Jehovha wa tsetselela — u nga mu pimanyisisa kuyini?

1-2. a) Hi rini zvi nga hi karatelako nguvhu a ku tsetselela wokari? b) Denise i tsetselele hi ndlela muni?

ZVA KU karatela a ku tsetselela van’wani? A kutala ka hina zva hi karatela, nguvhunguvhu loku a wokari a no wula kutani ku maha nchumu wu hi swirileko nguvhu. Hambulezvo, hi nga zvi kota a ku hlula kutizwa loko hi tlhela hi tsetselela. Hi cikombiso, wona a tshango ga makabye wo kari waku hi Denise,a loyi a kombisileko a kutsetselela ka hombe nguvhu. Hi 2017, yena ni ngango wakwe va no endzela a tsindza giswa ga misava yontlhe ga Vakustumunyu va Jehovha. A cikhati va nga hi lomu ndleleni ya ku tlhela kaya, a mufambisi wo kari wa movha i no chayisa movha wabye. Denise i no titivala ka mhango leyo. A cikhati leci a nga vhuka, i no tiva lezvaku a vana vakwe va wa bayisilwe nguvhu niku a nuna wakwe, Brian, i wa file. Loku a alakanya cikhati leco, Denise i wula lezvi: “Ndzi wa karatekile nguvhu ndzi tlhela ndzi jujeka kupima.” Andzhako ka lezvo, Denise i no tiva lezvaku a hi ku khwatsi a mufambisi loye i wova ni wulima go kari kutani ku ci kona ci nga mu colopetela. Hikwalaho, Denise i no khongela ka Jehovha a kombela kurula.

² Loyi a nga va chayisa i no xuxiwa, ku wuliwa lezvaku i dele munhu hi kuphazama. Loku i wa no nyikiwa nandzu na a vhalelwe. Hambulezvo, a tribhunali yi no byela Denise lezvaku a kuvhalelwa kutani ku nga vhalelwi ka wanuna loye ku wa taya hi lezvi yena a to wula. Denise i wula lezvi: “Ndzi ti zwisile ku khwatsi hi loku a wokari a tlhatlha zvilondza zva mina a chela munyu wo tala, hakuva zvi wa lava ku ndzi wulawula hi zvilo zvi ndzi bayisileko nguvhu wutomini ga mina.” Andzhako ka mavhiki matsongwani basi zvi no lava ku Denise a tshama zvin’we lomu tribhunali ni wanuna loye a vangileko kubayisa ka hombe laha ngangweni wakwe. Zvini a nga wula? Denise i no kombela mulamuli lezvaku a mu mahela wuxinji wanuna loye.b A cikhati leci Denise a mbheta ku wulawula, a mulamuli loye i no sangula ku rila, a wula lezvi: “Ka wontlhe 25 wa malembe ndzi nga nawo na ndzi hi mulamuli, a ndzi se tshuka ndzizwa zvilo zvo kota lezvi lomu tribhunali. A ndzi se tshuka ndzizwa maxaka na ma kombela ku a mahelwa wuxinji loyi a mahileko mhango. A ndzi sezwa magezu ya lirandzo ni ya ku tsetselela.”

3. Zvini zvi kucileko Denise ku a tsetselela?

³ Zvini zvi vhunileko Denise lezvaku a tsetselela? I no ehleketa hi kutsetselela ka Jehovha. (Mika 7:18) A cikhati leci hi ehleketako hi lezvi Jehovha a hi tsetselelisako zvona zvi hi kuca ku hinawu hi tsetselela van’wani.

4. Zvini lezvi Jehovha a lavako ku hi maha? (Va Le Efesusi 4:32)

⁴ Jehovha i lava ku hi tsetselela van’wani a ku khwatsi hi lezvi yena a hi tsetseleleko. (Lera Va Le Efesusi 4:32.) I rindzela lezvaku hi tshama na hi longile ku tsetselela lava va hi gohelako. (Lis. 86:5; Luka 17:4) Ka ndzima leyi, hi ta bhula hi zvilo zvinharu zvi to hi vhuna ku hi tsetselela nguvhu.

U NGA ZVIBI HI MAKATLA LEZVI U TI ZWISAKO ZVONA

5. Hi kuya hi Mavingu 12:18, hi nga ti zwisa kuyini loku a wokari a hi khunguvanyisa?

⁵ Hi nga tshuka hi khunguvanyeka nguvhu hi lezvi a wokari a nga wulako kutani ku maha, nguvhunguvhu loku a munhu loye a hi munghana kutani xaka. (Lis. 55:12-14) Ka zvikhati zvo kari, a kubayisa loku hi ku zwako ku nga ku khwatsi hi no tlhaviwa hi mukwana. (Lera Mavingu 12:18.) Kuzvilava u nga zama ku fihla lezvi u ti zwisako zvona. Kanilezvi a ku maha lezvo, zvi nga fana ni ku tlhaviwa u gumesa u nga susi mukwana laha ka cilondza. Hi kufanana, a hi faneli ku rindzela ku a kubayisa loku hi ku zwako ku hundza loku ku hi ku ho fihla ntsena lezvi hi ti zwisako zvona.

