U nga pimanyisi kupima ka tiko legi

1, 2. a) Jesu i hlamulisile kuyini a cikhati leci Pedro a nga mu byela ku: “Hosi, u nga alakanyi lezvo”? (Wona mufota laha hehla.) b) Hikuyini Jesu a nga hlamulisa lezvo?

KA KHATI go kari, Jesu i no byela vapizani vakwe lezvaku na ku nga hi kale i wa ta xaniseka a guma afa. Va no karateka nguvhu, hakuva va wa pimisa ku Jesu i ta tlhelisela mufumo ka Izrayeli ka cikhati leco. Pedro i no guma a rangelela aku: “Hosi, u nga alakanyi lezvo. A zvilo lezvo zvi nga ta tshuka zvi maheka ka wena.” Kanilezvi Jesu i no fularela Pedro aku: “Suka ka mina, Sathani! U cikhunguvanyiso ka mina, hakuva a maalakanyo ya wena a hi ya Nungungulu kanilezvi ya vanhu.” — Matewu 16:21-23; Mitiro 1:6.

² Hi ku wula lezvo, Jesu i kombile zvi ku dlunya lezvaku a kupima ka Jehovha ku hambene ni loku ka tiko legi gi fumelwako hi Sathani. (1 Johani 5:19) Pedro i kucile Jesu lezvaku ava ni mawonela ya ku ti kokela gakwe lawa a votala va nga nawo tikweni legi. Kanilezvi Jesu i wa zvi tiva ku Jehovha i lava ku a ti longisela lezvi zvi nga hi kusuhani ni ku mu humelela — ku nga tixanisa ni kufa. A hlamulo wa Jesu wu kombile zvi dlunyateka lezvaku i wa hi ni kupima ko fana ni loku ka Jehovha a tlhela a ala kupima ka tiko hi kumbhelela.

3. Hikuyini zvi karatako ku pimanyisa kupima ka Jehovha kanilezvi zvi nga karati ku pimanyisa loku ka tiko?

³ Hina ke? Hi pimisa ku fana na Jehovha kutani a ku fana ni tiko? Kota maKristu, hi ti karatela ku zvontlhe hi zvi mahako zvi tsakisa Nungungulu. Kanilezvi ahati a mapimisela ya hina ke? Ha ti karatela ku pimisa a ku fana na Jehovha, lezvi zvi wulako ku, ha wona zvilo hi mawonela yakwe ke? Lezvo zvi lava ku ti karata ka hombe. Hambulezvo, zva olova nguvhu a ku pimisa a ku fana ni vanhu va tiko legi, hakuva a moya wa tiko wu kona kontlhe. (Va Le Efesusi 2:2) A ku hundza lezvo, a vanhu tikweni legi va tolovela ku ti kokela gabye basi niku hi nga tshuka hi ringwa ku pimisisa zvezvo hinawu. Hi lisine, zva karata ku pimanyisa kupima ka Jehovha. Kanilezvi a ku pimanyisa kupima ka vanhu va tiko a zvi karati ne ni ku tsongwani.

4. a) Ku ta humelela yini loku hi tsika kupima ka tiko ku hi thapela? b) Hi ta gondza yini ka ndzima leyi?

⁴ Loku ho tsika ku pima ka tiko ku hi thapela, hi tava ni moya wa ku ti kokela ga hina hi tlhela hi lava ku gema hi hoce lezvi zvi nga zvi nene ni lezvi zvi bihileko. (Marku 7:21, 22) Maku zva lisima a ku hi gondza kuva ni “maalakanyo ya Nungungulu”, na ku nga hi “ya vanhu”. A ndzima leyi yi ta hi vhuna ku maha lezvo. Hi ta wulawula hi zvigelo zvi kombako ku hikuyini a ku wona zvilo hi mawonela ya Jehovha zvi kalako zvi nga hi mahi tikhumbi, kanilezvi zvi hi vhunako. Hi ta tlhela hi wulawula hi lezvi hi nga mahako kasi hi nga pimanyisi a kupima ka tiko legi. Ka ndzima yi landzelako, hi ta gondza lezvi hi nga mahako kasi hi tiva mawonela ya Jehovha ka zvilo zvo kari hi tlhela hi pimanyisa mawonela yakwe.

