Khozela Jehova, a Hosi ya Pinzukelwa

1, 2. (a) Himani a “Hosi ya pinzukelwa,” niku hikuyini a xikhundla lexo xi mu fanelako? (Wona mufota kusanguleni ka nzima.) (b) Hikuyini a kufuma ka Jehova ku hi tshinetako kakwe?

HOSI SOBHUZA II wa le Swazilândia i lo fuma xipimo xa 61 wa malembe. A malembe lawo ma hlamalisa ka hosi ya nyama ya xikhati lexi. Khwatsi hi lezi a xikhati lexi Hosi Sobhuza a nga mbheta na a fuma xi hlamalisako, ku na ni hosi leyi a kufuma ka yona ku nga tsemariswiko hi wutomi ga vanhu go koma. Kunene, a Biblia gi wulawula hi munhu loye kota “Hosi ya pinzukelwa.” (1 Tim. 1:17) A muyimbeleli wa tisimu i tivekisa a Hosi leyi hi vito, hi ku huwelela aku: “Jehova i Hosi kala kupinzuka ni kupinzuka.” — Tis. 10:16.

² Kota lezi a kufuma ka Nungungulu ku nga gumelwiko ku hambene ni ka vanhu vontlhe. Hambulezo, a mafumela ya Jehova hi wona ma hi tshinetako kakwe. A hosi leyi yi fumeleko Israeli wa kale kuringana 40 wa malembe yi lo dumisa Nungungulu hi magezu lawa: “Nungungulu i na ni wuxinji ni tipswalo, wa nonoka ku zangara, i tele hi wunene. Jehova i yimisile a xitshamu xakwe xa wuhosi le matilweni, ni mufumo wakwe wu fumela zontlhe.” (Tis. 103:8, 19) Jehova a hi Hosi ya hina ntsena kanilezi i Dadani wa hina kambe — i Dadani wa hina wa liranzo wa le tilweni. Lezo zi vanga a ziwutiso lezi za zimbiri: Xana Jehova i Dadani hi ndlela muni? Xana Jehova i gi tirisisa kuyini a wuhosi gakwe kusukela loku ku humelele wuhluwuki le Edeni ke? A mihlamulo ya ziwutiso lezi yi ta hi kuca ku tshinela ka Jehova ni ku mu khozela hi mbilu ya hina yontlhe.

A HOSI YA PINZUKELWA YI VANGA A NGANGO WA WUAKO GONTLHE

3. Himani a xiro xo sangula xa ngango wa Jehova wa wuako gontlhe, niku hi vamani vanwani va nga vangiwa kota “vana” va Nungungulu?

³ Hi nga wona a litsako leli Jehova a vileko nalo a xikhati lexi a nga vanga a N’wana wakwe a belekilweko yece! Nungungulu a nga khomangi a matewula yakwe kota munhu wa lahasi. A ku hambana ni lezo, i lo mu ranza kota N’wana a tlhela a mu ramba lezaku a ta ti buza hi litsako la ku vanga zinwani zivangwa zo mbhelela. (Kol. 1:15-17) Lezo zi wa patsa ku vanga tingelosi ta tsanza-vahlayi. Na ti tlhamuselwa kota ‘malanza yakwe ma mahako kuranza kakwe,’ a tingelosi ti tirela Nungungulu na ti tsakile, niku yenawu wa ti dzunza hi ku ti vitana kota “vana” vakwe. A tingelosi xipanze xa ngango wa Jehova wa wuako gontlhe. — Tis. 103:20-22; Joba 38:7.

4. Zi mahisile kuyini a kuza a ngango wa Nungungulu wa wuako gontlhe wu patsa ni vanhu?

⁴ Zalezi a nga maha matilo ni misava ya xiviri, Jehova i lo anzisa a ngango wakwe wa wuako gontlhe. Anzhako ka ku longisela misava kota muti wo saseka wu nga ni matshamela ya ku ti hlayisa hi woce, Jehova i lo dayelela a mitiro yakwe ya kuvanga laha misaveni hi ku maha munhu wo sangula, Adamu, hi mufananiso Wakwe. (Gen. 1:26-28) Kota Muvangi, Jehova i wa hi ni fanelo yontlhe ya ku rinzela lezaku Adamu a mu ingisa. Kota Dadani, Jehova i lo nyika zileletelo zontlhe hi liranzo ni wunene. A zileletelo lezo zi wa nga tsoni munhu a kutlhatlheka ne ni kutsongwani. — Gonza Genesisi 2:15-17.

