Pimanyisa a kutiya-hlana ni kupimisisa ka Jesu

1, 2. a) Hi nga ku kumisa kuyini a kuhanyiswa? b) Xini xi to hi vuna ku simama pfhumbeni ga hina gi yisako kuhanyisweni?

A XIKHATI lexi hi mahako vapizani va Kristu, ho sangula pfhumba legi gi nga hi yisako wutomini, le tilweni kutani laha misaveni. Jesu i te ngalo: “Loyi a timiselako kala kugumesa [ka wutomi gakwe ga nguva leyi kutani ka tiko], yaloye i ta hanyiswa.” (Mat. 24:13) Kunene, loku hi simama ku hanya hi kutsumbeka, hi ngava ndleleni ya kuhanyiswa. Kanilezi, ndleleni leyo, hi fanele ku ti wonela lezaku hi nga hambukisi kupima kutani ku lahleka. (1 Joh. 2:15-17) Hi nga zi kotisa kuyini ku simama ndleleni ya hina ke?

² Jesu a Xikombiso xa hina, i hi kombile a ndlela ya kona. A pfhumba gakwe gi tsalilwe lomu ka Biblia. Loku hi gonza matimu lawo hi ta tiva matshamela ya Jesu. Hi ta mu ranza hi tlhela hi kholwa kakwe. (Gonza 1 Pedro 1:8, 9.) Alakanya lezaku mupostoli Pedro i wulile lezaku Jesu i hi siyele xikombiso kasi hi fela ku lanzela nkonzo wakwe. (1 Ped. 2:21) Loku hi lanzela khwatsi a nkonzo wakwe, hi ta amukela a “nchachazelo” wa kukholwa ka hina — ku nga ku hanyiswa.a Ka nzima yi hunzileko, hi wulawulile hi ndlela leyi hi nga pimanyisako hi yona a xikombiso xa Jesu mhakeni ya kutikoramisa ni tipswalo. Zalezi, a hi woneni lezi hi nga lanzelisako zona a nkonzo wakwe hi ku kombisa kutiya-hlana ni kupimisisa.

JESU I NA NI KUTIYA-HLANA

3. Xini a kutiya-hlana, niku hi nga ku kumisa kuyini?

³ A kutiya-hlana kutsumba loku ku nga hi tiyisako ku tlhela ku hi vuna ku lwisana ni zikarato. A kuva ni kutiya-hlana zi tlhamuselwa kota “kutimisela loku u kumana ni zikarato,” “ku yimela kululama,” ni “ku yimisana ni kuxaniseka hi xichawo kutani kukholwa.” A kutiya-hlana ku longoloka ni xichawo, kutsumba ni liranzo. Hi ndlela muni? A ku chava Nungungulu zi hi nyika a kutiya-hlana ka ku nga chavi vanhu. (1 Sam. 11:7; Mav. 29:25) A kutsumba ka lisine ku hi vuna ku hlula zikarato zalezi ni kuva hi rinzela za manziko na hi hi ni kukholwa. (Tis. 27:14) A liranzo li hi vuna ku kombisa a kutiya-hlana hambu loku lezo zi hi veka mhangweni ya hombe. (Joh. 15:13) Hi kuma kutiya-hlana hi ku tsumba Nungungulu ni ku lanzela a nkonzo wa N’wana wakwe. — Tis. 28:7.

