“Xava lisine, u nga li xavisi”

1, 2. a) Cini ci nga ca lisima nguvhu wutomini ga wena? b) Lisine muni hi li nyikako nguvhu lisima, niku hikuyini? (Wona mifota laha hehla.)

CINI ci nga ca lisima nguvhu wutomini ga wena? Kota vanhu va Jehovha, a nchumu wa lisima nguvhu lowu hi nga nawo wunghana ga hina naye. Hi nga ta tshuka hi cicisa wunghana lego hi nchumu wun’wani. Ahandle ka lezvo, a lisine la Bhibhiliya lonawu hi li nyika lisima hakuva hi lona li hi vhunako kuva vanghana va Jehovha. — Va Le Kolosi 1:9, 10.

² Jehovha Mugondzisi wa hina wa Hombe, loyi a hi gondzisako zvilo zvo tala zvi yelanako ni lisine la lisima li nga lomu ka Mhaka yakwe, a Bhibhiliya. I hi gondzisa lisima la vito gakwe a tlhela a hi byela matshamela yakwe ya ma nene. I hi byela lezvaku wa hi randza nguvhu laha ka kuza a nyikela N’wana wakwe wo randzeka hi kota ya hina. Jehovha i hi gondzisa xungetano hi Mufumo wa wuMesiya. I hi tsumbisa ku hanya kala kupindzuka cikhatini ci tako — a vatotilweko va ta hanya le tilweni, lava va “tiyivhu tin’wani” va ta hanya Paradhiseni laha misaveni. (Johani 10:16) Jehovha i hi gondzisa lezvi hi faneleko ku hanyisa zvona. Hi wona lisine lelo kota tshomba ya lisima hakuva li hi vhuna ku hi tshinela ka Muvangi wa hina ni ku hi vhuna ku hanyela co ci tiva.

3. Jehovha wa lava mali kasi hi gondza lisine ke?

³ Jehovha i Nungungulu wo hana. I hanile nguvhu laha ka kuza a nyikela N’wana wakwe hi kota ya hina. Loku a wona lezvaku a wokari i lomu ko lavetela lisine, i mu vhuna ku li kuma. A nga ta tshuka a lava ku hi hakhela mali kasi hi gondza lisine. Ka khati go kari, a wanuna wa ku hi Simoni i no humesa mali a lava ku nyika mupostoli Pedro kasi a zvi kota ku va nyika moya wo basa a van’wani. Pedro i no mu tlhamusela lezvaku lezvi a nga zvi pimisa zvi bihile, a guma aku: “A mali ya wena yi wa love zvin’we na wena, hakuva u alakanyile lezvaku u nga xava cinyikiwo ca Nungungulu hi mali.” (Mitiro 8:18-20) Maku, zvi wula yini ku “xava lisine”?

ZVI WULA YINI KU “XAVA LISINE”?

4. Zvini hi to gondza ka ndzima leyi xungetano hi lisine?

⁴ Lera Mavingu 23:23. Kasi hi gondza lisine la Bhibhiliya zvi lava ku hi ti karata. Zvi lava ku hi tsika zvin’wani. Loku hi ‘xavile lisine’ hi fanele ku ti wonela kasi hi nga tshuki hi li “xavisa” — zvi wulako ku li gondza hi guma hi li tsika. Maku, hi li “xavisa” kuyini a lisine la Bhibhiliya? Kona i mali muni? A mihlamulo ya zviwutiso lezvi yi ta hi vhuna ku li nyika nguvhu lisima a lisine yi tlhela yi hi vhuna ku ti yimisela nguvhu a ku nga tshuki hi li tsika. Hi ta zwisisa ku hikuyini a lisine li tako hi ka Jehovha li nga la lisima nguvhu a ku hundza zvontlhe.

5, 6. a) Hi nga li xavisa kuyini lisine na hi nga hi na mali? Tlhamusela hi mufananiso. b) A lisine li hi vhunisa kuyini?

