HADGE 52
Tigliiri wo: kol wee go mãyregemaarebe krétiyẽ maa de ruggi wo
“Naare ɓaara mo hay wo ɗaw see ɓaara lay . . . mo hay wo de deele ti fẽẽren ɓuy.”—1 TI. 3:11.
SIŊ 133 Goŋ Jeofa ti jõõ ɓo
KLUURI HADGE NOa
1. Maaga naa mo hay go de ruggi ti wããre Baa mono, naa hay joŋ diŋ mãylà?
Á NGRIS naa debaŋ ti parday maaga mbarga gẽẽ, kol go kluu mono. Gẽẽre sen joŋ na de see ɓe tu. Amaa, gẽẽge maa ti nentersen joŋ ti boŋ de see ɓe ga haseb (1 Kor. 13:11; Heb. 6:1). Maa bag jag ɗiggi sen go mono, naa de sãy baa barge de Jeofa ti kwũy. Naa de sãy nenterse ɓe maa bay ɗagn ti lay. Nenterse ɓen kay naa maa had joŋre Baa maa de wooren wo, maa had ɗeŋ joŋre wo, lan maa bag jag see naa go ti joŋre maaga à hã ra ne naa wo peel ti tayge naa wo—Jõõ. 1:5.
2. Naa da’ mayse ɓil Tĩĩgi were 1:27 là, lan naa wãã yaŋ ti mayse ɓil hadge sen la là?
2 Jeofa joŋ jar téebeere wo twar lan twãy (Jaŋ Tĩĩgi were 1:27). De bay faare, Jar twar wo de naare wo go sar sar tinoo tu. Day saara sar sar ti ɓaŋ maa tigriŋ wo pa. Sen diŋ doo maaga, Jeofa joŋ jee twar wo de naare wo maa bag jag joŋre wo wer sar sare. Diŋ wersen so ga á wo de sãy maaga saara mo had joŋre wo de ɗeŋ joŋre maaga kayge wo ra maa bag jag joŋre maa do ɓaran wo go mono (Tĩĩ. 2:18). Ɓil hadge sen là, naa ko ɗeŋ maaga mãygemanbe maa tigli joŋ maa kolge go diŋ wãy maa de ruggi ti nenterse mono. Ɓil hadge maa peeln wo mono, naa ko ge wo ni diŋ fẽn maaga hẽẽrebe maa jõõre joŋ wo lay mono.
HAD JOŊRE MAA DE WOORE MAA NI BAA WO NO
Koge see saɓlaŋ joŋre naare maa de hã ɓil doo Rebeka, Ester, lan Abigayil, kay ndo maa kolge wãy maa de ruggi ti wããre Baa. (Ko paragraf 3-4))
3-4. Mãyregemaare naa maa tigliiri da’ wo saɓlaŋ maaga saara ko see ɓaara la genlà? (Ko foton lay)
3 Bible ngaɓ naare po wo de hã ɓil ngaɓa ga hay wo da Baa, lan goŋ wo ne (ko hadge “Les femmes dans la Bible—que pouvons-nous apprendre d’elles?” ɓil jw.org). Á hay wo doo maaga verse maaga à naa hadgen sen la le ɓil ɓe wãã ne no ga á “hay wo ɗaw see ɓaara” lan “hay wo de deele ti fẽẽren ɓuy.” Lan ni pa mono, mãyregemaarebe da’ wo saɓlaŋ naare maa de ruggi ti wããre Baa maaga saara ko see ɓaara yaŋ ti tayge ɓaaran wo.
4 Mãyregemaarebe maa tigliirin wo, mayse maŋ ba jag ɓay go kiɗ naare maa de ruggi ti wããre Baa maaga nday de ko see ɓaara, lan maŋ saɓlaŋ ɓaara lay là? Ko wee joŋre ɓaara maa de wooren wo no; blam sen ni nday ɗig wee ti ɗeŋ maaga nday naa nen joŋre sen wo go lay mono. Ɓil paragraf maa glog wo lam no, naa wãã yaŋ ti joŋre maa de woore po wo swa’ ga naare maa de ruggi ti wããre Baa wo de sãy ɓaara ti mo no.
