Watchtower LAIBURALE EYA HA MUKURA
Watchtower
LAIBURALE EYA HA MUKURA
Rutoro
  • BAIBULI
  • EBITABU
  • ENSORROKANO
  • bhs sur. 6 rup. 62-70
  • Tugenda Nkaha Obutufa?

Ekicweka kinu tikiine vidiyo yoona.

Otuganyire, haroho ekisobere kyalemesa vidiyo kutandika.

  • Tugenda Nkaha Obutufa?
  • Baibuli Etwegesa Ki?
  • Soma omu Baibuli Eyegesa
  • Emitwe Emitaito
  • Ebirukusisana na Binu
  • KIKI EKIBAHO OMUNTU OBWAFA?
  • YESU OKUFA AKAKUBAZAAHO KI?
  • HABWAKI TUFA?
  • AMANANU GATUFOORA AB’OBUGABE
  • Habwaki Tukaikura Kandi Tufa?
    Omunaara gw’Omulinzi Ogurukurangirra Obukama Bwa Yahwe (Gwa Boona)—2019
  • Bakahuliriza Setani—Biki Ebyarugiremu?
    Huliriza Ruhanga Oyomeere Ebiro Byoona
  • Kunihira Ki Habwa Abagonzebwa Abafire?
    Kunihira Ki Habwa Abagonzebwa Abafire?
  • Obwomeezi obw’Emihito Butandika
    Ekitabu Kyange eky’Enganikyo eza Baibuli
Rora Ebirukukiraho
Baibuli Etwegesa Ki?
bhs sur. 6 rup. 62-70

ESUURA EY’OMUKAAGA

Kiki Ekibaho Omuntu Obwafa?

1-3. Abantu bekaguza bikaguzo ki ebikwatiraine n’okufa, kandi ediini ezimu zibigarukamu zita?

BAIBULI eturaganiza ngu halibaho akasumi okufa obu kuliba kutakyaroho. (Okusuku’rwa 21:4) Omu Suura 5, tukarora ngu ekicunguro kikatukingurraho omugisa gw’okutunga obwomeezi obutahwaho. Baitu abantu na hati nibakyafa. (Omugambizi 9:5) Ekimu ha bikaguzo ebikuru ebitukira kwekaguza kiri, Kiki ekibaho obutufa?

2 Tuhurra nitugonza kutunga eky’okugarukamu ky’ekikaguzo kinu kukira muno obu tuba tuferiirwe omugonzebwa waitu. Nitusobora kwekaguza: ‘Agenzere nkaha? Narora ekiturukukora? N’asobora kutukonyera? Tuligaruka tumurole?’

3 Amadiini gagarukamu ebikaguzo binu omu miringo erukwahukana. Agamu geegesa ngu, abantu abarungi obu bafa bagenda omu iguru, kandi ngu ababi bagenda omu murro. Agandi gagamba ngu obwofa, ofooka mwoyo kandi oikara n’abantu baawe abafiire ira. Kandi agandi gagamba ngu hanyuma y’okufa bakucwera omusango ogw’okuzaarwa ogwakabiri, n’ogaruka omu nsi omu oli kisoro.

4. Amadiini gaina nyegesa ki emu erukusisana habikwatiraine n’okufa?

4 N’obukiraaba ngu ediini zinu zoona nizigamba ebintu ebirukwahukana, zoona ziine enyegesa emu erukusisana. Zoona nizeegesa ngu omuntu obwafa, haroho ekintu ekimurugamu kikasigara kiri kyomeezi. Ganu mananu?

KIKI EKIBAHO OMUNTU OBWAFA?

5, 6. Kiki ekitubaho obu tufa?

5 Yahwe amanyire ekitubaho obu tufa. Atugambira ngu omuntu obwafa, obwomeezi bwe buhwaho. Okufa nukwo kutaba n’obwomeezi. Omuntu obwafa, ebiteekerezo bye hamu n’omulingo arukwehurra tibyeyongera okwomeera.a Hanyuma y’okufa, omuntu aba atakyasobora kurora, kuhurra, rundi okuteekereza.

6 Omukama Sulemani akahandiika n’agamba ati ‘abafu tibamanyire kigambo nekimu.’ Abafu tibasobora kutugonza rundi kutunoba, kandi ‘tiharoho mulimo, n’obukwakuba okuhanuura, n’obukwakuba okumanya, n’obugakuba amagezi, okuzimu [omu kituuro] nambere orukugenda.’ (Soma Omugambizi 9:5, 6, 10.) Kandi, Zabuli 146:4 rugamba ngu omuntu obwafa “ebiteekerezobye” bifa.

