo za moya. Jesu i nyikile lisima a matshamela lawo ya ma nene. (Mateu 5:3, Tradução do Novo Mundo; 18:4) Hizalezo, a zi hlamalisi lezaku “Jesu na a mu cuwuka i lo mu ranza.” (Marku 10:21) Xana Jesu i hlamulisile kuyini a xiwutiso xa jaha lego?
A Xirambo Xo Hlawuleka Nguvu
5. Jesu i hlamulisile kuyini a jaha go fuma, niku xana hi zi tivisa kuyini lezaku a wusiwana gi wa nga hi “xilo xinwe” lexi xi nga vumaleka ka yena? (Wona kambe a tlhamuselo wa lahasi.)
5 Jesu i kombile lezaku a Dadani wakwe i wa sina a nyikile hlamulo wa xiwutiso xa lisima xungetano hi ku kuma a wutomi ga pinzukelwa. I lo komba Mitsalo, niku a jaha gi wulile lezaku gi wa lanzela a Nayo wa Mosi hi kutsumbeka. Hambulezo, Jesu, hi ku tirisa wutlhari gakwe ga hombe, i lo wona za ku hunza lezi zi nga hi kubaseni. (Johani 2:25) I lo wona xikarato hi tlhelo ga moya ka mufumeli loyi — xikarato xa hombe nguvu. Hikwalaho, Jesu i te ngalo: “Wa ha vumala xilo xinwe.” Xi wa hi xihi a ‘xilo lexo xa xinwe’? Jesu i te ngalo: “Famba u ya xavisa zontlhe lezi u nga nazo, u nyika zisiwana.” (Marku 10:21) Xana Jesu i wa wula lezaku a munhu i fanele kuva xisiwana kasi a tirela Nungungulu? Ahihi.a Kristu i komba xilo xa lisima la hombe.
6. Xirambo muni lexi Jesu a xi nyikileko, niku xana a hlamulo wa jaha legi gi fumileko wu kombile yini xungetano hi mbilu ya gona?
6 Kasi ku komba lexi xi nga vumaleka, Jesu i nyikile a wanuna loye a lungelo go hlamalisa: “Ngona u nzi lanzela.” Hi nga alakanya lezi — a N’wana wa Nungungulu a Hunzeleleko Kutlakuka i lo ramba a wanuna loye, nghohe ni nghohe, kasi ku mu lanzela! Jesu kambe i mu tsumbisile a nchachazelo wu nga kotekiko ku alakanyelwa. Yena i te ngalo: “U tava ni tshomba le tilweni.” Xana a mufumeli loyi wa jaha a fumileko i tekele ku vumela a lungelo legi, a xirambo lexi xo dzunzeka? A tlhatlhambuto wu ngalo: “I lo tshuvika nghohe hi legi gezu, a famba na a karateka; hakuva i wa hi ni titshomba to tala.” (Marku 10:21, 22) Hikwalaho a magezu ya Jesu ma nga kala ma nga rinzelwangi ma kombile a xikarato mbilwini ya wanuna loyi. Yena i wa khomelele nguvu titshombeni takwe niku, handle ka kukanakana, i wa khomelele kufumeni ni ka wudzunzo gi ngata hi kota ya lezo. Lexi xi nga tsakisiko, a liranzo lakwe zilweni lezo li wa hunza nguvu a liranzo leli a nga hi nalo ha Kristu. Zonake a “xilo xinwe” lexi xi nga vumaleka ku wa hi liranzo la mbilu yontlhe, ni la kutikarata ha Jesu na Jehova. Hi kota ya lezi a jaha gi fumileko gi nga vumala a liranzo lelo, gi lo ala a xirambo lexo xo hlawuleka nguvu! Xana wena u patsekisa kuyini ka xirambo lexi?
