Hikuyini a vanhu vo kari lomu ka Biblia va kalako ku kumbukiwa hi mavito?

Ka bhuku ga Rute lomu ka Biblia, a wanuna wo kari a nga ala a wutihlamuleli gakwe mayelano ni Nayo wa Mosi i vitaniwa ntsena ku: “He sawe.” (Rute 4:1-12) Xana lezo zi komba lezaku a vanhu vontlhe lava va nga kumbukiwiko hi mavito lomu ka Biblia va no maha zo biha kutani kuva vanhu va nga vuniko nchumu ke?

Ahihi. Wona xikombiso xinwani. Kasi ku longisela a Pasika gakwe go gumesa, Jesu i rumile vapizani vakwe lezaku vaya “mutini ka munhu wo kari” kasi ku ya lulamisela lomo. (Mateu. 26:18) Xana hi nga wula lezaku a wanuna loyi a vitaniwako ku “munhu wo kari” i wa hi munhu wo biha kutani ku i wa hi wa nyalidede laha ka kuza a nga kumbukiwi hi vito ke? Ahihi. A “munhu wo kari” loyi a kumbukiwako laha, handle ko kanakana i wa hi mupinzani wa Jesu. Kota lezi laha ka matimu lawa a vito gakwe gi nga kala gi nga hi ga lisima, a nga kumbukiwangi hi gona.

A ku hunza lezo, a Biblia gi na ni mavito ya vanhu vo tala vo biha; gi na ni zikombiso kambe za vanhu vo tala vo tsumbeka va nga kala ku kumbukiwa hi mavito. Hi xikombiso, a vito ga Eva, a wasati wo sangula, ga tiviwa nguvu. Hambulezo, a kumbilukela kakwe ni kungaingisi zi mahile lezaku Adamu a onha, a nehela khombo vanhu vontlhe. (Va Le Roma 5:12) A ku hambana ni lezo, a sati wa Noa a nga kumbukiwi hi vito, kanilezi ha vuneka nguvu hi kuva a kombisisile kutinyiketela ni kuingisa a seketela nuna wakwe ntirweni wakwe wa lisima. Zi te dlunya lezaku a ku kala a nga kumbukiwangi hi vito a zi wuli ku kala a nga vuni nchumu kutani ku nga tsakelwi hi Nungungulu.

Ku na ni vanhu vanwani lomu ka Biblia va nga kumbukiwiko hi mavito lava va mahileko zilo za lisima nguvu kasi ku tatisa a kungo ga Jehova. Hi nga alakanya a nhanyana wa muIsraeli loyi a nga hi khumbi mutini wa Namani, a hosi ya maxochwa ya Siria. I lo tiya hlana a byela sati wa Namani lezaku le Israeli ku wa hi ni muprofeti wa Jehova. Lezo zi vululile ndlela ya lezaku ku maheka xihlamaliso xa hombe. (2 Tihosi 5:1-14) A nhanyana wa Jefta, a mulamuli wa ka Israeli, yenawu i nyikile xikombiso xi nene xa kukholwa. I lo vumela ku nga tekwi ni ku nga pswali vana kasi ku tatisa a xihlambanyo xa papai wakwe. (Valamuli 11:30-40) Hi kufanana, ku na ni vatsali va tisimu vo hunza 40 wa vona lava va nga kumbikiwiko hi mavito ni vaprofeti vanwani lava va tatisileko ziavelo zabye hi kutsumbeka. — 1 Tihosi 20:37-43.

Kuzilava a xikombiso xi hlamalisako nguvu ku hunza zontlhe hi lexi xa tingelosi to tsumbeka. Ku na ni mazanazana ya timiliyoni ta tingelosi, kanilezi timbiri basi ti kumbukiwako hi mavito lomu ka Biblia — Gabrieli na Mikaeli. (Danieli 7:10; Luka 1:19; Juda 9) Leti tinwani a ti kumbukiwi hi mavito lomu ka Biblia. Hi xikombiso, a ngelosi yo kari yi lo wutisiwa lezi hi Manoa, a papai wa Samsoni: “Hi wena mani vito ga wena, kasi ha fela ku ku dzunza loku zi maheka lezi u wulileko.” Yi hlamulisile kuyini? Yi te ngalo: “Hikuyini u wutisako a vito ga mina ke?” A ngelosi leyo yi lo ti koramisa, yi ala a wudzunzo legi gi faneleko ku nyikwa Nungungulu yece. — Valamuli 13:17, 18.

A Biblia a gi wuli ku hikuyini gi kumbukako mavito ya vanhu vo kari, a ya vanwani gi nga ma kumbuki. Kanilezi, hi nga gonza zotala ka vanhu lavo va tireleko Nungungulu hi kutsumbeka na va nga rinzeli ku kuma nduma kutani wudzunzo.