Maliferensi gha Uteŵeti na Umoyo Wachikhristu—Kabuku ka Maungano
OKUTOBALA 12-18
MAZGU GHA CHIUTA MBUSAMBAZI | EKISODO 33–34
“Mikhaliro Yakukondweska ya Yehova”
it-2-E 466-467
Zina
Vinthu vyakuwoneka ivyo Chiuta wali kulenga vikulongora kuti iyo waliko nadi, kweni vikuvumbura yayi zina lake. (Sa 19:1; Ro 1:20) Kuti munthu wamanye zina la Chiuta wakwenera kuchita vinandi padera pakumanya waka umo likuzunulikira. (2Mi 6:33) Iyo wakwenera kumanya makora umo Chiuta waliri, vilato vyake, milimo yake, na mikhaliro yake iyo yili mu Mazgu ghake. (Yaniskani na 1Ma 8:41-43; 9:3, 7; Ne 9:10.) Ivyo vikachitikira Mozesi ntchiyelezgero chiwemi pa nkhani iyi. Yehova wakamumanyanga Mozesi na zina wuwo, icho chikung’anamura kuti wakamumanyanga makora kweniso wakamutemwanga. (Ek 33:12) Mozesi wakaŵa na mwaŵi wa kuwona uchindami wa Yehova na ‘kupulika zina la Yehova likupharazgika.’ (Ek 34:5) Pakupharazga uku, Yehova wakalongosora waka mwakuwerezgawerezga vya zina lake yayi kweni wakalongosoraso mikhaliro yake na milimo yake. “Yehova, Yehova, Chiuta walusungu na wachiwuravi, wakukalipa luŵiro chara, wakuzara na chitemwa, na unenesko. Wakulongora lusungu ku vikwi, wakugowokera ubudi, uheni, na kwananga, kweni waliyose uyo wali na mulandu wamulekenge waka yayi kwambura kumulanga. Wakulanga ŵana na ŵazukuru chifukwa cha kwananga kwa ŵawiskewo m’paka ku muwiro wachitatu na muwiro wachinayi.” (Ek 34:6, 7) Mwakuyana waka, sumu ya Mozesi, iyo muli mazgu ghakuti “nipharazgenge zina la Yehova,” yikulongosora mikhaliro ya Chiuta kweniso umo wakachitiranga vinthu na Ŵaisrayeli.—Do 32:3-44.
OKUTOBALA 26–NOVEMBALA 1
MAZGU GHA CHIUTA MBUSAMBAZI | EKISODO 37-38
“Majotchero gha pa Chihema Ghakaŵa Ghakukhumbikwa Chomene pa Kusopa Kwaunenesko”
it-1-E 82 ¶3
Jotchero
Jotchero la vyakununkhira. Jotchero la vyakununkhira (ilo likachemekangaso kuti “jotchero la golide” [Ek 39:38]) nalo likapangika na khuni la akasiya, ndipo pachanya na mumphepete mwake, ŵakalimata na golide. Ndipo muchanya likazingilizgika na kamungongonda kagolide. Muutali na muusani likaŵa masentimita 44.5 vigaŵa vyose, ndipo msinkhu wake kufuma pasi kuya muchanya likaŵa masentimita 89, ndipo pachanya mu makona ghose ghanayi mukaŵa “masengwe.” Likaŵa na tuvizingo tuŵiri twagolide umo mukanjiranga michiko yakunyamulira jotchero ili, ya makuni gha akasiya iyo ŵakayimata na golide. Tuvizingo utu ŵakatuŵika mumphepete uku na uku, musi mwa kamungongonda. (Ek 30:1-5; 37:25-28) Pa jotchero ili ŵakawotcherangapo vyakununkhira vyapadera kaŵiri pa zuŵa, mulenji na namise. (Ek 30:7-9, 34-38) Mavesi ghanyake ghakulongora kuti pakotcha vyakununkhira ŵakagwiliskiranga ntchito jonjo, ndipo ivi ndivyo vikachitikangaso pa jotchero la vyakununkhira. (Le 16:12, 13; Heb 9:4; Chiv 8:5; yaniskani na 2Mi 26:16, 19.) Jotchero lakotcherapo vyakununkhira likaŵa mu chihema panthazi pa katani yakunjilira mu Malo Ghatuŵa Chomene mwakuti likuyowoyeka kuti likaŵa “panthazi pa likasa la ukaboni.”—Ek 30:1, 6; 40:5, 26, 27.