⁵ Phela loku vaku a nchumu wo kari mahala a zvi wuli ku u to wu kuma na u nga ti karatangi. A gezu ga ciHebheru gi hundzuluselweko ku ku “xava” ka Mavingu 23:23, gi nga ha wula “ku kuma” kambe. A magezu lawa ya mambiri ma komba ku a munhu wa ti karata kutani ku luza cokari kasi a kuma nchumu a wu wonako wu hi wa lisima nguvhu. Kasi ku hi vhuna ku zwisisa lezvi hi nga li xavisako zvona lisine, a hi zvi veki laha ka ku le bazarini ku ni bhanka va phakelako mikovha mahala. Xana hi nga rindzela lezvaku a mikovha leyo yi ku halahala yita laha mezeni ya hina? Ahihi, zva ha lava ku hiya bazarini hi ya teka mikovha leyo hi wuya nayo laha kaya. Maku, hambu lezvi a mikovha leyo yi nga ya mahala, zvi lava ku hi ti karata kasi hi yi kuma. Hi kufanana, kasi hi gondza lisine a zvi lavi mali. Hambulezvo, zvi lava ku hi ti karata ni ku ti tsona zvokari.

⁶ Lera Isaya 55:1-3. Lezvi Jehovha a nga wula ka mavhesi lawa zvi hi vhuna ku zwisisa ku zvi wula yini a ku “xava lisine”. Jehovha i fananisa magezu yakwe ya lisine ni mati, ni masi kutani leti, ni vhinyo. A ku fana ni lezvi a mati yo titimela ma timako tora ga munhu, a lisine leli hi gondzako la hi tangalisa. Niku a ku fana ni lezvi a leti li mahako ku a n’wanana a kula khwatsi a tlhela a tiya, a lisine la Bhibhiliya li gi tiyisa nguvhu a wunghana ga hina na Jehovha. Jehovha i tlhela a fananisa magezu yakwe ni vhinyo. Hikuyini? A Bhibhiliya gi li a vhinyo yi tsakisa mbilu ya munhu. (Lisimu 104:15) Hikwalaho, loku Jehovha a hi byela ku ‘xavani a vhinyo’, o hi byela ku loku hi landzela zvileletelo zvakwe, hi ta tsaka. (Lisimu 19:8) Jehovha i tirisa mifananiso leyo kasi ku hi vhuna ku zwisisa lezvi hi vhunekisako zvona loku hi gondza lisine hi tlhela hi hanya hi lona. Zvezvi a hi bhuleni hi ntlhanu wa zvilo lezvi kuzvilava zvi lavileko ku hi zvi tsika kasi hi xava lisine.

ZVINI U ZVI TSIKILEKO KASI U XAVA LISINE?

7, 8. a) Hikuyini zvi lavako cikhati kasi ku gondza lisine? b) Zvini lezvi a cigondzani co kari ci nga ti tsona, niku give gihi wuyelo ga kona?

⁷ Cikhati. Zvi lava cikhati kasi ku a munhu a ingisela mahungu ya Mufumo, a lera Bhibhiliya ni mabhuku ma seketelwako ka gona, a gondza Bhibhiliya ni Vakustumunyu va Jehovha, a longisela mitlhangano, ni kuya mitlhanganweni leyo. Kasi hi maha zvontlhe lezvo, hi fanele ku tirisa cikhati leci hi nga wa ta ci tirisela ku maha zvilo zvin’wani, zvo kala zvi nga hi zva lisima nguvhu. (Lera Va Le Efesusi 5:15, 16, ni tlhamuselo wa lahasi.) Zvi teka cikhati muni kasi ku gondza lisine-tshinya la Bhibhiliya? Lezvo zviya hi munhu ni munhu. A ku gondza xungetano hi wutlhari ga Jehovha, tindlela takwe, ni lezvi a zvi vangileko a zvi na magumo. (Va Le Roma 11:33) A Murindzeli wo sangula ku humesiwa (hi ciNgiza) wu fananisile lisine ni “citsangi ca citsongwani”; wu guma wuku: “U nga kumi citsangi cin’we ca lisine basi uku zvi enele. Loku a citsangi cin’we ca lisine ci wo enela, Nungungulu i wa nga ta hi gondzisa zvilo zvin’wani zvo tala lomu ka Mhaka yakwe. Hikwalaho, lavetela cin’wani, u tlhela u lavetela cin’wani, u nga karali.” Maku hi nga ha ti wutisa lezvi: ‘Ndzi gondzile zvilo zvotala ku kota kwihi xungetano hi Jehovha?’ Hambu a cikhati hi to hanya kala kupindzuka, contlhe cikhati ku tava ni zvotala zvi to lava ku hi gondza xungetano hi Jehovha. Hambulezvo, zva lisima a ku hi tirisa cikhati ca hina kasi hi gondza zvotala hi laha hi zvi kotako hi kona. Wona cikombiso ca wokari a mahileko lezvo.

