Ndo joŋ joŋge maa fug ɓil go ne jar ti doo Jeofa ne lay là?

1-2. (a) Ti wur maa hõn ga á joŋ de gayri debaŋ maa fug ɓil go ne jobo ti là? (b) Denise joŋ na joŋge maa fug ɓil go ne blo po ti là?

Á DE gayri see ɓo maa fug ɓil go ne jar lan wo ti yawlà? Á de gayri see jar maa po wo yoo naa ngaɓa maa men ɓlagge go ne jare, debaŋ ɓe de maaga jobo wãã noga joŋ mopo maaga ce naa debaŋ we no. Amaa, fẽẽre po yaŋ wo maaga kay wo naa maaga ɓil naa mo sõõ noga mo ma’ wa, lan kay wo naa maa fug ɓil go ne jar lan wo ti. Sen diŋ tee saɓlaŋ mãygeman naa Denise,a ga naa nen fuggi ɓil maaga tee ɓe baywa go mono. Nen kiŋgi maa 2017, Denise wo de jar maa liŋ ni ɓaara hay a wo ko ngeel kluu Sedeewa Jeofa, maaga à hay bul jag ɓe defay mono. De maaga á wo le de ferge liŋ mono, jobo maa tigriŋ ma’ ra de mooda maa ɓe. Denise ma’ nen ti go ti ngeel ni. De maaga ti ɓe fer le see kẽẽ mokay, se raw laage ga weere sen hay joŋ wo ‘accident’ kwũy debaŋ, lan ga war ɓe Bryaŋ da’ húulí go ni. De maaga á fer ɗiggi ti re sen mono, Denise wãã ga: “Ndi da’ see ɓi go de hãyge lan go de yeege.” Go blam de maaga á laa ga jee ya’ moodan hay joŋ bay re’ wa mono, se tos ga Baa mo hã jam maa jag jiili ne hẽne.

² À hay baa jee ya’ moodan ti maaga war Denise raw go ne hẽn do mono. Hayga jar caa kiidan hay wãã wo we ga á ĩĩ húulín re’ no, maapo ga à de hay ma’ jag ɓe ti daŋgay. Amaa, jobo ti ngeel caa kiidan wãã ne Denise ga kiida baa blon diŋ see wããre maa jag ɓe. Denise wãã ga: “Á joŋ see me doo ga à fer ngrag defõõre wããge maa see ɓin wo, lan à kaa cuu ni debaŋ neno, werga ndi fer ɗig wur maa debaywoore nen naw ɓin wo ɓuy.” Lumo hres go blam mẽ’, Denise hay ti ngeel caa kiida no, lan bag jag see ɓe go maa wãã wããre ne jee ɓo’ ɓi feele ɓe nen re maa de gayri no. Á hay wãã ga hãylà? Denise raw wii jee caa kiidan ga á mo ko decoo blo no.b De maaga á taw wããre go mokay, jee caa kiidan le’ go de roo. Se kal wããge ga: “Nen kiŋgi ɓi maa 25 ga ndi de caa kiida mono, ndi ko jobo wãã tee fẽn maa kay ti boŋ ti ngeel caa kiidan la ga hase. Ndi ko ɓi feele po ga nen re kem me ge maaga jee laa rage nen ren mo hay da’ yããge go ti boŋ ga hase. Ndi laa tee wããre dage wo de fuggi ɓil maa kay ti boŋ ga hase.”

3. Mayse kay Denise maa men ɓlagge blon go ne hẽn là?

³ Mayse kay Denise maa men ɓlagge blon go ne hẽn là? Á ɗig ti ti fuggi ɓil maa ni Jeofa no. (Mis. 7:18) Hayga naa ko fuggi ɓil maa ni Jeofan we diŋ mopo maaga Jeofa joŋ see naa de woore no, se kay naa maa fug ɓil go ne jar lan wo ti lay.

4. Jeofa da ga naa mo joŋ diŋ mayse là? (Efes wo 4:32)

⁴ Jeofa da ga naa mo fug ɓil go ne jar ti de fruygi, doo maaga se fug ɓil go ne naa ti de fruygi no lay. (Jaŋ Efes wo 4:32.) Á gor do naa diŋ ga naa mo fug ɓil go ne jar maaga joŋ wo naa de ɓlagge ti. (Siŋ. 86:5; Lug 17: 4) Ɓil hadge sen la, naa ko fẽẽre po yaŋ wo 3 ga kay wo naa maa ya’ wer fug ɓil go ne jar lan wo ti de peel ni.

