I wa ranza vanhu

1, 2. Hi xihi a xinwe xa zilo zi kombako lezaku Jesu wa va ranza nguvu vanhu?

A N’WANA wa matewula wa Nungungulu hi yena xikombiso xo sangula ni xo mbhelela xa wutlhari ga hombe ga Nungungulu. I kumile wutlhari ga hombe kota “xigogo xa mitiro” zinwe ni Dadani wakwe. Hi nga alakanyela a litsako a li kumileko a xikhati lexi a Dadani wakwe “a nga lulamisela matilo” ni ku “yimisa a ziseketelo za misava.” Kanilezi, hambu lezi a nga tsakiswa hi zilo lezo zi nga hiko na wutomi, a N’wana wa matewula wa Nungungulu i wa tsakiswa nguvu hi “vana va vanhu.” (Mav. 8:22-31) Jesu i tsaka ni vanhu kutani ku va ranza kusukela xikhatini lexi a hanyileko tilweni na a nga seta misaveni kota munhu wa nyama.

² Hi nzhako ka xikhati, kasi ku kombisa a kutsumbeka kakwe ni liranzo lakwe hi Dadani wakwe, zinwe ni liranzo lakwe hi “vana va vanhu,” a N’wana wa matewula wa Nungungulu i lo “ti maha wa nyalidede” hi kuziranza, ata misaveni a ta fana ni vanhu. I mahile lezo kasi “kuva nzhiho wa ku tirula vanyingi.” (Fil. 2:5-8; Mat. 20:28) A hi lona liranzo a nga nalo hi vanhu! Na Jesu a hi laha misaveni, Nungungulu i lo mu nyika ntamu kasi ku maha zihlamaliso lezi zi kombileko a liranzo lakwe hi vanhu. Hi ndlela leyo, Jesu i lo komba a zilo zo saseka nguvu lezi zi to maheka lokuloku misaveni yontlhe.

3. Zini hi to wulawula hi zona zalezi?

³ A kuta ka Jesu misaveni ku mu vululele ndlela kambe ya ku “kanela a ivangeli ya mufumo wa Nungungulu.” (Luka 4:43) Jesu i wa zi tiva lezaku a Mufumo lowu wu wa ta basisa a vito ga Dadani wakwe niku hi wona wu nga wa ta mbheta a hlomulo wontlhe wa vanhu. A zi hlamalisi kuva a maenzo ya Jesu ya kuxumayela ma vile zikombiso za kukhatala kakwe ka mbilu hi vanhu. Hikuyini a mhaka leyi yi nga ya lisima ka hina? Hi lezaku a zigonzo hi zi kumako zi ta hi nyika kutsumba ni kukholwa hi wumanziko. A hi kambisiseni a mune wa zihlamaliso za Jesu.

‘I WA HI NI NTAMU WA KU HANYISA’

4. Tlhamusela a ximaho xa kukumana ka Jesu ni wanuna wa hlokonho.

⁴ Jesu i wa hi xikari ka wutireli gakwe ga laha kubaseni, niku i wa kari a tira le Galilea. Ka ginwe ga madoropa, Jesu i lo wona zilo zi vangako wusiwana. (Mar. 1:39, 40) I lo kuma wanuna a nga hi mababyi yo tshisa ya hlokonho. Na a komba a kutshinga ka mababyi ya wanuna loye, dokodela Luka i wula lezaku i wa “tele hi hlokonho.” (Luka 5:12) “Laha a nga wona Jesu, [a wanuna loyi wa hlokonho] i lowa hi nghohe yakwe, a mu khongotela, aku: Hosi, loku u zi ranza, u nga nzi basisa.” A wanuna loye i wa nga kanakani lezaku Jesu i na ni ntamu wa ku mu hanyisa, kanilezi i wa lava ku tiva lezaku Jesu wa zi lava ku maha lezo ke. Jesu i wa ta hlamulisa kuyini a xikombelo lexi xo huma mbilwini? Zini lezi Jesu a nga zi alakanyela a xikhati a nga wona wanuna loyi a nga mbhelile hi hlokonho ke? Xana Jesu i wa ta fana ni vaFarisi, lava va nga kala va nga zweli wusiwana a munhu a nga ni mababyi lawo ke? Loku ku wa hi wena, na u mahile yini?

