Hi rini a Mufumo wa Nungungulu wu to fumela misava?

ZVINI LEZVI JESU A WULILEKO KU ZVI WA TA MAHEKA?

Jesu i te: “A tiko gi ta vhukela tiko, ni mufumo wu vhukela mufumo. Ku tava ni kutsekatseka ka hombe ka misava, ni tindlala ni mitungu ka matshamu yo hambanahambana.” (Luka 21:10, 11) A zvimaho lezvo zvontlhe zvi ta wumba a cimaho cin’we ca laha kubaseni ca lezvaku “a Mufumo wa Nungungulu wu tshinele”. Xana a zvimaho lezvi zva humelela misaveni yontlhe hi khati gin’we? Wona a zvikombiso:

1. TIYIMPI

Hi 1914, ku no vhuka a yimpi yi nga khumba vanhu vo tala ni matshamu yo tala zva ku cima zvi wa nga se tshuka zvi maheka! A kutala ka zvikhati a vatsali va matimu va wula ku a lembe ga 1914 ku cicile zvotala hakuva hi lembe legi ku nga sangula a yimpi yo sangula ya misava yontlhe. Ka yimpi leyo hi kona ku nga sangula ku tirisiwa a mibheteri, mabhomba, zvibhamu, gás ya vhenene ni man’wani matlhari ya ku daya. Lezvo zvi tlhotlhile a yimpi ya wumbiri ya misava yontlhe, leyi yi nga sangula ni zvibhamu zvo daya vanhu vo tala hi khati gin’we. Kusukela ka lembe lego ga 1914, contlhe cikhati ka lwiwa tiyimpi ka matshamu yo kari niku a tiyimpi leto ti daya a vanhu vo tala.

2. KUTSEKATSEKA KA MISAVA

A Britannica Academic yi wula lezvaku lembe ni lembe ku humelela zvitsekatseka zva kwalomu ka 100 wa zvona zvi “wonhetelako zvilo zvo tala”. A ma Pesquisa Geológica ya Estados Unidos ma bikile lezvaku “hi kuya hi matimu ma tsalilweko (kusukela hi 1900) hi nga wula ku hi lembe ku rindzelwa lezvaku ku humelela a 16 wa zvitsekatseka zva hombe.” Hambu lezvi a vokari kuzvilava va nga wulako lezvaku a zvitsekatseka zvi engeteleka hi kota ya lezvi ku nga ni tindlela ta ti nene ta ku zvi pola, a lisine hi ku a zvitsekatseka zva hombe misaveni yontlhe zvi xanisa nguvhu vanhu zvi tlhela zvi daya a vanhu vo tala a ku hundza kale.

3. TINDLALA

A misaveni yontlhe, a tindlala ti vangiwa hi tiyimpi, wukanganyisi, kuvhumaleka ka mali, kutani ku a timbewu ti nga pfuni. A Programa Mundial de Alimentos ya “2018 a lembe legi yi nga hloliwa hi gona”, yi wulile lezvaku “misaveni yontlhe a 821 wa timiliyoni ta vanhu a ti na zvakuga niku a 124 wa timiliyoni ti sikile hi ndlala”. A ku vhumala zvakuga ku maha lezvaku kufa a zvivanana zva kwalomu ka 3.1 wa timiliyoni lembe ni lembe. Hi 2011, a ndlala yi dele a vanhu va kwalomu ka 45 wa tipursentu.

4. MABABYI NI MITUNGU

A bhuku ga Hlengeletano ya Misava Yontlhe yi Wonelelako a Lihanyo gi wula lezvi: “A zana legi ga malembe ga wu 21 hi gona gi nga ni mitungu yo tala. A mababyi ya kale — yo kota kolera, wusafarawu ni peste negra — ma tlhelile ma wuya niku ku nghenile man’wani yo kota SARS, fundzeketa, MERS, Ébola ni Zika.” A ntungo wa COVID-19 wu vile wona wo gumesa. Hambu lezvi a titlhari ta siyensya ni vadhokodhela va tivako zvotala hi mababyi, a va se zvi kota a ku kuma a mimuri ya ku tira a mababyi wontlhe.

5. NTIRO WA KU CHUMAYELA MISAVENI YONTLHE

Jesu i tlhelile a wula cikombiso cin’wani a cikhati a nga phrofeta lezvi: “A mahungu lawa ya ma nene ya Mufumo ma ta chumayelwa misaveni yontlhe kasi mava wukustumunyu ka matiko wontlhe, hi kona ku to chikela a kugumesa.” (Matewu 24:14) A cikhati leci a misaveni yontlhe ku humelelako a zvikarato zvo hambanahambana, a 8 wa timiliyoni ni kuhundza ta vanhu va matiko wontlhe va chumayela a mahungu ya ma nene ya Mufumo wa Nungungulu ka 240 wa matiko hi tirimi ta ku hundza 1000. Lezvo zvi wa nga se tshuka zvi humelela a matin’wini ya vanhu.

A ZVIKOMBISO LEZVI ZVI WULA YINI KA HINA?

A zvikombiso lezvi Jesu a nga zvi wula zva tatiseka nyamutlha. Hikuyini hi faneleko ku tshama na hi ehleketa hi zvona? Hiku Jesu i te: “Loku mu wona zvilo lezvi na zvi maheka zvi tiveni lezvaku a Mufumo wa Nungungulu wu tshinele.” — Luka 21:31.

A xaxameto wa Bhibhiliya ni zvikombiso lezvi Jesu a zvi nyikileko zvi hi vhuna a ku zwisisa lezvaku Nungungulu i yimisile a Mufumo wakwe le tilweni hi lembe ga 1914.a Ka cikhati leco, Nungungulu i no yimisa a N’wana wakwe, Jesu Kristu, kota Hosi. (Lisimu 2:2, 4, 6-9) Lokuloku a Mufumo wa Nungungulu wu ta fuma misava, wu susa yontlhe a mifumo ya vanhu wu tlhela wu maha misava yiva paradhise kasi a vanhu va hanya kona kala kupindzuka.

Zvezvanyana, ku ta tatiseka a magezu ya Jesu ya mukhongelo wa cikombiso yaku: “A wute Mufumo wa wena. A kurandza ka wena a ku mahiwe misaveni kota lezvi ku mahiwako le tilweni.” (Matewu 6:10) Hambulezvo, zvini lezvi a Mufumo wu zvi mahako kusukela loku wu sangulile ku fuma hi 1914? Niku zvini hi nga rindzelako lezvaku a Mufumo wu maha a cikhati leci wu to fumela a vanhu vontlhe?