5. Wer mayse ga ferge ti gesiŋ diŋ mopo maaga daŋ go ne naare maa de ruggi ti wããre Baa wo là?
5 Ferge ti gesiŋ diŋ fẽn maa de woore ga ngaɓ go ga ndo de ruggi ti wããre Baa mono. Hayga wãy yaŋ go de ruggi ti wããre Baa no, holaŋ ɓaara joŋ yaŋ de woore de Jeofa, lan de jar lan wo lay (Jag. 4:6). Ko ba ɗa, wãy maaga da Jeofa de fer ti gesiŋ maŋ ɓen ga se see wer jag liŋgi maaga pan ɓe maa ciŋ hã ra mono (1 Kor. 11:3). Á joŋ joŋre de jag liŋgi sen ti taygeti, lan ɓi feele lay.c
6. Mãyregemaare naa maa tigliiri da’ wo mayse see Rebeka ti ɓaŋ ferge ti gesiŋ là?
6 Naa ko wee saɓlaŋ Rebeka ɗa. Á hay diŋ wãy po maa de ko re, ga nen naw ɓen ɓuy hay farge diŋ ɗiggi maa de woore wo. Se hay de ko wur wo de ɗeŋ maaga se far ra lay mono (Tĩĩ. 24:58; 27:5-17). Day, se hay hoo sug debaŋ, lan fer ti see ɓe gesiŋ debaŋ lay (Tĩĩ. 24:17, 18, 65). Hayga ndo yaŋ fer ti see ɓo gesiŋ doo Rebeka no lay no, lan ga ndo yaŋ hoo sug ti jar maaga Jeofa hã joŋre ne hara do lay no, ndo hã ge saɓlaŋ maa de woore yaŋ ne jar maa liŋ ni ɓay wo de jar maa ti tayge ɓay wo.
7. Mãyregemaare naa maa tigliiri naa wo nen ko ngar ẽgre ɓaaran go doo Ester na naage là?
7 Koge ngar ẽgre see ɓo diŋ joŋre maa de woore maa tigriŋ ga krétiyẽ maa de ruggi ti wããre Baa maa hõnla ɓuy de sãy ɓe ti. Bible wãã ga: “Koge reen nà see jar maga joŋ wo fẽẽre de ngar [ẽgre ɓaara] mono” (Jõõ. 11:2). Ester hay diŋ wãy maaga de ko ngar ẽgre see ɓe, lan hay goŋ Baa de deele lay. Wer maaga á hay ko ngar see ɓe so mono, á hay maŋ ti see ɓe ciŋ de maaga á hay kol wãy waŋ mo ga (Ester 2:10, 20, 22). Ndo ngaɓ go ga ndo de ko ngar ẽgre see ɓo diŋ de kiɗ yaŋ maa de woore do jare, lan de joŋ joŋre de ɓe lay—Tid 2:3-5.
8. Doo maaga naa da’ ɓil 1 Timote 2:9,10 ne mono, koge ngar hugli see ɓo kay mãygemanbe po ti ɓaŋ kiɗgi õõbe wo de gragge na kayge là?
8 Ester hay ngaɓ go ga se de ko ngar ẽgre see ɓe de ɗeŋ maa tigriŋ pa. Á hay gẽẽ de “deele, lan se hay koge dewoore nen jar maga kon wo mo ɓuy no”; amaa, se hay bay joŋge ga jar mo wii ga se wa (Ester 2:7, 15). Wãy maa ti jag-Baa da’ mayse see saɓlaŋ Ester là? Ɗeŋ maa po boŋ de wããge ɓil 1 Timote 2:9, 10. (Jaŋ ne). Apotre Pol wãã ne naare maaga wo diŋ krétiyẽ ga á mo lag wo õõbe ti ɓaara diŋ ti faage ɓe, de sõõre nen lay, ti ngeel ɓe lay. Wããre maa jag greg ga á joŋ joŋre de ɓaara ngaɓ ga wãy mo hay hee ti tum diŋ õõbe maaga laa go gesiŋ tem tem, ga hoo sug ti ɗiggi jare, lan ti maaga á joŋ see ne jar mono. Ɓil wùr go de fruygi debaŋ mãyregemaare wùr wo, ti maaga nday hoo sug ti jag liŋgi maa ti heege õõbe de woore mono!