JOŊ DOO GA RE PO BAY DE HRESGE WA NO WA

5. Doo maaga naa da’ ɓil Jag Jõõ wo 12:18 no mono, á joŋ see ne naa na joŋge de maaga jobo ma’ ɓil naa we là?

⁵ Maapo ga á ce naa debaŋ werga jobo wãã mopo maa de ɓlagge ne naa noga joŋ naa de ɓlagge. Debaŋ ɓe de maaga á yaŋ diŋ jobo maa ɓi feele naa, noga bar naa maa maŋ no. (Siŋ. 55:​12-14) Day maapo ɓil naa sõõ debaŋ, sen doo ga à ɓẽ’ naa de mbeg nono. (Jaŋ Jag Jõõ wo 12:18.) Maapo ga naa joŋ doo ga re po bay de da’ naa wa nono. Amaa naa joŋ we doo sen ne no, sen doo ga à de ɓẽ’ naa de mbege, lan naa men mbegn mbe wo nen wããgen ni ka’ nono. Doo sen no lay, hayga naa joŋ see naa we doo ga mopo bay ce naa wa, paga se mbe de hã põõre ne naa no, á joŋ see ne naa de woore ga.

6. Maapo ga naa ɗig ɗiggi de maaga jobo ma’ ɓil naa we là?

⁶ De maaga jobo ma’ ɓil naa we no, maapo ga taŋgu tu ɓil naa sõõ ɗa. Bible de koge ga maapo ga ɓil naa sõõ. Amaa, se wãã ne naa ga naa mo hay men ɓil naa tum de sõõge wa. (Siŋ. 4:5; Efe. 4:26) Wer mayse ne? Werga ɗeŋ maaga á joŋ see ne naa kaŋ wer naa joŋ mopo. Hayga ɓil naa bay we sõõge gus wa no, á joŋ see ne naa de woore. (Jag 1:20) Naa mo hay de kaŋge ti naa ga sõõge ɓil diŋ ɗiggi maaga a le de see ɓe, amaa naa maŋ ga naa joŋ tum de sõõ ɓil diŋ naa.

7. Ɗiggi maa hõn gay wo naa pa de maaga jobo ma’ ɓil naa we là?

⁷ De maaga à joŋ naa we debaywoore no, maapo ga sen hã ɗiggi maa debaywoore ne naa jiili. Ko ba ɗa, mãygemanbe po ga à ɗen ga Ane wãã ga: “De maaga ndi hay klee ɗa mono, pan ɓi men man ɓi go, day raw da mãy maaga hay joŋ joŋre liŋ ni wùr mono. Ndi hay ko see ɓi go de tobge. De maaga á biŋ wo weere mono, ndi ko see ɓi doo ga weere maa tigriŋ wo go de cooge ti tu ɓi nono. Ndi gẽẽ ko see ɓi doo ga à bay de sãy ɓi ti wa nono.” Mãygemanbe po ga à ɗen ga Georgette wãã fẽn maaga hay hãyge ɓe jag jiili de maaga war ɓe hay bay de deele see ɓe wa mono. Á wãã ga: “Wùr hay barge hãã le ti kleere wùri. Wùr hay joŋ joŋre piyoniyẽ de kããra. Jiili ɓi hay caa go debaŋ.” Lan mãygemanbe po ga à ɗen ga Nawmi wãã ga: “Ndi hay ɗig ti boŋ ga war ɓi joŋ ge ndi yaŋ de ɓlagge ga hase. Day de maaga á wãã me ga se hay ko pornografi, lan ga se hay yoŋ ndi de ɓe mono, ndi hay ko see ɓi go de baa bii, lan go de mbiɗgi do debaŋ.”

8. (a) Wer re maa hõn wo ga naa hay fug ɓil go ne jar ti là? (b) Naa yaŋ fug ɓil go ne jar ti no, naa da’ mayse wer ɓe là? (Ko ngeel maa de gaɗge “Naa joŋ joŋge hayga jobo ma’ ɓil naa we là?”)

