U WA ZI TIVA?

Hikuyini a kudawa ka zigevenga ku nga patsa ku zi tshova milenge?

Xungetano hi kudawa ka Jesu ni zigevenga zimbiri timhanzeni ta xanisa, a matimu ya Ivangeli me ngalo: A vaJuda “va lo kombela Pilatu lezaku yi tshobyiwa milenge yabye, kasi va fela ku susiwa.” — Johani 19:31.

A nayo wa vaJuda wu wa wula lezaku a xirumbi xa xigevenga xi delweko xi gumesa xi hayekwa mhanzeni xi “nga tshami wusiku laha sinyeni.” (Deuteronome 21:22, 23) Zi wonekisa ku khwatsi a vaJuda va wa tirisa a nayo walowo ka lava va nga dawa sinyeni hi vaRoma. Ka khati legi, a ku tshova milenge yabye zi wa ta hatlisisa a kufa kabye kasi va lahliwa na gi nga se chikela a Sabado legi gi nga sangula hi kupela ka gambo.

A kutala ka zikhati lava va nga dawa hi mahela lego va wa belelwa mandla ni mikonzo hi zipikiri laha sinyeni. A xikhati va vuxako sinya leyo, a munhu i wazwa kubayisa ka hombe, laha a miri wakwe wontlhe wu nga tiya hi zipikiri. Kasi ku hefemula, a munhu i wa fanele ku tiya hi xipikiri kutani zipikiri za lomu ka mikonzo kasi ku koka moya. Kanilezi loku a tshovilwe marambu ya milenge, lezo zi wa nga ta ha koteka. I wa ta tekela kufa hi ku vumala moya — kutani hi hlenekera.

Ti wa tirisiswa kuyini a tingoti ta wundandi tiyimpini ta kale?

A lingoti la wundandi i tlhari legi Davida a nga gi tirisa kasi ku daya Goliate. Ko khwatsi Davida i gonzile ku tirisa tlhari lego ka malembe lawa a nga hi murisi. — 1 Samueli 17:40-50.

A lingoti la wundandi li kona ka zithombe za vaGipite ni vaAssiria va xikhatini xa kutsaliwa ka Biblia. Li wa wumbiwa hi bhebhe kutani nguwo yi nga ni khelana laha xikari na yi bohilwe tingoti timbiri. Lomu ka xikhelana lexo, a munhu i wa chela ribye go ringana ni xidinwana na gi binza xipimo xa 250 wa magrama. I wa nziwitela a lingoti lelo a gumesa a tsika choka yinwe kasi a ribye gi famba hi ntamu wa hombe gi tlhela gi nga phukwi.

Le Médio Oriente ku vevulelwe zilo zo tala zi kombako lezaku a tingoti ta wundandi ti wa tiriswa nguvu tiyimpini ta kale. Kuzilava a masochwa lawa ma nga zi tiva khwatsi ku tirisa tingoti leto ma wa hoxela maribye ya ku famba xipimo xa 160 kuya ka 240 wa tikilometro hi hora. A titlhari a ti vumelelani lezaku a lingoti la wundandi li ngaza li fana ni wura, kanilezi lonawu la daya. — Valamuli 20:16.