Maliferensi gha Uteŵeti na Umoyo Wachikhristu—Kabuku ka Maungano
JULAYI 11-17
MAZGU GHA CHIUTA MBUSAMBAZI | 2 SAMUYELI 20-21
“Yehova Ni Chiuta Murunji”
it-1-E 932 ¶1
Gibiyoni
Kwa vyaka vinandi Ŵagibiyoni ŵakalutilira kuŵa ŵamoyo, nangauli Themba Sauli likanozga vyakuti liŵaparanye wose. Ndipouli, Ŵagibiyoni ŵakalindilira Yehova mwakuzikira kuti wavumbure chinthu chiheni ichi. Kuti wavumbure, Yehova wakachitiska njara kwa vyaka vitatu panyengo iyo Davide wakaŵa themba. Davide wakafumba kwa Yehova ndipo wakamanya kuti pakachitika mulandu wa ndopa. Ntheura Davide wakaŵafumba Ŵagibiyoni ivyo ŵangaŵachitira kuŵaphepiska. Ŵagibiyoni ŵakazgora kuti ni nkhani ya “siliva panji golide yayi,” chifukwa mwakuyana na Dango, palije chiwombolero cha umoyo kwa munthu uyo wakoma munyake. (Maŵ 35:30, 31) Kweniso Ŵagibiyoni ŵakamanyanga kuti ŵangakoma yayi munthu kwambura kuzomerezgeka na dango. Kweni pamanyuma pakuti Davide waŵafumba ndipo ŵakapempha vyakuti “ŵana” 7 ŵamunyumba ya Sauli ŵapelekeke kwa iwo. Fundo yakuti mulandu wa ndopa ukaŵa pakati pa Sauli na ŵamunyumba yake, yikulongora kuti nangauli Sauli ndiyo wakadangilira pa nkhani ya kukoma iyi, kweni “ŵana” ŵake nawo ŵakwenera kuti ŵakachitako, mwakudunjika panji yayi. (2Sa 21:1-9) Pa nkhani iyi, ŵana ŵakakomeka chifukwa cha kwananga kwa ŵawiskewo yayi, (Do 24:16) kweni yikaŵa ndondomeko yakulongolera urunji mwakukolerana na dango lakuti “umoyo pa umoyo.”—Do 19:21.
JULAYI 25-31
MAZGU GHA CHIUTA MBUSAMBAZI | 2 SAMUYELI 23-24
“Kasi Vyakupeleka Vinu Ni Sembe?”
it-1-E 146
Arawuna
Arawuna wakapeleka kwa Davide malo, pamoza na ng’ombe kweniso nkhuni kuti wakapeleke sembe. Vinthu ivi wakamupa waka kwambura mtengo. Kweni Davide wakakosera kuti walipire. Pa 2 Samuyeli 24:24 pakulongora kuti Davide wakagura malo ghakupwanthirapo agha, kweniso ng’ombe pa mashekele gha siliva 50 (madora 110). Kweni lemba la 1 Midauko 21:25 likuti Davide wakapeleka mashekele gha golide 600 (c. Madora 77,000) kuti wagure. Uyo wakalemba buku Lachiŵiri la Samuel wakayowoya waka za vinthu ivyo vikagulika vyakukhwaskana na jotchero na malo ghake kweniso vinthu ivyo vikapelekekanga pa jotchero ili. Ntheura wakwenera kuti wakayowoya waka ndalama za vinthu ivi. Kweni uyo wakalemba buku lakwamba la Midauko wakuyowoya za vinthu vyakukhwaskana na tempile ilo pamasinda likazengeka pa malo agha, ndipo wakayowoya ndalama izo ŵakagulira katundu wa pa ntchito iyi. (1Mi 22:1-6; 2Mi 3:1) Pakuti tempile likaŵa likuru, vikuwoneka kuti mashekele gha golide 600 agha, ghakaŵa ghakugulira malo agho pakazengeka tempile, kuti ghakaŵa ghakugulira malo ghachoko waka agho pakazengeka jotchero ilo pakwamba Davide wakazenga yayi.
OGASITI 1-7
MAZGU GHA CHIUTA MBUSAMBAZI | 1 MATHEMBA 1-2
“Kasi Mukusambirapo pa Ivyo Mukubudiska?”
it-2-E 987 ¶4
Solomoni
Adoniya na wose awo wakaŵa nawo ŵakachita wofi ndipo ŵakachimbira ŵakati ŵapulika ŵanthu ŵakwimba ku Gihoni kufupi na uko iwo ŵakaŵa. Ŵanthu aŵa ŵakachemerezganga kuti: “Themba Solomoni liŵe na umoyo utali!” Solomoni wakalongora kuti muwuso wake uŵenge wamtende apo wakakana kuparanya panji kuti kuwezgera nduzga ŵanthu awo ŵakakhumbanga kupoka uthemba wake. Solomoni wawezgerenge mphanyi umoyo wake ukaŵa pangozi. Adoniya wakachimbilira ku malo ghakupatulika kupempha kuti wavikilirike. Ntheura Themba Solomoni likatuma ŵanthu kukamutora kwiza nayo kwa iyo. Themba likamuphalira kuti walutilirenge kuŵa wamoyo, kweni para chiheni chazakasangika mwa iyo ndipo wangazakakomeka. Paumaliro likamuwezga ku nyumba kwake.—1Ma 1:41-53.