4. Jesu i kombisisile kuyini kutiya-hlana “xikari ka vagonzisi” lomu tempeleni? (Wona mufota kusanguleni ka nzima.)

⁴ Hambu a xikhati a nga hi ni 12 wa malembe ntsena, Jesu i tiyile hlana a yimela kululama. Wona lezi zi nga humelela a xikhati lexi Jesu a nga hi “tempeleni, na a tshamile xikari ka vagonzisi.” (Gonza Luka 2:41-47.) A vagonzisi lavo va wa wu tiva khwatsi a Nayo wa Mosi kanilezi va wa nwele kambe a mikhuwo ya vanhu leyi yi nga onha Nayo lowo. Kanilezi Jesu a nga miyelangi hi ku chava; i wa kari a “va wutisa ziwutiso.” Handle ko kanakana, zi wa nga hi ziwutiso za wunwanana. Hi nga ha wona Jesu na a maha ziwutiso zi tlhotlhako maalakanyo lezi zi nga maha vagonzisi lavo vo buva va tshama hasi va ehleketa. Niku loku a vagonzisi va zama ku mu phasa hi ku maha ziwutiso zo djudja kupima, va wa nga humeleli. Hikuyini? Vontlhe lava va nga muzwa — a ku patsa ni vagonzisi lavo — va lo “hlamala hi kutlhariha kakwe ni mihlamulo yakwe” — leyi handle ko kanakana yi nga yimela a lisine la Mhaka ya Nungungulu!

5. Jesu i kombisile kutiya-hlana wutirelini gakwe hi tindlela muni?

⁵ Wutirelini gakwe, Jesu i lo kombisa kutiya-hlana hi tindlela to tala. I lo tiya hlana a paluxa a varangeli va wukhongeli lava va nga khohlisa vanhu hi tigonzo ta mawunwa. (Mat. 23:13-36) I lo simama a tiyile ka kucetelo wa tiko. (Joh. 16:33) I lo simama ku xumayela hambu lezi a nga lwisana ni tshikelelo wa vakaneti. (Joh. 5:15-18; 7:14) I lo basisa tempeli makhati mambiri na a nga chavi nchumu, a hlongola lava va nga nyenyezisa a wukhozeli laho. — Mat. 21:12, 13; Joh. 2:14-17.

6. Jesu i kombisile kuyini kutiya-hlana ka siku go gumesa ga kuhanya kakwe laha misaveni?

⁶ Za tiyisa kukholwa a ku wona nkonzo wa Jesu wa kutiya-hlana a xikhati hi nga kuxanisekeni. Wona a kutiya-hlana loku a ku kombisileko ka siku go gumesa ga wutomi gakwe laha misaveni. I wa sina a ma tiva a makhombo lawa a nga wa ta nehelwa hi mutokometi wakwe. Hambulezo, na va kari vaga Pasika, Jesu i lo byela Judasi aku: “Lezi u zi mahako, hatlisa u zi maha.” (Joh. 13:21-27) Le sinwini ga Getsemane, Jesu i lo tiya hlana a ti tivekisa ka masochwa lawa ma nga tile kasi ku ta mu khoma. Hambu lezi a wutomi gakwe gi nga hi mhangweni, i lo wula magezu ya ku vikela vapizani vakwe. (Joh. 18:1-8) A xikhati lexi a nga thethisiwa mahlweni ka Hubye, i lo tiya hlana a tiyisa lezaku hi yena Kristu niku i N’wana wa Nungungulu, hambu lezi a nga zi tiva lezaku a mupristi wa hombe i wa kari a hlota xigelo xa ku mu nyikela a dawa. (Mar. 14:60-65) Jesu i lo tiya hlana a simama ku tsumbeka kala afa mhanzeni ya xanisa. Na a hi kusuhani ni ku timeka, i lo kanyuluka hi kuhlula aku: “Ku mbhelile”! — Joh. 19:28-30.

PIMANYISA KUTIYA-HLANA KA JESU

7. Vaswa, mu ti zwisa kuyini hi ku vitanwa hi vito ga Jehova, niku mu nga kombisisa kuyini kutiya-hlana ke?

⁷ Hi nga ku pimanyisisa kuyini a kutiya-hlana ka Jesu? Xikoleni. Vaswa, ma kombisa kutiya-hlana loku mu tekela ku ti tivekisa kota Timboni ta Jehova, hambu loku lezo zi mu maha mu tseketselwa hi zigonzani-kuloni kutani vanwani. Hi ndlela leyo, mu komba lezaku ma tizwa matshanza hi vito ga Jehova. (Gonza Tisimu 86:12.) Mu nga ha kurumetwa ku kholwa evolusawu. Kanilezi mu na ni zigelo zo zwala za ku tsumba lezaku a zilo zi no vangiwa kota lezi a Biblia gi wulako. Mu nga tirisa a broxura A Origem da Vida — Cinco Perguntas Que Merecem Resposta kasi ku nyika mihlamulo yi kholwisako ka lava va lavako ku tiva a “xigelo xa kutsumba ka nwina.” (1 Ped. 3:15) Hi ndlela leyo mu tava ni litsako la ku tiva lezaku mu yimele a lisine la Mhaka ya Nungungulu.

