A madota ya maKristu zitiri-kulori zi engetelako litsako la hina

1. Xini xi nga tsakisa Paule xungetano hi maKristu ya le Korinte?

KU’VE lembe ga 55 Nguveni ya Hina. Mupostoli Paule i wa hi wuchikamelweni ga zitimela doropeni ga Troasi, kanilezi i wa nga zi koti ku rivala Korinte. Kusanguleni ka lembe lego, i wa karatekile hi kuzwa lezaku ku na ni kukanetisana xikari ka vamakabye le Korinte. Kutanike, hi ku susumetiwa hi liranzo la wudadani, i lo va tsalela papilo kasi ku va kawuka. (1 Kor. 1:11; 4:15) Ahandle ka lezo, i lo ruma Titusi, a xitiri-kulobye lezaku a va enzela a tlhela a mu byela lezaku i wa fanele ku wuya a ta mu nyika mubiko le Troasi. Makunu Paule i lo rinzela Titusi le Troasi, na a xuva nguvu ku tiva ku vo yini a vamakabye le Korinte. Kanilezi Paule i lo swireka nguvu hakuva Titusi a nga wuyangi. Xana Paule i wa ta ma ha yini? I lo khilela xitimela aya Makedonia. Hi nga wona lezi a nga tsakisa zona hi ku ya kumana na Titusi. Titusi i lo bika lezaku a vamakabye le Korinte va lanzele a wusungukati ga papilo ga Paule niku va xuva nguvu ku mu wona. A xikhati lexi Paule a ngazwa a mubiko lowu wa wu nene, ‘i lo engeta a tsaka’ — 2 Kor. 2:12, 13; 7:5-9.

2. (a) Zini lezi Paule a nga tsalela va le Korinte xungetano hi kukholwa ni kutsaka? (b) Hi zihi a ziwutiso lezi hi to wulawula hi zona?

² Xikhatanyana nzhako ka lezo, Paule i lo tsala a papilo ga wumbiri ka va le Korinte. I te ngalo kabye: ‘Na ku nga hi lezaku hi ranza ku fumela a kukholwa ka nwina; kanilezi hi zitiri-kulori kasi mu tsaka, hakuva mu yimile khwatsi hi kota ya kukholwa ka nwina.’ (2 Kor. 1:24) Kasi Paule i wa wula yini hi magezu lawa? Niku, xana a magezu lawa ma fanele ku ma khumbisa kuyini a madota ya maKristu nyamutlha?

A KUKHOLWA KA HINA NI LITSAKO LA HINA

3. (a) Paule i wa wula kuyini a xikhati lexi a ngaku: ‘Mu yimile khwatsi hi kota ya kukholwa ka nwina’? (b) Xana a madota nyamutlha ma xi lanzelisa kuyini a xikombiso xa Paule?

³ Paule i kumbukile zilo zimbiri za lisima wukhozelini ga hina — kukholwa ni litsako. Alakanya lezaku xungetano hi kukholwa, i te ngalo: ‘Na ku nga hi lezaku nzi ranza ku fumela a kukholwa ka nwina; hakuva mu yimile khwatsi hi kota ya kukholwa ka nwina.’ Hi magezu lawa, Paule i wa komba lezaku a vamakabye le Korinte va wa yimile khwatsi, na ku nga hi hi kota ya yena kutani munwani munhu, kanilezi hi kota ya kukholwa kabye ka Nungungulu. Hikwalaho, Paule a nga xi wonangi xilaveko xa ku gada a kukholwa ka vamakabye vakwe, niku ne i wa nga xuvi ku maha lezo. I wa tiyiseka lezaku maKristu yo tsumbeka lawa ma lavako ku maha za zi nene. (2 Kor. 2:3) Ni nyamutlha, a madota ma lanzela xikombiso xa Paule hi ku tsumba a kukholwa ka vamakabye vabye ni lexi xi va mahako va tirela Nungungulu. (2 Tes. 3:4) Wutshanwini ga ku yimisa milayo yo binza lomu bandleni, a madota ma namarela ka matshinya ya milayo ya Biblia ni ka zileletelo za hlengeletano ya Jehova. A madota inyamutlha a hi vafumeli va kukholwa ka vamakabye vabye. — 1 Ped. 5:2, 3.

4. (a) Kasi Paule i wa wula yini a xikhati lexi a ngaku: ‘Hi zitiri-kulori kasi mu tsaka’? (b) Xana a madota nyamutlha ma mu pimanyisisa kuyini Paule?

