Jehovha i Nyamintamu, hambulezvo wa khatala hi vanhu

1, 2. a) Lezvi Jehovha a va khomisako zvona vanhu, zvi hambanisa kuyini ni lezvi a vanhu va ntamu va va khomisako zvona van’wani? b) Hi ta wulawula hi yini ka ndzima leyi?

A KUTALA ka zvikhati a vanhu va fumela van’wani hambu ku tlhela va va xanisa. (Matewu 20:25; Mutshawuteli 8:9) Kanilezvi Jehovha a nga tshamisangi lezvo! Hambu lezvi a nga Nyamintamu, kutani a nga ni Ntamu wa ku hundza vontlhe, wa khatala nguvhu hi vanhu vo kala ku mbhelela. Mu nene niku wa khatala hi kutizwa ka hina ni zvilaveko zva hina. Wa alakanya ku a hi mbhelelangi niku wa ku tiva a kugumelwa ka hina, hikwalaho a nga tshuki a hi kombela ku maha zvilo zvaku a hi nge zvi koti ku maha. — Lisimu 103:13, 14.

² Lomu ka Bhibhiliya, hi gondza lezvi Jehovha a khatalisako zvona hi vanhu vakwe. A hi wulawuleni hi zvikombiso zvinharu: Co sangula, lezvi Jehovha a nga kombisisa zvona wunene a vhuna Samuweli lezvaku a ya mu byela mahungu ya kulamula Mupristi wa Hombe, Eli. Ca wumbiri, lezvi Jehovha a nga kombisisa zvona lihlazva-mbilu ka Mosi a cikhati a nga ti wona na a nga ringanelwi hi ku rangela vaIzrayeli va huma Gibhite. Ni ca wunharu, lezvi Jehovha a nga kombisisa zvona kukhatala hi vaIzrayeli a cikhati va nga huma hi Gibhite. Hi gondza yini hi Jehovha ka zvikombiso lezvi, niku hi nga mu pimanyisisa kuyini?

JEHOVHA I KOMBISILE KUKHATALA HI SAMUWELI NA A HA HI CIFANYANA

3. Ka wusiku go kari, zvilo muni zvo kala ku toloveleka zvi nga humelela Samuweli na a ha hi cifanyana, niku ciwutiso muni ci vhukako? (Wona mufota kusanguleni ka ndzima.)

³ Samuweli i sangulile ku tira tabhernakelini na a ha hi cifanyana. (1 Samuweli 3:1) Ka wusiku go kari, ku humelele zvilo zvo kala ku toloveleka na etlele. a (Wona tlhamuselo wa lahasi.) (Gondza 1 Samuweli 3:2-10.) Samuweli i zwile wokari na a mu vitana, a pimisa ku i wo vitaniwa hi Mupristi wa Hombe, Eli, loyi ka cikhati leco a nga kulile hi tanga. Hikwalaho i no ingisa, a vhuka a tsutsuma aya ka Eli a yaku: ‘Ndzi tile, kota u ndzi vitanileko.’ Kanilezvi Eli i te: ‘A ndzi ku vitanangi.’ Andzhako ka loku a vitanilwe kambe aya ka Eli hi makhati mambiri, Eli i no zvi tiva ku hi Nungungulu a nga kari a vitana Samuweli. Hikwalaho Eli i no byela Samuweli lezvi a nga fanele ku wula loku a vitaniwa kambe, niku Samuweli i no ingisa. Hikuyini Jehovha a nga kala ku tekela ku byela Samuweli ku hi Yena a nga kari a mu vitana? A Bhibhiliya a gi hi byeli. Kanilezvi zva koteka ku Jehovha a zvi mahisile lezvo hi kota ya lezvi a nga khatala hi lezvi Samuweli a nga ti zwisa zvona.

4, 5. a) Zvini lezvi Samuweli a nga maha a cikhati leci Jehovha a nga mu ruma kuya bika mahungu yo kari ka Eli? b) A matimu lawa ma hi gondzisa yini hi Jehovha?

⁴ Gondza 1 Samuweli 3:11-18. A Nayo wa Jehovha wu wa laya vanana lezvaku va kombisa cichavo hi vanhu va hombe, nguvhunguvhu lava va rangelako. (Eksodhusi 22:28; Levhi 19:32) Hikwalaho zva dlunyateka ku Samuweli kota n’wanana zvi mu karatele nguvhu a kuya ka Eli, a ya tiya hlana a mu byela mahungu yo bindza ya kulamula ka Nungungulu. A Bhibhiliya gi hi byela lezvaku Samuweli “i wa chava ku ya hlawutela Eli a muwoniso lowo”. Hambulezvo, Nungungulu i dlunyatisele Eli lezvaku hi Yena a nga kari a vitana Samuweli. Kota wuyelo ga kona, Eli i no kurumeta Samuweli lezvaku a nga mu fihleli nchumu. Samuweli i no ingisa, a mu ‘hlawutela zvontlhe’ a nga wulile Nungungulu.