⁸ Naa bay de kããge maa koɗ wããre maaga jar lan wãã wo ne naa noga fẽẽre maaga á joŋ wo naa de ɓaara mo wa, amaa naa mbe de kããge maa koɗ jag naa ane. Mo maa de wooren daŋge diŋ fuggi ɓil go ne jar ti. Wer mayse ne? Werga naa da Jeofa, lan á da ga naa mo fug ɓil go ne jar ti lay. Hayga naa yaŋ tum de sõõ ɓil, lan ga naa bay we go fug ɓil ne jar lan ti wa no, maapo ga naa joŋ ge doo jee loɗge nono, lan maapo ga naa joŋ bon see naa ti see naa tu. (Jõõ. 14:​17, 29, 30) Naa ko saɓlaŋ mãygemanbe po ga à ɗen ga Kristin mo ɗa. Á wãã ga : “De maaga ɓil ɓi yaŋ de sõõge no, ndi feg debaŋ ga. Ndi re mbi hãy tu, á de yogge yaw baywa yawla ko do ɓi ga so. Nen ɓi le’ naa debaŋ ga so, se kol see ɓi de gayri maa koɗ ɗiggi ɓi, fẽn maaga hãy holaŋ wùr de war ɓi, lan de jar lan wo mono.”

9. Wer mayse ga naa mo men sõõ ɓil go là?

⁹ Koh jee maaga ma’ ɓil naa mo wii ba fuggi ɓil wa laybla no, naa mbe de kããge maa joŋge ga ren mo ce naa debaŋ wa. De ɗeŋ maa hõnlà? Georgette, maaga naa hay wãã le go ti ɓe ciŋ la, wãã ga: “á hay wii wur do ɓi debaŋ, amaa, ndi men sõõ ɓil go ne war ɓi maa taŋgun ti. Ɓo’ge ti ɓen so, ndi ko see ɓi nen jam debaŋ.” De maaga naa men ɗaw jar we go ɓil no, jiili naa joŋ de suuli. Naa de joŋge diŋ fẽn maa de woore ne see naa tu pa, kaŋ nen ga naa men ɗiggi go ti re no, blam naw naan kol de cõõre jag naa lay. (Jõõ. 11:17) Day, hayga ndo ko we go ga ndo bay fug ɓil go ne jar ti gus gus wa no, ndo hay joŋ joŋge là?

NDO JOŊ JOŊGE MAAGA NDO MO MEN SÕÕ ƁIL GO LÀ

10. Wer mayse ga naa mo men wur go hresge maa men sõõ ɓil go là? (Ko foton wo lay.)

¹⁰ Mayse kay mo maa men sõõ ɓil go là? Ɗeŋ maa boŋn diŋ ga naa mo men wur go hresge. Hayga jobo yaŋ de wããge see kluu no, á wii wur do ɓe debaŋ maa da’ pẽẽge koh de maaga à mbe de hã saŋgu ɓe ne hẽn mono. Doo sen no lay, de maaga ɓil naa sõõ we no, maapo ga á wii wur do naa debaŋ maaga wããge maa jiili naa mo rug go taŋgu ɗa; blam maaga naa fug ɓil go ne jee ɓen ti de jiili naa ɓuy.— Ekl. 3:3; 1 Pi. 1:22.

11. Tosge kay mo maaga ndo mo men ɓlagge go ne jar na kayge là?

¹¹ Tose, wii Jeofa ga á mo kay mo maa men ɓlagge go ne jare.c Ane, maaga naa hay wãã le go ti ɓe ciŋ la, ngaɓ ɗeŋ maaga tosge hay kay se mono. Á wãã ga: “Ndi hay wii Jeofa ga á mo fug ɓil go ne wosela ɓuy yoo wùr liŋ ni wùr ti fẽn maaga wùr wãã noga joŋ ra de woore ga mono. Blam, ndi yer leder wo ne pan ɓi wo de wãy ɓe maa defayn maa wããge ne hara ga ndi go de fug ɓil ne hara ti.” Ane wãã ga joŋge doo sen ne bay mopo maa joŋge gus wa. Amaa á wãã ga: “Ndi ɗig ga de maaga ndi dur maa men ɓlagge go ne jar doo Jeofa no lay mono, sen jor glog pan ɓi yaŋ wo de wãy ɓe maa ko Jeofa.”

