“A ndzi tshukangi ndziva ndzoce”

CIKOMBISO CA VAPSWALI VA MINA

Papayi na mamani va wa hi vakatolika va hombe. Kanilezvi a cikhati leci va nga gondza lomu ka Bhibhiliya lezvaku a vito ga Nungungulu hi Jehovha, hi wumbiri gabye va nova Vakustumunyu vo hiseka va Jehovha. Papayi i no tsika ku vatla zvifananiso zva Jesu. Kanilezvi, kota muvatli, papayi i no tirisa wutlhari gakwe kasi ku cica cipandze ca lahasi ca predhio ga hina ci maha Salawu yo sangula ya Mufumo le San Juan del Monte, a cidhoropana ca Manila, a tsindza ga Filipinas.

Andzhako la loku ndzi pswalilwe hi 1952, a vapswali va mina va no ndzi gondzisa xungetano hi Jehovha a ku khwatsi hi lezvi va nga mahile ka tinhondzo ta mina ta mune ta vavanuna ni tinharu ta vavasati. Laha ndzi nga kula, papayi i no ndzi kuca ku ndzi lera cipimo cin’we ca Bhibhiliya hi siku, niku i wa gondza na mina a mabhuku yo hambanahambana ya hlengeletano. Ka zvikhati zvo kari, a vapswali va mina va wa ramba a vawoneleli va cipandze ni vayimeli va hofisa ya ravi kasi va ta tshama laha kaya ka hina. Kota ngango, hi wa tsaka nguvhu hi tlhela hi tiyisiwa hi matshango lawa a vamakabye lavo va nga hi hlawutela, lezvi zvi kucileko hontlheni lezvaku hi rangisa ntiro wa kuchumayela wutomini ga hina.

Ndzi gondzile zvotala ka vapswali va mina va nga tsumbekile nguvhu ka Jehovha. Andzhako ka loku mamani a file hi kubabya, mina na papayi hi no sangula ku phayona hi 1971. Kanilezvi hi 1973, na ndzi hi ni 20 wa malembe, papayi i nofa. A ku felwa hi mamani na papayi zvi mahile ku ndzi tizwa na ndzi sele ndzoce ndzi tlhela ndzizwa ciwundza. Kanilezvi a kutsumba “ka lisine ni ko tiya” loku ku kumekako lomu ka Bhibhiliya ku ndzi vhunile ku ndzi simama ndzi tiyile hi tlhelo ga moya ndzi tlhela ndziva ni mawonela ma nene. (Mah. 6:19) Na ku nga se hundza cikhati co leha papayi na a file, ndzi no vhumela ciavelo ca ku ndziva phayona go hlawuleka ka cihlale ci nga kumeka kule ca le Coron, provhinsia ya Palawan.

NA NDZI HI NDZOCE KA ZVIAVELO ZVO KARATA

A cikhati leci ndzi nga chikela Coron ndzi wa hi ni 20 wa malembe. Lezvi ndzi nga hi jaha gi nga kulele dhoropeni, ndzi hlamalile nguvhu hi ku wona lezvaku ka cihlale leco ku wa nga hi na magezi khwatsi, a mati ya mipopi ma wa kala, niku a zva ku famba hi zvona zvonawu zvi wa kala. Hambu lezvi ku nga hi ni vamakabye vo kari, ndzi wa nga hi na phayona-kuloni ga ku tira nago, niku ka zvikhati zvo kari ndzi wa famba ndzoce kuchumayeleni. Ka hweti yo sangula, ndzi wu xuvile nguvhu a ngango wa mina ni vanghana va mina. Ni wusiku ndzi wa cuwuka tilo gi nga tele hi tinyeleti a mihloti na yi kari yi xililika lomu nghoheni. Ndzi wa ti zwisa ku khwatsi ndzi ta tsika ciavelo ca mina ndzi tlhela kaya.