6. Zvini hi nga mahako loku a wokari a hi khunguvanyisa?

⁶ Loku a wokari a hi khunguvanyisa, kuzvilava hi tekela ku swireka. A Bhibhiliya ga vhumela lezvaku hi nga zangara, hambulezvo, ga hi tlharihisa kambe lezvaku a hi faneli ku tsika a kutizwa loko ku hi fumela. (Lis. 4:4; Efe. 4:26) Hikuyini? Hakuva a kutala ka zvikhati, lezvi hi ti zwisako zvona zvi nga maha ku hi maha cokari. Niku zva kala ku a zanga yi maha zvazvinene. (Jak. 1:20) Alakanya lezvaku hi zangara hi ku ngha hi mahelwe cokari, kanilezvi zvi le ka hina a ku hi ta simama na hi zangarile kutani ahihi.

7. Ahandle ka ku zangara, hi nga ti zwisisa kuyini kambe loku hi nga khomiwi khwatsi?

⁷ Loku a wokari a nga hi khomi khwatsi, hi ngazwa kubayisa kun’wani. Hi cikombiso, a makabye wokari wa ku hi Ann i wulile lezvi: “A cikhati leci ndzi nga ha hi n’wanana, papayi i no tsikana na mamani, a chadha ni yayi ya mina. Ndzi ti zwile na ndzi tsikilwe. A cikhati leci va ngava ni vana, ndzi ti zwile na ndzi vhaletilwe. Ndzi kulile na ndzi tizwa na ndzi nga randziwi.” A makabye wo kari wa ku hi Georgette i tlhamusele lezvi a nga ti zwisa zvona a cikhati leci a nuna wakwe a nga kala kutsumbeka kakwe: “Hi wa hi vanghana kusukela wun’wananeni. Hi wa phayonile zvin’we! A mbilu ya mina yi wa pandzekile.” A makabye wo kari wa ku hi Naomi i wulile lezvi: “Ndzi wa nga se alakanya ku a nuna wa mina i wa ta tshuka a ndzi pandza mbilu. Hikwalaho, a cikhati leci a nga ndzi byela lezvaku i wa sixtira pornografia cihundleni, ndzi ti zwile na ndzi kanganyisilwe.”

8. a) Hi zvihi zvigelo zvo kari zvi mahako ku hi tsetselela van’wani? b) Mabhindzu muni hi ma kumako a cikhati leci hi tsetselelako? (Wona kwadru “Ahati ke loku u khunguvanyisilwe nguvhu?”)

⁸ A hi nge zvi koti a ku wonelela lezvi a van’wani va nga hi byelako kutani ku hi mahela, kanilezvi hi nga zama ku wonelela lezvi hi hlamulisako zvona. A kutala ka zvikhati a hlamulo wa wunene ku tsetselela. Hikuyini? Hakuva hi randza Jehovha niku yena i lava lezvaku hi tsetselela. Loku hi simama hi zangara hi tlhela hi nga tsetseleli, kuzvilava hi nga maha zvilo zva wupumbu hi tlhela hi xanisa a miri wa hina. (Mav. 14:17, 29, 30) Wona cikombiso ca makabye wo kari wa ku hi Christine. I wula lezvi: “A cikhati leci ndzi zangarileko zva ndzi karatela a ku n’wayitela. Ndziga zvakuga zvo kala zvi nga vhuni nchumu. Zvi ndzi tsona ni wurongo, zvi tlhela zvi ndzi karatela nguvhu a ku ti khoma. Lezvo zvi khumba ni wukati ga mina ni wunghana ga mina ni van’wani.”

9. Hikuyini hi nga faneliko ku veka civiti?

⁹ Hambu loku a munhu loyi a hi khunguvanyisileko a nga tshuki a chela kota hi lezvi a nga hi mahela, hi nga zvi kota ku hungula kubayisa loku a hi vangeleko. Hi ndlela muni? Georgette, loyi hi mu kumbukileko, i wula lezvi: “Zvi tekile cikhati, kanilezvi ndzi zvi kotile ku ndzi nga ha mu zangareli ni ku mu vekela civiti loyi a nga hi nuna wa mina. A wuyelo ga kona hi ku ndzi zwile kurula ka hombe.” A cikhati leci hi tsikako ku veka civiti, hi vhikela mbilu ya hina lezvaku yi nga wonhiwi. A cin’wani kambe, hi ti mahela zva zvinene hina wutsumbu, ku nga ku nyima ku ehleketa hi zvona, hi simama ku ti hanyela. (Mav. 11:17) Kanilezvi, zvini u nga mahako loku u tizwa na u nga longangi ku tsetselela?

