**U nga hlula xiringo!**

“Nzi wa nga xuvi ku wona zithombe za masango. Kanilezi nzi lo nghena ka Internet, ku su halahala ku huma xitiviso. Kani zi mahisile kuyini, nzi si xi thitha xi vululeka.” — CODY.a

“A nhanyana wo kari wo saseka i lo sangula ku nzi gangisa hi tipulani. Ka siku go kari, i lo nzi ramba a kuya hotela hi ya ‘hlakana.’ Nzi wa xi tiva lexi a nga xi lava.” — DYLAN

“NZI nga hlula zilo zontlhe, kanilezi a xiringo a nzi zi koti.” A magezu lawa yo tiveka nguvu ma komba lezi a vanhu va xi wonisako zona a xiringo — vo xi wundla lomu mbilwini. Kanilezi a vanwani va xi wona kota nala loyi va xuvako nguvu ku mu hlula. Wena ke? Loku u kumana ni xiringo, u ta xi vumelela kutani u talwa naxo?

Lisine ku a hi ziringo zontlhe zi vangako zikarato za hombe. Hi xikombiso, a ku teka bhulaxa ga vambe, zi nga tshuka zi nga ku vangeli zikarato za hombe. Kanilezi a ziringo zinwani — nguvunguvu a xiringo xi yisako wubhayini — xi nga ku nehela makhombo ya hombe. A Biblia ga tlharihisa giku: “Loyi a bhayako . . . a nga na kupimisisa; loyi a zi mahako i lovisa muhefemulo wakwe.” — Mavingu 6:32, 33.

U ta ku yini loku u tshuka u kumana ni xiringo xa wubhayi? A Biblia ga hlamula giku: “A kuranza ka Nungungulu hi lezaku mu basiswa, ni lezaku mu tsika wubhayi.” (1 Va Le Tesalonika 4:3) U nga ku kumisa kuyini kutiyimisela loko? Wona zilo zi nga ku vunako.

Xo sangula: Vikela mahlo ya wena

A ku hlalela zithombe za masango zi engetela kunavela ka hava. Na a komba kuzwanana ku nga kona xikari ka ku wona ni ku navela, Jesu i tlharihisile aku: “Kani hi mani a cuwukako wasati a mu navela, i sina a bhayile naye mbilwini yakwe.” Jesu i lo nyika wusungukati hi magezu ya ntamu aku: “Loku a tihlo ga wena ga xinene gi ku maha u khubeka, gi xokole, u gi hoxa kule.” (Mateu 5:28, 29) I wa lava ku wula yini? Kasi ku hlula xiringo, hi fanele ku ti mahela xiboho xo tiya hi tlhela hi nga tshami hi ku hlalela zithombe zi vuxako manyawunyawu ya masango.

Jaha gi nga ka xitolo xa zihungato gi fularela zithombe za masango — Loku u wona zithombe za masango, cuwuka reveni

Kasi ku fananisa: Hi nga ti alakanyela na u wonile a kuhatima ka nzilo wa muhiseli wa tisimbi, lowu u wu tivako lezaku wa daya mahlo. Xana u wa ta tshama u wu cuwukisela? Ne ni kutsongwani! U wa ta cuwuka reveni kasi ku ponisa mahlo ya wena. Hi kufanana, loku u tshuka u wona zithombe za masango — ku ngava ka phepha, ka muchini, kutani munhu hi kukongoma — cuwuka reveni. Vikela maalakanyo ya wena lezaku ma nga hehliwi. Juan, loyi a nga hi khumbi ya ku hlalela zithombe za masango, i ngalo: “Loku nzi wona wasati wo saseka, a kutala ka zikhati nzi ringwa ku mu cuwuka ga wumbiri ni ga wunharu. Hikwalaho, nzi ti karatela ku cuwuka reveni nzi tlhela nzi ti byela lezi: ‘Khongela ka Jehova! Khongela zalezi!’ Neti nzi khongela, a kunavela ko hangalaka.” — Mateu 6:9, 13; 1 Va Le Korinte 10:13.

Ehleketa kambe hi wanuna wo tsumbeka Joba, loyi a ngaku: “Nzi mahile xivumelwano zinwe ni mahlo ya mina; lezaku nzi nga dzuki nzi cuwuka a nhwana.” (Joba 31:1) A hi chukwana hi mahawo a xivumelwano lexo?

Ringisa lezi: Loku u tshuka u wona zithombe za masango hi xitshuketi, tekela ku cuwuka reveni. Pimanyisa a mutsali wa Biblia loyi a nga khongela aku: “Hambukisa a mahlo ya mina lezaku ma nga cuwuki lezi zi nga nyawuliko.” — Tisimu 119:37.

Xa wumbiri: Vikela maalakanyo ya wena

Kota lezi hontlheni hi nga mbhelelangiko, ha tshuka hi telwa hi kunavela ka hava. A Biblia gi ngalo: “Munwe ni munwani i ringwa hi kunavela kakwe ntsena, a kokiwa ni ku xengwa. Zonake a kunavela, loku ku xurile nyimba ku pswala kuonha.” (Jakobe 1:14, 15) U nga potsisa kuyini ku wela nkeleni lowo?