9. Naa had mayse see saɓlaŋ Abigayil là?
9 Farge fii fẽẽre diŋ joŋre maa de woore maa tigriŋ ga mãygeremaare naa maa de ruggi ti wããre Baa mo hay naa wo nen ɓe go. Farge fii fẽẽre diŋ mãylà? Á diŋ ɗiggi ti fẽẽre de woore—Á diŋ deŋ maa koge ga mopo de woore yaw noga baywa yawla, blam maaga ndo maŋ ɗiggi maa de woore. Naa ko wee saɓlaŋ Abigayil ɗa. War ɓe hay maŋ ɗiggi po de baywoore maaga mo hay a de re ne jar maa ɓi feele ɓen wo ti ɓuy. Abigayil ɗig deparday tu maa joŋ mopo. Maŋge fii fẽẽre ɓen yãã tenen jar go debaŋ (1 Sam. 25:14-23, 32-35). Farge fii fẽẽre kay naa maa ko wur maa wãã wããre wo de wur maaga naa hay ba’a. Á kay naa maa ya’ see naa see jar lan wo bay ɓo’ ra ge nen ɗiggi—1 Tes. 4:11.
HAD JOŊ FẼẼRE MAAGA KAY WO NDO YAŊ NEN NAW ƁON ƁUY
Ndo da’ mayse wer maaga ndo had jaŋge wo de yerge go de woore mo là? (Ko paragraf 11)
10-11. Ndo joŋ joŋge maa kay jar lan wo de had ra ge de jaŋge wo de yerge là? (Ko foton lay.)
10 Mãygemanbe mo had joŋge fẽẽre maaga kayn yaŋ nen naw ɓen ɓuy mono. Fẽẽre maa po wo ga mãy had ne klee se kay ne hãã nen naw ɓen ɓuy. Naa ko saɓlaŋ po ɗa.
11 Hadge jaŋge wo de yerge de woore. Ti wer maa po wo, à ɗig ga á bay de woore maaga maa tenaare mo had wo jaŋge de yerge wa. Amaa, á diŋ joŋre maa de woore debaŋ maa krétiyẽ maa hõnla ɓuyd (1 Tim. 4:13). Doo sen ne kay so mono, men mopo maŋ jag ɓo go had jaŋge wo de yerge de woore wa. Ndo da’ mayse wer ɓe là? Hadge jaŋge wo de yerge kay wo mo maa da’ joŋre, lan maa ɗawge ɓe. Á kay ndo pa maaga ndo mo laa wããre Baa de woore, lan had jar de de woore lay. De daŋ sen ɓuy pa so yaw, jaŋge wo de yerge, lan ɗiggi ti wããre ɓen kay mo maa ya’ge see Jeofa—Jos. 1:8; 1 Tim. 4:15.
12. Jag jõõ 31:26 kay ndo maaga ndo mo kol diŋ jee ndalge de jar de woore na kayge là?
12 Had co’ sug wo de fer wããre ne jar de woore. Á de el maaga krétiyẽ mo hay joŋ wo se no. Jee peele Yeso Jag hay baa yaŋ ne naa ti ɓaŋ sen ga: “Wosela mo hay co’ sug wããre maga à wãd go deparday tu tu, ama jobo le’ we fer wããre ne kẽẽ no, á mo fer wããre deparday wa” (Jag 1:19). De maaga ndo yaŋ co’ sug wããre jare, lan yaŋ fer wããre ne jar de woore lay no, ni ndo go de ngaɓge ga ndo da ra doo hẽẽrebe wo nono (1 Pi. 3:8). Hayga ndo yaŋ koge ga ndo bay laa fẽẽre maaga jobo de wããge ɓe noga de ɗiggi ɓe wa no, ni ndo wii jag ɓe. Blam ɓe, ɗig go taŋgu maaga ndo wãã wããre ɗa (Jõõ. 15:28). Wii jag see ɓo ga: ‘Fẽn maaga ndi wãã ge ne mbe cwãy, lan kay mbe jobo? Á mbe de hooge sugi, lan ɓil de ele?’ Had fẽẽre see mãyregemaarebe maaga wo go de ruggi ti wããre Baa, ga co’ wo sug wããre de woore, lan fer wo wããre de woore lay mono (Jaŋ Jõõ. 31:26). Joŋ haya ne see ɓo ti ɗeŋ maaga á wãã wo wããre, lan ti fẽn maaga á wãã wo ne mono. Hayga ndo had ɗeŋ sen we no, á kol go mo gus maa da’ barge wo, lan maaga ndo mo hay see ɓaara de woore.
