HLOKO YA MHAKA YA KAPA | NUNGUNGULU I TI WONISA KUYINI TIYIMPI?
Lezi Nungungulu a nga ti wonisa zona tiyimpi xikhatini xa kale
A vanhu va wa kari va xanisiwa. Hi kuphindaphinda va wa kombela Nungungulu lezaku a va tlhatlhisa; kanilezi a nga tekelangi ku va tlhatlhisa. A vanhu va kona ku wa hi vaIsraeli, ku nga vanhu va Nungungulu va xikhatini xa kale. Va wa xaniswa hi tiko ga ntamu ga Gipite. (Eksodusi 1:13, 14) Hi malembe yo tala, a vaIsraeli va lo rinzela Nungungulu kasi a va tlhatlhisa ka tixanisa ta vaGipite. Hi magumo, a xikhati xa Nungungulu xa ku maha lezo xi lo chikela. (Eksodusi 3:7-10) A Biblia gi wula lezaku Nungungulu wutsumbu i lolwa yimpi ni vaGipite. I lo xanisa vaGipite hi makhombo ya ku lanzelana, a tlhela a lovisa hosi ya Gipite ni butho ga yona Bimbini go Pswhuka. (Tisimu 136:15) Jehova Nungungulu i lo ti kombisa kota “nhenha ya ntamu” kasi ku ponisa vanhu vakwe. — Eksodusi 15:3, 4.
A kuva Nungungulu wutsumbu a lwile yimpi ni vaGipite zi komba lezaku a hi tontlhe tiyimpi a ti alako. Ka zikhati zo kari, i lo leletela vaIsraeli lezaku valwa yimpi. Hi xikombiso, i lo va ruma kulwa yimpi ni vaKanani, lava va nga hi vanhu vo biha nguvu. (Deuteronome 9:5; 20:17, 18) Nungungulu i lo leletela Hosi Davida lezaku alwa ni vaFilistia lava va nga va xanisa. Nungungulu i lo tlhela a mu komba mano a nga fanele ku ma tirisa kasi a hlula. — 2 Samueli 5:17-25.
A matimu lawa ya Biblia ma komba lezaku loku a vokari va lava ku xanisa a vaIsraeli, Nungungulu i wa vumelela a tiyimpi to kari kasi a vanhu vakwe va ti vikela, va tlhela va vikela wukhozeli ga lisine lezaku gi nga fuvi. Wona timhaka-tshinya tinharu xungetano hi tiyimpi leti Nungungulu a layileko lezaku ti lwiwa.
NUNGUNGULU HI YENA A NGA KARI A YIMISA LAVA VA NGA WA TAYA YIMPINI. Ka khati go kari, Nungungulu i lo byela vaIsraeli aku: “A hi nwina mu ta ngalwa yimpini leyi.” Hikuyini a nga wula lezo? Nungungulu wutsumbu hi yena a nga wa ta va lwela. (2 Kronekele 20:17; 32:7, 8) I lo maha lezo hi makhati yo tala, a ku fana ni lezi a nga maha le Gipite. Ka makhati manwani, Nungungulu i lo ruma vanhu vakwe le Israeli wa kale lezaku valwa tiyimpi leti a nga ti vumelela, ku nga leti ti nga patsa kuhlayiseka ni ku vikela Tiko gabye ga Xitsumbiso. — Deuteronome 7:1, 2; Joxua 10:40.
