NDZIMA YA CIGONDZO N.° 7

LISIMU 15 Dhumisani N’wana wa Jehovha!

Jehovha wa tsetselela — lezvo zvi wula yini ka wena?

“Wena u na ni kutsetselela ka lisine.” — LIS. 130:4.

LEZVI HI TO GONDZA

Hi ta kambisisa mifananiso yo kari yi kumekako lomu ka Bhibhiliya yi to hi vhuna ku engetela ku bonga a kutsetselela ka lisine ka Jehovha loku a nyikako a mun’we ni mun’wani wa hina.

1. Hikuyini zvi nga karatako a ku tiva lezvi a munhu a lavako ku wula loku aku: “Ndza ku tsetselela”?

Hlamulo wa wena

“NDZA KU TSETSELELA.” A hi ku tiyisa ka magezu lawa, nguvhunguvhu loku u mahile kutani ku wula zvilo zvi swirileko wokari. Kanilezvi, khwatsi-khwatsi a magezu “ndza ku tsetselela” ma wula yini? Xana ma wula ku a munhu loyi u mu goheleko i lava ku a wunghana ga n’wina gi tlhela gi vhuka kambe? Kutani ma wula ku a nga ha lavi ku wulawula kambe hi mhaka leyo? A vanhu va nga wula zvotala loku va wula lezvaku ndzi ku tsetselele.

2. A kutsetselela ka Jehovha ku tlhamuselisiwa kuyini lomu ka Mitsalo? (Wona ni tlhamuselo wa lahasi.)

Hlamulo wa wena

² A ndlela leyi Jehovha a hi tsetselelako hi yona hina vanhu vo kala kumbhelela yi hambene nguvhu ni ndlela leyi hina hi tsetselelanako hi yona. A nga kona a zvi kotako ku tsetselela a ku fana na Jehovha. A mutsali wa Tisimu i byelile Jehovha, aku: “Wena u na ni kutsetselela ka lisine, kasi u fela ku chaviwa”.a (Lis. 130:4) Kunene, a ‘kutsetselela ka Jehovha ka lisine’. Hi yena yece a hi kombako lezvi a kutsetselela zvi wulako zvona. Ka zvikhati zvo kari, a gezu ga ciHebheru legi a vatsali va Bhibhiliya va nga gi tirisa kasi ku wula a kutsetselela ka Jehovha gi wa nga tshuki gi tirisiwa kasi ku wula a kutsetselela ka vanhu.

3. A kutsetselela ka Jehovha ku hambene ni loku ka hina hi ndlela muni? (Isaya 55:6, 7)

Hlamulo wa wena

³ A cikhati leci Jehovha a tsetselelako wokari, a ciwonho ca munhu loye co vhinyiwa. A wunghana legi gi nga wonhekile gi vhuka. A kutsetselela ka Jehovha ku mbhelele ni ku i hi tsetselela hi kuphindaphinda. — Lera Isaya 55:6, 7.

4. Jehovha i hi vhunisa kuyini ku tiva lezvi a kutsetselela ka lisine ku wulako zvona?

Hlamulo wa wena

⁴ Loku a kutsetselela ka Jehovha ku hambene ni loku ka hina, hina vanhu vo kala kumbhelela hi nga zvi kotisa kuyini ku zwisisa lezvi a kutsetselela ka lisine ku wulako zvona? Jehovha wa hi vhuna ku zvi zwisisa hi ku tirisa mifananiso yi tlhamuselako a kutsetselela kakwe. Ka ndzima leyi, hi ta bhula hi mifananiso yo kari. A mifananiso leyo yi ta hi vhuna ku wona ku Jehovha i ci susisa kuyini a ciwonho, ka cikhati caleci ca cin’we a tlhela a vhuxa wunghana legi gi wonhilweko hi ciwonho. Laha hi to wona mifananiso leyo, hi ta engetela lezvi hi mu bongisako zvona a Papayi wa hina wa lirandzo loyi a kombisako kutsetselela kakwe hi tindlela to tala.