⁵ A mahungu lawo ma wa nga hi ya maswa ka Eli, hakuva i wa rangile a byeliwa mahungu yo fana ni yalawo hi “munhu wa Nungungulu”. (1 Samuweli 2:27-36) A matimu lawa ma hi gondzisa lezvi Jehovha a khatalisako zvona hi vanhu.

6. Hi nga gondza yini ka lezvi Jehovha a nga mu vhunisa zvona Samuweli na a ha hi cifanyana?

⁶ Wenawu u n’wanana ke? Kuzvilava zva ku dhanisa zvi tlhela zvi ku karatela ku chumayela vanhu va hombe. Kutani zva ku dhanisa kuva ni mahanyela yo hambana ni ya titanga-kuloni. Lezvi zvi nga humelela Samuweli na a ha hi cifanyana zvi komba lezvaku Jehovha wa zvi zwisisa zvikarato zva wena ni lezvi u ti zwisako zvona. Hikwalaho, tiyiseka lezvaku Jehovha i lava ku ku vhuna. Khongela ka yena, u mu byela lezvi u ti zwisako zvona. (Lisimu 62:8) Ehleketa khwatsi hi zvikombiso zva vanana va kumbukiwako lomu ka Bhibhiliya, vo kota Samuweli. Tlhela u bhula ni vamakabye va tanga ya wena kutani va hombe lava kuzvilava va hlulileko zvikarato zvo fana ni lezvi zva wena. Kuzvilava va ta ku byela lezvaku kuve ni zvikhati lezvi Jehovha a nga va vhuna hi ndlela ya ku ne va wa nga yi rindzelangi.

JEHOVHA I KOMBISILE KUKHATALA HI MOSI

7, 8. Jehovha i kombisile kuyini lezvaku i wa khatala nguvhu hi lezvi Mosi a nga ti zwisa zvona?

⁷ A cikhati leci Mosi a nga hi ni 80 wa malembe, Jehovha i mu nyikile ntiro wo karata wa ku tlhatlhisa vaIzrayeli wukhumbini le Gibhite. (Eksodhusi 3:10) Kuzvilava Mosi i dzukile cikhati a nga nyikwa ntiro lowo, hakuva i wa mbhetile 40 wa malembe na a hi murisi le Midhiyani. I te: ‘Hi mina mani, wo kala ndziya ka Faro ndzi ya humesa a vanana va ka Izrayeli le Gibhite’? Jehovha i tiyisile Mosi aku: ‘Ndzi tava zvin’we na wena.’ (Eksodhusi 3:11, 12) I tlhelile a mu tsumbisa lezvaku a madhota ya ka Izrayeli ma wa ta mu “ingisa”. Hambulezvo Mosi i no wutisa aku: “Ahati loku va nga vhumeli, ne va nga ingisi gezu ga mina ke?” (Eksodhusi 3:18; 4:1, Tradução do Novo Mundo) Hi lisine, Mosi i wo wula lezvaku lezvi Jehovha a zvi wulako zvi nga tshuka zvi nga maheki! Hambulezvo, Jehovha i nova ni lihlazva-mbilu hi Mosi a tlhela a mu nyika ni ntamu wa ku maha zvihlamaliso. Hi lisine, Mosi hi yena munhu wo sangula a kumbukiwako lomu ka Bhibhiliya a nga nyikiwa ntamu lowo. — Eksodhusi 4:2-9, 21.

⁸ Hambulezvo Mosi i no ti lavela cigelo ca ku ngayi, a ti yimelela ka Jehovha a ku a nge zvi koti ku wulawula khwatsi. Yena aku: ‘Mina ndzi tava ni nomu wa wena, ndzi ku gondzisa lezvi u ta nga zvi wulawula.’ Andzhako ka mabhulo wontlhe lawo, Mosi i gumisile a tiyiseka ke? Ahihi. I kombele Jehovha lezvaku a ruma mun’wani! Lezvo zvi mu zangarisile Jehovha. Hambulezvo i simamile a kombisa kukhatala hi lezvi Mosi a nga ti zwisa zvona. Hikwalaho i no mu ruma na Aroni kasi a ya wulawula yena.— Eksodhusi 4:10-16.