7. Hikuyini hi zi kotako ku tiyiseka lezaku a xirambo xa Jesu xi patsa na hina inyamutlha?
7 A xirambo xa Jesu xi wa ngayi ka wanuna loye yece; ge hambu kuya ka vanhu vatsongwani ntsena. Jesu i te ngalo: ‘Loku munhu a xuva ku nzi lanzela, ngha . . . a nzi lanzela xikhati xontlhe.’ (Luka 9:23, NM) Wona lezaku a “munhu” wihi ni wihi wa zi kota kuva mulanzeli wa Jesu loku yena hi lisine “a xuva” ku maha lezo. Nungungulu i kokela ka N’wana wakwe a vanhu lavo va timbilu ti tsumbekileko. (Johani 6:44) Na ku nga hi vanhu va fumileko ntsena, ge hambu zisiwana, vanhu va lixaka kutani tiko go kari ntsena, hambu lava va hanyileko xikhatini lexo ntsena kanilezi a vanhu vontlhe va nyikiwa a lungelo ga ku vumela a xirambo xa Jesu. Hizalezo, a magezu ya Jesu “Ngona u nzi lanzela” ma tira ka wena hakunene. Hikuyini u faneleko ku xuva a ku lanzela Kristu? Niku xana zini zi patsekako laha ka ku mu lanzela?
Hikuyini U Faneleko Kuva Mulanzeli Wa Kristu?
8. Xilaveko muni lexi a vanhu vontlhe va nga naxo, niku hikuyini?
8 Ku na ni lisine leli hi faneleko ku li tiva: Hi na ni xilaveko xa hombe xa wurangeli gi nene. A hi vontlhe vanhu va vumelako kuva ni xilaveko lexo, kanilezi hambulezo xi kona. A muprofeti wa Jehova Jeremia i lo pimiselwa lezaku a tsala lisine leli la pinzukelwa: “O Jehova, nza zi tiva lezaku a ndlela ya munhu a yi le ntanwini wakwe, kambe a munhu a nga zi koti ku lulamisa a mazambo yakwe.” (Jeremia 10:23) A vanhu a va na wuzikoti ge hambu a fanelo ya ku ti fumela. Hakunene, a matimu ya vanhu ma tele hi wurangeli go biha. (Mutshawuteli 8:9) A masikwini ya Jesu, a varangeli va wa xanisa, va delela, ni ku khohlisa vanhu. Jesu hi wutlhari i wa wona lezaku a vanhu va nyalidede va wa “kota tiyivu ti nga hiko na murisi.” (Marku 6:34) Za fana ni ka vanhu va xikhati xa hina. Kota ntlawa ni hi munwe ni munwe, hi na ni xilaveko xa wurangeli legi hi zi kotako ku gi tsumba ni ku gi komba xichawo. Xana Jesu wa tatisa a xilaveko lexo? Wona a zigelo zo hlaya lezi zi hi mahako hi wula aku ina.
9. Xini xi hambanyisako Jesu ni varangeli vontlhe lava vanwani?
9 Xo ranga, Jesu i hlawulilwe hi Jehova Nungungulu. A kutala ka varangeli va vanhu va hlawulwa hi vanhu-kulobye va nga mbhelelangiko, lava a kutala ka zikhati va khohliswako va tlhela va byekelela a ku nga hloli khwatsi timhaka. Jesu murangeli a hambeneko ni lavo. A xikhundla xakwe xi hi byela lezo. A gezu “Kristu,” a ku fana ni gezu “Messia,” ma wula ku “Loyi a Totilweko.” Ina, Jesu i totilwe, kutani ku yimiswa hi ndlela yo hlawuleka xikhundleni xakwe xo basa, ku nga hi hi munwani ahandle ka Hosi ya Hombe ya wuako gontlhe. Jehova Nungungulu i wulile lezi xungetano hi N’wana wakwe: “Hi gona a nanza ga mina legi nzi gi hlawulileko; xiranzwa xa mina lexi muhefemulo wa mina wu xaleleko khwatsi ha xona. Nzi ta veka Moya wa mina hehla kakwe.” (Mateu 12:18) A ku na munhu a mu tivako khwatsi a murangeli loyi hi mu lavako a ku hunza Muvangi wa hina. A wutlhari ga Jehova a gi gumelwi, hikwalaho hi na ni xigelo xa hombe xa ku tsumba a kuhlawula kakwe. — Mavingu 3:5, 6.