5. I lulamiselo muni legi Jehova a nga gi mahile kasi ku tata misava hi vana vakwe va vanhu?

⁵ A ku hambana ni tihosi ta vanhu to tala to ranza ku fuma toce, Jehova wa tsaka hi ku ma nyika wuhosi go kari a malanza yakwe, a ma khoma kota ziro zo tsumbeka za ngango wakwe. Hi xikombiso, i lo nyika Adamu a ntamu wa ku fumela a zivangwa lezi zinwani zi hanyako; i zile a mu nyika a ntiro wo karata kanilezi wo tsakisa nguvu wa ku chula mavito ka zihari. (Gen. 1:26; 2:19, 20) Nungungulu a nga vangangi a vanhu va timiliyoni vo mbhelela lezaku va hanya laha misaveni. Wutshanwini ga lezo, i zi wonile na zi hi chukwana a ku mahela Adamu a muvuni wo mbhelela — a wasati a vitwako Eva. (Gen. 2:21, 22) Anzhako ka lezo, i lo nyika patswa lowu a lungelo ga ku tata misava hi vana vabye. Ka matshamela ma nga hiko na xihoxo, a vanhu hi kutsongwani-kutsongwani ngha va tshambulutile a mimbhingano ya Paradise kala gi tata misava. Zinwe ni tingelosi le tilweni, ngha va khozele Jehova kala kupinzuka kota xipanze xa ngango wakwe wa wuako gontlhe. Hakunene, ku wa hi ni zilo zo saseka zi nga va rinzele! Hi nga wona a xikombiso lexi xa liranzo la Jehova la wudadani!

A VANA VA VAHLUWUKI VA ALA A WUHOSI GA NUNGUNGULU

6. (a) Gi sangulisile kuyini a wuhluwuki ngangweni wa Nungungulu? (b) Hikuyini a kuva ku humelele wuhluwuki zi nga wuliko lezaku Jehova a nga ha xi tivangi xo maha?

⁶ Lexi xi nga tsakisiko hi lezaku Adamu na Eva a va xalaliswangi hi kuva Jehova a hi Hosi yabye. Va lo hlawula ku lanzela a n’wana wa Nungungulu wa muhluwuki, ku nga Satani. (Gen. 3:1-6) A ku ti hambanyisa ni wuhosi ga Nungungulu zi lo neha kubayisa, kuxaniseka, ni kufa ka vona wutsumbu ni ka vana vabye. (Gen. 3:16-19; Rom. 5:12) Nungungulu a nga ha vangi ni vafumelwi vo ingisa laha misaveni. Xana lezo zi wula lezaku Nungungulu i wa nga ha zi koti ku maha nchumu, kutani ku i lo tsukula wuhosi gakwe laha misaveni ni lava va hanyako ka yona ke? Ne ni kutsongwani. I lo kombisa a ntamu wa wuhosi gakwe hi ku hlongola a wanuna ni wasati sinwini ga Edeni, a tlhela a yimisa makerubima lezaku ma gada a nyangwa ya simu kasi va nga tlheli. (Gen. 3:23, 24) Ka xikhati xalexo, Nungungulu i lo kombisa liranzo lakwe la wudadani hi ku tiyisa lezaku a kungo gakwe ga kuva ni ngango wa vana va moya vo pinyama wa wuako gontlhe zinwe ni vana va nyama gi wa ta tatiseka. I lo tsumbisa a “pswalo” lowu wu nga wa ta lovisa Satani wu tlhela wu fuvisa a tiphanja ta xionho xa Adamu. — Gonza Genesisi 3:15.

7, 8. (a) Xana a mahanyela ma wa bihile kala kwihi masikwini ya Noa? (b) Zini lezi Jehova a nga maha kasi ku basisa misava ni ku ponisa a ngango wa vanhu?

⁷ Ka mazana ya malembe lawa ma nga lanzela, a vanhu vo kari va lo hlawula ku hanya hi kutsumbeka mahlweni ka Jehova. Xikari kabye ku wa hi na Abeli na Enoki. Hambulezo, a kutala ka vanhu va lo ala Jehova kota Dadani wabye ni Hosi yabye. Kala xikhatini xa Noa, a misava yi wa “tele hi tihanyi.” (Gen. 6:11) Zi wula lezaku Jehova i wa nga ha xi tivi xo maha ka lezi zi nga humelela laha misaveni ke? Xana a matimu me yini?