5. Xini xi kucileko Jesu lezaku a wula ku, “Nza zi ranza” a xikhati a nga hanyisa wanuna wa hlokonho ke?

⁵ Zi wonekisa ku khwatsi a wanuna loyi i wa tshovile a xileletelo xa Nayo wa Mosi xa kuva a huwelela aku: “A nzi hlazekangi, a nzi hlazekangi!” Jesu a nga zi kumbukangi lezo. Wutshanwini ga lezo, i lo veka kupima ka wanuna loye ni zilaveko zakwe. (Levi 13:43-46) A hi zi tivi khwatsi lezi Jesu a nga hi nazo lomu hlokweni, kanilezi ha zi tiva lezi zi nga hi mbilwini yakwe. Hi ku zwela wusiwana, Jesu i lo maha zilo zo kala zi nga rinzeliwangi. I lo nawuluta canja gakwe, a khumba wanuna loye wa hlokonho, a tlhela a wula lezi hi gezu ga ntamu ni wunene: “Nza zi ranza, basiswa wena. Zalezo a hlokonho yakwe yi lo suka ka yena.” (Luka 5:13) Zi te dlunya lezaku Jehova i mu nyikile ntamu N’wana wakwe kasi ku maha xihlamaliso lexo ni ku kombisa liranzo lakwe hi vanhu. — Luka 5:17.

6. Xini xi hlamalisako nguvu ka zihlamaliso lezi Jesu a nga zi maha, niku lezo zi komba yini?

⁶ A ntamu wa Nungungulu wu vunile Jesu Kristu lezaku a maha zihlamaliso zo hambanahambana. A nga hanyisangi vanhu va hlokonho ntsena, kanilezi ni tixaka tontlhe ta tinghumbe ni mababyi lawa vanhu va nga hi nawo. A matimu ma pimisilweko ma hi byela lezi: “A zidlemo zontlhe zi [lo] rewuka, loku zi wona timbeveve ti wulawula, ni zikhurubu zi hanyiswa, ni zilema zi famba, ni zikhumu zi wona.” (Mat. 15:31) Kasi ku maha mitiro leyo ya tipswalo, a zi lavangi lezaku Jesu a susa ziro za vanwani a chela ka lava va nga babya. I lo hanyisa a ziro kutani zipanze za miri zalezi zi nga babya! Niku i wa hanyisa vanhu za kwalaho ni kwalaho, hambu hi le kule. (Joh. 4:46-54) A zikombiso lezi zo hlamalisa zi komba yini? Zi komba lezaku Jesu, loyi zalezi a yimisilweko kota Hosi ya le tilweni, i na ni ntamu niku wa xuva ku hanyisa vanhu vontlhe ni ku mbheta mababyi. A ku gonza xungetano hi lezi Jesu a nga va khomisa zona vanhu zi hi maha hi tsumba lezaku misaveni yiswa, a wuprofeti legi ga Biblia gi ta tatiseka, gaku: “I ta zwela wusiwana loyi a hlokisilweko ni muvumali.” (Tis. 72:13) Hakunene, hi kuxuva ka mbilu yakwe, Jesu i ta vuna vanhu vontlhe lava va xanisekako.

“VUKA, U TEKA SANGO GA WENA, U FAMBA”

7, 8. Tlhamusela lezi zi nga mahisa zona kuza Jesu aya kumana ni wanuna wa kubabya.

⁷ Ku lo hunza tihweti titsongwani anzhako ka kuva Jesu a tlhangene ni wanuna wa hlokonho le Galilea. Jesu i lo suka Galilea aya Judia kasi ku ya xumayela ni ku kanela a mahungu yo saseka ya Mufumo wa Nungungulu. A vanhu lava Jesu a nga va khumbile hi mahungu yakwe ni mahanyela yakwe kuzilava va wa hi makume ya mazana. Zi te dlunya lezaku i wa lava ku kanela mahungu yo saseka ka zisiwana, aba hungu ga kutlhatlheka ka la’va bohilweko, ni ku chuma lava va timbilu ti tshovekileko. — Isa. 61:1, 2; Luka 4:18-21.