10. Hikuyini a xikombiso xa Jesu xi nga xa chukwana nguvu a kuva vanhu va xi lanzela?
10 Xa wumbiri, Jesu i hi vekele xikombiso xo mbhelela xi khumbako mbilu. A murangeli wa chukwana ka vontlhe i na ni matshamela lawa a vafumelwi vakwe va zi kotako ku ma hlamala ni ku ma pimanyisa. Yena i rangela hi xikombiso, zonake a kuca vanwani lezaku vava vanhu va chukwana. Matshamela muni lawa u nga wa ta ma hlamala nguvu ka murangeli wo kari? Ku ngava kutiya-hlana? Wutlhari? Kuzwela wusiwana? Hi nga kuyini hi kutimisela loku u yimisana ni zikarato? A xikhati lexi u gonzako a matimu ya wutomi ga Jesu ga laha misaveni, u ta wona lezaku yena i wa hi ni matshamela lawo — ni manwani. Kota xikombiso xo mbhelela xa Dadani wakwe wa le tilweni, Jesu i wa hi ni matshamela wontlhe ya Nungungulu hi kumbhelela. Yena hakunene i wa hi munhu wo mbhelela ka matshamela wontlhe. Hikwalaho, a ka zontlhe lezi a zi mahileko, ka magezu wontlhe lawa a ma wulileko, ka kutizwa kontlhe loku a ku kombisileko, hi kuma zo kari zi faneleko ku pimanyiswa. A Biblia gi wula lezaku yena i lo “mu siyela a xikombiso, kasi mu fela ku lanzela a nkonzo wakwe.” — 1 Pedro 2:21.
11. Xana Jesu i kombisile kuyini lezaku “murisi nene”?
11 Xa wunharu, Kristu i tatisile a magezu yakwe: “Mina nzi murisi nene.” (Johani 10:14) Ka vanhu va xikhati xa kutsaliwa ka Biblia, a mawulawulela lawo ya kufananisa ma wa tolovelekile. A varisi va wa tira nguvu kasi ku hlayisa tiyivu leti va nga ti wonelela. A “murisi nene” i wa ta rangisa a kuhlayiseka ni kutshamiseka ka ntlhambi. Hi xikombiso Davida, a kokwani wa Jesu, i wa hi murisi na a ha hi jaha, niku a ku hunza khati ginwe, yena i vekile a wutomi gakwe mhangweni kasi ku vikela a tiyivu takwe ka xivanza. (1 Samueli 17:34-36) Jesu i lo maha za ku hunza a ku veka wutomi gakwe mhangweni hi kota ya valanzeli vakwe. I lo va fela. (Johani 10:15) Varangeli vangani va nga ni moya lowo wa kutikarata?
12, 13. (a) Xana a murisi i tiva a tiyivu takwe hi ndlela muni, niku tona ti mu tivisa kuyini? (b) Hikuyini u lavako ku rangelwa hi Murisi Nene?
12 Jesu i wa hi “murisi nene” hi tshamela ginwani. I te ngalo: “Nza tiva a tiyivu ta mina, nzi tibyiwa hi tona.” (Johani 10:14) Ehleketa hi mufananiso wa Jesu. Ka mucuwukiseli a nga khataliko, a ntlhambi wa tiyivu wu nga ha woneka kota xidlemo xa zivangwa za woya ntsena. Hambulezo, a murisi, wa tiva a yivu yinwe ni yinwani. Yena wa tiva a tiyivu ta mapswele leti lokuloku ti ta nga lava a xivuno xakwe a xikhati lexi ti to beleka, a tiyivana leti ta ha lavako ku tlakuliwa hakuva ta ha hi ti tsongwani nguvu na ti nga hi na ntamu wa ku famba ha toce, ni leti ta ha hi ku humako ka wubabyi kutani ka kubayisiwa. A tiyivu tonawu ta mu tiva a murisi wa tona. Ta gi tiva a gezu gakwe, a ti tshuki ti gi fananisa ni ga munwani murisi. A xikhati lexi ti zwako a xihatla kutani kutlharihisa kuvitaneni kakwe, ti vumela hi kuhatlisa. Lomu a ti yisako kona, ta mu lanzela. Niku wa ku tiva lomu a faneleko a ku ti yisa kona. Wa ku tiva lomu ku nga ni byanyi go nyuka, ku nga ni mati yo titimela ni yo basa, lomu ku nga hiko na timhango. A xikhati lexi a ti wonelelako, a tiyivu ta tizwa na ti hlayisekile. — Tisimu 23.