⁸ Ehleketa hi matimu lawa ma wulawulako hi Noa. Jehova i lo mu nyika xithombe xa muako ni zileletelo zontlhe lezaku a aka taru ga hombe nguvu legi gi nga wa ta ponisa Noa ni ngango wakwe. Nungungulu i lo kombisa liranzo la hombe ka ngango wakwe wontlhe wa vanhu laha a nga ruma Noa lezaku ava “mukaneli wa kululama.” (2 Ped. 2:5) A mahungu lawa Noa a nga kanela, handle ko kanakana ma wa patsa ku byela vanhu lezaku va hunzuluka ni ku va tlharihisa xungetano hi kulovisa loku ku nga tshinela, kanilezi va lo ti maha ziwiri. Hi makume ya malembe, Noa ni ngango wakwe va lo hanya tikweni ga tihanyi ni ga kubiha ko tshisa. Jehova, kota Dadani wo khatala, i lo va vikela ni ku katekisa a vanhu lava vo tsumbeka va ntlhanu ni vanharu. Hi ku neha a Ntalo misaveni yontlhe, Jehova i lo kombisa a ntamu wakwe hehla ka vanhu va vahluwuki ni tingelosi to biha. Zi la su dlunya lezaku i wa zi wona zontlhe zi nga kari zi maheka niku a nga vumalangi xo maha. — Gen. 7:17-24.

WUHOSI GA JEHOVA ANZHAKO KA NTALO

9. I lungelo muni legi Jehova a nga nyika vanhu anzhako ka Ntalo?

⁹ Laha Noa ni ngango wakwe va nga jhatama misaveni yi basisilweko va tlhela va hefemula a moya wo nanziha, handle ko kanakana va lo bonga Jehova hi mbilu yontlhe hi kota ya lezi a nga va hlayisa ni ku va vikela. Zalezo Noa i lo aka alati a nyikela miphahlo kasi ku khozela Jehova. Nungungulu i lo katekisa Noa ni ngango wakwe ni ku va laya aku: “Pswalani mu anza, mu tata misava.” (Gen. 8:20–9:1) Laha kambe, a vanhu va lova ni lungelo ga ku bohana wukhozelini ni ku tata misava.

10. (a) Hi kwihi laha a vanhu va nga sangulela kona a ku hluwukela Jehova anzhako ka Ntalo niku hi ndlela muni? (b) Zini lezi Jehova a nga maha kasi a kuranza kakwe ku nga tsanzekiswi hi munhu?

¹⁰ Hambulezo, a Ntalo wa mati a wu zi kotangi ku fuvisa a kungambheleli, ni lezaku a vanhu va ha fanele ku simama valwa ni kucetelo wu nga wonekiko wa Satani ni wa tingelosi ta vahluwuki. Hi xikhanzakanya xa zalezo, a vanhu va lo tlhela va hluwukela a wuhosi ga Jehova ga gi nene. Hi xikombiso, Nimrode, a zukulu wa Noa, i lo vukela a wuhosi ga Jehova hi ndlela yiswa yo hlamalisa. Nimrode i tlhamuselwa kota “muhloti wa hombe mahlweni ka Jehova.” I lo aka madoropa ya hombe yo kota Babeli, a tlhela a ti yimisa kota hosi “le tikweni ga Xinari.” (Gen. 10:8-12) Zini lezi a Hosi ya pinzukelwa yi nga wa ta zi maha ka hosi leyi ya muhluwuki ni ka mizamo yakwe ya ku goha a kungo ga Nungungulu ga ku “tata misava” ke? Nungungulu i lo hakasa a lirimi la vanhu, a hangalasa malanza ya Nimrode “misaveni yontlhe.” Va lo famba ni wukhozeli gabye ga mawunwa ni wuhosi gabye ga ximunhu. — Gen. 11:1-9.

11. Xana Jehova i’ve wo tsumbeka ka munghana wakwe Abrahama hi ndlela muni?

¹¹ Hambu lezi a votala va nga khozela vanungungulu va mawunwa anzhako ka Ntalo, a vanhu vo kari vo tsumbeka va lo simama ku dzunza Jehova. A munwe wabye kuve Abrahama, loyi hi kota ya kuingisa, a nga tsika ku hanya mafureni doropeni gakwe ga mabeleko ga Ure, a hanya matendeni malembe yo tala. (Gen. 11:31; Maheb. 11:8, 9) Wutomini ga Abrahama ga ku hanya hi kurura-rura, a kutala ka zikhati i wa hanya xikari ka tihosi ta vanhu, leti a kutala ka tona ti nga hanya madoropeni ma bhiyelweko. Kanilezi Jehova i lo hlayisa Abrahama ni ngango wakwe. Na a ehleketa hi kuvikela ka Jehova ka wudadani, a mutsali wa tisimu i lo huwelela aku: “[Nungungulu] a nga vumelangi munhu ku va xanisa, i lo [kawuka] tihosi hi kota yabye.” (Tis. 105:13, 14) Hi kota ya kuva munhu wo tsumbeka ka munghana wakwe, Jehova i lo tsumbisa Abrahama aku: “Ni tihosi ti ta huma hi ka wena.” — Gen. 17:6; Jak. 2:23.