Wãy maaga de ko ɗaw tiŋ ɓe de woore diŋ dog ɓi feele ɓe, lan ti tayge. (Ko paragraf 13)
13. Ndo had ɗaw tiŋ de woore na hadge là? (Ko foton lay.)
13 Had ɗaw tiŋ. Ti sir maa po wo ngaɓa debaŋ joŋ daŋge joŋre maa ɓi feele wo diŋ naare wo. Maapo ga man ɓo noga mãygemanbe po kay mo yaŋ maa had ɗeŋ joŋre se no. Sindi mãygeman naa po wãã ga: “Fẽn maaga daŋgo ga man ɓi hãn me diŋ ga á wãã me ga ndo joŋ de fruygi de maaga ndo joŋ joŋre we de gayri no. Hadge joŋre ɓo’ge hoole, yogge tiŋ, sããge õõbe, lan yeɗge fẽẽre go. Joŋre sen kol wo naw ɓin go gusi; lan kay wo me maa joŋ joŋre ne Jeofa debaŋ lay. Man ɓi kay me pa maaga ndi mo hay yãã waare jare. Sen kay me maaga ndi yiŋ de hẽẽrebe maaga daŋ wo go, maaga ndi maŋ joŋre ɓaara” (Jõõ. 31:15, 21, 22). Wãy maaga joŋ joŋre debaŋ, ga yãã waare jar lay, lan ga ko ɗaw tiŋ lay kay ti tayge debaŋ, lan ti feele lay—Jõõ. 31:13, 17, 27; Joŋ. 16:15.
14. Ndo had mayse see saɓlaŋ Kristal là, day ndo mo hay kaŋ ɗiggi ɓo diŋ ti mayse là?
14 Hadge joŋ fẽẽre ti see ɓo. Á de woore debaŋ maaga krétiyẽ maaga wo go de ruggi ɓuy mo had wo joŋ fẽẽre ɓaara ti see ɓaara (Flp. 4:11). Mãygeman naa po ga à ɗen ga Kristal wãã ga: “Pããre ɓi kay wo ndi maa joŋge ti lakol diŋ fẽẽre maaga kay wo ndi yaŋ blam. Pan ɓi jor glog ɓi maaga ndi mo had ‘comptabilité’; ga hãã wara yaŋ kay ndi debaŋ ɗa.” Á bay de woore ga ndo mo had ɗeŋ maa kiɗ suŋgu tawa wa. Dur maa had ɗeŋ ɗawge suŋgu ni lay, nen maaga ndo mo ray ne de daŋ maa do ɓon wa (Jõõ. 31:16, 18). Kaŋ ɗiggi ɓo diŋ ti joŋre wããre Baa maaga ndo de kaŋge ɓe peel ɓo mono. Ɗee go see fẽẽre maaga kay wo mo ga, doo taage ɓeere, lan kaŋ ɗiggi diŋ ti fẽn maa me’ do ɓo no—1 Tim. 6:8.
BAG JAG SEE ƁO GO SEE JOŊRE MAAGA NDO JOŊ RA PEEL WO
15-16. Mãyregemaarebe maa tigliiri maaga bay wo de da war wa ɗa kay wo jar maa ti tayge wo na kayge là? (Mark 10:29, 30).
15 Hayga ndo had joŋre maa de woore maa ti nenterse wo we de joŋre maa tigriŋ wo ga co jag Jeofa we no, ndo joŋ yaŋ go de bag jag see ɓo ɗawa see joŋre maaga ndo joŋge ra wo peel mono. Ko ɗeŋ joŋge fẽẽre po wo la me’ ga maapo ndo joŋge ra ɗa.
