HLOKO YA MHAKA YA KAPA | ZI NA NI LISIMA A KU MAHA MUKHONGELO?
Hikuyini a vanhu va mahako mukhongelo?
“Nzi wa hi mubeli wa hombe wa tibheja. Nzi wa maha mukhongelo kasi ku ganya zilo zo tala. Kanilezi a nzi tshukangi nzi hlamuliwa.” — Samuel,a Quênia.
“Le xikoleni hontlheni hi wa fanele ku ti karatela ku wula hi hloko a mikhongelo leyi hi nga gonzisiwa.” — Teresa, Filipinas.
“Nzi maha mukhongelo loku nzi kumana ni zikarato. Nza maha kambe kasi ku tsetselelwa zionho ni kuva muKristu wa mu nene.” — Magdalene, Gana.
Lezi zi nga wuliwa hi Samuel, Teresa, na Magdalene zi komba lezaku a vanhu va maha mukhongelo hi zigelo zo tala — a zo zwala ni zo kala ku zwala. A mikhongelo ya vanhu vo kari yi huma mbilwini; kanilezi a yinwani a yi kombisi kutizwa ka munhu. Hambulezo, kani va khongela kasi ku pasa zikambelo le xikoleni, kutani ku khongela kasi a ntlawa wabye wa zibelabela wu ganya, ku kombela wurangeli ga Nungungulu wutomini ga mingango yabye, kutani hi zigelo zinwani zo tala, a mazanazana ya vanhu va zi wona na zi laveka a ku maha mukhongelo. Kunene, a mikambisiso yo kari yi mahilweko yi komba lezaku hambu lava va kalako va nga hi na chechi, va maha mikhongelo hi kukhanzakanya.
Wa maha mukhongelo? Loku zi hi tano, zini u zi kombelako? Kani wa tolovela ku maha mukhongelo kutani ahihi, u nga ha ti wutisa lezi: ‘Zi na ni lisima a ku maha mukhongelo? I kona a ingiselako?’ A mutsali wo kari i nyikile maalakanyo ya lezaku a mukhongelo a wu hunzi laha ka kuva “matirela yo kari ya mababyi ma nga tirisiko muri . . . a ku fana ni ku wulawula ni njhanjhi ya wena u yi fuyako.” A vadokodela vo kari va hombe va na ni mawonela yo fana ni lawo, va wona mukhongelo kota “ndlela yinwani ya ku tira mababyi.” Xana a ku maha mukhongelo zilo zi mahiwako kota tolovelo — zo kota ku ti toloveta miri — zi mahelako ku kuma xivuno xo kari hi ku zi maha hi kukhanzakanya?
A kuhambana ni lezo, a Biblia gi kombisa mukhongelo kota nchumu wa lisima ku hunza kuva ndlela yo kari ya ku tira mababyi. Gi hi komba lezaku ku na ni wokari a ingiselako a mikhongelo yi mahiwako hi ndlela yi nene, na yi mahelwa zilo za zi nene kambe. Lisine lezo? A hi wone zikombiso za kona.
a A mavito yo kari ma cicilwe.