13 Xana a wu naveli a wurangeli go fana ni lego? A Murisi Nene wa tiveka nguvu hi ku khoma valanzeli vakwe hi ndlela leyo. Yena i tsumbisa a ku ku hletela lezaku u nghena wutomini go tsakisa gi nga ni khungo zalezi ni kala kupinzuka! (Johani 10:10, 11; Kuvululelwa 7:16, 17) Hambulezo, hi na ni xilaveko xa ku tiva khwatsi lezi zi patsekako laha ka ku lanzela Kristu.
Lezi Zi Wulako Zona A Kuva Mulanzeli Wa Kristu
14, 15. Kasi kuva mulanzeli wa Kristu, hikuyini zi nga eneliko a ku ti wula muKristu kutani kuva ni kukhumbeka ko kari ha Jesu?
14 A vanhu va mazana ya timiliyoni inyamutlha va tizwa na va ku khwatsi va vumele a xirambo xa Kristu. Hakunene va hlawulile a ku ti vitana lezaku maKristu. Kuzilava va lumba a chechi leyi a vapswali vabye va va bapatizisileko ka yona. Kutani va nga ha wula lezaku va na ni kukhumbeka ko kari ha Jesu niku va mu vumela kota Muhanyisi wabye. Kanilezi xana lezo za va maha valanzeli va Kristu? Xana hi zona lezi Jesu a nga zi alakanya a xikhati lexi a nga hi vitana lezaku hi maha valanzeli vakwe? Ku na ni za ku hunza lezo.
15 Alakanya a tiko ga wuKristu ga mawunwa — ku nga matiko lawa a wunyingi ga vaaki va wona va ti wulako kuva valanzeli va Kristu. Xana a wuKristu ga mawunwa gi kombisa a tigonzo ta Jesu Kristu? Kutani hi wona a ka matiko lawo a livengo, kutsimbeketwa, wugevenga, ni kubiha ko fana nguvu ni loku ku kumekako ka matiko manwani ya misava? A murangeli wo chaveka wa muHindu Mohandas Gandhi i wulile lezi ka khati go kari: “A nzi tivi munhu a maheleko vanhu zilo zo tala a ku hunza Jesu. Hakunene, a ku na xa kubiha ka wuKristu.” I lo engeta aku: “A xikarato xi le ka nwina maKristu. Nwina a mu hanyi ne ni kutsongwani hi tigonzo ta nwina.”
16, 17. Xini lexi a kutala ka zikhati xi vumalekako ka lava va ti wulako aku maKristu, niku xini xi tivekisako a valanzeli va lisine va Kristu?
16 Jesu i te ngalo a valanzeli vakwe va lisine va wa nga ta tiviwa ntsena hi lezi va ti wulako kuva zona kutani hi lezi va ti tivekisako zona kanilezi nguvunguvu va wa ta tiviwa hi mitiro yabye. Hi xikombiso, yena i te ngalo: “A hi vona vontlhelele lava va nge ngalo ka mina: Hosi, Hosi, va ta nga enghena mufunweni wa tilo; kanilezi sine loyi a mahako a kuranza ka Dadani wa mina loyi a nga le tilweni.” (Mateu 7:21) Hikuyini a vo tala xikari ka lava va wulako lezaku Jesu i Hosi yabye va nga mahiko kuranza ka Dadani? Alakanya a jaha ga mufumeli gi nga hi ni kufuma. A kutala ka zikhati, xikari ka lava va ti wulako maKristu ka ‘ha vumaleka xilo xinwe’ — a liranzo la muhefemulo wontlhe ka Jesu ni ka Loyi a mu rumileko.
17 Zi nga kotekisa kuyini lezo? Xana a vanhu va timiliyoni va ti vitanako aku maKristu, a va wuli kambe lezaku va mu ranza Kristu? A ku na kukanakana. Kanilezi a ku ranza Jesu na Jehova zi patsa zo tala a ku hunza magezu. Jesu i te ngalo: “Loku munhu a nzi ranza, i ta hlayisa timhaka ta mina.” (Johani 14:23) Na a wulawula kambe kota murisi, i te ngalo: “A tiyivu ta mina ta ingisa a gezu ga mina; mina nza ti tiva, ta nzi lanzela.” (Johani 10:27) Ina, a xitiyisekiso xa lisine xa liranzo la hina ka Kristu a xi kumeki ntsena ka magezu kutani kutizweni ka hina, kanilezi xi khegela nguvu ka mitiro ya hina.