A KU PIMANYISA KUPIMA KA JEHOVHA ZVA HI VHUNA

5. Hikuyini a vokari va kalako va nga zvi lavi ku pimanyisa a pimisela ga mun’wani?

⁵ A vokari a va zvi lavi ku pimanyisa a pimisela ga mun’wani. Va ti byela lezvi: “A ndzi lavi kuzwa hi munhu.” Zvi wonekisa ku khwatsi va lava ku ti mahela zviboho hi voce niku va alakanya ku va na ni fanelo ya ku maha lezvo. A va lavi ku gadhiwa hi munhu kutani ku kurumetwa ku pimanyisa van’wani.a (Wona tlhamuselo wa lahasi.)

6. a) Kutlhatlheka muni loku Jehovha a hi nyikako? b) Xana a kutlhatlheka loko a ku na mbhingano?

⁶ A ya ma nene hi ku loku hi vhumela kupima ka Jehovha, hi nga ha simama hiva ni mawonela ya hina. Va Le Korinte va wumbiri 3:17 i li: “Laha ku nga ni moya wa Jehovha ku na ni kutlhatlheka.” A ka Jehovha hi tlhatlhekile; a nga hi kurumeti kuva ni wumunhu legi hi kalako hi nga gi lavi. Hi nga hlawula lezvi zvi hi tsakisako ni lezvi hi zvi lavako nguvhu. Jehovha i hi mahisile zvezvo. Kanilezvi lezvo a zvi wuli ku a kutlhatlheka ka hina a ku na mbhingano. (Lera 1 Pedro 2:16.) Jehovha i lava ku hi rangelwa hi Mhaka yakwe loku hi lava ku tiva zva zvi nene ni zvo biha. Xana lezvo zvo hi maha tikhumbi, kutani zva hi vhuna ke?

7, 8. A ku wona zvilo hi mawonela ya Jehovha zvi hi maha tikhumbi ke? Nyika cikombiso.

⁷ Hi nga ha zvi fananisa hi ndlela leyi: Hi tolovelo, a vapswali va zama ku gondzisa vana vabye a mahanyela ya ma nene. Va nga ha va gondzisa kuva vanhu vo tsumbeka, vo randza ku tira, ni vo khatala hi van’wani. Lezvo a zvi va mahi tikhumbi. Kanilezvi, a vapswali vo longiselela vana vabye lezvaku zvi va fambela khwatsi wutomini gabye loku va ta kula. Loku va nga ha tshami ni vapswali vabye, makunu va tava va tlhatlhekile ku ti mahela zviboho hi voce. Loku va hlawula kuva ni mahanyela ma nene lawa va gondzisilweko hi vapswali vabye, zva koteka ku va maha zviboho zva zvi nene va tlhela va potsa kukarateka, zvikarato zvo tala, ni ku ti laya.

⁸ A ku fana ni mupswali wa mu nene, Jehovha i lava ku a vana vakwe vava ni wutomi go tsakisa hi laha zvi kotekako hi kona. (Isaya 48:17, 18) Hikwalaho, i hi gondzisa matshinya ya milayo xungetano hi mahanyela ma nene ni lezvi hi faneleko ku hanyisa zvona ni van’wani. I hi kuca lezvaku hi gondza ku wona zvilo hi mawonela yakwe hi tlhela hi hanya hi zvona. Lezvo a zvi hi mahi tikhumbi. Wutshan’wini ga lezvo, zvi hi maha hi tlhariha zvi tlhela zvi hi vhuna ku maha zviboho zva zvi nene. (Lisimu 92:5; Mavingu 2:1-5; Isaya 55:9) Hi nga simama hiva ni mawonela ya hina, hambulezvo hi ta maha zviboho zvi to hi nyika litsako. (Lisimu 1:2, 3) Loku hiva ni kupima ka Jehovha, hi vhuneka hi tindlela to tala!

A KUPIMA KA JEHOVHA KU HUNDZA KUPIMA KA TIKO

9, 10. Zvini zvi kombako ku a kupima ka Jehovha ku hundza kupima ka tiko?