8. Zigelo muni hi nga nazo za ku xumayela hi kutiya-hlana ke?

⁸ Wutirelini ga hina. Kota maKristu ya lisine, hi fanele ku simama hi “kanela hi kutiya hi [Jehova].” (Miti. 14:3) Zigelo muni hi nga nazo za ku xumayela hi kutiya-hlana ke? Ha zi tiva ku lezi hi xumayelako lisine, hakuva zi seketelwa ka Biblia. (Joh. 17:17) Ha zi tiva kambe lezaku “hi zitiri-kulobye ni Nungungulu” ni lezaku ha seketelwa hi moya wa kubasa. (1 Kor. 3:9; Miti. 4:31) Ha zi zwisisa lezaku loku hi xumayela hi kuhiseka, hi kombisa liranzo la hina hi Jehova ni muakelane. (Mat. 22:37-39) Loku hi hi ni kutiya-hlana, hi nga ta miyetwa. Kanilezi, hi ta ti yimisela ku paluxa a mawunwa ya wukhongeli lawa ma pfhupelisako vanhu lezaku va nga woni a lisine. (2 Kor. 4:4) Niku hi ta simama ku xumayela a mahungu yo saseka hambu loku a vanhu va nga khatali, va hi tseketsela, kutani ku hi vukela. — 1 Tes. 2:1, 2.

9. Hi nga kombisisa kuyini kutiya-hlana loku hi hi kuxanisekeni?

⁹ Kuxanisekeni. A ku tsumba Nungungulu zi ta hi nyika kukholwa ni kutiya-hlana kasi ku yimisana ni zikarato. Loku kufa munhu hi mu ranzako, ha rila kanilezi a hi luzi kutsumba. Hi kombela “Nungungulu wa kuchavelela kontlhe” hi kutsumba lezaku a hi nyika ntamu. (2 Kor. 1:3, 4; 1 Tes. 4:13) Loku hi kumana ni mababyi ya hombe kutani hi ti bayisa zo tshisa, hazwa kubayisa, kanilezi a hi tshovi kutsumbeka ka hina. A hi vumeli ku tiriwa hi tindlela ti lwisanako ni matshinya ya milayo ya Biblia. (Miti. 15:28, 29) Loku hi telwa hi gome, a “timbilu ta hina ti [nga ha] hi kona,” kanilezi kota lezi hi tsumbako Nungungulu loyi a nga “kusuhi ni lava va tshovekileko timbilu,” a hi rereki.b — 1 Joh. 3:19, 20; Tis. 34:18.

JESU I NA NI KUPIMISISA

10. Xini kupimisisa, niku a mukhozeli wa Jehova a nga ni kupimisisa i wulawula ni ku maha zilo hi ndlela muni?

¹⁰ A kupimisisa ku tiva ku hambanisa a kusaseka ni kubiha, zonake u hlawula lezi zi faneleko. (Maheb. 5:14) Ku tlhamuselwa kota “wuzikoti ga ku maha ziboho za wutlhari zilweni za moya.” A mukhozeli a nga ni kupimisisa i wulawula ni ku maha zilo hi ndlela yi tsakisako Nungungulu. I hlawula magezu ma vunako vanwani wutshanwini ga ku va bayisa. (Mav. 11:12, 13) Wa ‘nonoka ku zangara.’ (Mav. 14:29) “I famba hi kululama,” a simama ndleleni yi yisako wutomini. (Mav. 15:21) Hi nga ku kumisa kuyini kupimisisa? Hi fanele ku gonza a Mhaka ya Nungungulu hi tlhela hi hanya hi lezi hi zi gonzako. (Mav. 2:1-5, 10, 11) Hi kuma xivuno xa hombe loku hi ehleketa hi xikombiso xa Jesu, a wanuna wa kupimisisa ka hombe ka vontlhe va hanyileko misaveni.