12. Xana Jehova i gi kombisile kuyini a wuhosi gakwe hehla ka Gipite, niku lezo zi va khumbisile kuyini a vanhu vakwe va hlawulilweko?

¹² Nungungulu i lo engeta a tsumbisa ka Isaka n’wana Abrahama na Jakobe a zukulu wakwe lezaku i wa ta va katekisa. A xitsumbiso lexo xi wa patsa a ku humesa a tihosi hi ka pswalo wabye. (Gen. 26:3-5; 35:11) Hambulezo, na va nga se pswala tihosi, a vana va Jakobe va lova tikhumbi le Gipite. Xana lezo zi wa wula ku Jehova i wa nga ta ha tatisa a xitsumbiso xakwe kutani ku i wa tsukulile a wuhosi gakwe laha misaveni? Ne! Hi xikhati xakwe xi yimisilweko, Jehova i lo kombisa a ntamu wakwe wa wunungungulu a tlhela a kombisa ntamu wa wuhosi gakwe hehla ka Faro wo nonoha nhamu. A vaIsraeli lava va nga hi tikhumbi va lo kholwa ka Jehova, niku yenawu i lo va tlhatlhisa hi ndlela yo hlamalisa Bimbini go Pswhuka. Zi te dlunya lezaku Jehova i wa ha hi Hosi ya Hombe Wuakweni Gontlhe, niku kota Dadani wo khatala, i lo tirisa a ntamu wakwe wa hombe kasi ku vikela vanhu vakwe. — Gonza Eksodusi 14:13, 14.

JEHOVA A MAHA HOSI YA ISRAELI

13, 14. (a) Zini lezi a vaIsraeli va nga zi yimbelela ka lisimu xungetano hi wuhosi ga Jehova? (b) Xitsumbiso muni xungetano hi wuhosi lexi Nungungulu a maheleko Davida?

¹³ Zalezo va nga tlhatlhiswa hi xihlamaliso le Gipite, a vaIsraeli va lo chula lisimu la kuhlula va dumisa Jehova. A lisimu lelo, li tsalilweko ka Eksodusi xipimo 15, li na ni magezu lawa ma kumekako ka vesi 18 yaku: “Jehova i ta fuma kala kupinzuka.” Hakunene Jehova i lova Hosi ka tiko lego ga giswa. (Deut. 33:5) Hambulezo, a vanhu a va xalaliswangi hi kuva Jehova a mahile Mufumeli wabye a nga wonekiko. Ka xipimo xa 400 wa malembe anzhako ka ku huma Gipite, va lo kombela Nungungulu lezaku a yimisa hosi ya munhu wa nyama khwatsi hi vaakelani vabye va mahedeni. (1 Sam. 8:5) Hambu lezi va mahileko lezi, Jehova i lo simama kuva Hosi, ku nga mhaka leyi yi nga woneka kufumeni ka Davida, a hosi ya nyama ya wumbiri ya Israeli.

¹⁴ Davida i lo neha a nghaxa yo basa ya xivumelwano Jerusalema. Ka xikhati lexo xo tsaka, a vaLevi va lo chula lisimu la kudumisa li nga ni magezu ya lisima, li tsalilweko ka 1 Kronekele 16:31, li nge ngalo: “Ngha va wula xikari ka matiko, vaku: Jehova wa fuma!” A wokari a nga haku, ‘Lezi Jehova a nga Hosi ya pinzukelwa, i mahisile kuyini Hosi ka xikhati lexo?’ Jehova i maha Hosi a xikhati lexi a kombisako a ntamu wa wuhosi gakwe kutani ku yimisa a hubye yo mu yimela ka xikhati xo kari kutani yo yimisana ni mhaka yo kari. A ku zwisisa lezi Jehova a mahisako zona hosi za lisima nguvu. Na Davida a nga sefa, Jehova i lo mu tsumbisa lezaku a wuhosi gakwe gi wa ta simama kala kupinzuka: “Nzi ta yimisa a n’wana wa wena a nzhako ka wena, loyi a ta nga huma xiwunwini xa wena, nzi tiyisa mufumo wakwe.” (2 Sam. 7:12, 13) A xitsumbiso lexi xungetano hi “n’wana” wa Davida xi tatisekile anzhako ka xipimo xa 1.000 wa malembe. Xi tatisekile ka mani, niku hi rini laha a nga wa ta maha Hosi ke?