⁹ A cin’wani ci hi mahako hi zvi lava nguvhu a ku pimanyisa kupima ka Jehovha hi lezvaku a kupima kakwe ku hundza loku ka tiko. A tiko ga nyika mawonela xungetano hi mahanyela ya ma nene, ndlela yo kuma litsako ngangweni, ni lezvi hi nga mahako kasi zvi hi fambela khwatsi mitirweni ya hina, ni zvin’wani. Kanilezvi a kutala ka mawonela lawo malwa ni lawa ya Jehovha. Hi cikombiso, a tiko gi kuca vanhu lezvaku va hlongolisela lezvi va zvi lavako basi ni lezvaku va wona wubhayi kota nchumu wu nga bihangiko. Ka zvikhati zvo kari gi nyika mawonela ya ku loku a nuna ni sati va hi ni zvikarato, va nga kuma litsako loku va hambana kutani ku tsikana, hambu loku a zvikarato lezvo zvi hi zva zvi tsongwani. A wusungukati lego gilwa ni lezvi a Bhibhiliya gi zvi gondzisako. Kanilezvi, ku ngava lezvaku a wusungukati ga tiko ga vhuna nguvhu inyamutlha a ku hundza legi ga Bhibhiliya ke?

¹⁰ Jesu i te: “A wutlhari gi kombisa kululama hi mitiro ya gona.” (Matewu 11:19) Hambu lezvi a tiko gi andzileko nguvhu hi tekinolojiya, a gi se zvi kota ku lulamisa zvikarato zva hombe lezvi zvi hi tsonako litsako, zvo kota tiyimpi, cihlawulela ca hlonge, ni wugevenga. Ahandle ka lezvo, a tiko gi wona wubhayi kota nchumu wu kalako wu nga bihangi. Kanilezvi a vanhu vo tala va wula lezvaku lezvo zvi hohlota mingango, zvi vanga mababyi, ni mihandzu yin’wani yo bava. Ahati wusungukati ga Jehovha ke? A maKristu ma nga ni mawonela ya Jehovha ma na ni mingango yo tsaka, ma potsa mababyi, niku ma na ni kuzwanana ka hombe ni vamakabye vabye va nga misaveni yontlhe. (Isaya 2:4; Mitiro 10:34, 35; 1 Va Le Korinte 6:9-11) Lezvo zvi dlunyatisa khwatsi lezvaku a kupima ka Jehovha ku hundza kupima ka tiko.

11. Himani a nga rangela kupima ka Mosi, niku give gihi wuyelo ga kona?

¹¹ A malandza yo tsumbeka ya Jehovha cikhatini ci hundzileko ma wa zvi tiva ku a kupima ka Jehovha ku hundza loku ka tiko. Hi cikombiso, hambu lezvi Mosi a nga gondzisilwe “wutlhari gontlhe ga vaGibhite”, i wa zvi tiva ku a wutlhari ga lisine gita hi ka Jehovha. (Mitiro 7:22; Lisimu 90:12) Hikwalaho, i no kombela Jehovha aku: ‘Ndzi kombise tindlela ta wena.’ (Eksodhusi 33:13) Kota lezvi Mosi a nga tsika Jehovha a rangela kupima kakwe, i mu tirisile hi ndlela yo hlamalisa kasi a tatisa makungo Yakwe. I tlhelile a mu vitana ku wanuna wa kukholwa ka hombe. — Mahebheru 11:24-27.

12. Pawule i wa mahisa kuyini a zviboho zvakwe?

¹² Mupostoli Pawule i wa tiva, i wa gondzile nguvhu, niku i wa wulawula tirimi timbiri hi wutsongwani ga kona. (Mitiro 5:34; 21:37, 39; 22:2, 3) Hambulezvo, i wa nga tirisi wutlhari ga tiko, i wa maha zviboho zvakwe hi ku tirisa a Mhaka ya Nungungulu. (Lera Mitiro 17:2; 1 Va Le Korinte 2:6, 7, 13.) Kota wuyelo ga kona, i wu mahile khwatsi a ntiro wakwe wa kuchumayela niku i wa rindzela hi mahlo yo pswhuka a ku kuma makatekwa ya pindzukelwa. — 2 Timote 4:8.

13. Himani a faneleko ku chukwatisa kupima ka hina kasi hi wona zvilo hi mawonela ya Jehovha?

¹³ Zvi la su dlunya ku a kupima ka Nungungulu ku hundza loku ka tiko. Loku hi landzela matshinya ya milayo ya Nungungulu, hi ta tsaka zva lisine zvi tlhela zvi hi fambela khwatsi. Kanilezvi Jehovha a nga hi kurumeti ku hi pimanyisa kupima kakwe. A “nandza go tsumbeka ni go tlhariha” a gi gadhi kupima ka hina, ne hambu madhota. (Matewu 24:45; 2 Va Le Korinte 1:24) Hikwalaho, a mun’we ni mun’wani wa hina hi yena a faneleko ku chukwatisa kupima kakwe hi yece kasi a wona zvilo hi mawonela ya Jehovha. Hi nga zvi mahisa kuyini?