**JEHOVHA WA SUSA ZVIWONHO**

5. Zvini zvi humelelako loku Jehovha a tsetselela zviwonho zva hina?

Hlamulo wa wena

⁵ Lomu ka Bhibhiliya, a kutala ka zvikhati a zviwonho zvi fananisiwa ni ndzhwalo wo bindza. Hosi Dhavhidha i tlhamusele zviwonho zvakwe hi ndlela leyi: “A zvigoho zva mina zvi hundza ni hloko ya mina; a ku fana ni ndzhwalo wo bindza, zvi tele nguvhu kasi ku zvi rwala.” (Lis. 38:4) Kanilezvi Jehovha wa tsetselela a zviwonho zva lava va ti solako. (Lis. 25:18; 32:5) A gezu ga ciHebheru gi hundzuluselweko ku “ku tsetselela” gi wula ku “tlakula” kutani ku “rwala”. Hi nga fananisa Jehovha ni wanuna wa ntamu a tlakulako a ndzhwalo wa ciwonho makatleni ya hina a rwala a famba nawo.

I woko gi susako sakwa ya hombe yo bindza makatleni ya makabye. — “U tsetselele” (Lis. 32:5)

6. Jehovha i zvi hoxa ka pfhuka muni a zviwonho zva hina?

Hlamulo wa wena

⁶ A wun’wani mufananiso wu komba lezvaku Jehovha i hoxa kule nguvhu a zviwonho zva hina. A Lisimu 103:12 li hi byela lezvi: “A ku khwatsi kutsawukana ka mutsuwuka-gambo ni mupela-gambo, i zvi vekile kule na hina a zvihambunyeto zva hina.” A mutsuwuka-gambo ni mupela-gambo zvi tsawukene nguvhu. A matshamu lawa ya mambiri a ma tshuki ma tlhangana. Hi magezu man’wani, a zviwonho zva hina, Jehovha i zvi yisa kule nguvhu na hina ka ku ne a hi ku alakanyeli. Hi nga wona a ndlela yo tiyisa yi tlhamuselako lezvi Jehovha a hi tsetselelisako zvona!

Kupela ka gambo. — “A ku khwatsi kutsawukana ka mutsuwuka-gambo ni mupela-gambo” (Lis. 103:12)

7. A Bhibhiliya gi zvi tlhamuselisa kuyini lezvi Jehovha a mahako hi zviwonho zva hina? (Mika 7:18, 19)

Hlamulo wa wena

⁷ Hambu lezvi hi ndlela yo fananisa Jehovha a zvi hoxako a zviwonho zva hina kule na hina, xana wa ha simama ku zvi alakanya? Ahihi. Hosi Hezekiya i tsalile lezvi xungetano hi Jehovha: “U hoxile zvontlhe a zviwonho zva mina le ndzhako ka wena.” Kutani kota lezvi a tlhamuselo wa lahasi wu wulako: “U susile zvontlhe a zviwonho zva mina mahlweni ka wena.” (Isa. 38:9, 17) A magezu lawa ma komba ku a zviwonho zva lava va ti solako Jehovha i zvi teka a zvi hoxa kule ka ku a nga ha zvi woni. A mhaka leyi hi nga yi wulisa lezvi kambe: “[A zviwonho zva mina] u zvi mahile zvi ku khwatsi hi loku zvi nga tshukangi zviva kona.” A Bhibhiliya gi tlhela gi khanyisa mhaka leyi hi wun’wani mufananiso wu tsalilweko ka Mika 7:18, 19. (Lera.) Ka mavhesi lawa, ku wuliwa lezvaku Jehovha i hoxela zviwonho zva hina lomu bimbini. Zvikhatini zva kale, zvi wa nga koteki ku a munhu a tlhela a kuma nchumu lowu wu hoxilweko lomu kueteni ka bimbi.

Mifota: 1. I sakwa ya hombe yo bindza yi hoxiwako le ndzhako ka citshamu ca wuhosi ca Jehovha ca tilweni. 2. I sakwa ya hombe yo bindza yi rikhako lomu bimbini. — “U hoxile zvontlhe a zviwonho zva mina le ndzhako ka wena” (Isa. 38:17)

“U ta hoxa a zviwonho zvabye zvontlhe lomu kueteni ka bimbi” (Mika 7:19)

8. Zvini hi gondzileko kala laha?

Hlamulo wa wena

⁸ Ka mifananiso leyi, hi gondzile lezvaku loku Jehovha a hi tsetselela i hi rula hi kumbhelela a ndzhwalo wa hina wa ciwonho. Kunene, kota lezvi Dhavhidha a wulileko “va tsaka lava a mitiro yabye ya kuhambunyeta nayo yi tsetselelweko, ni lava a zviwonho zvabye zvi fenengetilweko; wa tsaka a munhu loyi Jehovha a to kala ku chela kota hi ciwonho cakwe.” (Rom. 4:7, 8) Loko kutsetselela ka lisine!

