Uko Mphaka Zilije Nchito
Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakuyezga kugega vinthu ivyo vikupangiska ŵanthu kusankhana mitundu. Ŵakulondezga fundo iyo Yesu wakayowoya ku ŵasambiri ŵake yakuti: “Imwe mose muli ŵabali.” (Mateyu 23:8) Ivyo vikucitika ku malo ghaŵiri agho Ŵakaboni ŵakusoperako vikulongora kuti fundo iyi njaunenesko. Malo agha ghali ku Portugal ndipo ghanyake ghali ku Spain.
LINGA la msumba wa Valença do Minho, uwo uli kumpoto kwa Portugal, likazengeka mu nyengo zakusuzga comene. Vigongwe vya msumba uwu vili kulazga ku Mlonga wa Minho, uwo ni mphaka pakati pa caru ca Spain na Portugal. Ku sirya linyake la mlonga uwu kuli msumba wa ku Spain wa Tui, uko kuli chalichi likuru ilo likuwoneka nga ni linga lakukhora. Vinthu ivi vikazengeka mu vilimika vya m’ma 1600 apo caru ca Spain cikaŵa pa nkhondo na caru ca Portugal.
Mu 1995, maboda ndiposo misonkho ya pa boda ya pakati pa vyaru viŵiri ivi, ivyo vili mu wupu wa European Union, vikawuskikapo. Kweni kuti ŵanthu ŵakolerane pakukhumbikwa vinandi padera pa kuwuskapo waka maboda na misonkho. Pakukhumbikwa kuti ŵanthu ŵaŵe na mtima wakukolerana. Mu msumba wa Valença muli nyumba yicoko yakutowa comene iyo yikulongora umo ŵanthu ŵangaŵira ŵakukolerana. Iyi ni Nyumba ya Ufumu ya Ŵakaboni ŵa Yehova, iyo Ŵakaboni ŵa Yehova ŵa ku Spain na Portugal ŵakusoperamo.
Ŵakaboni aŵa ŵakamba kusopa mu nyumba yimoza mu 2001, apo Ŵakaboni ŵa Yehova ku Tui ŵakakhumbikwiranga Nyumba ya Ufumu yiphya. Ŵakeneranga kufumamo mu nyumba iyo ŵakacitanga renti kweni ŵakaŵavya ndalama zakuti ŵazengere Nyumba ya Ufumu yiphya. Pakuti mpingo wawo ukaŵa ucoko, ŵakaŵavya ndalama zakuti ŵalipilirenge renti. Ntheura, Ŵakaboni ŵa ku Spain aŵa ŵakapempha ŵabali ŵawo ŵa ku Valença, ku Portugal, kuti ŵasoperenge mu Nyumba yawo ya Ufumu iyo yikaŵa pafupi na msumba wa Tui.
Eduardo Vila, uyo ngwa mu mpingo wa Tui ku Spain wakati: “Tikadumbiskana fundo iyi apo tikakumana mu Disembala 2001. Tikati tawera ku nkhumano iyi, nkhawona kuti Yehova wakhwaska mitima ya ŵabali ŵithu ŵa ku Portugal. Ŵakajipeleka comene kuti ŵazenge Nyumba ya Ufumu yakutowa iyi, ndipo cipulikano cithu cikakhozgeka apo tikawona kuti mbakunozgeka kutipokelera kuti tisoperenge mu Nyumba yawo ya Ufumu.”
Américo Almeida, wa mpingo wa ku Portugal uyo wakaŵapo pa nkhumano iyi wakati: “Tikaŵapokelera ŵabali ŵithu ŵa ku Spain mu Nyumba yithu ya Ufumu. Tikagomezga kuti Yehova watumbikenge ndondomeko iyi ndipo tose tikakolerana fundo yimoza.” Ŵakaboni ŵakufuma ku vyaru viŵiri ivi ŵakukolerana comene. Paolo wa ku Valença wakati: “Ici cingawoneka cacilendo, kweni vikumanyikwa yayi kuti tikufuma mu vyaru viŵiri vyakupambana. Tose tili ŵabali.”