11. Jesu i kombisile kuyini kupimisisa kuwulawuleni kakwe?

¹¹ Jesu i kombisile kupimisisa ka zontlhe a wulileko ni ku maha. Kuwulawuleni kakwe. I tirisile kupimisisa a xikhati a nga xumayela mahungu yo saseka hi ku hlawula “timhaka ta tipswalo” leti ti nga hlamalisa vaingiseli wakwe. (Luka 4:22; Mat. 7:28) I wa tolovela ku tsika Mhaka ya Nungungulu yi mu wulawulela — hi ku gonza, ku tshaha, kutani ku kumbuka mitsalo yi faneleko kasi ku tiyisa mhaka yakwe. (Mat. 4:4, 7, 10; 12:1-5; Luka 4:16-21) Jesu i wa tlhamusela Mitsalo kambe hi tindlela ti nga khumba a timbilu ta vaingiseli vakwe. Anzhako ka kuva a vukile hi ka vafileko, i lo wulawula ni vapizani vambiri va ngaya Emausi, “a va tlhamusela hi ka Mitsalo yontlhe a timhaka leti ti xungetileko yena.” Anzhako ka lezo, a vapizani lavo va lo wula lezi: “Kasi a timbilu ta hina ti wa nga vuri nzeni ka hina, laha a nga kanela ka hina ndleleni, a hi vululela Mitsalo ke?”— Luka 24:27, 32.

12, 13. Zikombiso muni zi kombako lezaku Jesu i wa nonoka ku zangara niku i wa hi ni kuringanisela?

¹² Kupimeni kakwe. A kupimisisa ku vunile Jesu lezaku a ti khoma, ‘a nonoka ku zangara.’ (Mav. 16:32) I wa “rulile.” (Mat. 11:29) Xontlhe xikhati i wa kombisa lihlaza mbilu ka vapizani vakwe hambu lezi va nga maha zihoxo. (Mar. 14:34-38; Luka 22:24-27) I wa simama a rulile hambu loku a mahelwa kubiha. — 1 Ped. 2:23.

¹³ A kupimisisa ku vunile Jesu kambe lezaku ava ni kuringanisela. I wa nga cuwuki magezu ntsena ka Nayo wa Mosi; kanilezi i wa zwisisa a matshinya ya milayo ya wona a tlhela a ma lanzela. Hi xikombiso, wona lezi zi hlawutelwako ka Marku 5:25-34. (Gonza.) A wasati wo kari a nga hi ni kuphophoma ka nkhata i lo kunyulula xikari ka xidlemo a ya khumba a nguwo ya Jesu, a kalamuka. Hi kuya hi Nayo, a wasati loyi i wa nga basangi, hikwalaho i wa nga faneli ku khumba munhu. (Levi 15:25-27) Kanilezi Jesu — loyi a nga zi zwisisa lezaku a “tshinya ga Nayo” lowo gi wa patsa a “wuxinji ni kukholeka” — a nga mu bhongelangi hi kuva a khumbile a nguwo yakwe. (Mat. 23:23) Wutshanwini ga lezo, i lo mu byela lezi hi wunene: “Nwananga, a kukholwa ka wena ku ku hanyisile; famba hi kurula, u hanyiswa nghumbeni ya wena.” A zo ku khumba mbilu a ku wona lezi a kupimisisa ka Jesu ku mu kucisileko zona ku kombisisa wunene lego!

14. Zini lezi Jesu a hlawulileko ku maha, niku i simamisile kuyini ndleleni yakwe?

¹⁴ Wutomini gakwe. Jesu i kombisile kupimisisa hi ku hlawula lezi zi faneleko a tlhela a khomelela ka zona. I lo ti nyiketela nguvu kuxumayeleni ka mahungu yo saseka, a wu maha ntiro wa wutomi gakwe. (Luka 4:43) Jesu i lo simama ndleleni kambe hi ku maha ziboho zi mu vumeleleko ku simama a veka kupima ntirweni lowo ni kumbheleni ka wona. I lo hlawula ku hanya wutomi go olova kasi a zi kota ku tirisa xikhati xakwe ni ntamu wutirelini. (Luka 9:58) I lo zwisisa a xilaveko xa ku gonzisa vanwani lezaku va sala va maha a ntiro lowo anzhako ka kufa kakwe. (Luka 10:1-12; Joh. 14:12) I lo tsumbisa valanzeli vakwe lezaku i wa ta simama ku va seketela ntirweni lowo kala “kugumelweni ka xikhati.” — Mat. 28:19, 20.