NUNGUNGULU I WA WULA KU HI RINI A YIMPI YO KARI YI TO MAHEKA. A malanza ya Nungungulu ma wa fanele kuva ni lihlaza-mbilu ma rinzela xikhati xi yimisilweko hi Nungungulu xa lezaku valwa ni vaxanisi vabye ni wubihi legi gi nga va ranzele. Loku xi nga se chikela xikhati lexo va wa nga faneli kulwa. Loku valwa na va nga se byeliwa nchumu, va wa nga amukeleki ka Nungungulu. Hi lisine, a Biblia gi komba lezaku a xikhati lexi a vaIsraeli va nga ti nghenisela yimpini na va nga vumelelwangi hi Nungungulu, va wa tshovela mihanzu yo bava.a
Hambu lezi Nungungulu a ngalwa yimpi ni vaKanani, i ponisile vokari, vo kota Rahabi ni ngango wakwe
NUNGUNGULU A NGA TSAKI HI KUFA KA VANHU, HAMBU LAVA VO BIHA. Jehova Nungungulu Xibuka xa wutomi ni Muvangi wa vanhu. (Tisimu 36:9) Hikwalaho, a nga zi lavi ku wona vanhu na vafa. Hambulezo, lexi xi nga tsakisiko hi lezaku ku na ni vanhu vo biha va zamako ku xanisa vanwani hambu ku va daya. (Tisimu 37:12, 14) Kasi ku mbheta wubihi lego, a zikhati zinwani Nungungulu i wa vumelela tiyimpi ta kulwa ni wubihi lego. A xinwani kambe, ka wontlhe malembe lawa a vaIsraeli va nga maha tiyimpi leto, Nungungulu i wa kombisa “wuxinji” ni “ku nonoka ku zangara” ka valala va vaIsraeli. (Tisimu 86:15, Tradução do Novo Mundo) Hi xikombiso, i lo leletela lezaku na vaIsraeli va nga se ya vukela doropa go kari, va wa fanele ku gi “kombela hi kurula,” kasi va nyika lungelo a vahanyi va doropa lego lezaku va cica mahanyela yabye ni ku potsa tiyimpi. (Deuteronome 20:10-13) Hi ndlela leyo, Nungungulu i lo kombisa lezaku a nga ‘xalaliswi hi kufa ka wakubiha; kanilezi i xalaliswa hi kuhunzuluka ka wakubiha a ndleleni yakwe a hanya.’ — Ezekieli 33:11, 14-16.b
Kota lezi hi zi wonileko, xikhatini xi hunzileko, Nungungulu i wa wona tiyimpi kota ndlela yi faneleko ya ku mbheta a tixanisa to hambanahambana ni wubihi. Kanilezi, hi Nungungulu — na ku nga hi vanhu — loyi a nga wula a ku hi rini a yimpi yo kari yi faneleko ku maheka niku hi vamani lava va faneleko ku patseka. Xana Nungungulu i walwa tiyimpi hi manyawunyawu ya ku lava ku kombisa lezaku wa zi ranza ku halata nkhata? Ne ni kutsongwani! Hi lisine wa venga tihanyi. (Tisimu 11:5) Xana a mawonela ya Nungungulu ma cicile a xikhati lexi Jesu Kristu, a N’wana wa Nungungulu, a nga sangula ntiro wakwe ka zana ga malembe go sangula ke?
a Hi xikombiso, ka khati go kari, a vaIsraeli va lo hluliwa hi vaAmaleki ni vaKanani anzhako ka kuva Nungungulu a va byelile lezaku va wa nga faneli kulwa. (Mitsengo 14:41-45) Anzhako ka malembe yo tala lezo na zi mahekile, Josia a Hosi yo tsumbeka i lo ti nghenisela ka yimpi na a nga vumelelwangi hi Nungungulu, niku a ximaho lexo xi lo mu yisa kufeni. — 2 Kronekele 35:20-24.
b A vaIsraeli va lo tekela kulwa ni vaKanani na va nga va kombelangi hi kurula. Hikuyini va nga maha lezo? Hi lezaku a vaKanani va wa nyikilwe a 400 wa malembe lezaku va cica mahanyela yabye yo biha. A xikhati lexi a vaIsraeli va ngalwa ni vaKanani, kota ntlawa, va wa nga hunzuluki ka mahanyela yabye yo biha. (Genesisi 15:13-16) Hikwalaho, vontlhe va wa fanele ku loviswa. Hambulezo, a vaKanani lava va nga cica mahanyela yabye va lo pona. — Joxua 6:25; 9:3-27.