⁴ Paule i wulile lezi kambe: ‘Hi zitiri-kulori kasi mu tsaka.’ Hi magezu lawa, Paule i wa wula yena wutsumbu ni vanghana vakwe va hombe, lava a nga tira hi laha kusuhani navo. Hi zi tivisa kuyini? Ka papilo lego, Paule i alakanyisile va le Korinte xungetano hi vambiri xikari ka vanghana lavo a xikhati lexi a ngaku: ‘Jesu i lo xumayelwa xikari ka nwina hi hina, lezo nzi ngalo, hi mina na Silvanusi na Timote.’ Ahandle ka lezo, wontlhe makhati lawa Paule a nga tirisa gezu ga xiGreki gaku “zitiri-kulori” mapapilweni yakwe, i wa wula vanghana vakwe lava a nga tira navo hi laha kusuhani vo kota Apolosi, Akwila, Priska, Timote, Titusi ni vanwani. (Rom. 16:3, 21; 1 Kor. 3:6-9; 2 Kor. 8:23) Hikwalaho, hi ku wula lezaku, ‘hi zitiri-kulori kasi mu tsaka,’ Paule i wa tiyisa va le Korinte lezaku yena ni vanghana vakwe va wa lava ku maha zontlhe zi nga hi ntanwini wabye kasi a ziro za bandla lego zi tsaka. Ni nyamutlha, a madota ya maKristu wonawu ma xuva lezo. Ma xuva ku maha zontlhe zi nga ntanwini wabye kasi ma vuna a vamakabye vabye lezaku va ‘tirela Jehova hi kutsaka.’ — Tis. 100:2; Fil. 1:25.

5. Xiwutiso muni lexi hi to gonza mihlamulo ya xona, niku hi xigelo muni?

⁵ Ka masikwana ma ha hi ku hunzako, ku lo vitaniwa a ntlawa wa vamakabye vo hiseka va xinuna ni va xisati va matiko yo tsalangana kasi va ta hlamula a xiwutiso lexi: “Zini u byelilweko kutani u mahelweko hi dota, lezi zi engeteleko a litsako la wena?” Laha hi kambisisako mihlamulo yabye, wona lezi a magezu yabye ma kotlanisako zonza ni lezi wenawu u nga wa ta ngha u hlamulile. Tlhatakumbiri, a hi woneni lezi a munwe ni munwani wa hina a nga mahako kasi a engetela litsako bandleni gakwe.a

“MU RUNGULA NA PERSISI A RANZEKAKO”

6, 7. (a) Hi yihi ndlela ya kuva madota ma pimanyisa Jesu, Paule, ni manwani malanza ya Nungungulu? (b) Hikuyini a ku alakanya a mavito ya vamakabye va hina zi engetelako a litsako labye?

⁶ A kutala ka vamakabye va hina va xinuna ni va xisati ve ngalo a litsako labye la engeteleka loku a madota ma kombisa kukhatala hi vona. A ndlela yo ranga leyi a madota ma kombisako kukhatala ha yona ku lanzela a xikombiso xa Davida, Elihu, na Jesu. (Gonza 2 Samueli 9:6; Joba 33:1; Luka 19:5.) A ginwe ni ginwani ga malanza lawa ya Jehova gi kombisile kukhatala ka hombe hi munwani hi ku mu vitana hi vito gakwe. Paule yenawu i wa li tiva a lisima la ku alakanya ni ku tirisa a mavito ya makholwa-kulobye. I lo dayelela a ginwe ga mapapilo yakwe hi ku rungula xipimo xa 25 wa vamakabye va xinuna ni va xisati hi mavito, a ku patsa na Persisi, muKristu wa xisati, loyi Paule a nga wula lezi xungetano ha yena: “Mu rungula na Persisi a ranzekako.” — Rom. 16:3-15.

⁷ A madota yo kari za ma karatela a ku alakanya mavito. Hambulezo, a xikhati lexi va ti karatelako ku maha lezo, hi lisine va byela a vamakabye vabye vaku, ‘U wa lisima ka mina.’ (Ekso. 33:17) A madota ma ta engetela nguvu a litsako la vamakabye vabye loku ma alakanya a mavito yabye a xikhati lexi ma va nyikako kuhlamula ka Xigonzo xa Murinzeli ni ka mitlhangano yinwani. — Ringanisa Johani 10:3.