⁸ Akira,a (wona tlhamuselo wa lahasi) a nga muswa wa cisati wa le Japão, i no rura aya Estados Unidos kasi a ya gondza cikola le dhoropeni ga Nova York. Ka siku go kari, i no yelwa hi phayona ga cisati laha kaya kakwe gi ya mu chumayela. Akira i wa sina a hi mukhongeli, kanilezvi i no sangula ku gondza Bhibhiliya ni makabye loye. I no tsakela nguvhu lezvi a nga zvi gondza laha ka kuza a kombela ku gondza kumbiri hi vhiki. Hambu lezvi Akira a nga khomekile nguvhu hi cikola ni ntiro wa kutihanyisa, i no tekela ku sangula kuya mitlhanganweni. I no hungula cikhati ca ku ti hungata kasi a kuma cikhati co tala ca ku gondza lisine. Lezvi Akira a nga ti karatisa zvona, zvi mu vhunile ku ya a tshinela nguvhu ka Jehovha, niku na ku nga se hundza lembe i no bhabhatiswa. Hi 2006, andzhako ka 6 wa tihweti, i no teka wuphayona niku wa ha phayona ni zvezvi.

9, 10. a) A ku gondza lisine zvi cicisa kuyini lezvi hi ti wonisako zvona titshomba? b) Zvini lezvi a nhanyana wo kari a zvi tsikileko, niku i ti zwisisa kuyini?

⁹ Titshomba. Kasi hi gondza lisine, zvi nga ha lava ku hi tsika ntiro wo holela khwatsi tikweni legi. Hi cikombiso, Pedro na Andrewu va wa hi vakukuti va tinjhanjhi. Kanilezvi a cikhati leci Jesu a nga va ramba ku va maha vapizani vakwe, va no tsika ntiro wabye wa ku kukuta. (Matewu 4:18-20) Lezvo a zvi wuli ku loku u gondza lisine u fanele ku tsika ntiro wa wena. A munhu i fanele ku tira kasi a hlayisa ngango wakwe. (1 Timote 5:8) Kanilezvi a cikhati u gondzako lisine, a mawonela ya wena hi titshomba ma cica; u si sangula ku wona leci hakunene ci nga ca lisima wutomini. Jesu i kucile vanhu lezvaku va ‘tsika ku ti hlengeletelela titshomba laha misaveni’. Kanilezvi, va ti ‘hlengeletelela titshomba le tilweni’. (Matewu 6:19, 20) Hi zvalezvo a mahileko a muswa wo kari wa ku hi Mariya.

¹⁰ Kusukela wun’wananeni Mariya i wa zvi randza nguvhu a ku bela golfe. Laha a nga hi cikola sekundariya, i no ya a bela khwatsi siku ni siku gi cako. I no zvi kota nguvhu laha ka kuza a nyikwa bolsa de estudo kasi aya univhersidhadhe. A mixuvo yakwe ku wa hi ku maha mubeli wa hombe wa golfe a tlhela ava nyatimali. I no guma a sangula ku gondza Bhibhiliya. I no zvi tsakela nguvhu lezvi a nga kari a gondza a tlhela a sangula ku hanya hi zvona. I li: “Laha ndzi nga ya ndzi zwananisa mahanyela ya mina ni matshinya ya milayo ya Bhibhiliya, ndzi no ya ndzi tsaka nguvhu.” I no wona lezvaku zvi ta mu karatela a ku veka kupima ka wunghana gakwe na Jehovha ni ka ntiro wakwe wa ku bela golfe. (Matewu 6:24) Hikwalaho i no maha ciboho ca ku tsika mixuvo yakwe ya kuva mubeli wa hombe wa golfe kasi a maha nchumu wa lisima. Inyamutlha, Mariya i phayona niku i li i na ni “litsako la hombe nguvhu, niku i hanyela co tiva.”