⁸ Makunu ku lo chikela a hweti ya Nisani. Hi ku lanzela a xileletelo xa Dadani wakwe, Jesu i lo enza aya Pasikeni le Jerusalema. A doropa gi wa teke hi vanhu lava va nga kari vata mubuzweni lowo wo basa. Seno nwalungu ka tempeli ku wa hi ni xitivana xi nga vitaniwa Betesda, niku kwalaho Jesu i lo ya kuma wanuna a nga babya.

9, 10. a) Xini xi nga maha vanhu vaya ka xitivana xa Betesda? b) Zini lezi Jesu a nga maha le xitivaneni, niku lezo zi hi gonzisa yini? (Wona mufota kusanguleni ka nzima.)

⁹ Le Betesda ku wa hlengeletana vanhu vo tala vo babya. Xini xi nga va yisa ka wutshamu lego? Hi xigelo xo kari xi nga hiko na tlhamuselo, va wa kholwa lezaku loku a munhu wo babya a nghena ka xitivana lexo a mati na ma vindlukile, i wa ta hanyiswa hi xihlamaliso. Hi nga alakanyela lezi ku nga tshamisile zona! Handle ko kanakana, a wutshamu lego gi wa hi ni vanhu va teleko hi ku karateka ni kumbhelelwa hi kutsumba na va nga tivi xo maha. Kanilezi xini xi nga maha Jesu, loyi a nga hi munhu wo mbhelela a nga hiko na zitshetshela, aya ka wutshamu lego ke? Na a kuciwa hi kuzwela-wusiwana, Jesu i lo tshinelela wanuna a nga hi ni malembe yo tala nguvu na a babya ku hunza lawa Jesu a nga hi nawo laha misaveni. — Gonza Johani 5:5-9.

¹⁰ Hi nga alakanyela a hlomulo wu nga hi matihlweni ya wanuna loyi a xikhati lexi Jesu a nga mu wutisa ku wa zi lava ku hanyiswa ke! I lo hlamula kwalaha ni kwalaha. I wa zi lava ku hanyiswa kanilezi i wa nga woni ndlela, hakuva ku wa nga hi na munhu wo mu peta xitivaneni. Jesu i lo byela wanuna loye lezaku a maha nchumu wo kala wu nga zwisiseki — aku i wa teke sango gakwe a famba. A wanuna loyi i lo ingisa magezu ya Jesu, a teka sango gakwe a ti fambela. Hi nga wona xikombiso lexi xo tiyisa hlana xa lezi Jesu a to maha misaveni yiswa! Ka xihlamaliso lexi, hi tlhela hi wona a tipswalo ta Jesu kambe. I loya ka loyi a nga hi ni xilaveko xa hombe. A xikombiso xa Jesu xi fanele ku hi kuca ku simama hi lava vanhu lava va karatekako xipanzeni xa hina hi kota ya zilo zo tshisa lezi zi humelelako tikweni legi.

“HIMANI A KHUMBILEKO A TINGUWO TA MINA?”