12. Wer mayse ga naa mo kaŋ ɗiggi naa ti Jeofa ti maaga naa kaŋ ɗiggi diŋ ti ɗiggi naa là? (Jag Jõõ wo 3:​5, 6)

¹² Kaŋ ɗiggi ɓo ti Jeofa, amaa bay ti ɗiggi ɓo wa. (Jaŋ Jag Jõõ wo 3:​5, 6.) Jeofa tum de ko fẽn maaga de woore maa naa mono. (Esa. 55:​8, 9) ) Day, á wii ge naa ti boŋ ga naa mo joŋ mopo maaga a de re ne naa ti ga. Wer sen, maaga á jor wer naa ga naa mo fug ɓil go ne kẽẽ ti mono, sen kay naa ti see naa lay. (Siŋ. 40:4; Esa. 48:​17, 18) Amaa, hayga naa kaŋ ɗiggi we diŋ ti ɗiggi naa no, maapo ga naa da’ ẽgre maa fug ɓil go ne jar ti ti boŋ ga hase. (Jõõ. 14:12; Jer. 17:9) Nawmi, maaga naa hay wãã le go ti ɓe ciŋ la, wãã ga: “Taŋgu, Ndi hay ɗig doo ga ndi de hay fug ɓil go ne war ɓi ti ti maaga á hay ko pornografi mo ga. Ndi hay de hẽẽne ga á fer ge joŋ ndi de ɓlagge pa, noga yõõ ti bon maaga ndi joŋ do ɓe mo go. Ndi hay ɗig ga Jeofa de ko fẽn maaga de gay mege mono. Amaa ndi tõõ wer koge tu lay ga, bay diŋ wer maaga Jeofa de ko ɗiggi maaga de hãy ndi, ga sen da wããge ga, sõõge ɓil mbe de cõõre jag ɓe tu lay na wa. Á de ko fẽn maaga de hãy ndi mono, lan se de koge pa ga á wii wur do ɓi maa fug ɓil go, amaa se de sãy maaga ndi mo fug ɓil go ne jar ti.”d

NAA KOL ƊIGGI DE WOORE NA KOLGE LÀ?

13. Doo maaga naa da’ ɓil Rom wo 12:​18-21 mono, naa mo hay joŋ diŋ maylà?

¹³ De maaga naa fug ɓil we go ne jobo maaga hay joŋ naa de ɓlagge kwũy ti no, sen bay da wããge tu ga naa wãã ti fẽn maaga á hay joŋn ga so na wa. Hayga jee maaga ma’ ɓil naa yaŋ diŋ hẽn naa maa ti jag-Baa no, fẽn maaga naa mo hay kiɗn diŋ jam. (Mat. 5:​23, 24) Nen maaga naa mo hay joŋ de sõõ ɓil tum mono, naa mo hay ɗig diŋ ga naa mo ko decoo jee ɓe no, lan fug ɓil go ne hẽn ti. (Jaŋ Rom wo 12:​18-21; 1 Pi. 3:9) Mayse kay naa maa joŋ sen là?

14. Naa mo hay dur maa joŋge diŋ maylà?

¹⁴ Naa mo hay ko jee maaga ma’ ɓil naa doo maaga Jeofa kon no lay. Jeofa ko diŋ fẽn maaga de el see jar lan wo no. (2 Kro. 16:9; Siŋ. 130:3) Hayga naa yaŋ gorge ga joŋre jar lan mo hay wo de woore, noga de baywoore no, naa ko ra na de maŋ se no. Hayga naa yaŋ kaŋ ɗiggi diŋ ti fẽn maa de woore see jar lan wo no, se go gus maaga naa fug ɓil go ne hara ti. Ba doo maaga hẽn naa Jarod wãã ga: “nen maaga ndi hay ɗig diŋ ti joŋre maa de baywoore see hẽnbe po mono, ndi ɗig diŋ ti joŋre ɓe maa de wooren wo no. Sen kay me maaga ndi mo fug ɓil go ne hẽn ti gusi.”