it-1-E 1195
Vyakununkhira
Vyakununkhira vyakupatulika ivyo Chiuta wakati ŵakagwiliskirenge ntchito pa chihema mu mapopa, vikapangika na vinthu vyamtengo ivyo mpingo ukapelekanga. (Ek 25:1, 2, 6; 35:4, 5, 8, 27-29) Pakulongosora umo ŵakwenera kupangira vyakununkhira ivi, Yehova wakaphalira Mozesi kuti: “Utore vyakununkhira ivi: natafi, shekeleti, gabanamu wakununkhira, na lubani muwemi, unandi wake uŵe wakuyana waka. Uvipange kuŵa vyakununkhira. Vyakununkhira viŵe vyakusazgika mwaluso, vyakuŵikako mchere, viwemi, ndiposo vyakupatulika. Vinyake uvisire kuŵa ufu wakunyilirika, ndipo uŵike unyake mwa ufu uwu panthazi pa Ukaboni mu chihema chakukumanamo, apo namuwonekeranga kwa iwe. Viŵenge vituŵa chomene kwa imwe.” Pamanyuma Yehova wakadidimizga kuti vyakununkhira ivi ni vyapadera chomene ndiposo ni vyakupatulika. Iyo wakati: “Waliyose uyo wakupanga vyakuyana na ivi kuti wakondwenge na sungu lake, wadumulikeko ku ŵanthu ŵakwake.”—Ek 30:34-38; 37:29.
it-1-E 82 ¶1
Jotchero
Majotchero gha pa Chihema. Chihema chikati chapangika, pakapangika majotchero ghaŵiri mwakulondezga ulongozgi wakufuma kwa Chiuta. Jotchero lakotcherapo sembe ilo likachemekangaso kuti “jotchero lamkuŵa” ([Ek 39:39]) likapangika na khuni la akasiya ndipo likaŵa nga ni bokosi lamphuwu panji kuti lambura kujara kusi. Muutali na usani likaŵa mamita 2.2 mu vigaŵa vyose vinayi ndipo msinkhu wake kufuma pasi kuya muchanya likaŵa mamita 1.3 ndipo pachanya pake mu makona ghose ghanayi mukawa “masengwe.” Lose ŵakalimata na mkuŵa. Chakupembapo moto cha tuvisulo twamkuŵa twakupinjikana ŵakachinjizga pakati pa jotchero, musi mwa kamungongonda, ndipo tuvisulo tukafumirako kuwaro pachoko “pakati pa jotchero.” Tuvizingo tunayi ŵakatuŵika mu makona ghanayi pafupi na kamungongonda, ndipo vikuwoneka kuti mu tuvizingo utu ndimo mukanjiranga michiko ya mkuŵa ya khuni la akasiya yakunyamulira jotchero. Ichi chikung’anamura kuti tumathabwa tukajumphilirangako mu makona ndipo ŵakadolorangamo tuvidolozi twakuti munjirenge michiko. Kweni nkhwantha zikupambana maghanoghano pa umo tuvizingo utu ŵakatupangiranga. Nkhwantha zinandi zikuti tuvizingo utu ŵakwenera kuti ŵakatupangiranga patwekha ndipo tukaŵapo magulu ghaŵiri, ndipo gulu linyake ndilo ŵakanjizgangamo michiko yakunyamulira jotchero ndipo ŵakatubatikanga kuwaro kwa jotchero. Viteŵetero vyake vyose ivyo ŵakagwiliskiranga ntchito vikaŵa vyamkuŵa. Pakaŵa viŵiya vyakuyoleramo vyoto, mafosholo, mabakure ghakuthandizgiramo ndopa za nyama, vimafoloko vyakujokera nyama, na majonjo.—Ek 27:1-8; 38:1-7, 30; Maŵ 4:14.
Mazgu gha Chiuta Mbusambazi
it-1-E 36
Akasiya
Khuni la akasiya lili na minga zitalizitali izo zikufuma ku minthavi yake iyo yikuthaza. Kanandi minthavi iyi yikunjilirananjilirana na ya makuni gha akasiya agho ghali pafupi na kupanga thunduzu; Lekani kanandi mu Baibolo makuni agha ghakuzunulikaso kuti nkhorongo ya shit·timʹ. Khuni la akasiya lingakura mamita 6 m’paka 8, kweni kanandi likuwoneka nga ntchivwati. Lili na tumahamba tuwemi kweniso maluŵa ghayelo ghakununkhira makora ndipo likuŵa na tuvipambi twakutowa. Lili na vikwa vifipa ndipo mukati likuŵa linonono chomene mwakuti tuvibenene tukutondeka kurya. Chifukwa cha mauwemi ghose gha khuni ili ndiposo chifukwa chakuti likusangika mwambura kusuzga mu chipalamba, lekani likaŵa lakwenelera kupangira vinthu vyose vyakuzengera chihema na viteŵetero vyose vya pa chihema. Ndilo ŵakapangiraso likasa la phangano (Ek 25:10; 37:1), thebulu la chingwa chakulongora (Ek 25:23; 37:10), majotchero (Ek 27:1; 37:25; 38:1), michiko yakunyamuliro vinthu ivi (Ek 25:13, 28; 27:6; 30:5; 37:4, 15, 28; 38:6), ntchindamiro zakupayikapo katani na chisalu chakutchinga (Ek 26:32, 37; 36:36), mafulemu ghakwimilira (Ek 26:15; 36:20) na mitambiko yake (Ek 26:26; 36:31).