LEZVI U NGA MAHAKO KASI U TSIKA KU ZANGARA

10. Hikuyini hi faneleko ku ti nyika cikhati ca ku hi bohla lezvi hi ti zwisako zvona? (Wona ni mifota.)

¹⁰ U nga yi hlulisa kuyini zanga? A yin’we ya tindlela ku ti nyika cikhati ca ku u bohla. Andzhako ka ku nyikiwa mimuri, ku laveka cikhati kasi a munhu loyi a bayisilweko nguvhu a hanya. Hi kufanana, zvi nga lava cikhati ca ku u bohla lezvi u ti zwisako zvona na u nga se longa ku tsetselela wokari na zvi huma mbilwini. — Mutsh. 3:3; 1 Ped. 1:22.

11. A mukhongelo wu nga ku vhunisa kuyini ku tsetselela?

¹¹ Khongela ka Jehovha u kombela lezvaku a ku vhuna ku u tsetselela.c Ann, loyi hi mu kumbukileko, i tlhamusela lezvi a mukhongelo wu mu vhunisileko zvona. I wula lezvi: “Ndzi kombele Jehovha lezvaku a tsetselela a mun’we ni mun’wani wa hina laha ngangweni hi lezvi hi kalako hi nga zvi mahi khwatsi. Andzhako ka lezvo ndzi no mu tsalela papilo papayi ni sati wakwe wa muswa ndzi va byela lezvaku ndzi va tsetselele.” Ann wa vhumela lezvaku a ku maha lezvo a zvi olovangi. Kanilezvi i wula lezvi: “Ndzi tsumba lezvaku lezvi ndzi nga zama ku pimanyisa kutsetselela ka Jehovha zvi ta kuca papayi ni sati wakwe lezvaku va gondza zvin’wani hi Jehovha.”

12. Hikuyini hi faneleko ku tsumba Jehovha wutshan’wini ga ku tsumba lezvi hi ti zwisako zvona? (Mavingu 3:5, 6)

¹² Tsumba Jehovha; u nga tsumbi lezvi u ti zwisako zvona. (Lera Mavingu 3:5, 6.) Contlhe cikhati Jehovha wa zvi tiva lezvi zvi nga zvinene nguvhu ka hina. (Isa. 55:8, 9) Niku a nga tshuki a hi kombela ku maha nchumu wu nga hi zwisako kubayisa. Hikwalaho, loku a hi kuca lezvaku hi tsetselela, hi nga tiyiseka lezvaku hi ta vhuneka hi ku maha lezvo. (Lis. 40:4; Isa. 48:17, 18) Kanilezvi, loku hi tsumba lezvi hi ti zwisako zvona, hi nga tshuka hi nga zvi koti ku tsetselela. (Mav. 14:12; Jer. 17:9) Naomi, loyi hi mu kumbukileko, i wulile lezvi: “Kusanguleni ndzi wa ti yimelela hi lezvi ndzi nga kala ndzi nga tsetseleli a nuna wa mina hi ku sixtira pornografia. Ndzi wa chava ku i wa ta tlhela a phinda kambe a ndzi khunguvanyisa, kutani ku a rivakelwa lezvi zvi ndzi swirisileko zvona. Ndzi no ehleketa lezvaku Jehovha i wa ku zwisisa a kutizwa ka mina. Kanilezvi, ndzi no sangula ku alakanya lezvaku a kuva Jehovha a zwisisa kutizwa ka mina a zvi wuli ku wa vhumelelana nako. Wa zvi tiva lezvi ndzi ti zwisako zvona ni lezvaku zvi teka cikhati kasi ndzi bohla, kanilezvi i tlhela a lava lezvaku ndzi tsetselela.”d

U NGA KU HLAKULELISA KUYINI A KUTIZWA KA KUNENE?

13. Hi kuya hi Va Le Roma 12:18-21, zvini hi faneleko ku maha?

¹³ A cikhati leci hi tsetselelako wokari a hi swirileko nguvhu, hi fanele ku maha zvo hundza ku boha ku hi nga ha wulawuli hi zvona. Loku loyi a hi khunguvanyisileko yenawu a hi makabye wa hina wa muKristu, a kungo ga hina gi fanele kuva ku vhuxa kurula. (Mat. 5:23, 24) Hi hlawula ku vhaleta a zanga ya hina hi wuxinji; a civiti ca hina hi ci vhaleta hi ku tsetselela. (Lera Va Le Roma 12:18-21; 1 Ped. 3:9) Zvini zvi nga hi vhunako ku maha lezvo?