Cimoza mwa vinthu ivyo ŵalendo ŵakuwona kuti vikupambana mu Nyumba ya Ufumu ni mawoci ghakukozgana agho ghali pa ciliŵa. Mawoci agha ghakulongora nyengo zakupambana. Nyengo ya ku Spain yikudangira na ora limoza ku nyengo ya ku Portugal, kweni nyengo pera ndizo zikupambana mu Nyumba ya Ufumu. Apo nyumba iyi yikakhumbikwiranga kunozgeka, Komiti ya Vyakuzenga ya ku Spain ndiyo yikalaŵiliranga ŵabali ŵakufuma mu mipingo yose yiŵiri awo ŵakacitanga mulimo uwu. Paolo wakati: “Ŵabali ŵanandi ŵaluso ŵakafuma ku Spain kuzakatovwira, ndipo ŵanyake ŵakenda mtunda wa makilomita 160. Mulimo uwu ukatovwira kuti titemwanenge na kukolerana comene.”
Tiyeni tiwoneso ciyelezgero cinyake ca ŵanthu awo mbakukolerana nangauli mbakupambana vyaru.
Kukolerana mu Cidikha Cakugaŵikana
Puigcerdá ni msumba uwo uli ku Spain, ndipo ukupakana na caru ca France. Msumba uwu uli pa cidikha ca vundira ico cili kuzingilizgika na mapiri ghatali gha Pyrenees. Cidikha cose cikucemeka Cerdaña ndipo cikaŵa ca caru ca Spain. Kweni mu 1659, apo vyaru viŵiri ivi vikakolerana kuti viŵe pa mtende, caru ca Spain cikagaŵa hafu ya cidikha ici kuŵa ya caru ca France.
Mazuŵa ghano ŵanthu ŵa ku France ŵakugura vinthu vyawo ku msumba wa Puigcerdá uwo ngukuru mu cidikha ici. Kwamba mu 1997, Ŵakaboni ŵa Yehova ku Puigcerdá, ŵakazomerezga kuti ŵabali ŵawo ŵa ku France ŵasoperenge mu Nyumba yawo ya Ufumu. Mu cilimika ici, Ŵakaboni ŵa Yehova ŵa ku France ŵakenera kuwukamo mu nyumba iyo ŵakacitanga renti. Nyumba yinyake ya Ufumu ku France yikaŵa kutali, ndipo kanandi mu nyengo yakuzizima cikuŵa cakusuzga kuluta ku malo agha cifukwa nthowa ya mu mapiri yikujarika na ciwuvi.
Apo Ŵakaboni ŵa Yehova ŵa ku France ŵakayowoya kuti ŵali na suzgo la malo ghakusoperapo, nyengo yeneyiyo Ŵakaboni ŵa ku Spain ŵakaŵacema kuti ŵawunganenge mu Nyumba yawo ya Ufumu. Prem, wa mu mpingo wa ku Spain wakati: “Ŵabali wose ŵa ku Spain ŵakaŵa ŵakunweka kuti ŵabali ŵa ku France ŵawunganenge mu Nyumba yawo ya Ufumu. Tili na mtima wa kovwirana cifukwa cakuti tasambizgika Baibolo kwa vilimika vinandi. Pakati pajumpha masabata ghacoko waka, tikamba kuwungana mu Nyumba ya Ufumu yimoza, ndipo tacita nthena kwa vilimika 13.”
Eric uyo ni mulaŵiliri mu mpingo wa ku France wakati: “Puigcerdá ndigho ghakaŵa malo ghapafupi ghakuti tingawunganako. Nicali kukumbuka umo ŵabali ŵa mpingo wa ku Spain ŵakatipokelelera. Ŵakaŵikamo maluŵa ghanandi mu nyumba iyi ndipo ŵakalemba mazgu ghakuti ‘Mwapokelereka ŵabali na ŵadumbu ŵithu ŵakutemweka.’”