“LOYI A TIRAKO NGUVU HOSINI”

8. Xana Paule i xi lanzelisile kuyini a xikombiso xa Jehova na Jesu?

⁸ Paule i kombile kambe lezaku wa khatala hi vanwani hi ku va dzunza hi mbilu yontlhe. Leyo yonawu i ndlela ya yi nene ya ku engetela litsako la vamakabye va hina. Hikwalaho, ka papilo galegi a nga komba ka gona lezaku i wa ti yimisele ku tirela vamakabye vakwe kasi va tsaka, Paule i te ngalo: “Nza ti kulisa nguvu hi kota ya nwina.” (2 Kor. 7:4) Handle ko kanakana, a magezu lawa ya ku dzunza ma tatile timbilu ta vamakabye va le Korinte hi kutsaka. Paule i wulile lezaku i wa ti zwisa lezo hi mabandla manwani kambe. (Rom. 1:8; Fil. 1:3-5; 1 Tes. 1:8) Kunene, anzhako ka ku kumbuka Persisi ka papilo gakwe ka va le Roma, Paule i lo engeta aku: “Loyi a tirako nguvu Hosini.” (Rom. 16:12) Hakunene, a magezu lawa ya kudzunza ma tatile a mbilu ya makabye loyi wa xisati hi kutsaka! A xikhati lexi a nga dzunza vanwani, Paule i wa pimanyisa xikombiso xa Jehova na Jesu. — Gonza Marku 1:9-11; Johani 1:47; Kuv. 2:2, 13, 19.

9. Hikuyini a ku dzunza ni ku dzunziwa zi engetelako a litsako lomu bandleni?

⁹ Inyamutlha konawu, a madota ma zi wona na zi hi za lisima a ku dzunza vamakabye vabye. (Mav. 3:27; 15:23) Xontlhe xikhati lexi a dota gi mahako lezo, hi lisine go byela makabye wakwe ku ngalo: ‘Nza wu wona a ntiro wa wena. Kambe nza khatala hi wena.’ A vamakabye va zi lava futsi a kuzwa madota na ma va dzunza. A makabye wo kari wa xisati a nga kwalomo ka 55 wa malembe i komba lezi a vanyingi va ti zwisako zona hi ku wula lezi: “Za kala ku nzi dzunziwa ntirweni. A vanhu a va na mhaka ni munhu niku a ntiro wa kona mapalisana ntsena. Hikwalaho, loku a dota go kari gi nzi dzunza hi xokari nzi xi mahileko laha bandleni, a zo ku nzi tangalisa ni ku nzi nyika ntamu! Lezo, zi nzi maha nzi tizwa na nzi ranziwa hi Dadani wa mina wa le tilweni.” A makabye wo kari wa xinuna tlhelo mupswali a wundlako vana vambiri yece yenawu i ti zwisile lezo. Ka masikwana ma ha hi ku hunzako, a dota go kari gi lo mu dzunza hi mbilu yontlhe. I ti zwisile kuyini? I ngalo: “A magezu ya dota lego ma nzi mahile nzi tizwa matshanza!” Kunene, loku a dota gi dzunza vamakabye-lulobye, go va nyika ntamu gi tlhela gi tala timbilu tabye hi litsako. Lezo, zi ta va tiyisa hlana zi tlhela zi va nyika ntamu wa ku simama va famba ndleleni yi yako wutomini “va nga rereki.” — Isa. 40:31.

RISANI A BANDLA GA NUNGUNGULU

10, 11. (a) Xana a madota ma nga xi lanzelisa kuyini a xikombiso xa Nehemia? (b) Xini xi to vuna a dota lezaku gi nyika a xinyikiwo xo kari xa ka moya a xikhati lexi gi mahako a lienzo la wurisi?

¹⁰ Hi yihi a ndlela ya lisima nguvu ya kuva a madota ma kombisa kukhatala hi vamakabye, ma tlhela ma engetela a litsako lomu bandleni ke? Ku ti karatela ku ya vuxela lava va lavako ku tiyiswa na ma nga rumiwangi. (Gonza Mitiro 20:28.) A xikhati lexi a madota ma mahako lezo, ma pimanyisa a varisi va moya va xikhatini xa kale. Hi xikombiso, wona lezi Nehemia, a dota go tsumbeka, a nga maha a xikhati lexi a nga wona lezaku a vokari xikari ka vamakabye vakwe va vaJuda va wa hi ni gome hi tlhelo ga moya. A matimu me ngalo i lo tekela ku suka a yima a va tiyisa. (Neh. 4:14) Nyamutlha konawu, a madota ma maha lezo. Mo ‘suka ma yima’ ma maha xokari kasi ku vuna vamakabye vabye lezaku va tiya kukholweni na ma nga rumiwangi. Kasi ma tiyisa a munwe ni munwani wabye, ma enzela vamakabye vabye va xinuna ni va xisati mitini yabye loku zi koteka na ma nga rumiwangi. Ka maenzo lawo ya wurisi, a madota ma lava ku va ‘nyika a xinyikiwo xo kari xa ka moya.’ (Rom. 1:11) Xini xi to vuna madota a ku maha lezo?

