LAYIBULARE YA PA INTANETI ya Watchtower
Watchtower
LAYIBULARE YA PA INTANETI
Chitumbuka
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • MAUNGANO
  • g19 Na. 2 pp. 12-13
  • Kupulikira Ulongozgi wa Munthu Mulara

Vidiyo palije.

Phepani, pali suzgo linyake.

  • Kupulikira Ulongozgi wa Munthu Mulara
  • Wukani!—2019
  • Mitu Yichoko
  • Nkhani Zakuyanako na Iyi
  • KASI MUPAPI WANGASAMBIZGA WULI MWANA?
  • CHIFUKWA WULI ULONGOZGI WA ŴANTHU ŴALARA NGWAKUZIRWA?
  • UMO MUNGAPELEKERA ULONGOZGI
  • Umo Mungalongozgera Ŵana Ŵinu Pakuŵa Ŵapapi
    Vyakovwira Mabanja
  • Ulongozgi Wakugomezgeka Pakulera Ŵana
    Gongwe la Mulinda Likupharazga Ufumu wa Yehova
  • Ŵapapi Wovwirani Ŵana Ŵinu Kutemwa Yehova
    Gongwe la Mulinda Likupharazga Ufumu wa Yehova (Lakusambira)—2022
Wukani!—2019
g19 Na. 2 pp. 12-13
Mwanakazi wakulongora kasungwana vithuzi vyake vyakale

SAMBIRO 5

Kupulikira Ulongozgi Wa Munthu Mulara

KASI MUPAPI WANGASAMBIZGA WULI MWANA?

Ŵana ŵakwenera kupokera ulongozgi kufuma ku ŵanthu ŵalara kuti ŵakure makora. Pakuŵa mupapi, imwe ndimwe mungasambizga makora ŵana ŵinu, ndipo ni udindo winu kuchita nthena. Kweni ŵanthu ŵanyake ŵalara nawo ŵangawovwira pakusambizga ŵana ŵinu.

CHIFUKWA WULI ULONGOZGI WA ŴANTHU ŴALARA NGWAKUZIRWA?

Mu vyaru vinandi, ŵana ŵakuchezga chomene yayi na ŵapapi ŵawo panji ŵanthu ŵalara. Ghanaghanirani fundo zakulondezgapo izi:

  • Kanandi ŵana ŵakutandara ku sukulu, uko ŵana mbanandi kuluska ŵasambizgi na ŵanthu ŵanyake ŵalara.

  • Ŵana ŵanyake para ŵawera ku sukulu ŵakusanga ŵapapi palije panyumba chifukwa wose ŵakuŵa ku ntchito.

  • Kafukufuku munyake uyo wakachitika ku United States wakulongora kuti pa avireji, ŵana awo ŵali na vyaka vyapakati pa 8 na 12 ŵakumalira maora pafupifupi 6 zuŵa lililose kuwonelera TV, kutegherezga sumu na kuseŵera magemu.a

Buku linyake likuti: “Ŵachinyamata ŵanandi mazuŵa ghano ŵakufumba ulongozgi ku . . . . ŵachinyamata ŵanyawo m’malo mwa kufumba ku ŵamama ŵawo, adada ŵawo, ŵasambizgi ŵawo, na ku ŵanthu ŵanyake ŵalara.” Awo ŵakalemba buku ili ŵakayowoyaso kuti: “Ŵana ŵakulerana na kusambizgana ŵekhaŵekha.”—Hold On to Your Kids.

UMO MUNGAPELEKERA ULONGOZGI

Muchezgenge na ŵana ŵinu.

FUNDO YA MU BAIBOLO: “Lera msepuka mu nthowa iyo wakwenera kwendamo, nanga wangakura wafumengemo chara.”—Zintharika 22:6.

Mwakawiro, ŵana ŵakukhumba kuti ŵapapi ŵawo ŵaŵalongozgenge na kuŵawovwira. Ŵakaswiri ŵanyake ŵakuyowoya kuti ŵana nanga ŵangaŵa kuti ŵakwaniska vyaka 13 kuya munthazi ŵakulutilira kuchindika ulongozgi wa ŵapapi ŵawo. Dr. Laurence Steinberg wakalemba mu buku linyake kuti: “Ŵapapi ndiwo ŵali na mwaŵi ukuru wakusambizga ŵana ŵawo nkharo yiwemi kufuma apo ŵachali ŵachoko m’paka ŵakure.” (You and Your Adolescent) Iyo wakayowoyaso kuti: “Ŵachinyamata ŵakukhumba kumanya ivyo mwaŵapapi mukughanaghana ndipo ŵakukhumba kutegherezga para mukuyowoya nangauli ni nyengo zose yayi ŵakuzomerezga panji kupulikira vyose ivyo mwayowoya.”

Pakuti mwakawiro ŵana ŵakukhumba kuti muŵalongozgenge, chitani ivyo mungafiska kuti muŵawovwire. Muchezgenge na ŵana ŵinu, ŵaphalirani maghanoghano ghinu, umo mukujipulikira, na ivyo vyamuchitikiranipo pa umoyo winu.

Pemphani munthu uyo wangamupa ulongozgi wakovwira mwana winu.

FUNDO ZA MU BAIBOLO: “Uyo wakwenda na ŵavinjeru waŵenge wavinjeru.”—Zintharika 13:20.