11. Marku 5:25-34 i khanyisisa kuyini a tipswalo ta Jesu hi lava va xanisiwako hi mababyi ke?

¹¹ Gonza Marku 5:25-34. A wasati loyi i wa hi ni 12 wa malembe na a hanya hi kuhlekiwa. A mababyi yakwe ma wa khumba wutomi gakwe gontlhe, a ku patsa ni wukhozeli gakwe. Hambu lezi “a nga xanisekile nguvu hi tin’anga tinyingi, a xakela zontlhe lezi a nga wa hi nazo,” a mababyi yakwe ma wa no engetela. Kanilezi, ka siku go kari i lo kuma pulani kasi ku hanya. I lo ti karatela ku tshinelela wanuna loyi a vitwako Jesu. I lo kunyulula xikari ka xidlemo a ya khumba nguwo ya Jesu. (Levi 15:19, 25) Jesu i lo zizwa lezaku ku humile ntamu ka yena, hikwalaho i lo wutisa lezaku himani a mu khumbileko. Na “a rurumela” hi kuchava, a wasati leyi ‘i lota a tawa mahlweni ka yena, a mu byela lisine lontlhe.’ Hi ku wona lezaku a Dadani wakwe Jehova hi yena a mu hanyisileko, Jesu i lo kombisa wunene, aku: “Nwananga, a kukholwa ka wena ku ku hanyisile; famba hi kurula, u hanyiswa nghumbeni ya wena.”

12. a) Hi kuya hi lezi hi sinako hi zi wonile, u mu wonisa kuyini Jesu? b) Xikombiso muni lexi Jesu a hi siyeleko?

¹² Hi nga wona a wunene lego ga Jesu! Hi wona lezaku mbilwini yakwe wa va zwela lava va xaniswako hi mababyi. Satani i lava ku hi maha hi kholwa lezaku a hi ranziwi niku a hi vuni nchumu. Hi zihlamaliso zakwe, Jesu i lo komba ziku dlunya lezaku wa khatala nguvu hi hina ni zikarato za hina. Hi nga wona a Hosi tlhelo Mupristi wa Hombe wo zwela wusiwana loyi hi nga naye! (Maheb. 4:15) Zi nga tshuka zi nga hi oloveli a ku zwisisa lezi va ti zwisako zona lava va xanisekako hi mababyi yo kala ma nga hunzi, nguvunguvu loku hi nga se tshuka hiva nawo. Hambulezo, zi ngava zi nene ku alakanya lezaku Jesu i wa kuzwa a kubayisa ka lava va nga babya hambu lezi a nga tshukangiko a babya. Ngha a xikombiso xa Jesu xi hi kuca ku maha zalezo, hi maha zontlhe hi zi kotako. — 1 Ped. 3:8.

“JESU A RILA”

13. A kuvuxiwa ka Lazaru ku hi komba yini xungetano hi wumunhu ga Jesu?

¹³ A mbilu ya Jesu yi wa khumbiwa hi kubayisa ka vanwani. I lo khumbiwa nguvu hi lezi a vanwani va nga ti zwisa zona hi kufa ka munghana wakwe Lazaru, zonake a “keta” a tlhela “a karateka.” I lo ti zwisa lezo, hambu lezi a nga zi tiva lezaku i ta mu vuxa Lazaru. (Gonza Johani 11:33-36.) Jesu a nga vangi ni tingana ta ku kombisa a kutizwa kakwe ka hombe. Lava va nga hi kona va lo wona a liranzo leli Jesu a nga hi nalo hi Lazaru ni ngango wakwe. Hi nga wona a kuzwela-wusiwana loku Jesu a ku kombisileko hi ku tirisa ntamu lowu a nyikilweko hi Nungungulu kasi ku vuxa munghana wakwe! — Joh. 11:43, 44.

14, 15. a) Zini zi kombako lezaku Jehova wa xuva nguvu ku tlhatlhisa vanhu kuxanisekeni? b) A magezu ya xiGreki lawa Jesu a ma tirisileko ma komba yini?

¹⁴ A Biblia gi tlhamusela Jesu kota loyi ‘a nga tekelela khwatsi a Muvangi wutsumbu.’ (Maheb. 1:3) Hikwalaho, hi zihlamaliso zakwe, Jesu i lo komba lezaku yena ni Dadani wakwe va xuva ku fuvisa a kubayisa ka mababyi ni kufa. A kuxuva loko a ku mbheleli ka vanhu va tsongwani va vuxilweko lava va kumbukiwako lomu ka Biblia. Jesu i te ngalo: “Xikhati xa hata, laha vontlhe va nga le zilahleni va ta [nga] . . . huma.” — Joh. 5:28, 29.