14. Zvini hi faneleko ku ti karatela ku maha, niku hikuyini?

¹⁴ Hi fanele ku ti karatela ku wona a munhu loyi a nga hi khunguvanyisa a ku fana ni lezvi Jehovha a mu wonisako zvona. Jehovha i hlawula ku wona lezvi zvi nga zvinene ka hina. (2 Kro. 16:9; Lis. 130:3) A kutala ka zvikhati ha zvi kuma lezvi hi zvi cuwukako laha ka munhu, kani zvazvinene kutani zvakubiha. Loku hi cuwuka zvazvinene ka van’wani zvi ta hi olovela a ku hi va tsetselela. Hi cikombiso, a makabye wo kari wa ku hi Jarrod i wula lezvi: “Zva ndzi olovela a ku tsetselela makabye wo kari loku ndzi fananisa lezvi a ndzi goheleko ni zvilo zvo tala lezvi zvi ndzi tsakisako laha kakwe.”

15. Hikuyini zvi nga zvinene a ku byela loyi a ku khunguvanyisileko lezvaku u mu tsetselele?

¹⁵ A nchumu wun’wani wa lisima zvi lavako ku u wu maha ku byela munhu loyi a ku khunguvanyisileko lezvaku u mu tsetselele. Hikuyini? Wona lezvi Naomi, loyi a sinako a kumbukilwe, a nga wula: “A nuna wa mina i no ndzi wutisa, aku: ‘U ndzi tsetselele ke?’ A cikhati leci ndzi nga lava ku vhulula nomu wa mina ndzi wula ku: ‘Ndzi ku tsetselele’, a ndzi zvi kotangi ku wula magezu lawo. Ndzi no pola lezvaku ndzi wa nga mu tsetselelangi na zvi sukela mbilwini. Hi kufamba ka cikhati, ndzi no zvi kota ku mu byela a magezu lawa ya ntamu, yaku: ‘Ndza ku tsetselela.’ A ndzi kholwangi a kupepa loku a nuna wa mina a ku zwileko a tlhela a ku kombisa hi mihloti a cikhati ndzi nga mu byela lezvo. Minawu ndzi zwile kurula ka hombe. Kusukela kwalaho, ndzi no vhuxetela ku mu tsumba hi tlhela hiva vanghana va hombe.”

16. Zvini u gondzileko xungetano hi ku tsetselela?

¹⁶ Jehovha i lava lezvaku hi tsetselela. (Kol. 3:13) Hambulezvo, zvi nga hi karatela ku tsetselela van’wani. Kanilezvi hi nga zvi kota loku hi nga zvibi hi makatla lezvi hi ti zwisako zvona hi tlhela hi ti karatela ku tsika ku zangara. Loku hi maha lezvo hi ta zvi kota ku tlhela hi tizwa khwatsi. — Wona kwadru “Zvilo zvinharu u nga mahako kasi u tsetselela”.

VEKA KUPIMA KA MABHINDZU YA KU TSETSELELA

17. A ku tsetselela ku hi vhunisa kuyini?

¹⁷ Hi na ni zvigelo zvo tala zva ku tsetselela. Wona zvo kari basi. Co sangula, hi pimanyisa ni ku tsakisa Papayi wa hina wa wuxinji, Jehovha. (Luka 6:36) Ca wumbiri, hi kombisa kubonga hi kutsetselela loku Jehovha a hi kombisako. (Mat. 6:12) Ca wunharu, hi hanya khwatsi hi tlhela hiva ni wunghana go tiya.

18-19. Mabhindzu muni hi nga ma kumako hi ku tsetselela?

¹⁸ Loku hi tsetselela van’wani, hi nga kuma makatekwa ya ku hi wa nga ma rindzelangi. Hi cikombiso, wona lezvi zvi nga humelela Denise, loyi hi mu kumbukileko kusanguleni. Hambu lezvi a nga kala a nga zvi tivi ka cikhati leco, a wanuna loyi a nga va chayisa i wa bohile ku ti daya andzhako ka kuxuxiwa. Kanilezvi, a kutsetselela ka Denise ku mu kucile lezvaku a sangula ku gondza Bhibhiliya ni Vakustumunyu va Jehovha.

¹⁹ Hi nga tshuka hi ti zwisisa ku khwatsi a ku tsetselela wokari hi wona nchumu wo karata nguvhu hi nga wu mahako. Kanilezvi i nchumu wu nga hi vhunako nguvhu kambe. (Mat. 5:7) Hikwalaho, ngha hontlheni hi ti karatela ku pimanyisa kutsetselela ka Jehovha.