**JEHOVHA WA VHINYA ZVIWONHO**

9. Mufananiso muni lowu a Bhibhiliya gi wu tirisako kasi ku komba lezvaku Jehovha wa tsetselela hi kumbhelela?

Hlamulo wa wena

⁹ Jehovha i tlhela a tirisa yin’wani mifananiso kasi ku hi vhuna ku zwisisa lezvi a vhinyisako zvona a zviwonho zva lava va ti solako hi ku tirisa a hakhelo ya kutlhatlhisa. Hi ndlela yo fananisa, ku wuliwa lezvaku Jehovha wa hlazva ni ku susa zviwonho. A wuyelo ga lezvo kubasisiwa ka vawonhi. (Lis. 51:7; Isa. 4:4; Jer. 33:8) Jehovha wutsumbu i tlhamusela a wuyelo ga kubasiswa loko. I wula lezvi: “Tanani hi ta lulamisa timhaka cikari ka hina, ku wula Jehovha. Hambu loku a zviwonho zva n’wina zvi pswhukile, zvi ta basa zvi fana ni gapongo; hambu loku zvi pswhukisile kuzvirila, zvi ta ku khwatsi i woya go basa.” (Isa. 1:18) Zvi karata nguvhu a ku susa tinoda to pswhuka kutani to zvirila laha ka nguwo. Hambulezvo, hi ku tirisa mufananiso lowu, Jehovha i hi tiyisekisa lezvaku a zviwonho zva hina zvi nga hlazviwa zvi basa laha ka ku zvi nga ha woneki kambe.

Makabye wa cisati a nga boha cikhipa co basa ci nga ni noda ya hombe yo pswhuka. Hi kulandzela, a makabye loyi wa cisati i bohile cikhipa caleci ca cin’we na ci nga ha hi na ne noda. — “Hambu loku a zviwonho zva n’wina zvi pswhukile,zvi ta basa zvi fana ni gapongo” (Isa. 1:18)

10. Mufananiso muni wun’wani lowu Jehovha a wu tirisako kasi ku komba lezvi a hi tsetselelisako zvona?

Hlamulo wa wena

¹⁰ Kota lezvi zvi wulilweko ka ndzima yi hundzileko, a zviwonho zvi fananisiwa kambe ni mangava. (Mat. 6:12; Luka 11:4) Hikwalaho, khati ni khati hi wonhelako Jehovha zvo khwatsi ho engetela mangava ya hina. Hi mu dhevha a ntsengo wa hombe Jehovha! Kanilezvi a cikhati leci Jehovha a hi tsetselelako, zvo khwatsi hi loku o vhinya mangava lawo. A nga londzi ku hi mu hakhela hi zviwonho lezvi a hi tsetseleleko. A hi kutiyisa ka magezu lawa ma tlhamuselako a kupepa loku hi ku zwako a cikhati leci Jehovha a hi tsetselelako!

Mawoko ma handzulako phepha na ku kari ku wulawula makabye. — “U hi tsetselela mangava” (Mat. 6:12)

11. Loku a Bhibhiliya gi ku a zviwonho zva hina zvi ‘vhinyilwe’ zvi wula yini lezvo? (Mitiro 3:19)

Hlamulo wa wena

¹¹ A mangava ya hina, Jehovha oya hi ku ma vhinya ma nga ha woneki. (Lera Mitiro 3:19.) A hi ku khwatsi Jehovha o chela X wa hombe hehla ka mangava ya hina. Loku ku wa hi lezvo, a tinumero ti wa ha ta simama ku woneka. Kanilezvi oya hi ku vhinya futsi. Kasi hi zwisisa lezvi zvi mahekako, a hi alakanyeni lezvaku cikhatini ca kale a tinta leyi yi nga tirisiwa kasi ku tsala hi yona ku wa hi carbono yi nga patsiwa ni kola ni mati. Zvi wa koteka ku a munhu a vhinya lezvi zvi nga tsalilwe hi ciponja co tsakama. Hikwalaho, loku a mangava ma ‘vhinyiwa’, mo suliwa hi kumbhelela, zvi nga ha koteki a ku wona lezvi zvi nga tsalilwe. Zvi mahisa ku khwatsi hi loku ma nga tshukangi mava kona. A zvo ku tiyisa a ku tiva lezvaku a mangava ya hina, Jehovha oya hi ku ma vhinya hi kumbhelela. — Lis. 51:9.