16 Ndo mbo de kããge maaga ndo maŋ ga ndo da war ga de ngar ngeel po ta’ ɗa. Doo maaga naa da’ nen wããre Yeso ne mono, maa tenaare maa po maŋ wo ga saara da war ga ɗa, koh de maaga hayge bay war diŋ mopo maaga baa mbe ti wer maa ɓaaran ga mono (Mat. 19:10-12). Jar maapo da wo mbaara war ga diŋ wer re maa tigriŋ wo lay. Hay wee go de bawge jag jiili ɓay ga Jeofa wo de Yeso bay wo ko krétiyẽ maaga bay wo de war wa doo jar maaga wo go de gwange glog no wa. Go ti tamsir ɓuy, mãyregemaarebe maaga bay wo de war wa ɗa wo diŋ saɓlaŋ maa de woore ti tayge ɓaara wo no. Werga á da wo jare, lan wo de sãy jar ti debaŋ lay mono, saara kol go doo mãyregemaarebe, lan maarebe jar maa ti taygen wo nono—Jaŋ Mark 10:29, 30; 1 Tim. 5:2.
17. Mãygemanbe maa tigli bag jag see ɓe go patala maa sii wããre maa tum na bagge là?
17 Ndo mbo de kããge maaga ndo kol jee sii wããre Baa maa tum. Krétiyẽ maaga wo diŋ naare kay wo debaŋ ti siigi wããre Baa maaga go ti tamsir krub ɓuy mono (Siŋ. 68:11). Ndo mbo go de bag jag see ɓo maa tĩĩ wer siigi wããre Baa maa tum yawlà? Maapo diŋ piyoniye, jee boo tiŋ-Baa wo, noga Betelidi. Tos Baa ti fẽn maaga ndo de kaŋge ɓe ciŋ maa joŋge mono. Wããn ne jar maaga hay bag wo jag joŋre sen go mono, ni ndo ko fẽn maaga ndo joŋ maa bag jag ɓe go lay. Blam sen kiɗ ɗeŋ maaga ndo joŋ joŋre de ɓe maa bag jag ɗiggi ɓo go. Hayga ndo kol we go diŋ jee joŋ joŋre ne Baa maa tum no, á kol go ne ndo gus maa joŋ fẽẽre maa de woore maa tigriŋ wo ne Jeofa nen naw ɓo no.
Hayga ndo ɗig we ga ndo da war no, kiɗ ne de ko re. (Ko paragraf 18))
18. Wer mayse ga mãy maa ti jag-Baa mo kiɗ war de ko re là? (Ko foton lay.)
18 Maapo ga ndo maŋ ɗiggi maa da ware. Hayga ndo had ɗeŋ joŋre maa de woore maaga naa wãã le ti ɓaara ciŋ la we no, se kay mo yaŋ maa kolge go wãy maa ti ngeel ɓe. Hayga ndo ɗig we ga ndo da war no, á de el maaga ndo mo hay kiɗn de ko re. Seŋ diŋ maŋge ɗiggi maaga daŋ go debaŋ nen naw ɓo no. Ɗaw ti ɓo ga ndo hoo sug ge ti fẽn maaga war ɓo wããn ge mo ɓuy (Rom. 7:2; Efe. 5:23, 33). Day, wii jag see ɓo ga: ‘á mbe diŋ jobo maaga mbe go de ruggi ti wããre Baa yawlà? Á mbe go de ɓo’ joŋre maa ni Jeofan peel fẽẽre lan ɓuy yawlà? Á mbe de far ɗiggi maa de ko re wo yawlà? Á mbe de yãã ɓlagge ɓe maaga se joŋ ra wo mo yawlà? Á mbe de hoo sug ti naare wo yawlà? Á mbe de kããge maa kay mege ya’ge see Jeofa, maa hã rege me, lan maa kol bar ɓi maa ti ngeel ɓe yawlà? Á mbe go de bag jag joŋre maa do ɓen wo yawlà? Naa ko ba ɗa, joŋre maa hõn wo do ɓe ti tayge là, day á bag jag ɓaara go na bagge là (Lug 16:10; 1 Tim. 5:8)? Amaa hayga ndo da we ga ndo mo da’ war maa ti ngeel ɓe no, ndo mo hay diŋ wãy maa ti ngeel ɓe lay.