Ndzeni ka cikhati leco ndzi ngazwa ciwundza, ndzi wa chulula mbilu ya mina ka Jehovha. Ndzi wa alakanya magezu yo tiyisa ndzi nga lerile lomu ka Bhibhiliya ni ka mabhuku ya hina. A kutala ka zvikhati ndzi wa alakanya Lisimu 19:14. Ndzi no zwisisa lezvaku loku ndzi ehleketa hi zvilo zvi tsakisako Jehovha zvo kota mitiro yakwe ni matshamela yakwe, yena i wa tava “Ribye ga mina ni Mutlhatlhisi wa mina”. A ndzima ya Sentinela yi nga hi ni hloko ya mhaka yi nge: “A wu wece”a yi ndzi vhunile nguvhu. Ndzi yi lerile makhati yo tala. Ka zvikhati zvo kari ndzi wa hi ndzoce na Jehovha niku lezvo zvi ndzi nyikile lungelo ga hombe ga ku ndzi khongela, ndzi gondza ndzi tlhela ndzi ehleketa.

Andzhako ka cikhati citsongwani na ci chikele Coron, ndzi no yimisiwa kota dhota. Kota lezvi ndzi nga hi mina ndzoce dhota, ndzi wa fambisa Cikola ca Wutireli ga Nungungulu, ni Mutlhangano wa ntiro, ni Cigondzo ca Bhuku ca Bandla, ni Cigondzo ca Murindzeli. Ndzi wa tlhela ndzi veka tikanelo ta vanhu vontlhe vhiki ni vhiki. Ndzi wa khomeka nguvhu laha ka ku ndzi nga kumi ni cikhati ca ku ndzizwa ciwundza!

A ntiro wa mina wa kuchumayela le Coron wu vile ni mihandzu ya yinene niku a zvigondzani zvo kari zva mina zvi bhabhatisilwe. Kanilezvi ku wa hi ni zvikarato kambe. Ka zvikhati zvo kari zvi wa lava ku ndzi famba a khihlanya ga siku kasi ndzi chikela lomu ndzi nga chumayela kona, na ndzi nga zvi tivi ku ndzi ta etlela kwihi loku ndzi chikela seyo. A território ya bandla ga hina yi wa patsa ni zvihlale zvo tala zva zvitsongwani nguvhu. Kasi ndziya ka zvihlale lezvo, a kutala ka zvikhati ndzi wa famba hi ngalava ya motori na kuba moya lomu bimbini hambu lezvi ndzi nga kala ndzi nga zvi tivi a ku hlambela! Ka zvikarato zvontlhe lezvo, Jehovha i ndzi vhikele ni ku ndzi seketela. Hi ndzhako ka cikhati, ndzi no wona lezvaku Jehovha i wo ndzi longisela kasi ndzi kumana ni zvikarato zva hombe ka ciavelo ca mina ci nga landzela.

PAPUA-NOVA GUINÉ

Hi 1978 ndzi no rumelwa ku ya tira le Papua-Nova Guiné, n’walungu wa Austrália. A Papua-Nova Guiné i tiko ga zvitsunga niku a gi siyani kule ni tiko ga Espanya hi ku kula. Ndzi hlamalile nguvhu hi ku wona lezvaku a vanhu va kwalomu ka 3 wa timiliyoni va wa wulawula a 800 wa tirimi. A vanhu vo tala va wa wulawula a ciPidgin ca Melanésia, ci tiviwako nguvhu ku ciTok Pisin.

Hi cikhati co kari ndzi no avelwa ku tira ka bandla ga ciNgiza le tsindza, a Porto Moresby. Kanilezvi ndzi no gumesa ndzi rura ndziya ka bandla ga ciTok Pisin niku ndzi no sangula ku gondza lirimi lelo ni turma yo kari. Ndzi wa tirisa lezvi ndzi nga gondza ka cikola leco ntirweni wa kuchumayela. Lezvo zvi ndzi vhunile ku ndzi hatlisa ku gondza lirimi lelo. Ndzeni ka cikhati citsongwani, ndzi no zvi kota ku veka tikanelo hi lirimi lelo. Hi nga alakanyela lezvi ndzi nga hlamalisa zvona a cikhati leci ne na ku nga se hundza lembe na ndzi chikele Papua-Nova Guiné ndzi nga nyikiwa ciavelo ca ku tira kota muwoneleli wa cipandze ka mabandla ya ciTok Pisin ma nga kumeka ka maprovhinsia yo tala ya hombe.