18, 19. (a) Xana a ku gonza ha Jesu ku fanele ku hi khumbisa kuyini? (b) Hi gihi a khungo ga bhuku legi, niku xana gi ta vunisa kuyini lava va sinako va ti alakanyela kuva valanzeli va Kristu hi kale?
18 Hambulezo, a mitiro ya hina a yi su halahala yi ti humela ha yoce. Yona yi komba a munhu loyi hi nga yena lomu nzeni. A ntiro wa hina wu fanele ku sangulela kwalaho. Jesu i te ngalo: “A wutomi ga pinzukelwa hi kuva va ku tiva, wena Nungungulu wece wa zinene, na Jesu Kristu loyi u mu rumileko.” (Johani 17:3) Loku hi kuma wutivi ga lisine xungetano hi Jesu ni ku ehleketa hi gona, a mbilu ya hina yi ta khumbiwa. Hi ta kala hi mu ranza nguvu, hi aka nzeni ka hina a kunavela ka hombe lezaku hi mu lanzela siku ni siku.
19 A khungo ga bhuku legi ku aka a kunavela ka ku lanzela Jesu. A xigelo xa gona, a hi ku songa a wutomi ni wutireli gontlhe ga Jesu, kanilezi ku hi vuna a ku wona khwatsi lezi hi to mu lanzelisa zona. Gi mahelwe a ku hi vuna a ku cuwuka lomu wonini ga Mitsalo hi tlhela hi ti wutisa wutsumbu, ‘Xana nza lanzela Jesu hakunene?’ (Jakobe 1:23-25) Kuzilava hi xikhati xo leha u wa sina u ti alakanyela kuva yivu yi rangelwako hi Murisi Nene. Hambulezo, xana a wu nge vumeli lezaku ha zi kota ku kuma tindlela ta ku chukwatisa a xiyimo xa hina kota tiyivu? A Biblia ga hi kuca: “Ti hloleni wutsumbu ga nwina, mu wona loku mu hi kona kukholweni; ti kambeni wutsumbu ga nwina.” (2 Va Le Korinte 13:5) Zi na ni fanelo a ku tiyiseka lezaku hakunene hi rangelwa hi Murisi wa hina wa Nene, Jesu, loyi Jehova wutsumbu a mu yimisileko kasi a hi rangela.
20. Xini hi ta nga xi kambisisa ka xipimo xi lanzelako?
20 Ngha a kugonza ka wena a bhuku legi ku ku vuna a ku tiyisa a liranzo la wena ha Jesu na Jehova. A xikhati lexi a liranzo lelo li ku kongomisako wutomini, u ta kuma a kurula hi mpimo wa hombe nguvu ni litsako hi laha zi kotekako ha kona tikweni legi ga kale, niku u ta hanya kasi ku dumisa Jehova kala kupinzuka hi lezi a hi nyikako a Murisi Nene. Hakunene, a kugonza ka hina hi Kristu ku fanele ku khegela ka xiseketelo xi nene. Kutanike, za fanela a kuva hi kambisisa a ntiro wa Jesu ka khungo ga Jehova ga wuako gontlhe ka Xipimo 2.
a Jesu a nga kombelangi a munwe ni munwani wa lava va mu lanzeleko lezaku a hangalasa a titshomba tontlhe. Niku hambu lezi a tlhamuseleko lezaku za karata nguvu ka munhu a fumileko a kuva a nghena Mufunweni wa Nungungulu, i lo engeta aku: “Zontlhe za koteka ka Nungungulu.” (Marku 10:23, 27) Hakunene, vanhu vatsongwani va fumileko lava va mahileko valanzeli va Kristu. Vona va amukele wusungukati go kongoma bandleni ga wuKristu, kanilezi a va kombelwangi lezaku va nyikela a titshomba tabye tontlhe ka zisiwana. — 1 Timote 6:17.