U NGA PIMANYISI TIKO LEGI

14, 15. a) Zvini hi faneleko ku tshamela ku ehleketa hi zvona kasi hi pimanyisa kupima ka Jehovha ? b) Hikuyini hi nga faneliko ku tsika mawonela ya tiko ma nghena ka mapimo ya hina? Nyika cikombiso.

¹⁴ Va Le Roma 12:2 i li: “Tsikani ku pimanyisa a mahanyela ya tiko legi, kanilezvi hundzuluswani muva ni kupima kuswa, kasi mu tiva a kurandza ka Nungungulu, loku ka ku nene, ku amukelekako, ni ku mbheleleko.” A mutsalo lowu wu hi gondzisa lezvaku kani a zvilo hi wa zvi wona hi ndlela muni na hi nga se gondza lisine, hi nga cica maalakanyo ya hina ma fana nguvhu ni lawa ya Nungungulu. Hambu lezvi ku nga ku lezvi hi nga pswaliswa zvona ni lezvi hi nga zvi hanya wutomini ga hina zvi wumbile wumunhu ga hina hi ndlela yo kari, a kupima ka hina ku nga simama ku cica. Ku ta cica futsi na ku yelana nguvhu ni lezvi hi hlawulako ku tshamela ku zvi pimisa. Loku hi ehleketa hi kupima ka Jehovha, zvi ta hi vhuna ku zvi wona khwatsi ku contlhe cikhati a mawonela yakwe hi wona ya ma nene. Loku hi maha lezvo, hi ta zvi lava nguvhu a ku wona zvilo hi mawonela yakwe.

¹⁵ Kanilezvi kasi hi toloveta kupima ka hina lezvaku hi pimanyisa Jehovha, hi fanele ku ‘tsika ku pimanyisa a mahanyela ya tiko legi’. Lezvo zvi wula ku hi fanele ku nga sixtiri, hi nga leri, ne hi nga ingiseli ni cihi ci lwako ni kupima ka Nungungulu. Kasi ku zwisisa a lisima la ku maha lezvo, ehleketa hi zvakuga. Lava va lavako ku potsa zvibabyababyani, va nga ha tolovela kuga zvakuga zva zvi nene. Hambulezvo, a kutikarata kabye ku nge va vhuni nchumu loku va tlhela va tshamela kuga zvakuga zvo kala zvi nga hi zvi nene! Hi kufanana, hambu ho ti karata hi zama ku tiva kupima ka Jehovha, zvi nga ta hi vhuna nchumu loku hi tsika mawonela ya tiko ma nghena ka mapimo ya hina.

16. Zvini hi faneleko ku ti vhikela ka zvona?

¹⁶ Hi nga zvi kota ku potsa kupima ka tiko hi ku mbhelela ke? Ahihi. Hi tazwa mawonela yo kari ya tiko hakuva hi hanya tikweni legi. (1 Va Le Korinte 5:9, 10) Hambu loku hi hi kuchumayeleni, hi tazwa vanhu na va wula mawonela ya hava ni tigondzo ta mawunwa. Kanilezvi, hambu lezvi ku nga ku a hi nge zvi koti ku potsa mawonela ya hava hi kumbhelela, a hi faneli ku tshama hi ku ehleketa hi wona kutani ku ma vhumela. A ku fana na Jesu, hi fanele ku tekela ku ala maalakanyo lawa Sathani a lavako ku hiva nawo. Hi nga ti vhikela hi kuva hi nga zvi sukeli hi ti aneka laha ku nga ni mawonela ni kupima ka tiko. — Lera Mavingu 4:23.