Kota lezvi a mabandla lawo ma nga tsawukene, zvi wa lava ku ndzi longisela mitlhangano yo tala ya zvipandze ndzi tlhela ndzi endza nguvhu. Kusanguleni ndzi wa tizwa ndzoce hi kota ya lezvi ndzi nga hi ka tiko gin’wani, ku nga wulawuliwa lirimi lin’wani ni ku maha zvilo hi ndlela yo hambana ni leyi ya mina. Hi kota ya lezvi ku nga ni zvitsunga ni maribye, zvi wa nga koteki ku ndzi endzela mabandla hi movha. Hikwalaho, vhiki ni vhiki zvi wa lava ku ndzi famba hi avhiyawu. Ka zvikhati zvin’wani ku wa hi mina ndzoce ndzi nga endza hi ciavhiyawana ca ku karala. Lezvo zvi wa maha ku ndzi karateka a ku khwatsi hi cikhati leci ndzi nga endza hi ngalava!

A vanhu vo tala va wa nga hi na tifone, hikwalaho kasi ku bhula ni mabandla ndzi wa ma tsalela mapapilo. A kutala ka zvikhati ndzi wa ranga ndzi chikela a mapapilo ya mina na ma nga se chikela, makunu ndzi wa wutisela vanhu a ku va tshama kwihi a Vakustumunyu va Jehovha. Hambulezvo, contlhe cikhati ndzi wa va kuma vamakabye va tlhela va ndzi amukela khwatsi, lezvi zvi nga ndzi alakanyisa ku hikuyini ndzi nga ti karata nguvhu hi ndlela leyo. Jehovha i ndzi vhunile hi tindlela to tala, niku a wunghana ga mina naye gi kulile nguvhu.

Ka mutlhangano wo sangula ka cihlale ci nga mbhirini ya bimbi ci vitaniwako ku Bougainville, ndzi no tshinelelwa hi nuna ni sati na va n’wayitela, va ndzi wutisa ku: “Wa ha hi alakanya?” Ndzi wa zvi alakanya ku ndzi tshukile ndzi chumayela a nuna ni sati a cikhati leci ndzi nga chikela le Porto Moresby. Ndzi wa sangulile ku gondza navo na ndzi nga se va nyikela ka vamakabye va lomu ka cipandze leco. Makunu hi wumbiri gabye va wa bhabhatisilwe! Lawo man’we ya makatekwa ndzi ma kumileko ka malembe manharu lawa ndzi nga tira Papua-Nova Guiné.

NGANGO WU NGA TSHAMA WU KHOMEKILE

Na ndzi nga se suka le Coron hi 1978, ndzi no tivana ni makabye wo saseka nguvhu ni wa ku ti tsitsirita wa ku hi Adel. I wa hi phayona ga cikhati contlhe na a wundla vana vakwe va vambiri, Samuel na Shirley. Niku i wa hlayisa mamani wakwe a nga kulile hi tanga. Hi Maio wa 1981, ndzi no tlhela Filipinas kasi ndzi ya chadha na Adel. Andzhako ka loku hi chadhile, hi no tira zvin’we kota maphayona ya cikhati contlhe ni ku hlayisa ngango.

Hambu lezvi ndzi nga hi ni ngango, hi 1983, ndzi no tlhela ndziva phayona go hlawuleka niku a ciavelo ca mina ku wa hi le cihlaleni ca Linapacan, a provhinsia ya Palawan. A ngango wontlhe wu no rura wuya ka wutshamu lego ga le kule ku nga kala ku nga hi na Vakustumunyu. A mamani wa Adel i nofa andzhako ka cipimo ca lembe. Hambulezvo, hi no simama hi khomekile hi mitiro ya moya, lezvi zvi hi vhunileko ku timisela ku felwa. Hi no sangula zvigondzo zvo tala zva Bhibhiliya laha ka ku na zvi nga seya kule ku no laveka a Salawu ya Mufumo. Hikwalaho, hi no ti akela hi hoce. Andzhako ka malembe manharu basi na hi chikele seyo, hi no tsaka nguvhu hi kuva ni 110 wa vanhu Cialakanyisweni, niku a kutala kabye va kulile hi tlhelo ga moya va tlhela va bhabhatisiwa andzhako ka loku hi sukile.