9. A lihlazva-mbilu la Jehovha ni wunene gakwe zvi mu vhunisile kuyini Mosi lezvaku ava murangeli wa mu nene?

⁹ A matimu lawa ma hi gondzisa yini hi Jehovha? Lezvi Jehovha a nga Nyamintamu, na a tirisile ntamu lowo kasi ku dzukisela Mosi, a mu kurumeta lezvaku a vhumela. Kanilezvi, Jehovha ive ni lihlazva-mbilu ni wunene, a tlhela a tiyisekisa a nandza gakwe go ti koramisa lezvaku i wa tava zvin’we nago. Lezvo zvi vhunile? Ina, zvi vhunile! Mosi ive murangeli wa mu nene wa vanhu va Nungungulu. I ti karatele kuva munhu wo rula ni wo khatala hi van’wani a ku fana ni lezvi Jehovha a nga kombisile kukhatala hi yena. — Mitsengo 12:3.

10. Hi vhunekisa kuyini loku hi kombisa kukhatala hi van’wani a ku fana na Jehovha?

¹⁰ A matimu lawa ma hi gondzisa yini inyamutlha? Loku u hi nuna, mupswali, kutani dhota, alakanya lezvaku u na ni wutihlamuleli go kari ga ku rangela van’wani. Hi cigelo leco, zva lisima a ku u pimanyisa Jehovha, u kombisa kukhatala, wunene, ni lihlazva-mbilu ka sati wa wena, vana va wena, ni ka lava va nga lomu bandleni. (Va Le Kolosi 3:19-21; 1 Pedro 5:1-3) Loku u pimanyisa Jehovha Nungungulu na Jesu Kristu, ku nga yena Mosi wa Hombe, zvi ta olovela van’wani ku ku tshinelela va ta bhula na wena niku va ta tiyisiwa. (Matewu 11:28, 29) Niku u ta va vekela cikombiso ca ci nene.— Mahebheru 13:7.

A NUNGUNGULU WA NTAMU WONTLHE MUTLHATLHISI WO KHATALA

11, 12. Zvini lezvi Jehovha a nga maha kasi a vanhu vakwe va tizwa na va hlayisekile a cikhati a nga va humesa Gibhite?

¹¹ Kuzvilava a vaIzrayeli lava va nga huma hi Gibhite hi 1513 Mahlweni ka Kristu va wa hundza 3 wa timiliyoni. Cikari ka vanhu lavo, ku wa hi ni vanana, zvikhosana, niku kuzvilava ku wa hi ni vokari va nga babya ni vo limala. A vanhu lavo vo tala va wa lava Murangeli wo khatala ni wa ku zwisisa. Niku Jehovha i kombisile matshamela lawo hi ku tirisa Mosi. Kota wuyelo ga kona, a vaIzrayeli va ti zwile na va hlayisekile a cikhati va nga siya mimiti yabye leyi va nga tolovele ku hanya ka yona. — Lisimu 78:52, 53.

¹² Jehovha i mahile yini kasi a vanhu vakwe va tizwa na va hlayisekile? A vaIzrayeli va no huma hi Gibhite na va xaxametilwe khwatsi, a ku fana ni ntlawa wa masochwa ma yako kulweni. (Eksodhusi 13:18) Kota lezvi va nga xaxametilwe khwatsi, va wa nga kanakani lezvaku a Nungungulu wabye i kari a wonelela ciyimo. Jehovha i tlhelile a va alakanyisa lezvaku i wa hi zvin’we navo, a va rangela ni ku va vhikela hi ku va nyika “refu” kasi gi va rangela ni hlikanhi, ni ‘kuwonekela ka ndzilo’ kasi ku va rangela ni wusiku. (Lisimu 78:14) A vaIzrayeli va wa ku lava ku tiyisiwa loko, hi kota ya lezvi zvi nga guma zvi humelela.

13, 14. a) Jehovha i kombisisile kuyini kukhatala hi vaIzrayeli le Bimbini go Pswhuka? b) Jehovha i zvi kombisile kuyini lezvaku i na ni ntamu wa hombe wo pala vaGibhite?

¹³ Gondza Eksodhusi 14:19-22. Ti alakanyele na u hi zvin’we ni vaIzrayeli. Makunu mu le mhangweni. Le ndzhako ka n’wina ku na ni masochwa ya vaGibhite, le phambeni ku ni Bimbi go Pswhuka. Zvalezvo Nungungulu i maha cokari. I rurisa mhinga ya refu leyi yi nga mu rangela a yi yisa le ndzhako, yi ya yima laha cikari ka n’wina ni vaGibhite. Makunu vona va kumeka lomu munyameni, kanilezvi seno mu nga kona Nungungulu i maha cihlamaliso ku ya hi ku phanjalala! Zvonake, u wona Mosi na a tlakusa woko aba mati ya bimbi, ku sangula kuba moya wa hombe wuta hi mutsuwuka-gambo, a mati ma guma ma avanyeka hi laha cikari ku sala ndlela. Wena, ni va ngango wa wena, ni zvihari zva wena ni vanhu vontlhe makunu mu famba hi laha ka misava yo woma ya bimbi na mu xaxametilwe khwatsi. U tlhela u hlamala hi lezvi a misava yi kalako yi nga hi na madhaka ni lezvi yi kalako yi nga ritimuki. Niku ka fambeka hakuva a ku phovomeli. Kota wuyelo ga kona, hambu lava vo kala va nga hakisi vaza va chikela khwatsi ka tlhelo legi gin’wani ga bimbi.