JEHOVA A YIMISA A HOSI YISWA

15, 16. Hi rini laha Jesu a nga totiwa kota Hosi xikhatini xi nga hata, niku malulamiselo muni lawa Jesu a nga ma maha na a ha hi laha misaveni xungetano hi kufuma kakwe?

¹⁵ Hi 29 Nguveni ya Hina, Johani Mubapatizi i lo sangula ku xumayela lezaku a “mufumo wa tilo wu tshinele.” (Mat. 3:2) A xikhati lexi Jesu a nga bapatizwa hi Johani, Jehova i lo tota Jesu kota Messia a tsumbisilweko tlhelo Hosi ya Mufumo wa Nungungulu ka xikhati xi nga hata. Jehova i lo kombisa liranzo la wudadani ka Jesu hi magezu lawa: “Loyi hi N’wana wa mina a ranzekako, nzi xaleleko khwatsi ha yena.” — Mat. 3:17.

¹⁶ Wutirelini gakwe gontlhe, Jesu i lo dumisa a Dadani wakwe. (Joh. 17:4) I mahile lezo hi ku xumayela a Mufumo wa Nungungulu. (Luka 4:43) I zile a gonzisa valanzeli vakwe lezaku va khongelela a kuta ka Mufumo lowo. (Mat. 6:10) Kota Hosi yi Hlawulilweko, Jesu i lo byela vakaneti vakwe aku: “A mufumo wa Nungungulu wu kona xikari ka nwina.” (Luka 17:21) Hi nzhako ka xikhati, ni wusiku ga mahlweni ka kufa kakwe, Jesu i lo maha xivumelwano xa mufumo ni valanzeli vakwe. Hi ku maha loko, i lo nyika vo kari xikari ka vapizani vakwe vo tsumbeka a lungelo ga ku fuma naye Mufunweni wa Nungungulu. — Gonza Luka 22:28-30.

17. Xana Jesu i sangulile ku tirisa ntamu wakwe wa wuhosi zaneni go sangula hi ndlela muni, kanilezi i wa ha fanele ku rinzela yini?

¹⁷ Hi rini laha Jesu a nga wa ta sangula ku fuma kota Hosi ya Mufumo wa Nungungulu? I wa nga ta tekela ku fuma zalezo. Hi manziko wa kona, Jesu i lo dawa ni mumu zonake a valanzeli vakwe va hangalaka. (Joh. 16:32) Hambulezo, khwatsi hi makhati manwani ma hunzileko Jehova i wa zi wona zontlhe ni ku a nga vumalangi xo maha. Hi siku ga wunharu, i lo vuxa N’wana wakwe, niku hi siku ga Pentekosta wa 33 Nguveni ya Hina, Jesu i lo yimisa a mufumo wa moya ka bandla ga wuKristu ga vamakabye vakwe va totilweko. (Kol. 1:13) Hambu zi hi tano, Jesu i wa ha fanele ku rinzela lezaku a nyikiwa a ntamu wontlhe wa wuhosi hehla ka misava kota n’wana a tsumbisilweko. Jehova i lo byela N’wana wakwe aku: “Tshama hi le reveni ga mina ga xinene, kala nzi veka a valala va wena a kuva xikegetelo xa mikonzo ya wena.” — Tis. 110:1.

KHOZELA A HOSI YA PINZUKELWA

18, 19. Zini lezi hi susumetekako ku maha, niku hi ta gonza yini ka nzima yi lanzelako?

¹⁸ Hi makume ya mazana ya malembe, a wuhosi ga Jehova gi wa kari gi phikiziwa le tilweni ni laha misaveni. Jehova a nga zangi a tsukula a wuhosi gakwe; xontlhe xikhati wa zi wona lezi zi mahekako niku a nga vumali xo maha. Kota Dadani wa liranzo, i lo vikela ni ku hlayisa malanza yakwe yo tsumbeka yo kota Noa, Abrahama, na Davida. Xana lezo a zi hi susumeti a kuva hi ti veka hasi ka Hosi ya hina ni ku tshinela kakwe ke?

¹⁹ Kanilezi ka xikhati lexi, hi nga ha ti wutisa lezi: ‘Xana Jehova i mahile Hosi masikwini ya hina hi ndlela muni? Hi nga zi kombisa kuyini lezaku hi malanza yo tsumbeka ya Mufumo wa Jehova ni lezaku hi lava kuva vana vo mbhelela ngangweni wakwe wa wuako gontlhe ke? Kasi zi wula yini a ku khongela hiku, a wute Mufumo wa Nungungulu? A ziwutiso lezi zi ta hlamuliwa ka nzima yi lanzelako.