Kasi walipo munthu munyake mulara uyo mukuwona kuti wali na nkharo yiwemi mwakuti mwana winu wangasambirako? Para walipo, kasi mungamupempha kuti nyengo zinyake wachezgenge na mwana winu? Ndipouli, mukwenera yayi kumulekera udindo winu pakuŵa mupapi. Kweni ulongozgi wakufuma ku munthu wakugomezgeka uyo mukumanya kuti wangananga yayi mwana winu, nawo ungawovwira. Baibolo likuyowoya kuti Timote nanga ni apo wakaŵa mulara wakasambira vinandi kwa mpositole Paulosi chifukwa cha kuchezga nayo, ndipo Paulosi nayo wakasambirako kwa Timote.—Ŵafilipi 2:20, 22.

Mazuŵa ghano ŵanthu awo ŵali paubali ŵakutemwa kukhala pa malo ghamoza yayi nga umo vikaŵira kale. Ndipo kanandi asekuru, abuya, asibweni, ankhazi, na ŵachibali ŵanyake ŵakukhala ku malo ghakupambana. Para ndimo viliri kwa imwe, ŵawovwirani ŵana ŵinu kuti ŵasambirenge vinthu viwemi kufuma ku ŵanthu ŵalara awo mukuwona kuti ŵali na nkharo yiwemi iyo mungatemwa kuti ŵana ŵinu ŵaŵe nayo.

a Kafukufuku wakulongora kuti pa avireji, ŵachinyamata ŵakumalira maora pafupifupi 9 zuŵa lililose pakuwonelera TV, kutegherezga sumu na kuseŵera magemu. Kafukufuku uyu ŵandasazgepo nyengo iyo ŵana ŵachoko na ŵachinyamata aŵa ŵakuchitira vya sukulu pa intaneti panji kuchitira homuweki.

Mwanakazi wakulongora kasungwana vithuzi vyake vyakale

MUSAMBIZGANI

Mwana uyo wakupempha wovwiri ku ŵanthu ŵalara kanandi wakuŵa na vinjeru ndipo para wakura wakuchita vinthu mwamahara

Ŵani Chiyelezgero Chiwemi

  • Kasi nili chiyelezgero chiwemi ku ŵana ŵane?

  • Kasi ŵana ŵane ŵakuwona kuti nyengo zinyake nkhupempha ulongozgi kufuma ku ŵanthu ŵanyake awo ŵakumanya vinandi kuluska ine?

  • Kasi nkhulongora kuti ŵana ŵane mbakuzirwa kwa ine mwakuti nkhusanga nyengo yakuchezgera nawo?

Ivyo Ŵapapi Ŵanyake Ŵakuyowoya . . .

David wakati: “Nyengo zinyake para natangwanika chomene na vinthu vinyake, mwana wane msungwana wakuniphalira kuti wakukhumba kuyowoya nane. Nyengo zose para mwana wane wakuyowoya nkhumutegherezga, kweni para natangwanika chomene nkhumuphalira kuti walindilirepo pachoko waka mwakuti tichezge makora. Ine na muwoli wane tikuyezgayezga kuŵa chiyelezgero chiwemi ku mwana withu mwakuti wawonenge kuti nase tikuchita ivyo tikumusambizga.”

Lisa wakati: “Mwana withu msungwana wakati wababika, ine na mfumu wane tikadumbiskana kuti nileke kugwira ntchito mwakuti nikhalenge panyumba kuti tilere makora mwana withu. Nkhudandawurapo yayi na ivyo tikasankha. Ntchiwemi chomene kuti nyengo zose mupapi wachezgenge na mwana wake mwakuti wamulongozgenge na kumusambizga makora. Ndipo ivi vikumovwira mwana kumanya kuti mukumutemwa.”

KUCHEZGA NA ŴANTHU ŴALARA

Maranda wakati: “Ŵana ŵane ŵachezgapo na ŵanthu ŵa misinkhu yakupambanapambana, ndipo ivi vyaŵawovwira kumanya vinthu vinandi ivyo vyaŵachitikira ŵanthu aŵa pa umoyo wawo. Mwachiyelezgero, ŵakazizwa chomene apo abuya ŵane ŵakaŵaphalira kuti apo ŵakaŵa ŵachoko, banja lakwawo ndilo likaŵa lakwamba kuŵa na nyumba ya magesi. Abuya ŵakaŵaphaliraso ŵana ŵane kuti ŵanthu ŵakufuma mu vigaŵa vyapafupi ŵakizanga ku nyumba yawo na kuyimilira mukhitchini ndipo ŵakawoneleranga para ŵakubuska na kuthimwiska magesi. Nkhani iyi yikawovwira ŵana ŵane kumanya umo ŵanthu ŵakakhaliranga panyengo iyo. Chifukwa cha kutegherezga nkhani izi, vikaŵawovwiraso kuti ŵaŵachindikenge abuya na ŵanthu ŵanyake ŵachekuru. Para ŵana ŵakuchezga chomene na ŵanthu ŵalara kuluska ŵachinyamata ŵanyawo, ŵangasambira vinandi ku ŵanthu ŵalara.”

    Mabuku gha Chitumbuka (1982-2023)
    Fumani
    Njirani
    • Chitumbuka
    • Tumizgani
    • Ivyo Mukukhumba
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malango
    • Phangano
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Njirani
    Tumizgani