Jaha gi nga ka xitolo xo xavisa tinguwo gi telwa hi maalakanyo ya hava, gi si maha mukhongelo — Loku u telwa hi maalakanyo yo biha, nyima u maha mukhongelo

Loku u telwa hi kunavela ka hava, alakanya lezaku u na ni kuhlawula. Lwana ni kunavela loko. Ku suse lomu hlokweni. Potsa ku ti alakanyela na u hlengela masango. A wanuna wo kari a vitwako Troy, loyi a nga hi khumbi ya ku hlalela zithombe za masango ka Internet, i ngalo: “Nzi lo ti karatela ku susa maalakanyo ya hava hlokweni hi ku alakanyela zilo za zi nene. Zi wa nga olovi. Nzi wile makhati yo tala. Kanilezi hi magumo nzi lo zi kota ku fumela maalakanyo ya mina.” A wasati wo kari a vitwako Elsa, loyi a nga ringwa ku nghenela wubhayi na a hi tangeni yo nghena ndlwini, i ngalo: “A ku tshama na nzi khomekile ni ku maha mukhongelo ka Jehova zi nzi vunile ku hlula maalakanyo ya hava.”

Ringisa lezi: Loku u telwa hi maalakanyo ya hava, tekela ku nyima u maha mukhongelo. Lwana ni maalakanyo yo biha hi ku tata hloko ya wena hi “ni zihi lezi zi nga zi nene, ni zihi lezi zi dzunzekako, ni zihi lezi zi lulamileko, ni zihi lezi zi basileko, ni zihi lezi zi ranzekako, ni zihi lezi zi khesiwako; loku gi hi kona wunene, ni zilo lezi zi faneleko ku bongiwa.” — Va Le Filipi 4:8.

Xa wunharu: Cuwuka lomu u yako kona

Loku a kunavela, ni xiringo, ni mole zi kotlana, za olova ku phasiwa. (Mavingu 7:6-23) U nga potsisa kuyini khombo lego?

Jaha gi tirisako komputadori ya gona laha ka wutshamu gi woniwako hi vontlhe laha kaya — “Nzi nghena ka Internet ntsena loku vanwani va hi kona”

A Biblia ga hi tlharihisa giku: “A munhu a tlharihileko wa wona mhango a fihlala; kanilezi a zipumbu zi hunza hi laho zi xaniseka.” (Mavingu 22:3) Hikwalaho, cuwuka lomu u yako kona. Ehleketa hi ziyimo lezi zi nga ku yisako khombyeni, u tlhela u zi potsa. (Mavingu 7:25) A wanuna wo kari a vitwako Filipe, loyi a hlulileko a tolovelo wakwe wa ku hlalela zithombe za masango, i ngalo: “Nzi lo veka a komputadori laha ko woneka nzi tlhela nzi chela longoloko wa ku hluta mahungu ka Internet. Nzi nghena ka Internet ntsena loku vanwani va hi kona.” Troy, loyi a sinako a kumbukilwe, yenawu i ngalo: “Nzi potsa ku hlalela mafilimu ma vuxako manyawunyawu nzi tlhela nzi potsa vanhu va ranzako ku wulawula hi masango. A nzi lavi ku ti veka khombyeni.”

Ringisa lezi: Hlola khwatsi a kubyekela ka mbilu ya wena, u tlhela u alakanyela na ka ha hi mahlweni a ziyimo lezi zi nga wa ta ku veka xiringweni, zonake u zi potsa. — Mateu 6:13.

U NGA REREKI!

Ahati loku u zama ni yihi ndlela, kanilezi u simama ku wela xiringweni? U nga mbheli ntamu, u tsika ku zama. A Biblia gi ngalo: “A munhu nene iwa ntlhanu wa zikhati ni zimbiri, a vuka kambe.” (Mavingu 24:16) Ina, a Dadani wa hina wa le tilweni i hi kuca ku “vuka.” U ta vumela xivuno xakwe xa liranzo ke? U nga tsiki ku mu kombela xivuno hi mukhongelo. Tiyisa kukholwa ka wena hi ku gonza Mhaka yakwe. Tiyisa xiboho xa wena hi kuya mitlhanganweni ya wuKristu. Ehleketa hi xitsumbiso xa Nungungulu lexi xi nge: “Nzi ta ku tiyisa, nzi ku vunetela.” — Isaya 41:10.

Cody, loyi a kumbukilweko kusanguleni, i ngalo: “Nzi lo ti karata nguvu kasi ku hlula a tolovelo wa mina wa ku hlalela zithombe za masango. Nzi wile makhati yo tala, kanilezi hi kuvuniwa hi Nungungulu, nzi zi kotile ku hlula.” Dylan, loyi yenawu a kumbukilweko kusanguleni, i ngalo: “Na zi olovile nguvu a ku hlengela masango ni mutiri-kulori. Kanilezi nzi lo mu byela hi kutiya nziku: ‘A nzi zi lavi!’ Zi nzi tsakisa nguvu a kuva ni livalo li basileko. A xa lisima nguvu hi lezaku nzi mahile Jehova a tizwa matshanza hi mina.”

Loku u nyima u tiya, u ala xiringo, tiyiseka lezaku Nungungulu i ta tizwa matshanza hi wenawu! — Mavingu 27:11.

a A mavito ka nzima leyi ma cicilwe.