¹¹ Na gi nga se maha lienzo la wurisi, a dota gi sangula hi ku ti nyika xikhati xa ku ehleketa hi munhu loyi gi lavako ku mu enzela. Zikarato muni lezi a makabye loyi a kumanako nazo? Hi wahi maalakanyo lawa ma nga wa ta mu ololoxa? Mutsalo muni kutani tshango ga munhu a kumbukiwako lomu ka Biblia gi nga wa ta yelana ni xiyimo xakwe? A ku alakanyela hi timhaka leti na ka ha hi mahlweni zi ta vuna dota a kuva ni mabhulo lawa ma tova ni xivuno, na ku nga hi ku wulawula ntsena cumbu hi mhaka. Ka maenzo ya wurisi, a dota gi nyika xikhati a vamakabye lezaku va wula lezi zi nga timbilwini tabye na gi dembile ndleve. (Jak. 1:19) A makabye wo kari wa xisati i te ngalo: “A zo ku tangalisa loku a dota gi demba ndleve gi ku ingisela.” — Luka 8:18.

12. Hi vamani lomu bandleni va nga ni xilaveko xa ku tiyisiwa, niku hikuyini?

¹² Hi vamani va faneleko ku mahelwa a maenzo ya wurisi? Paule i kucile a madota-kulobye ya maKristu lezaku ma khatalela a “ntlhambi wontlhe.” Kunene, vontlhe lomu bandleni va fanele ku tiyiswa, a ku patsa ni vahuweleli zinwe ni maphayona lava va tirelako Jehova hi kutsumbeka malembe ni malembe. Hikuyini vonawu va lavako ku tiyisiwa hi varisi va moya ke? Hakuva ka zikhati zinwani, hambu valavo va tiyileko hi tlhelo ga moya va reriwa hi zikarato za tiko legi ga kubiha. Kasi ku wona xikombiso xa lezaku hambu a nanza ga Jehova go tiya gi nga tshuka gi lava ku vuniwa hi nanza-kulobye, a hi woneni lezi zi mahekileko wutomini ga Davida.

“ABIXAI . . . I LO MU PONISA”

13. (a) Ku’ve xikhati muni laha Ixibe-Nobe a nga alakanya lezaku i ta daya Davida? (b) Hikuyini Abixai a zi kotileko ku tlhatlhisa Davida?

¹³ Xikhatanyana nzhako ka loku jaha Davida a totilwe kota hosi, i lo yalwa na Goliate, a nga hi munwe wa vaRefaime, va nga hi zihotlovila. Davida i lo tiya hlana a daya xihotlovila lexo. (1 Sam. 17:4, 48-51; 1 Kro. 20:5, 8) Loku ku hunzile malembe yo kari, Davida i lo tlhele alwa ni xihotlovila xinwani ka yimpi yo kari ni vaFilistia. A xihotlovila lexo ku wa hi Ixibe-Nobe yenawu wa lixaka la ka Refaime. (2 Sam. 21:16) Hambulezo, ka khati legi, a xihotlovila lexi xi wa hi kusuhani ni ku daya Davida. Hikuyini? A hi lezaku Davida i wa nga ha hi munhu wo tiya-hlana kanilezi, xi wa hi kusuhani ni ku mu daya hakuva Davida i wa nga ha hi na ntamu. A matimu me ngalo: “Davida i lo mbhela ntamu.” Zalezo Ixibe-Nobe a nga wona lezaku Davida i mbhelile ntamu, “i lo alakanya ku daya Davida.” Kanilezi na xihotlovila lexi xi nga se gwaza Davida, “Abixai wa Zeruia i lo ponisa [Davida] hi ku tlhava muFilistia a mu daya.” (2 Sam. 21:15-17) A ku pona gi no ha! Handle ko kanakana, Davida i mu bongile nguvu Abixai hi lezi a nga kari alwa na a mu wonelela a tlhela a tekela ku ta mu vuna a xikhati lexi a wutomi gakwe gi nga hi mhangweni. Hi gonza yini ka matimu lawa ke?