Hi 1986, ndzi no nyikiwa ciavelo ca kuya tira cihlaleni ca Culion, ci nga hi ni vanhu va nga babya hi hlokonho. Andzhako ka lezvo, Adel yenawu i no nyikiwa ciavelo ca ku ava phayona go hlawuleka. Kusanguleni hi wa chava kuchumayela vanhu lava va nga babyile hi hlokonho. Kanilezvi, a vahuweleli va seyo va no hi tiyisekisa lezvaku a vanhu lavo va wa kumile mimuri ya kona niku ku wa nga hi na mhango ya hombe ya ku va thapelisa van’wani. A vokari va wata mitlhanganweni yi nga mahiwa kaya ka makabye wo kari. A zvi hlwelangi a ku hi nga ha chavi a ku va chumayela niku hi wa tsaka hi ku va byela a kutsumba ka hina ku seketelwako ka Bhibhiliya a vanhu lavo va nga tizwa na va fularelwe hi Nungungulu ni van’wani. Zvi wa tsakisa nguvhu a ku wona vanhu lava va nga babya nguvhu na va kuma litsako hi ku tiva lezvaku ka siku go kari va tava ni wutomi go mbhelela. — Luka 5:12, 13.

A vana va hina va ti zwananisile kuyini ni zviyimo le Culion? Mina na Adel hi no ramba vamakabye vambiri va cisati va le Coron kasi a vana va hina vava ni vanghana va vanene. Samuel na Shirley ni vamakabye lava va vambiri zvi wa va tsakisa nguvhu a ku gondzisa van’wani a lisine. A cikhati leci mina na Adel hi nga gondza ni vapswali va kona, vona va wa gondza ni vanana vo tala va vapswali lavo. Ku vile ni cikhati hi nga gondza ni 11 wa mingango. Na zvi nga seya kule, hi no sangula ku fambisa zvigondzo zvo tala zva Bhibhiliya zvi nga kula laha ka ku zvi koteka ku hi wumba a bandla ga giswa!

Kusanguleni, ku wa hi mina ndzoce dhota ka cipandze leco. Hikwalaho, a hofisa ya ravi yi no ndzi byela lezvaku vhiki ni vhiki ndzi fambisa mitlhangano ka 8 wa vahuweleli le Culion ndzi tlhela ndzi ya maha mitlhangano yaleyi ya yin’we ni 9 wa vahuweleli ka cidhoropana ci vitaniwako ku Marily ci nga kumeka ka pfhuka wa tihora tinharu hi ngalava. Andzhako ka ku maha mitlhangano seyo, kota ngango hi wa famba ka matshamu ya zvitsunga hi tihora to tala kasi hi ya fambisa zvigondzo zva Bhibhiliya ka cidhoropana ci vitaniwako ku Halsey.

Hi kufamba ka cikhati hi no wona ku a ntiro wa kutshovela wu wa hi wa hombe le Marily ni le Halsey laha ka ku kontlhe ka kumbiri ku laveka tiSalawu ta Mufumo. A ku fana ni le Linapacan, a vamakabye va seyo va wa nyikela zvilo zvabye va tlhela va tira hi kutikarata kuakeni. A Salawu ya le Marily yi waya 200 wa vanhu niku zvi wa olova ku yi engetelwa, hikwalaho hi wa mahela kona mitlhangano ya cipandze.

KUFELWA, NI CIWUNDZA, NI KU TLHELA NDZI KUMA LITSAKO

Hi 1993, a cikhati leci a vana va hina va nga hi va hombe, Mina na Adel hi no sangula ku tira ka ku endzela mabandla le Filipinas. Hi 2000, ndzi noya ka Cikola ca Malandza yo Vhunetela ndzi ya treinariwa kasi ndziva mugondzisi wa cikola leco. Ndzi wa tizwa na ndzi nga ringanelwi hi ciavelo leco. Kanilezvi, contlhe cikhati Adel i wa ndzi tiyisa. I ndzi alakanyisile lezvaku Jehovha i wa ta ndzi nyika ntamu kasi ndzi tatisa a ciavelo ca mina ca ciswa. (Filp. 4:13) Adel i wa wulawula zvilo a nga zvi tiva hakuva i wa maha ciavelo cakwe hambu lezvi a nga hi ni mababyi.