I woko gi tirisako ciponja kasi ku vhinya lezvi zvi tsalilweko laha ka phepha. — “Kasi a zviwonho zva n’wina zvi fela ku vhinyetelwa” (Miti. 3:19)

12. Zvini lezvi a mufananiso wa refu wu wulako zvona ka hina?

Hlamulo wa wena

¹² Jehovha i tirisa mufananiso wun’wani wo fana kasi ku tlhamusela lezvi a vhinyisako zvona a zviwonho. I wula lezvi: “Ndzi ta vhinya a zvihambunyeto zva wena a ku khwatsi zvi no fenengetwa hi refu, ni zviwonho zva wena a ku khwatsi zvi no fenengetwa hi refu go phuma.” (Isa. 44:22) A cikhati leci Jehovha a hi tsetselelako zvi mahisa ku khwatsi hi loku a tirisa a refu go phuma kasi ku fenengeta zvihambunyeto zva hina laha ka ku zvi nga ha woneki.

Marefu yo phuma. — “Ndzi ta vhinya a zvihambunyeto zva wena a ku khwatsi zvi no fenengetwa hi refu” (Isa. 44:22)

13. Hi ti zwisa kuyini loku Jehovha a hi tsetselela?

Hlamulo wa wena

¹³ Zvini lezvi a mufananiso lowu wu hi gondzisako? A cikhati leci Jehovha a hi tsetselelako, a ha ha faneli ku tizwa nandzu hi kota ya zviwonho lezvo. Jehovha i vhinyile hi kumbhelela a mangava ya hina hi ku tirisa nkhata wa Jesu Kristu. Ka Jehovha zvi mahisa ku khwatsi a hi tshukangi hi wonha. Loko kutsetselela ka lisine loku hi ku kumako ka Jehovha a cikhati leci hi ti solako ka zviwonho zva hina.

**JEHOVHA WA VHUXA WUNGHANA NA HINA**

Makabye wa cisati a nga lahandle a ehleketako na a rulile. — A kutsetselela ka Papayi wa hina wa le tilweni ku hi vhulela ndlela ya ku hiva ni wunghana ga ginene naye (Wona paragrafo 14)

14. Hikuyini hi nga tsumbako a kutsetselela ka Jehovha? (Wona ni mifota.)

Hlamulo wa wena

¹⁴ A kutsetselela ka lisine loku hi ku kumako ka Jehovha ku hi vhulela ndlela ya ku hi tlhela hiva ni wunghana ga ginene naye. Lezvo zvi hi vhuna ku hi nga tizwi nandzu wo hundza mpimo. A hi faneli ku chava ku Jehovha wa ha hi ni civiti hi hina niku i hlota ndlela ya ku hi tsayisa. Lezvo zvi nga ta tshuka zvi humelela. Hikuyini hi faneleko ku tsumba Jehovha loku aku i hi tsetselele? Muphrofeti Jeremiya i tsalile magezu ya Jehovha, yaku: “Ndzi ta tsetselela a cigoho cabye; ndzi nga ta ha ci alakanya kambe a ciwonho cabye”. (Jer. 31:34) Na a wulawula hi magezu lawa, mupostoli Pawule i tirisile magezu yo fana, aku: “Ndzi nga ta ha zvi alakanya kambe a zviwonho zvabye”. (Mah. 8:12) Kanilezvi, khwatsi-khwatsi lezvo zvi lava ku wula yini?