11. A cikhati hi gondzako lisine, ku nga humelela yini hi kuzwanana ka hina ni van’wani?

¹¹ Kuzwanana ka hina ni van’wani. A cikhati hi sangulako ku hanya hi lezvi hi gondzako lomu ka Bhibhiliya, a kuzwanana ka hina ni vanghana ni maxaka ku nga tshuka ku cica. Jesu i hi vhunile ku zwisisa cigelo ca kona a cikhati a nga khongelela vapizani vakwe aku: “Va basise hi lisine; a mhaka ya wena lisine.” (Johani 17:17; tlhamuselo wa lahasi) A ku ‘basisa’ zvi nga ha wula ku “veka hi tlhelo.” A cikhati hi sangulako ku hanya hi lisine, hi ti veka hi tlhelo tikweni legi, hakuva hi sangula ku hanya hi milayo ya Bhibhiliya. Hambu lezvi hi zamako kuva ni ku zwanana ni vanghana ni maxaka ya hina, a van’wani va nga sangula ku nga ha hi randzi a ku fana ni kale, niku a van’wani va nga ha hi vhukela hi kota ya lezvi hi zvi kholwako. Lezvo a zvi hi hlamalisi. Jesu i te: “Kunene, a valala va munhu va tava va ngango wakwe.” (Matewu 10:36) Hambulezvo Jesu i tsumbisile lezvaku kani kova ni cihi hi ci tsikileko hi kota ya lisine, hi ta kuma zvotala ku hundza lezvi hi zvi tsikileko! — Lera Marku 10:28-30.

12. Zvini lezvi a wanuna wo kari wa muJudha a zvi luzileko hi kota ya lisine?

¹² A muJudha wo kari wa ku hi Aaron i hanyile cikhati co leha na a kholwa ku zvi bihile ku kumbuka vito ga Nungungulu. Kanilezvi i wa zvi lava nguvhu a ku tiva lisine xungetano hi Nungungulu. Ka siku go kari, a Kustumunyu yo kari yi no mu komba ku loku a chela mavhogali ka maletra ya ciHebheru ya vito ga Nungungulu, zvi wa taku: “Jehovha.” Aaron i no tsaka nguvhu hi lezvi a nga zvi gondza laha ka kuza aya sinagogeni a ya hlawutela varabi! I wa pimisa lezvaku a varabi va wa ta tsaka hi ku gondza lisine xungetano hi vito ga Nungungulu. Kanilezvi a va tsakangi. Va no mu phelela va tlhela va mu papaxa. A va ngango wa Aaron vonawu va no mu vhukela. Kanilezvi, lezvo a zvi mu tsikisangi ku gondza zvin’wani hi Jehovha. Aaron i no maha Kustumunyu ya Jehovha a tlhela a mu tirela wutomini gakwe gontlhe. Hinawu hi nga rindzela ku a kuzwanana ka hina ni van’wani ku tshuka ku cica a cikhati hi gondzako lisine.

13, 14. A cikhati hi gondzako lisine zvini hi faneleko ku cica ka mapimisela ni ka mahanyela ya hina? Nyika cikombiso.

¹³ Maalakanyo ni mahanyela ma nga basangiko. A cikhati hi gondzako lisine hi tlhela hi hanya hi matshinya ya milayo ya Bhibhiliya, hi fanele ku ti yimisela ku cica mapimisela ya hina ni mahanyela ya hina. Mupostoli Pedro i tsalile lezvi: “Kota vana va ingisako, tsikani ku landzela a kunavela ka n’wina ka kale loku mu nga hi nako na mu nga se tiva nchumu hi Nungungulu.” I no tlhavinyeta aku: “Basani mahanyeleni ya n’wina wontlhe.” (1 Pedro 1:14, 15) Le dhoropeni ga Korinte a vanhu vo tala va wa hi ni mahanyela yo biha. Lava va nga hanya leyo va wa fanele ku cica zva hombe kasi Jehovha a va wona va hi vanhu va basileko. (1 Va Le Korinte 6:9-11) Ni nyamutlha, a vanhu vo tala va cica zva hombe a cikhati va gondzako lisine. Pedro i tlhamusele mhaka leyi laha a ngaku: “Ci enele a cikhati leci mu nga maha a kurandza ka vamatiko, laha mu nga kari mu famba mahanyeleni ya tingana, ni kunaveleni ko biha, ni wudhakweni, ni ka tifesta ta vhilinganya, ni mabyaleni, ni manyaleni ya ku khozela a zvifananiso.” — 1 Pedro 4:3.