14. (a) Hi zi kotisa kuyini a ku hlula zikarato zo fana na Goliate? (b) A madota ma nga va vunisa kuyini vamakabye a ku tlhela va kuma ntamu ni litsako ke? Nyika xikombiso.

¹⁴ Kota vanhu va Jehova, hi tatisa wutireli ga hina misaveni yontlhe hambu lezi hi kumanako ni ziringo lezi Satani ni malanza yakwe va dembelako ndleleni ya hina. A vokari xikari ka hina valwa ni ziringo zo fana ni xihotlovila, kanilezi kota lezi hi tsumbako Jehova hi mbilu yontlhe, hi susumeta “vaGoliate” lavo hi tlhela hi va hlula. Hambulezo, ka zikhati zinwani, a ku tshamela kulwa ni zikarato za tiko legi za hi karalisa zi tlhela zi hi mbheta ntamu. Ka xikhati lexi hi mbhelelweko hi ntamu, hi le mhangweni ya ‘ku dawa’ hi zikarato lezi hi nga wa ta zi hlula loku hi wa nga mbhelangi ntamu. Ka zikhati lezo, a xivuno xa dota xi chikelako hi xikhati xi faneleko xi nga hi vuna ku tlhela hi kuma litsako xi tlhela xi hi tiyisa hlana, khwatsi hi lezi zi mahekileko ka votala. A phayona go kari gi nga kwalomo ka 65 wa malembe, gi lo bika lezi: “Ka xikhati xo kari xi hunzileko nzi wa nga tizwi khwatsi, niku a ntiro wa simu wu wa nzi mbheta ntamu. A dota go kari gi lo zi wona zonake gi nzi tshinelela. Hi’ve ni mabhulo ma nene ma seketelweko ka Biblia lawa ma nga nzi nyika ntamu. Nzi lo maha lezi gi nga nzi byela, nzi si vuneka.” A phayona legi gi lo engeta giku: “Nza mu bonga nguvu a makabye loyi a nga wona lezaku nzi wa hi ni gome a tlhela a nzi vuna!” Hakunene, za tiyisa hlana a ku tiva lezaku hi na ni madota lawa ma hi khatalelako, lawa a ku fana na Abixai wa kaleloko, ma tshamako na ma longile ku ta hi vuna.

KASI MU FELA KU TIVA LEZI NZI MU RANZISAKO ZONA

15, 16. (a) Hikuyini Paule a nga ranziwa nguvu hi vamakabye vakwe va maKristu? (b) Hikuyini hi ranzako a madota ya hina ya bandla?

¹⁵ A kuva murisi a hi ntiro wo hlakana. Ka zikhati zinwani, a madota ma pileka na ma khongelela a ntlhambi wa Nungungulu kutani na ma tiyisa vamakabye-kulobye hi tlhelo ga moya. (2 Kor. 11:27, 28) Hambulezo, a madota ma maha a ntiro wa wona wontlhe na ma xalele, khwatsi hi Paule, loyi a nga tsalela va le Korinte aku: “Mina nza ranza a ku nyikela zontlhe za mina, ni kuva nzi nyikelwa wutsumbu hi kota ya mihefemulo ya nwina.” (2 Kor. 12:15) Kunene, hi kota ya ku ranza vamakabye vakwe, Paule i lo ti nyikela wutsumbu gakwe kasi ku va tiyisa. (Gonza 2 Va Le Korinte 2:4; Fil. 2:17; 1 Tes. 2:8) A zi hlamalisi lezi a vamakabye vonawu va nga mu ranza nguvu Paule! — Miti. 20:31-38.

¹⁶ Hinawu kota malanza ya Nungungulu nyamutlha, ha ma ranza a madota ya hina yo khatala hi tlhela hi bonga Jehova mikhongelweni ya hina wutsumbu hi lezi a hi nyikako madota. Va engetela a litsako la hina hi ku khatalela a munwe ni munwani wa hina ni ku tlhela va hi mahela maenzo ya wurisi. Ahandle ka lezo, ha va bonga nguvu kambe hi lezi va tshamako na va longile ku ta hi vuna loku hi hi ni gome hi kota ya zikarato za tiko legi. Kunene, a madota lawo ya maKristu ma tshamako na ma hi wonelela ‘zitiri-kulori zi hi vunako kasi hi tsaka.’