YESU OKUFA AKAKUBAZAAHO KI?

Omusaija n’omukazi we baikaliire omu musiri nibarora ekyakyo ekirukusemeza

Yahwe akahaanga abantu nukwo baikale omu nsi ebiro byona

7. Yesu akalengesaniza okufa na ki?

7 Omunywani we Lazaro obwakaba afiire, Yesu akagambira abegeswa be ngu: “enganjani yaitu Lazaro agwijagiire.” Baitu Yesu akaba atarukumanyisa ngu Lazaro akaba ahumwire buhumura. Yesu akoongera yagamba: “Lazaro afire.” (Yohana 11:11-14) Yesu akalengesaniza okufa n’okugwijagira. Atagambe ngu Lazaro akaba agenzere omu iguru rundi ngu akaba ali n’abanyabuzaale be abaali bafiire. Kandi atagambe ngu Lazaro akaba n’abonabonesebwa omu murro rundi ngu akaba nagenda kuzaarwa ogwakabiri nk’omuntu rundi nk’ekisoro. Tinikwo y’agambire. Baitu akooleka ngu Lazaro obu yafiire akaba nasisana n’omuntu ow’agwijagiire. Ebyahandiikirwe ebindi nabyo birengesaniza okufa n’okugwijagira. Baibuli egamba ngu Sitefano akateerwa amabaale “yagwijagira” ekirukumanyisa ngu akafa. (Engeso Ezabakwenda 7:60) Omukwenda Paulo nauwe akagamba ngu Abakristaayo abamu “bakagwijagira.”—1 Abakolinso 15:6.

8. Tumanyire tuta ngu Ruhanga atahange abantu okufa?

8 Ruhanga akaba ahangire Adamu na Haawa baikaleho akasumi kake nukwo bafe? Nangwa! Yahwe akabahanga nukwo baikale omu nsi ebiro n’ebiro kandi batarukurwara. Ruhanga obwakaba nahanga abantu, akabatamu ekihika ky’okugonza kwomeera ebiro byona. (Omugambizi 3:11) Yahwe tagonza abantu okukaikura n’okufa nk’oku omuzaire atarukusobora kusemererwa habw’omwana we kukaikura n’okufa. Baitu Ruhanga obwaraaba yatuhangire kwomeera ebiro byona, habwaki tufa?

HABWAKI TUFA?

9. Habwaki ekiragiro Yahwe eki yahaire Adamu na Haawa kitarabaire kigumire?

9 Omu rugonjo rwa Adeni, Yahwe akagambira Adamu: “Ha muti gwona ogwomu rugonjo olyehoga nkokwogonza. Baitu ha muti ogwokumanya oburungi nobubi otaligulyaho. Baitu omu kiro ekyoliguliramu, mazimakwo olifa.” (Okubanza 2:9, 16, 17) Ekiragiro eki kyali kitagumire kukyorobera, kandi Yahwe akaba aine obugabe bw’okugambira Adamu na Haawa ekihikire n’ekitahikire. Kakuba bayorobiire Yahwe, bakubaire niboleka ngu niborobera obusobozi bwe. Kyakubaire nikyoleka ngu baali nibasiima byona ebyakaba abahaire.

10, 11. (a) Setani akahabisa ata Adamu na Haawa? (b) Habwaki hataroho eky’okwekwasa habw’ekibi Adamu na Haawa eki bakozere?

10 Eky’ennaku, Adamu na Haawa bakajeemera Yahwe. Setani akakaguza Haawa ati: “Nukwo Ruhanga yagambire ati mutalirya ha miti yona eyomu rugonjo?” Haawa yamugarukamu ati: “Ebyana ebyemiti eyomu rugonjo ntusobora okubiryaho: baitu ha byana ebyomuti oguli hagati omu rugonjo, Ruhanga akagamba ati Mutaligulyaho, nobukwakuba [okugukwataho] mutafa.”—Okubanza 3:1-3.

11 Setani yagamba: “Okufa timulifa: baitu Ruhanga amanyire ha kiro ekimuliguliraho amaiso ganyu nuho galiigukira, nainywe muliba nka Ruhanga okumanya ebirungi nebibi.” (Okubanza 3:4-6) Setani akaba n’agonza Haawa atekereze ngu akaba aine obusobozi bw’okwecweramu ekirungi n’ekibi. Kandi akamubiiha ngu busaho ekikaba nikigenda kumuhikaho. Setani akagambira Haawa ngu akaba atarukugenda kufa. Haawa akalya ekijuma kandi yahaho na iba. Adamu na Haawa bakaba bakimanyire ngu Yahwe akabagamba okutalya ha kijuma. Obu bacwiremu okukirya, bakaba nibacwa ekiragiro ekikaba kitagumire kworobera kandi eki bakaba nibetegereza. Obu baliire ekijuma bakoleka ngu bakaba batarukuha Ise bo ow’omu iguru ekitiinisa. Bakaba bataine ky’okwekwasa!