it-1-E 49
Adoniya
Davide wakati wafwa, Adoniya wakaluta kwa Batisheba na kukamunyengelera kuti wakamuyowoyere kwa Solomoni kuti Abishagi wapike kwa iyo kuŵa muwoli wake. Adoniya wakayowoya kuti: “Uthemba ukeneranga kuŵa wane, ndipo Israyeli yose wakakhazganga kuti ine niŵenge themba.” Fundo iyi yikulongora kuti iyo wakawonanga kuti ŵakamupoka wanangwa wake wakuŵa themba, nangauli wakazomerezga kuti Chiuta ndiyo wakasankha Solomoni. (1Ma 2:13-21) Nangauli pempho lake likulongora kuti wakakhumbanga kuti ŵamuwezgerepo pakuti wakaŵikika yayi kuŵa themba, kweni vikulongora kuti khumbo lake lakujiwoneska likalutilira, chifukwa mwakuyana na kaluso ka mu nyengo yakale, ŵanakazi ŵa themba ŵakaŵanga ŵa munthu uyo wanjira mu malo mwa themba mwakuyana na dango. (Yaniskani na 2Sa 3:7; 16:21.) Ntheura Solomoni wakaliwona pempho ilo Adoniya wakapempha kwizira mwa amama ŵake, ndipo wakadumura kuti Adoniya wakomeke. Benaya ndiyo wakatumika kukakoma Adoniya.—1Ma 2:22-25.
OGASITI 8-14
Ivyo Tasambira
w98-E 2/1 11 ¶15
Yehova Ni Chiuta Wakusunga Mapangano
Mphapu ya Abrahamu yati yaŵa mtundu wakulongozgeka na Dango, Yehova wakayitumbika kuyana na umo wakalayizgira kwa sekuru wawo. Mu 1473 B.C.E., Joshuwa uyo wakanjira m’malo mwa Mozesi, wakalongozga Israyeli kukanjira mu charu cha Kenani. Layizgo la Yehova lakuti wazamupeleka charu ku mphapu ya Abrahamu likafiskika apo Ŵaisrayeli ŵakagaŵana malo. Apo Ŵaisrayeli ŵakaŵa ŵakugomezgeka, Yehova wakafiska layizgo lake lakuti waŵapenge nkhongono zakuthereskera ŵalwani ŵawo. Ivi chomene vikafiskika mu nyengo iyo Themba Davide likawusanga. Kuzakafika mu nyengo ya Solomoni mwana wa Davide, chigaŵa chachitatu cha phangano ilo Yehova wakachita na Abrahamu chikaŵa kuti chafiskika. “Ŵayuda na Ŵaisrayeli ŵakaŵa ŵanandi chomene nga ni mchenga mumphepete mwa nyanja. Ŵakaryanga, kumwa na kukondwa.”—1Ma 4:20.
OGASITI 15-21
MAZGU GHA CHIUTA MBUSAMBAZI | 1 MATHEMBA 5-6
“Ŵakaŵikapo Mtima Kuzenga Tempile Chifukwa cha Kutemwa Yehova”
it-1-E 424
Sidara
Pakuti ŵakagwiliskiranga chomene ntchito mathabwa ya sidara, pakakhumbikwanga ŵanthu ŵanandi ŵakugwira ntchito iyi nga nkhutema makuni, kuyanyamura kuluta nayo ku Ture panji ku Sidoni pa nyanja ya Meditereniyani na kupanga mapaka kwenda nayo pa nyanja m’paka ku Yopa. Ndipo pamanyuma ŵakaghaguguzanga kuluta nagho ku Yerusalemu. Ntchito iyi yikenda makora chifukwa pakaŵa phangano la malipiro pakati pa solomoni na Hiramu. (1Ma 5:6-18; 2Mi 2:3-10) Pamanyuma makuni ghakalutilira kuluta ku Yerusalemu mwakuti ŵanthu ŵakayowoyanga kuti pa nyengo iyo Solomoni wakawusanga, wakiza na ‘makuni gha sidara ghanandi chomene nga ni makuni gha mkuyu mu Shefela.’—1Ma 10:27; yaniskani na Yes 9:9, 10.