¹⁵ Laha Jesu a nga wulawula hi ‘zilahla’ i tirisile magezu ya xiGreki ma wulako vanhu va fileko, kanilezi na va alakanyiwa. A magezu lawo ma fanela, hakuva ku patseka a maalakanyo ya Nungungulu. Nungungulu Nyamintamu, a mumahi wa wuako gontlhe, wa zi kota ku alakanya a matshamela wontlhe ya munwe ni munwani wa varanzekako va hina va fileko, a ya mabeleko ni lawa a ma kumileko hi kuhanya. (Isa. 40:26) Niku a hi ku khwatsi o zi kota ku alakanya ntsena, kanilezi yena ni N’wana wakwe va lava ku zi maha. A kuvuxiwa ka Lazaru ni ka lava vanwani ku tsalilweko lomu ka Biblia ku komba zilo lezi zi to maheka matlhelweni wontlhe misaveni yiswa.

HI GONZA YINI KA ZIHLAMALISO ZA JESU?

16. I lungelo muni gi to kumiwa hi maKristu yo tala lawa ma hlayisako kutsumbeka ka wona nyamutlha?

¹⁶ Loku hi hlayisa kutsumbeka ka hina ka wuKristu, hi nga wona a xinwe xa zihlamaliso za hombe ka zontlhe — ku nga ku pona kuxanisekeni ka hombe. Neti a yimpi ya Har–Magedoni yi hunza, ku ta maheka zihlamaliso zinwani zo tala, lezi zi to tlhelisela lihanyo li nene ka vanhu. (Isa. 33:24; 35:5, 6; Kuv. 21:4) Hi nga ti alakanyela na u wona vanhu na va hoxa mayokola, michetengelo, makasiya, zitulo za maroda, michini ya ku vuna ku ingisa, ni zinwani. Hi zigelo za zi nene, Jehova i ta va nyika lihanyo li nene lava va to pona yimpini ya Har–Magedoni. Lava va to pona va tava ni ntiro wa ku maha. Va ta tira hi kuhiseka kasi ku maha misava, leyi yi nga xinyikiwo xa Nungungulu, yiva paradise.— Tis. 115:16.

17, 18. a) Gi wa hi gihi a kungo ga zihlamaliso za Jesu? b) Hikuyini u faneleko ku ti karatela kuva misaveni yiswa ya Nungungulu?

¹⁷ A kuva Jesu a hanyisile vanhu xikhatini xi hunzileko zi tiyisa hlana a “xidlemo xa tsanza-vahlayi” nyamutlha, zi nyika ntamu a kutsumba kabye ka kuhanyiswa ka tinghumbe tontlhe. (Kuv. 7:9) Lezo zi kombile a kutizwa ni liranzo la hombe leli a N’wana wa matewula wa Nungungulu a nga nalo hi vanhu. (Joh. 10:11; 15:12, 13) A tipswalo ta Jesu ti hi komba a kukhatala loku Jehova a nga nako hi munwe ni munwani wa malanza yakwe. — Joh. 5:19.

¹⁸ A vanhu va kari va keta hi kota ya kubayisa ni kufa. (Rom. 8:22) Hi lava misava yiswa ya Nungungulu, laha hi to hanyiswa ka tinghumbe tontlhe kota lezi a tsumbisako. Malaki 4:2 gi hi nyika xigelo xa ku tsumba lezaku lava va to hanyiswa va ta “khana ku fanana ni marole ma tlhatlhekileko rangeni,” na va tsakile hi kuva va tlhatlhisilwe ka wukhumbi ga kungambheleli. Ngha a kubonga ku humako mbilwini, zinwe ni kukholwa zitsumbisweni zakwe zi hi kuca ku maha zontlhe zi lavekako zalezi kasi hi ringanelwa hi ku hanya misaveni leyo ya yiswa. A zo ku tiyisa hlana a ku tiva lezaku a zihlamaliso lezi Jesu a zi mahileko a xikhati a nga hi laha misaveni zi wa hi nzhuti wa kutlhatlhiswa ko mbhelela loku a vanhu va tova nako lokuloku mufunweni wa wuMessia!