17. Hi nga potsisa kuyini ku halahala hi ti aneka ka mawonela ya tiko?

¹⁷ Hi cikombiso, hi fanele ku hlawula khwatsi a vanghana va hina. A Bhibhiliya gi hi tlharihisa lezvaku loku hi maha wunghana ga hombe ni vanhu va nga tireliko Jehovha, hi ta sangula ku pimanyisa mapimisela yabye. (Mavingu 13:20; 1 Va Le Korinte 15:12, 32, 33) Hi fanele ku hlawula khwatsi a zvihungato zva hina kambe. Loku hi potsa zvihungato zvi vhuvhumisako tihanyi, wubhayi, ni gondzo ya evholusawu, hi vhikela maalakanyo ya hina lezvaku ma nga chakiswi hi mawonela ma ‘vhalelako a ku tiva Nungungulu’. — 2 Va Le Korinte 10:5.

18, 19. a) Hikuyini hi faneleko ku ti wonela ka mawonela ya tiko lawa ma vhuvhumiswako hi tindlela ti nga hiko to kongoma? b) Zviwutiso muni hi faneleko ku ti wutisa, niku hikuyini?

¹⁸ A cin’wani kambe, hi fanele ku tiva mawonela ya tiko lawa ma nga tekeliko ku dlunyateka khwatsi. Hi cikombiso, a mahungu yo kari ma haxiwa hi ndlela ya ku kombisa ku yimelela mawonela yo kari ya politika. A man’wani ma vhuvhumisa mixuvo ni zvimaho lezvi a tiko gi zvi nyikako lisima. A mafilmi ni mabhuku yo kari ma vhuvhumisa mawonela ya ku: “Rangisa ga wena” ni ku “rangisa ngango.” Ma tlhela ma zvi mahisa ku khwatsi a mawonela lawo ma nene, niku ma tsakisa. Hambulezvo, a mawonela lawo ma chipisa wusungukati ga Bhibhiliya gi kombako lezvaku hina ni mingango ya hina hi ta kuma litsako loku hi randza Jehovha a ku hundza zvontlhe. (Matewu 22:36-39) Ahandle ka lezvo, a zvitoriya zvin’wani zvi mahelwako vanana, hambu lezvi ku nga ku kuzvilava a kutala ka zvona a zvi bihangi, zvi nga tshuka zvi maha ku a vanana va tsaka hi mahanyela yo biha.

¹⁹ Lezvo a zvi wuli ku zvi bihile ku ti buza hi zvihungato zva zvi nene. Kanilezvi hi fanele ku ti wutisa lezvi: ‘Ndza zvi kota ku pola mawonela ya tiko, hambu loku ma nga vhuvhumiswi hi ku kongoma ke? Ndza ti vhikela mina ni vana va mina lezvaku hi nga sixtiri longoloko wo kari wa televhizawu kutani ku lera mahungu ma kalako ma nga hi ma nene ke? Ndza vhuna vana va mina lezvaku vava ni mawonela ya Jehovha kasi va nga thapelwi hi mawonela ya tiko ka lezvi va zvi zwako ni ku zvi wona ke?’ Loku hi tiva kuhambana ku nga kona cikari ka kupima ka Nungungulu ni loku ka tiko, hi ta potsa ku “pimanyisa a mahanyela ya tiko legi”.

ZVEZVI U PIMANYISA MANI?

20. Lezvi hi zvi pimanyisako zvi yelana ni yini?

²⁰ Hi fanele ku tiva lezvaku a mahungu mata hi matlhelo mambiri basi — ku nga ka Jehovha ni ka Sathani ni tiko gakwe. Maku, u pimanyisa mani? A hlamulo wa kona wu yelana ni loyi u kolako ka yena mahungu. Loku hi vhumela mawonela ya tiko, lezvi hi zvi pimisako ni lezvi hi zvi mahako zvi ta fana ni zva tiko legi, hi sangula ku ti kokela ga hina basi. Hikwalaho, zva lisima nguvhu a ku hi hlawula khwatsi lezvi hi sixtirako, lezvi hi lerako, lezvi hi ingiselako, ni lezvi hi zvi pimisako.

21. Hi ta gondza yini ka ndzima yi landzelako?

²¹ Ka ndzima leyi hi gondzile lezvaku kasi hiva ni kupima ka Jehovha, hi fanele ku ti wonela ka mawonela ya tiko legi. Zvi lava ku tlhela hi ehleketa hi mawonela yakwe. Loku hi maha lezvo, a kupima ka hina ku ta fana nguvhu ni loku ka Jehovha. Ka ndzima yi landzelako, hi ta gondza hi tiva ku hi nga zvi mahisa kuyini lezvo.