15. Wer mayse ga maapo á de woore de maaga naa wãã ne jobo ga naa go de fug ɓil ne hẽn ti là?

¹⁵ Mo maa de woore maaga naa hay joŋ pa diŋ ga naa mo hay wãã ne jee ɓen ga naa go de fug ɓil ne hẽn ti. Wer mayse là? Nawmi maaga naa hay wãã le go ti ɓe ciŋ la wãã ga: “War ɓi wii me ga, ‘Ndo mbo go de fug ɓil me ti yawlà?’ De maaga ndi bul jag go wããge ga, ‘Ndi go de fug ɓil mo ti mo kay,’ wããren bay le go kal le jag ɓi wa. Ndi da’ ga ndi hay bay go de fug ɓil ne hẽn ti de jiili ɓuy wa. Go blam mokay, ndi joŋ ge mbi de kããge maa wããge ne hẽn so ga ‘Ndi go de fug ɓil ne ndo ti.’ De maaga ndi fug ɓil go ne hẽn ti mono, se laa mberbe ne war ɓi nene. Sen ngel me de maaga ndi ko ga fuggi ɓil go ne hẽn ti hã jiili maa de suuli ne hẽne, lan coɓ ne debaŋ lay mono. Blam sen so, ndi le’ kaŋ ɗiggi ti ɓe tigriŋ, lan matala wùr diŋ barge maa boŋ ni ne kay no.”

16. Ndo had mayse ti fuggi ɓil go ne jar ti là?

¹⁶ Jeofa da ga naa mo hay fug ɓil go ne jar ti. (Kol. 3:13) Koh mbe de sen ɓuy, se mbe de gayri see naa maa joŋge doo sen nono. Amaa, hayga naa yãã we ga fẽn maaga hay hres ce naa debaŋ, lan hayga naa yaŋ durgi maa nii sõõge ɓil wo go no, se joŋ yaŋ go gus ne naa maa fug ɓil go ne jar ti. Se diŋ de ɗeŋ sen so ga naa kol ɗiggi de woore mono.—Ko ngeel maa de gaɗge “Fẽẽre po wo 3 maa fug ɓil go ne jar ti.”

KAŊ ƊIGGI TI FẼẼRE MAAGA NDO DA’ WER FUGGI ƁIL GO NE JAR TI MONO

17. Naa da’ mayse maa de woore wo wer maaga naa fug ɓil go ne jar ti là?

¹⁷ Fẽẽre maaga jor wo glog naa maa fug ɓil go ne jar ti wo ngaɓa. Naa ko maa po wo yoo ɓaara ɗa. Taŋgu, naa yaŋ fug ɓil go ne jar ti no, ni naa de joŋge doo Jeofa, Pan naa maaga ko decoo jar no, lan naa co jag ɓe. (Lug 6:36) Maa de ɓogn, naa de ngaɓge go ga naa de ko de el fuggi ɓil maaga Jeofa joŋ see naa mono. (Mat. 6:12) Lan maa de swa’n, naa joŋ jam, lan barge naa de jar lan joŋ kwũy lay.

18-19. Naa yaŋ go fug ɓil ne jar ti no, ɓo’ge ti ɓen diŋ maylà?

¹⁸ De maaga naa fug ɓil go ne jar lan wo ti mono, naa da’ fẽẽre maa de woore maa po wo ga naa hay bay gor rage wa. Sen diŋ tee fẽn maaga hay da’ Denise, mãygemanbe po ga naa hay wãã le go ti ɓe ciŋ mono. Á mbe cwãy ga Denise hay bay de koge ga blo maaga ma’ saara de mooda hay de maŋ ɗiggi ga se ‘war see se go blam caage kiida ɓen wa. Amaa, menge ɓlagge maaga Denise men go ne hẽn du’ jiili ɓe debaŋ nen maaga se ya’ had Bible de Sedeewa Jeofa wo.

¹⁹ Maapo naa ɗig ga fuggi ɓil go ne jobo ti diŋ mopo yoo fẽẽre maa ngaɓa ga joŋ wo do naa de gayri mono—amaa, maapo ga se diŋ mopo yoo fẽẽre maaga naa da’ wer ɓaara debaŋ lay. (Mat. 5:7) Da ga naa mo dur wee go de ẽgre naa ɓuy maa fug ɓil go ne jar ti doo Jeofa no lay.