it-2-E 1077 ¶1
Tempile
Pakwendeska ntchito, Themba Solomoni likatora ŵanthu 30,000 mu Israyeli na kuŵatuma ku Lebanoni mu magulu gha ŵanthu 10,000 mwezi uliwose. Ŵakakhalanga ku Lebanoni mwezi umoza, ndipo myezi yiŵiri ŵakakhalanga mu vikaya vyawo. (1Ma 5:13, 14) Solomoni wakaŵa na ŵantchito ŵakuyegha katundu ŵakukwana 70,000 kufuma pa “ŵalendo” mu charu cha Israyeli, ndipo wakaŵaso na ŵanthu 80,000 ŵakuŵaja malibwe. (1Ma 5:15; 9:20, 21; 2Mi 2:2) Solomoni wakimikaso ŵakapitawo 550 pa ntchito iyi, kweniso ŵanalume 3,300 ŵakovwirana nawo. (1Ma 5:16; 9:22, 23) Vikuwoneka kuti ŵanthu 250 pa ŵanthu aŵa ŵakaŵa Ŵaisrayeli, ndipo 3,600 ŵakaŵa “ŵalendo” mu charu cha Israyeli.—2Mi 2:17, 18.
OGASITI 22-28
MAZGU GHA CHIUTA MBUSAMBAZI | 1 MATHEMBA 7
“Ivyo Tikusambirako ku Mizati Yiŵiri”
it-1-E 348
Bowazi, II
Mzati wa kumpoto chomene pa mizati yiŵiri yikuruyikuru yamkuŵa iyo yikaŵa pa khonde la tempile lakutowa ilo Solomoni wakazenga, ukachemekanga Bowazi. Ndipo zina ili likwenera kuti likang’anamuranga kuti “Mu Nkhongono.” Mzati wa kumwera ukachemekanga Yakini kung’anamura kuti, “Yehova Wakhozge.” Ntheura kuŵika vyose pamoza na kuŵazga kwambira kumalyero kuluta kumazere usange munthu wangayima kulazga maso kumafumiro gha dazi, vingapeleka fundo yakuti ‘Yehova wakhozge [tempile] mu nkhongono.’—1Ma 7:15-21; wonani CAPITAL.
Ivyo Tasambira
it-1-E 263
Kugeza
Awo ŵakusopa Yehova mwaunenesko ŵakwenera kuŵa ŵakutowa mwakuthupi. Fundo iyi yikalongoreka makora pa nkhani yakukhwaskana na milimo iyo yikachitikanga pa chihema kweniso pa tempile. Pambere ŵandambe milimo yawo, Wasembe Mukuru Aroni na ŵana ŵake ŵakagezanga dankha pambere ŵandavware vyakuvwara vya usembe. (Ek 29:4-9; 40:12-15; Le 8:6, 7) Pakugeza mu mawoko na malundi, ŵasembe ŵakatoranga maji mu chiŵiya chamkuŵa icho chikaŵa mu luŵaza lwa chihema chakupatulika, ndipo pamanyuma tempile la Solomoni lati lazengeka, ŵakatoranga maji kufuma mu nyanja yachisulo chakusongonora. (Ek 30:18-21; 40:30-32; 2Mi 4:2-6) Pa Zuŵa la Mphepiska, wasembe mukuru wakagezanga kaŵiri. (Le 16:4, 23, 24) Ŵanthu awo ŵakapelekezganga mbuzi ya Azazeli, awo ŵakanyamuranga ivyo vyakhalira pakupeleka sembe, na awo ŵakalutanga na ng’ombe yiswesi kukapeleka sembe kuwaro kwa msasa, ŵakeneranga kugeza na kuchapa vyakuvwara vyawo pambere ŵandanjire mu msasa.—Le 16:26-28; Maŵ 19:2-10.
OGASITI 29–SEPUTEMBALA 4
Ivyo Tasambira
it-1-E 1060 ¶4
Kuchanya
Solomoni uyo wakazenga tempile ku Yerusalemu, wakayowoya kuti “machanya, enya, machanya gha machanya, ghakumukwanani yayi” Chiuta. (1Ma 8:27) Pakuti Chiuta ndiyo wakalenga machanya, iyo wakukhala mu machanya agha yayi, ndipo “zina lake pera ndilo ndapachanya chomene. Uchindami wake uli pachanya pa charu chapasi na mtambo.” (Sa 148:13) Yehova wakupima machanya mwambura kusuzga nga umo munthu wangapimira chinthu icho chili mu chikufi na tumunwe twa mawoko. (Yes 40:12) Ivyo Solomoni wakayowoya vikung’anamura kuti Chiuta walije malo gheneko ghakukhala yayi. Kweniso vikung’anamura kuti Chiuta wakuŵa waka palipose mu chinthu chilichose yayi. Fundo iyi tikuyiwonaso mu ivyo Solomoni wakayowoya vyakukhwaskana na Yehova kuti wakupulika kufuma ‘kuchanya, malo ghake ghakukhalamo’ agho ni machanya gha vilengiwa vyauzimu.—1Ma 8:30, 39.