12. Habwaki kiri ky’okusaasa ngu Adamu na Haawa bakajeemera Yahwe?

12 Kintu ky’ennaku kurora ngu abazaire baitu ab’okubanza batahe Omuhangi waabo ekitiinisa! N’osobora kwehurra ota kakuba omutabani waawe n’omuhara waawe ab’okulize bakujeemera bakacwa ebiragiro byawe? Tiwakubihiirwe?

Adamu hanyuma y’okuhangwa

Adamu akaruga omu cuucu, kandi obuyafiire akagaruka omu cuucu

13. Yahwe akaba n’amanyisa ki obu yagambire ngu ‘omu cucu nuho oligaruka’?

13 Adamu na Haawa bakafeerwa omugisa ogw’okwomeera ebiro n’ebiro obu bajemiire Ruhanga. Yahwe akagambira Adamu: “Baitu oli cucu, kandi omu cucu [nuho] oligaruka.” (Soma Okubanza 3:19.) Eki kikaba nikimanyisa ngu Adamu yali w’okugaruka omu cuucu nk’atakahangwaga. (Okubanza 2:7) Hanyuma ya Adamu kusiisa, akafa yahweraho kimu nk’omuntu atakabahoga.

14. Habwaki tufa?

14 Kakuba Adamu na Haawa bali borobiire Ruhanga, bakubaire bakyali bomeezi na hati. Baitu obu bamujemiire, bakafooka basiisi kandi kikabarugirramu okufa. Ekibi kiri nk’oburwaire obw’amaani muno omuntu asobora kwijukura kuruga ha bazaire be. Itwena tuzaarwa n’ekibi kandi niyo nsonga habwaki tufa. (Abarumi 5:12) Baitu kinu kitabe kigendererwa kya Ruhanga. Ruhanga akaba atarukugonza abantu bafe kandi nikyo Baibuli eyetera okufa “omunyanzigwa.”—1 Abakolinso 15:26.

AMANANU GATUFOORA AB’OBUGABE

15. Kumanya amananu agarukukwata ha kufa nikisobora kutukonyera kita?

15 Amananu agarukukwata ha kufa gatukonyera okutahondera enyegesa ez’ebisuba. Baibuli etugambira ngu abafu tibahurra oburumi bwona rundi enaku. Titurukusobora kubaza n’abo kandi n’abo tibarukusobora kubaza naitwe. Titurukusobora kubakonyera. Tibarukusobora kutukora akabi koona, nahabwekyo titusemeriire kubatiina. Baitu amadiini maingi gagamba ngu abafu baine nambere bali kandi ngu nitusobora kubakonyera kakuba tuha abeebembezi b’amadiini sente. Baitu okumanya amananu kitukonyera obutahondera ebisuba ebi.

16. Amadiini maingi geegesa kisuba ki ekirukukwata h’abafu?

16 Setani akozesa amadiini ag’ebisuba okutubiiha nukwo tuteekereze ngu abafu bakyali bomeezi. Ekyokurorraho, amadiini agamu geegesa ngu haroho ekintu ekitafa ekyeyongera kwomeera. Naiwe ediini yaawe nukwo eyegesa, rundi ki ehondera Baibuli eky’eyegesa? Setani akozesa ebisuba okuhabisa abantu nukwo baleke kuhereza Yahwe.

17. Habwaki enyegesa y’okwokya abantu omu murro n’ejumisa ibara lya Yahwe?

17 Ebintu amadiini maingi ebi garukwegesa nibitinisa. Nk’ekyokurorraho, amadiini maingi geegesa ngu abantu ababi nibaija kwokebwa omu murro. Kinu kisuba ekirukusiisa ibara lya Yahwe. Tasobora kubonabonesa abantu omu mulingo nk’ogu. (Soma 1 Yohana 4:8.) N’osobora kwehurra ota kakuba orora omuzaire nayokya emikono y’omwana we omu murro? N’osobora kumutwara nk’omuntu omubi muno. Gunu nugwo mulingo Setani arukugonza turolemu Yahwe!