PIMANYISA A KUPIMISISA KA JESU

15. Hi nga kombisisa kuyini kupimisisa kuwulawuleni ka hina?

¹⁵ Wona ndlela yinwani leyi hi nga mu pimanyisako ha yona Jesu. Kuwulawuleni ka hina. Mabhulweni ya hina ni makholwa-kulori, hi tirisa magezu ma akako wutshanwini ga ku hohlota. (Efe. 4:29) Loku hi wulawula ni vanwani hi Mufumo wa Nungungulu, hi lunga magezu ya hina hi “munyu.” (Kol. 4:6) Hi ti karatela ku pola zilaveko za nwinyi wa muti hi guma hi hlawula magezu ma yelanako ni xilaveko xakwe. Ha zi alakanya lezaku a magezu ya tipswalo ma nga vulula tivati — ni timbilu. Ahandle ka lezo, a xikhati hi tlhamuselako lezi hi zi kholwako, hi ti karatela ku tsika Biblia gi hi wulawulela. Hikwalaho, hi gi tshaha hi tlhela hi gi lera ni kwihi zi kotekako. Hi tshama na hi alakanya lezaku a mahungu ya Biblia ma na ni ntamu nguvu ku hunza ni xihi lexi hi nga xi wulako hi wutlhari ga hina wutsumbu. — Maheb. 4:12.

16, 17. a) Hi nga kombisa kuyini lezaku ha nonoka ku zangara niku hi na ni kuringanisela ke? b) Hi nga simamisa kuyini hi veka kupima wutirelini ga hina?

¹⁶ Kupimeni ka hina. A kupimisisa ku hi vuna ku ti khoma, hi “nonoka ku zangara.” (Jak. 1:19) Loku a vanwani va hi khunguvanyisa, hi ti karatela ku zwisisa lexi xi nga va maha va wula kutani ku maha lezo. A kuzwisisa loko ku nga rengisa zanga ku tlhela ku hi vuna ku “tsetselela zihambunyeto.” (Mav. 19:11) A kupimisisa ka hi vuna kuva ni kuringanisela kambe. Hi ti karatela ku nga rinzeli zilo zo hunza mpimo ka makholwa-kulori, na hi alakanya lezaku kuzilava va kumana ni zikarato hi kalako hi nga zi zwisisi khwatsi. Ha demba ndleve loku va wula mawonela niku ha ma lanzela loku ma hi ma nene. — Fil. 4:5.

¹⁷ Wutomini ga hina. Kota valanzeli va Jesu, ha zi zwisisa lezaku a ku na lungelo ginwani hi nga vako nago go fana ni ku xumayela a mahungu yo saseka. Hi simama ndleleni hi ku maha ziboho zi hi vumelelako ku simama hi veka kupima wutirelini ga hina. Hi hlawula ku rangisa zilo za moya wutomini hi tlhela hi hanya wutomi go olova kasi hi ti nyiketela nguvu ntirweni lowu wa lisima nguvu wu faneleko ku mahiwa na magumo ma nga se chikela. — Mat. 6:33; 24:14.

18. Hi nga simamisa kuyini ndleleni ya kuya kuhanyisweni, niku u ti yimisele ku maha yini?

¹⁸ A zi no ku tsakisa a ku ehleketa hi matshamela yo kari ya ma nene lawa Jesu a nga nawo! Hi nga alakanyela a mabhinzu hi nga ma kumako hi ku gonza manwani matshamela yakwe ni lezi hi nga mu pimanyisisako zona. Ngha hi simama hi ti yimisele ku lanzela khwatsi nkonzo wakwe. Hi ku maha lezo, hi ta simama ndleleni ya hina ya kuya kuhanyisweni niku hi ta tshinela nguvu ka Jehova, Loyi Jesu a mu pimanyisileko hi kumbhelela.