¹⁴ Gondza Eksodhusi 14:23, 26-30. Laha ku mahekako zvontlhe lezvo, Faro, a munhu wa matshandza ni wupumbu i sangula ku mu landza hi le ndzhako. Zvalezvo, Mosi i tlakusa kambe a woko aba mati ya bimbi, a mati lawa ma nga hi lomu matlhelweni ma wuya ma ta khubhunyeta Faro ni masochwa yakwe. Ne mun’we wabye a nga ponangi! — Eksodhusi 15:8-10.

15. A matimu lawa ma hi gondzisa yini hi Jehovha?

¹⁵ A matimu lawa ma hi gondzisa zvin’wani hi Jehovha. Yena i Nungungulu wa ku xaxameta, niku a tshamela lego gi hi maha hi tizwa na hi hlayisekile. (1 Va Le Korinte 14:33) A ku fana ni murisi loyi a randzako tiyivhu takwe a tlhela a ti risa, Jehovha i kombisa kukhatala hi vanhu vakwe hi tindlela ti wonekako. Wa va vhikela ka valala vabye. Lezvo zva hi tiyisa zvi tlhela zvi hi chavelela nguvhu kota lezvi hi yako hi tshinela magumo ya tiko legi. — Mavingu 1:33.

16. Hi nga vhunekisa kuyini hi ku ehleketa lezvi Jehovha a nga va ponisisa zvona vaIzrayeli?

¹⁶ Inyamutlha konawu, Jehovha wa kombisa kukhatala hi vanhu vakwe vontlhe. I va vhuna ku hlayisa wunghana gabye naye a tlhela a va vhikela ka valala vabye. Niku i ta simama ku maha lezvo cikhatini ca kuxaniseka ka hombe loku ku nga laha nyongeni. (Kuvhululelwa 7:9, 10) Hikwalaho a vanhu va Nungungulu — a vanana ni va hombe, vo hanya khwatsi ni lava vo limala — va nga ta chava nchumu kutani ku rurumela kuxanisekeni ka hombe.b (Wona tlhamuselo wa lahasi.) Hi lisine va ta alakanya magezu ya Jesu yaku: ‘Ololokani mu tlakusa a tihloko ta n’wina, hakuva a kutirulwa ka n’wina ku tshinele.’ (Luka 21:28) Hambu ka cikhati leci a vanhu va Nungungulu va to vhukelwa hi Goge, ku nga ntlawa wa mifumo wu nga ni ntamu wo hundza lowu wa Faro, vona va nga ta kanakana ku Jehovha i ta va vhikela. (Ezekiyeli 38:2, 14-16) Hikuyini? Hi lezvaku va zvi tiva ku Jehovha a nga cici. I ta tlhela a zvi kombisa kambe ku yena Mutlhatlhisi wa lirandzo ni wo khatala wa vanhu vakwe. — Isaya 26:3, 20.

17. a) Hi nga vhunekisa kuyini hi ku gondza matimu ya Bhibhiliya ma wulawulako hi lezvi Jehovha a kombisisako zvona kukhatala hi vanhu vakwe? b) Zvini hi to wulawula hi zvona ka ndzima yi landzelako?

¹⁷ Ka ndzima leyi, hi wonile lezvi Jehovha a kombisisako zvona kukhatala ni wunene, laha a rangelako, niku ponisa vanhu vakwe. Laha u ehleketako hi matimu yo kota lawa, ti karatele ku gondza zva zviswa hi Jehovha hi ku zama ku pola zvin’wani zva ku u wa nga se zvi tiva. Laha u yaku u gondza zvin’wani hi matshamela ya Jehovha, a lirandzo la wena hi yena ni kukholwa ka wena zvi taya zvi tiya. Ka ndzima yi landzelako, hi ta wulawula hi lezvi hi nga mu pimanyisisako zvona Jehovha mhakeni ya ku kombisa kukhatala hi va laha ngangweni wa hina, lomu bandleni, ni ntirweni wa kuchumayela.