Eric wakatiso: “Ŵanthu ŵakaghanaghananga kuti mpingo withu wamara cifukwa ca kujalika kwa Nyumba yithu ya Ufumu ya ku France. Kweni ŵakamanya kuti mpingo withu undamare cifukwa cakuti tikapharazganga nyengo zose, na kuŵagaŵira tumapepara twakucemera ŵanthu ku maungano ku Spain. Ŵanthu ŵakunweka ŵakukondwa comene kwiza ku Nyumba ya Ufumu ya ku Spain. Kweniso tikukolerana comene na ŵabali ŵithu ŵa ku Spain cifukwa cakuti tikuwungana mu Nyumba ya Ufumu yimoza. Pakwamba tikamanyanga kuti ku sirya linyake la mphaka kukaŵa mpingo wa ŵabali ŵa ku Spain, kweni tikamanyananga viŵi yayi. Kweni sono tikuwonana pafupipafupi, ndipo tikuwona kuti tili tekha yayi ku cidikha ici.”
Kasi pakaŵa suzgo cifukwa cakuti ŵabali aŵa ŵakaŵa ŵakupambana mitundu? Kaboni wa ku France wa vilimika vya m’ma 80 wakati: “Nkhati napulika kuti tamucitira maungano ku Spain, nkhafipa mtima comene. Kweni ŵabali ŵa ku Puigcerdá ŵakatipokelera makora comene. Pakaŵavya suzgo lililose cifukwa ca kusintha uku. M’malo mwake, kusama uku kwatipa mwaŵi kuti tilongore kuti ndise ŵanthu ŵa Yehova ŵakukolerana pa caru cose.”
Ico Cikupangiska Kukolerana
Awo ŵakambiska wupu wa European union ŵakati vyaru ivyo vili mu wupu uwu “vikufwilirapo kuti ŵanthu wose mu Europe ŵaŵe ŵakukolerana.” Cilato ico ŵakafumyirapo maboda mu vilimika vya m’ma 1980 na 1990, cikaŵa cakuti ŵanthu ŵa mu vyaru ivi ŵakolerane mwaluŵiro. Kweni ŵanthu nawo ŵakwenera kumazga mtima wa kusankhana.
Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakuyezgayezga kuti ŵamazge kusankhana na kuleka kugomezgana. Ŵakumanya kuti kuŵa na ŵabali ŵakupambanapambana kuli na uwemi wake. Ŵakumanyaso kuti “Ciuta wakutemwera cara.” (Milimo 10:34) Pa maungano ghawo gha mitundu yose, ndiposo mu Nyumba zawo za Ufumu, ŵawona kuti “nako nkhukongora na kunozga uko ŵanambumba ŵakukhala pamoza na mtima wakurungana!” (Salmo 133:1) Kukolerana uko kulipo pakati pa Ŵakaboni ŵa ku Valença na ŵa ku caru capafupi nawo ndiposo ŵa ku Puigcerdá na ŵa ku caru capafupi nawo mbukaboni wakuti ŵanthu ŵakupambana vyaru ŵangakolerana.
[Mazgu Ghakukhozgera pa peji 13]
“Ici cingawoneka cacilendo, kweni vikumanyikwa yayi kuti tikufuma mu vyaru viŵiri vyakupambana. Tose tili ŵabali”
[Mazgu Ghakukhozgera pa peji 14]
“Mulimo uwu ukatovwira kuti titemwanenge na kukolerana comene”
[Mazgu Ghakukhozgera pa peji 15]
“Nako nkhukongora na kunozga uko ŵanambumba ŵakukhala pamoza na mtima wakurungana!” SALMO 133:1
[Cithuzithuzi pa mapeji 12, 13]
Umo kukuwonekera ku Tui na Mlonga wa Minho kufuma pa linga la msumba wa Valença do Minho
[Cithuzithuzi pa peji 14]
Kunozga Nyumba ya Ufumu
[Cithuzithuzi pa peji 15]
Pyrenees na cidikha ca Cerdaña
[Cithuzithuzi pa peji 15]
Ŵalara ŵaŵiri, yumoza wa mu mpingo wa ku Spain, munyake wa mu mpingo wa ku France, awo ŵakuwungana mu Nyumba ya Ufumu yimoza ya ku Puigcerdá