18. Habwaki tutasemeriire kutiina abafu?

18 Ediini ezimu zeegesa ngu omuntu obwafa, afooka mwoyo. Ediini zinu zigamba ngu tusemeriire kutamu ekitiinisa abantu abafiire habwokuba emyoyo yaabo n’esobora kufooka nganjani zaitu enungi muno rundi abanyanzigwa baitu. Abantu baingi baikiririza omu kisuba kinu. Kinu kiretereza abantu kutiina abafu n’okubaramya omu kiikaro ky’okuramya Yahwe. Ijuka ngu abafu tibarukusobora kumanya rundi kuhurra kintu kyona, nahabwekyo, titusemeriire kubatiina. Yahwe nuwe Omuhangi waitu, Ruhanga ow’amananu. Nahabwekyo, nuwe wenka ou tusemeriire kuramya.—Okusuku’rwa 4:11.

19. Kumanya amananu agarukukwata ha kufa kitukonyera kita?

19 Obutumanya amananu agarukukwata ha kufa, kitukonyera butahondera ebisuba binu. Kandi amananu ganu gatukonyera okwetegereza kurungi ebintu ebi Yahwe aturaganiize eby’arukwija kutukorra omu busumi bw’omu maiso.

20. Nitwija kwega ki omu suura erukuhonderaho?

20 Ira muno, omuheereza omu wa Ruhanga arukumanywa nka Yobu akakaguza: “Omuntu obwalifa, aligaruka okuba omwomezi?” (Yobu 14:14) Mali nikisoboka omuntu ayafiire kugaruka kuba mwomeezi? Ruhanga natuha eky’okugarukamu ekirukugarramu amaani omu Baibuli. Omu suura erukuhonderaho nitwija kurora habwaki nikigarramu amaani.

a Abantu abamu bateekereza ngu omuntu aba n’omuzimu ogumurugamu nigweyongera kwomeera hanyuma y’okufa. Kumanya ebirukukiraho ha nsonga enu, rora Ebyongiirweho, akacweka 17 hamu na 18.

EBITWEGERE

EKY’OKUBANZA: OMUNTU OBWAFA, OBWOMEEZI BWE BUHWAHO

“Abafire timanyire kigambo nekimu.”—Omugambizi 9:5

Kiki ekitubaho obu tufa?

  • Zabuli 146:3, 4; Omugambizi 9:6, 10

    Obu tufa, tuba tutakyasobora kurora, kuhurra, kandi titusobora kuteekereza.

  • Yohana 11:11-14

    Yesu akalengesaniza okufa n’okugwijagira.

EKYAKABIRI: YAHWE AKABA ATARUKUGONZA ABANTU KUFA

“Baitu ha muti ogwokumanya oburungi nobubi otaligulyaho, baitu omu kiro ekyoliguliramu, mazimakwo olifa.”—Okubanza 2:17

Habwaki tufa?

  • Okubanza 3:1-6

    Setani akabihabiiha Haawa ngu akaba atarukugenda kufa obu yakucwire ekiragiro kya Ruhanga. Adamu na Haawa obu bajemiire Ruhanga bakasiisa kandi kikabarugirramu kufa.

  • Okubanza 3:19

    Adamu obu yafiire, akaba atakyaroho.

  • Abarumi 5:12

    Ekibi kiri nk’oburwaire obw’amaani obutwaijukwire kuruga ha bazaire baitu ab’okubanza. Tuzarwa tuli basiisi kandi niyo ensonga habwaki tufa.

  • 1 Abakolinso 15:26

    Baibuli eyeta okufa omunyanzigwa.

EKYAKASATU: AMANANU AGARUKUKWATA HA KUFA GATUFOORA AB’OBUGABE

“Omuntu obwalifa aligaruka kuba omwomezi? Ebiro byona . . . nakutegeriize, Okuhikya okulekerwa kwange obukulihika.”—Yobu 14:14

Amananu agarukukwata ha kufa gatukoonyera gata kwetantara enyegesa ezitahikire?

  • 1 Yohana 4:8

    Enyegesa erukugamba ngu Ruhanga ayokya abantu omu murro ejumisa Yahwe. Tarukusobora kubonabonesa abantu omu mulingo ogu.

  • Okusuku’rwa 4:11

    Abantu baingi batiina abafu ekibaletera okubaramya omu kiikaro ky’okuramya Yahwe. Yahwe nuwe Ruhanga w’amananu kandi nuwe wenka ou tusemeriire kuramya.

    Ebitabu byʼOrutoro (1996-2023)
    Rugamu
    Taahamu
    • Rutoro
    • Gabana
    • Setingi
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ebiragiro by'Okuhondera
    • Ebiragiro Ebirukulinda Ebirukukukwataho
    • Ebirukukukwataho
    • JW.ORG
    • Taahamu
    Gabana