19. Wer mayse ga wãy mo hay joŋ de fruygi ti maaga á ɗen ga “jee kay” war ɓe là?
19 Bible wãã ga wãy maa ti ngeel ɓen diŋ “kayge” maa war ɓe (Tĩĩ. 2:18). Sen da wããge ga Bible fer wãy go glog yawlà? Baywa! Joŋre wãy maa doo kayge war ɓe, raa ɗuu ɓe. Bible wãã ga Jeofa ti see ɓe tu diŋ ‘je kayge’ (Siŋ. 54:4; Heb. 13:6). Wãy kay war ɓe de woore de maaga á yãã jag ɓe, lan kay ne maa maŋ ɗiggi maa dewoore ɓi feele mono, wãy joŋ joŋre de ɓe maaga ɗiggi sen mo bag jag go de woore. Day wer maaga á da Jeofa so mono, á dur maaga wosela ɓuy mo ko ga joŋre maaga war se joŋ ra wo de woore (Jõõ. 31:11, 12; 1 Tim. 3:11). Ndo bag jag see ɓo go maa joŋge doo sen ne diŋ de maaga ndo ya’ wer dage ɓo see Jeofa ciŋ ni, ndo kay jar maa liŋ ni ɓay wo, lan jar maa ti tayge wo mono.
20. Mayse de woore ga maabe joŋ ɓi feele là?
20 Maapo ga ndo kol yaŋ diŋ maabe. Blam maaga ndo da war go mono, maapo ga nday biŋ weere yaŋ de war ɓo (Siŋ. 127:3). Doo sen ne kay so mono, á de el maaga ndo mo ɗig ti joŋre maaga ndo joŋn maaga ndo mo hay diŋ maabe maa ti ngeel ɓe mono. Joŋre maa de woore wo de ɗeŋ joŋre maaga naa had le ciŋ la kay wo ndo yaŋ de maaga ndo kol wãy, lan maabe we no. Hayga ndo yaŋ de dage ɓili, de ele, lan gorge desãy lay no, ni ndo de kay jar maa liŋ ni ɓay wo maaga á mo hay wo de fruygi, lan maaga weere mo ko wo see ɓaara go de yããge, lan de dage—Jõõ. 24:3.
Mãyre maa tigliiri wo ngaɓa ga hay had wo wããre Baa, lan ga joŋ wo joŋre de ɓe kol wo naare maa de ruggi ti wããre Baa. (Ko paragraf 21)
21. Naa ɗig ti mãyregemaare naa wo na ɗiggi là, day wer mãylà? (Ko foto maa nen faale no.)
21 Wùr da nday debaŋ, mãyregemaare wùr wo, ti fẽẽre maaga nday joŋ ne Jeofa, lan ne tayge maa ɓen mono (Heb. 6:10). Nday dur debaŋ maa had joŋre maa ti nenterse wo, maa had ɗeŋ joŋre maaga kne’ wo naw ɓay, lan naw jar maa ti jeŋ ɓay wo no, lan maa bag jag see ɓay go see joŋre maaga nday joŋ ra nen naw maa peel wo mono. Nday de woore debaŋ ti tayge maa ni Jeofa no!
SIŊ 137 Femmmes de foi, Chrétiennes fidèles
a Ndo mbo de kããge maa kol krétiyẽ maa de ruggi, maa had joŋre maa dewoore, lan maa had ɗeŋ joŋre fẽẽre maaga ndo nen had ra ge mono, lan de bag jag see ɓo go joŋ joŋre maaga ndo joŋ ge nen naw maa peel wo mono. Sen diŋ wersen so ga Jeofa ɓo’ bosa’ ne ndo ti debaŋ ti joŋre maaga ndo joŋ ne hẽn mono.
b MAA LAA WER ƁE DE WOORE: Krétiyẽ maa de ruggi men see ɓe seege wer nenterse Baa, amaa bay wer koge re maa ti tamsir wa. Á maŋ saɓlaŋ Yeso, dur debaŋ maaga holaŋ saara mo hay tum de woore de Jeofa, lan naa nen dage maa ti ngeel ɓen go see jar lay.
c Ko La Tour de Garde, février 2021, pp. 14-19.
d Maa ndalge ti de el jaŋge mono, ko artikle “Pourquoi est-il important que les enfants lisent?– 1er Partie : Lire un livre ou regarder un film?” ɓil jw.org