Hi 2006, na ndzi hi mugondzisi wa Cikola ca Malandza yo Vhunetela, Adel i no khon’wa mababyi ya ku woma zviro, (mababyi ya Parkinson). Zvi hi dzukisile nguvhu! A cikhati leci ndzi nga mu byela lezvaku hi nyima a ciavelo ca hina, Adel i te: “Ndzi kombela u ndzi lavela dhokodhela wa ku a khatalela mababyi ya mina, niku ndza zvi tiva lezvaku Jehovha i ta hi vhuna ku hi simama ciavelweni ca hina.” Ka 6 wa malembe ma nga landzela, Adel i simamile ntirweni wa Jehovha na nga solasoli. A cikhati leci a nga kala a nga ha zvi koti ku famba, i wa chumayela na a hi kwalaha ka cikarinyana cakwe ca marodha. A cikhati leci zvi nga mu karatela ku wulawula, mitlhanganweni i wa hlamula hi gezu gin’we kutani mambiri. Adel i zile afa hi 2013 na a ha amukela mahungu hi kukhandzakanya ya vamakabye ma nga kombisa kubonga hi cikombiso cakwe ca cinene ni kutimisela kakwe. Ndzi wa hanyile zvin’we ni sati wa mina wo randzeka ni wo tsumbeka hi 30 wa malembe ni ku hundza, hikwalaho a cikhati leci a ngafa, ndzi no tlhela ndzizwa kubayisa ka kufelwa ni ciwundza.

Adel i wa lava ku ndzi simama ciavelweni ca mina niku hi zvalezvo ndzi nga maha. Ndzi wa tshama na ndzi khomekile, lezvi zvi ndzi vhunileko a ku ndzi timisela ciwundza. Kusukela 2014 kala 2017, ndzi no nyikiwa ciavelo ca ku endzela mabandla ma nga wulawula ciTagalog. Niku a mabandla lawo ma wa kumeka ka matiko lawa a ntiro wa hina wu nga betelwa. Andzhako ka lezvo, ndzi no endzela mabandla ya ciTagalog le Taiwan, ni Estados Unidos, ni Canadá. Hi 2019, ndzi gondzisile Cikola ca Vavhangeli va Mufumo hi ciNgiza le Índia ni le Tailândia. Ndzi kumile litsako la hombe ka zviavelo lezvi zvontlhe. Ndzi tsaka nguvhu loku ndzi khomekile ntirweni wa Jehovha.

CONTLHE CIKHATI HI WA KUMA CIVHUNO

Ka ciavelo cin’we ni cin’wani ca ciswa, ndzi wa va randza nguvhu a vamakabye laha ka ku zvi wa nga olovi a ku hi hambana. Ka zvikhati lezvo ndzi gondzile ku mu tsumba nguvhu Jehovha. Contlhe cikhati ndzi wa zvi wona ku wa ndzi vhuna niku lezvo zvi ndzi vhunile ku vhumela ni kwihi kucica ndzi nga kumana nako. Zvezvi ndzi phayona go hlawulela le Filipinas. Ndza chavelelwa nguvhu ka bandla ga mina ga giswa, legi gi ndzi vhunako gi tlhela gi ndzi khatalela. A cin’wani kambe, ndza tizwa matshandza hi ku wona Samuel na Shirley na va pimanyisa cikombiso ca kukholwa ca mamani wabye. — 3 Joh. 4.

Kunene, ndzi kumene ni zvikarato zvo tala wutomini ga mina, a ku patsa ni ku wona a sati wa mina wo randzeka na a xaniseka a tlhela afa hi mababyi ya hombe. Niku zvi lavile ku ndzi ti zwananisa ni zviyimo zvotala zva zviswa. Hambulezvo, ndza zvi wona lezvaku Jehovha a nga “kule ka mun’we ni mun’wani wa hina”. (Miti. 17:27) A woko ga Jehovha “a gi komangi” kasi ku vhuna ni ku tiyisa malandza yakwe hambu loku ma hi ka matshamu ya le kule nguvhu. (Isa. 59:1) Jehovha, a Ribye ga mina, contlhe cikhati i zvin’we na mina wutomini ga mina niku ndza mu bonga nguvhu. A ndzi tshukangi ndziva ndzoce.