Makabye a cuwukako le tilweni. — “Ndzi nga ta ha ci alakanya kambe a ciwonho cabye” (Jer. 31:34)

15. Jehovha a nga ha alakanyi zviwonho zva hina hi ndlela muni?

Hlamulo wa wena

¹⁵ Lomu ka Bhibhiliya, a gezu “kualakanya” a hi contlhe cikhati gi wulako ku a munhu a alakanya zvokari zvi mahekileko cikhatini ci hundzileko. Kanilezvi gi nga wula ku a munhu a maha co kari. A cigevenga leci ci nga belelwe kusuhani na Jesu ci kombele lezvi: “Jesu, ndzi alakanye a cikhati leci u to nghena Mufun’weni wa wena”. (Luka 23:42, 43) I wa nga kombeli ntsena lezvaku Jesu a ehleketa hi yena cikhatini ci tako. A hlamulo wa Jesu wu kombile lezvaku i wa ta vhuxa cigevenga leco hi ka vafileko. Hikwalaho, loku Jehovha a wula lezvaku a nga ha zvi alakanyi a zviwonho zva hina, i wula lezvaku a nga ta ha maha cokari hi zvona. Cikhatini ci tako a nga ta hi tsayisa hi kota ya zviwonho lezvi a hi tsetseleleko.

16. A Bhibhiliya gi ku tlhamuselisa kuyini a kutlhatlheka loku hi ku kumako hi kutsetselela ka lisine?

Hlamulo wa wena

¹⁶ A Bhibhiliya gi tirisa mufananiso wun’wani kasi ku hi vhuna ku zwisisa a kutlhatlheka loku hi ku kumako hi kutsetselela ka lisine. Hi kota ya lezvi hi nga vanhu vo kala kumbhelela hi “tikhumbi ta ciwonho”. Kanilezvi a cikhati leci Jehovha a hi tsetselelako hi fana ni tikhumbi ti “tlhatlhisilweko ka ciwonho”. (Rom. 6:17, 18; Kuv. 1:5) A cikhati leci hi tivako lezvaku Jehovha i hi tsetselele, hi tsaka zva tanani mu ta wona a ku khwatsi tikhumbi ti tlhatlhisilweko.

Mawoko ma nga tlhatlhisiwa ka machini. — ‘Mu tlhatlhisilwe ka ciwonho’ (Rom. 6:18)

17. A kutsetselela ka hanyisa hi ndlela muni? (Isaya 53:5)

Hlamulo wa wena

¹⁷ Lera Isaya 53:5. A mufananiso wo gumesa hi to bhula hi wona wu hi fananisa ni vanhu lava va nga ni mababyi ma dayako. Hi kota ya muphahlo wa hakhelo ya kutlhatlhisa lowu Jehovha a wu mahileko hi ku tirisa N’wana wakwe, hi hanyisilwe hi ndlela yo fananisa. (1 Ped. 2:24) A hakhelo ya kutlhatlhisa yi mahile ku zvi koteka ku hi tlhela hiva ni wunghana ga hombe na Jehovha legi gi nga wonhilwe hi mababyi ya moya lawa hi nga hi nawo. A ku fana ni lezvi a munhu loyi a hanyisilweko ka mababyi yakwe ya hombe a tsakako, hinawu ha tsaka a cikhati leci hi hanyisiwako hi tlhelo ga moya hi tlhela hi kuma kutsakelwa hi Jehovha kota wuyelo ga kutsetselela kakwe.

Mifota: A muphahlo wa Jesu wu vhuxa wunghana ga hina na Jehovha. 1. Hi Jesu a nga laha mhandzeni ya hlomulo. 2. Makabye a nga lomu parki a khongelako na a rulile. — “Hi hanyisilwe hi kota ya zvilondza zvakwe” (Isa. 53:5)

U VHUNEKISA KUYINI HI KUTSETSLELA KA JEHOVHA?

18. Zvini hi gondzileko hi ku kambisisa mifananiso yi kumekako lomu ka Bhibhiliya xungetano hi kutsetselela ka Jehovha? (Wona ni kwadru “Lezvi Jehovha a hi tsetselelisako zvona”.)

Hlamulo wa wena

¹⁸ Zvini hi gondzileko hi ku kambisisa mifananiso yi kumekako lomu ka Bhibhiliya xungetano hi kutsetselela ka Jehovha? Loku Jehovha a hi tsetselela i zvi maha hi kumbhelela niku a nga ta tshuka a hi tsayisa hi zvona cikhatini ci tako. Lezvo zvi hi vhuna ku hiva ni wunghana ga ginene ni Papayi wa hina wa le tilweni. Ka cikhati caleci ca cin’we, hi alakanya lezvaku a kutsetselela ka lisine cinyikiwo hi ci kumako hi kota ya lirandzo la Jehovha ni tipswalo takwe leti a ti kombisako ka vawonhi, na ku nga hi ku khwatsi zvo va ringana. — Rom. 3:24.