¹⁴ A wanuna wo kari wa ku hi Devynn ni sati wakwe Jasmine, va wa hi zvidakwa hi malembe yo tala. Devynn i wa hi contabilista wa mu nene nguvhu. Hambulezvo, loku a kuma ntiro i wa hatla a wu tsika hi kunwa. Jasmine i wa tiviwa nguvhu hi tiholova ni zanga. Ka siku go kari na a popilwe, i no tlhangana ni varumiwa vambiri va Vakustumunyu laha ruweni. Va no bhula naye lezvaku va mu fambisela cigondzo ca Bhibhiliya. Kanilezvi loku va yile kaya kabye ka vhiki gi nga landzela, va no ya kuma Jasmine na Devynn na va pfotlokile hi byala. Va wa nga kholwi ku a varumiwa lavayani va wa taya le kaya kabye. Ka khati gi nga landzela, a varumiwa lavo va noya kuma ku a zvilo zvi cicile. Jasmine na Devynn va wa zvi rindzela hi mahlo yo pswhuka a ku sangula ku gondza lisine la Bhibhiliya. Laha va nga kari va gondza, va no tekela ku sangula ku hanya hi lezvi va nga gondza. Na ku nga se hundza tihweti tinharu, va no tsika byala; hi ndzhako ka cikhati va tsalisa wukati gabye. A vanhu vo tala va lomu cipandzeni cabye va no wona lezvi va nga cicisa zvona, va si sangula ku gondza Bhibhiliya vonawu.

15. Zvini zvi karatako nguvhu ku zvi tsika loku hi gondzile lisine, niku hikuyini?

¹⁵ Zvihena ni mitiro yi nga mu tsakisiko Jehovha. A cin’we ca zvilo zvo karata hi faneleko ku cica wutomini ga hina ku tsika zvihena ni mitiro yi nga mu tsakisiko Jehovha. A vokari hambu loku va gondzile va tiva lezvi Jehovha a zvi wonisako zvona zvilo lezvo, zvi simama zvi va karatela ku zvi tsika. Va chava lezvi a maxaka yabye, vatiri-kuloni, kutani lezvi a vanghana va to maha. Va zvi tiva ku a kutala ka zvikhati a vanhu va womelela nguvhu ka zvihena zvo kota ku dzundza tinguluve. (Dhewuteronome 14:1) Maku, cini ci nga hi vhunako ku cica lezvi zvi lavekako? Hi nga gondza ka lava va nga zvikombiso zvi nene, lava va nga cica zvokari a cikhati va nga gondza lisine, vo kota maKristu yo sangula ya le -Efesusi.

16. Kutikarata muni loku a vokari le Efesusi va ku mahileko?

¹⁶ Le dhoropeni ga kale ga Efesusi, a wudhimoni gi wa tolovelekile nguvhu. Zvini va nga maha lava va nga kari va tirisa wudhimoni neti va ngava maKristu? A Bhibhiliya gi tlhamusela giku: “Ni vanhu vo tala va nga tirile zva wuloyi va no neha mabhuku yabye va ta ma hisa kuwoneni ka vanhu vontlhe. A mabhuku lawo ma wa ringana a 50 000 wa zvingerengere zva prata. Hikwalaho a mhaka ya Jehovha yi nova ni ntamu, yi simama ku andza ni ku hlula.” (Mitiro 19:19, 20) A maKristu lawo yo tsumbeka ma no vhumela ku luza mabhuku yabye ya dhurela ga cima, niku Jehovha i ma katekisile hi kota ya lezvo.

17. a) Zvilo muni zvi nga lavako ku hi zvi tsika hi kota ya lisine? b) Zviwutiso muni hi to hlamula ka ndzima yi landzelako?

¹⁷ Wena ke, kutikarata muni u ku mahileko kasi u gondza lisine? Hontlheni hi tirisile cikhati ca hina. A van’wani va tsikile thomo ga kuva zviganyi. Lezvi hi nga zwananisa zvona ni vokari kuzvilava zvi cicile kambe. A kutala ka hina hi cicile mapimisela ya hina ni mahanyela ya hina niku hi tsikile zvihena ni mitiro yi nga mu tsakisiko Jehovha. Hambulezvo ha tiyiseka lezvaku a lisine la Bhibhiliya li na ni lisima nguvhu ku hundza ni wihi nchumu hi wu tsikileko. A lisine la Bhibhiliya li hi vhuna ku hiva ni wunghana go tiya na Jehovha, ku nga wona nchumu wa lisima nguvhu wutomini ga hina. Phela loku u ehleketa hi makatekwa wontlhe hi nga nawo hi kota ya ku tiva lisine, a wu nge ci zwisisi cigelo ca ku a munhu a tshuka a li ‘xavisa’! Kona zvi nga tshuka zvi mahekisa kuyini zvezvo? Zvini hi nga mahako kasi hi nga mahi cihoxo leco ca hombe? A zviwutiso lezvi hi ta hlamula ka ndzima yi landzelako.