Mifota ya mifananiso yi kombisilweko le kusanguleni ka ndzima. Mifota: Wa susa ciwonho. 1. “U tsetselele”: I woko gi susako sakwa ya hombe yo bindza makatleni ya makabye. 2. “A ku khwatsi kutsawukana ka mutsuwuka-gambo ni mupela-gambo”: Kupela ka gambo. 3. “U hoxile zvontlhe a zviwonho zva mina le ndzhako ka wena”: I sakwa ya hombe yo bindza yi hoxiwako le ndzhako ka citshamu ca wuhosi ca tilweni ca Jehovha. 4. “U ta hoxa a zviwonho zvabye zvontlhe lomu kueteni ka bimbi”: I sakwa ya hombe yo bindza yi rikhako lomu bimbini. Mifota: Wa vhinya zviwonho. 1. “Hambu loku a zviwonho zva n’wina zvi pswhukile, zvi ta basa zvi fana ni gapongo”: Makabye wa cisati a nga boha cikhipa co basa ci nga ni noda ya hombe yo pswhuka. Hi kulandzela, a makabye loyi wa cisati i bohile cikhipa caleci ca cin’we na ci nga ha hi na ne noda. 2. “U hi tsetselela mangava”: Mawoko ma handzulako phepha na ku kari ku wulawula makabye. 3. “Kasi a zviwonho zva n’wina zvi fela ku vhinyetelwa”: I woko gi tirisako ciponja kasi ku vhinya lezvi zvi tsalilweko laha ka phepha. 4. “Ndzi ta vhinya a zvihambunyeto zva wena a ku khwatsi zvi no fenengetwa hi refu”: Marefu yo phuma. Mifota: Wa vhuxa wunghana ga ginene. 1. “Ndzi nga ta ha ci alakanya kambe a ciwonho cabye”: Makabye a cuwukako le tilweni. 2. ‘Mu tlhatlhisilwe ka ciwonho’: Mawoko ma nga tlhatlhisiwa ka machini. 3. “Hi hanyisilwe hi kota ya zvilondza zvakwe”: Hi Jesu a nga laha mhandzeni ya hlomulo. Laha ka mufota wun’wani, makabye a nga lomu parki a khongelako na a rulile.

19. a) Zvini hi faneleko ku zvi bonga? (Va Le Roma 4:8) b) Zvini hi to bhula hi zvona ka ndzima yi landzelako?

Hlamulo wa wena

¹⁹ Lera Va Le Roma 4:8. A mun’we ni mun’wani wa hina i bonga nguvhu hi lezvi Jehovha a nga Nungungulu wa “kutsetselela ka lisine”! (Lis. 130:4) Hambulezvo, kasi hi tsetselelwa hi fanele ku maha nchumu wo kari wa lisima. Wona lezvi Jesu nga wula: “Loku mu nga va tsetseleli a zvihambunyeto zvabye, ni Papayi wa n’wina yenawu a nga ta mu tsetselela a zvihambunyeto zva n’wina”. (Mat. 6:14, 15) Hikwalaho, zva lisima nguvhu lezvaku hi pimanyisa a kutsetselela ka Jehovha. Kanilezvi hi nga zvi mahisa kuyini? A ndzima yi landzelako yi ta hi komba ku hi nga zvi mahisa kuyini.

LISIMU 46 Ha ku bonga, Jehovha

a Ka mitsalo ya ciHebheru, ku tirisiwa a gezu “kutsetselela” gi kombako a kutsetselela ka lisine basi hambu lezvi ku nga ni tindlela tin’wani ta ku tsetselela. A wuhundzuluseli go tala ga Bhibhiliya a gi zvi kotangi ku hambanisa a mhaka leyi ya lisima, kanilezvi a Wuhundzuluseli ga Misava Yiswa gi zvi kotile, lezvi zvi mahako ku gi hambana ni wuhundzuluseli gin’wani ka Lisimu 130:4.