MUTU 12

‘Ŵakayowoya na Chikanga Chifukwa Ŵakaŵa na Mazaza Ghakufuma kwa Yehova’

Paulosi na Baranaba ŵakalongora kujiyuyura, chitatata, na chikanga

Nkhani iyi yili pa Milimo 14:1-28

1, 2. Kasi ni vinthu wuli ivyo vikachitika apo Paulosi na Baranaba ŵakaŵa ku Lisitira?

NTHIMBANIZGO yikawuka mu Lisitira. Munthu uyo wakababika wakupendera wakadukadukanga mwachimwemwe ŵalendo ŵaŵiri ŵati ŵamuchizga. Ŵanthu ŵakazizwa chomene ndipo wasembe wawo wakiza na nkhata za maluŵa kuti wapeleke ku ŵanalume ŵaŵiri aŵa, awo mzinda ukatenge mbachiuta. Ng’ombe zikabomanga apo wasembe wa Zeusi wakanozgekanga kuti wazikome. Paulosi na Baranaba ŵakakanizga ŵanthu kuti ŵaŵachitire vinthu ivi. Ŵakapalura vyakuvwara vyawo na kuhuzukira mu mzinda, ŵakawupempha kuti uleke kuŵasopa, ndipo ŵakawulekeska mwakusuzgikira.

² Kufuma apo, Ŵayuda ŵakususka ŵakiza kufuma ku Antiyoke wa ku Pisidiya na ku Ikoniya. Ŵakamba kupusikizgira Paulosi na Baranaba, ndipo ivi vikapangiska kuti ŵanthu ŵa ku Lisitira ŵakwiyire chomene Paulosi na Baranaba. Mzinda uwo ukakhumbanga kusopa Paulosi na Baranaba, ukazingilizga Paulosi na kumudinya na malibwe m’paka thafya. Kufuma apo, ŵakamuguguzira kuwaro kwa vipata, ŵakaghanaghananga kuti wafwa.

3. Kasi mu mutu uwu tidumbiskanenge mafumbo wuli?

³ Kasi ntchivichi chikachitika kuti vinthu vifike apa? Kasi ŵapharazgi ŵa Ufumu mazuŵa ghano ŵangasambirako vichi kwa Baranaba, Paulosi kweniso ŵanthu ŵakuyegheka maghanoghano ŵa ku Lisitira? Kasi ŵalara ŵangalondezga wuli ivyo Baranaba na Paulosi ŵakachita apo ŵakalutilira kuchita uteŵeti wawo ‘na chikanga chifukwa ŵakaŵa na mazaza kufuma kwa Yehova’?—Mil. 14:3.

“Wumba Ukuru . . . Ukagomezga” (Milimo 14:1-7)

4, 5. Chifukwa wuli Paulosi na Baranaba ŵakaluta ku Ikoniya, ndipo ntchivichi chikachitika ku malo agha?

⁴ Mazuŵa ghachoko waka pambere ivi vindachitike, mwakukhuŵilizgika na Ŵayuda, ŵanthu ŵakachimbizga Paulosi na Baranaba mu msumba wa Antiyoke wa ku Pisidiya, uwo ukaŵa wa Ŵaroma. M’malo mwa kugongowa, ŵanalume ŵaŵiri aŵa “ŵakaŵaphatira fuvu la ku malundi ghawo” kuŵavulira mulandu ŵanthu ŵambura kupulikira ŵa mu msumba uwu. (Mil. 13:50-52; Mat. 10:14) Paulosi na Baranaba ŵakawukako mwamtende ndipo ŵakaŵaleka ŵakususka ŵara kuti Chiuta ndiyo wazakaŵalange. (Mil. 18:5, 6; 20:26) Ŵamishonale ŵaŵiri aŵa ŵakalutilira kupharazga mwachimwemwe. Ŵati ŵenda makilomita 150 kuya kumwera cha kumafumiro gha dazi, ŵakafika pa malo ghanyake ghavundira agho ghali pakatikati pa mapiri gha Taurus na Sultan.

⁵ Paulosi na Baranaba ŵakayima dankha pa Ikoniya. Malo agha ghakaŵa chinyina cha maluso gha Ŵagiriki, ndipo ukaŵa umoza mwa misumba yikuruyikuru ya chigaŵa chakuwusika na Romu cha Galatiya.a Mu msumba uwu mukakhalanga Ŵayuda pamoza na Ŵamitundu ŵanandi awo ŵakang’anamukira ku Chiyuda. Nga nkhaluso kawo, Paulosi na Baranaba ŵakanjira mu sunagoge na kwamba kupharazga. (Mil. 13:5, 14) “Ŵakayowoya mu nthowa yakuti wumba ukuru wa Ŵayuda na Ŵagiriki wuwo ukagomezga.”—Mil. 14:1.

IKONIYA, MSUMBA WA ŴAFIRIGIYA

Msumba wa Ikoniya ukazengeka pa malo agho pakaŵa maji ghanandi kweniso dongo liwemi. Msumba uwu ukaŵa pa nkhumano ya misewu yakuzirwa pa malonda, iyo yikagumanya Siriya ku Romu, Girisi, na chigaŵa cha Romu cha Asiya.

Mu Ikoniya ŵanthu ŵakasopanga Sibele, chiuta mwanakazi wa Ŵafirigiya wakuwuska mphapu, ndipo pakusopa ŵakachitangaso maluso agho ŵakatolera ku Ŵagiriki pa nyengo ya muwuso wa Ŵagiriki. Msumba uwu ukamba kuwusika na Ŵaroma mu 65 B.C.E., ndipo mu nyengo ya Ŵakhristu ŵakwambilira ukaŵa msumba wakuzirwa pa vya malonda na ulimi. Nangauli mu Ikoniya mukakhalanga Ŵayuda ŵanandi, kweni vikuwoneka kuti msumba uwu ukalutilira kulondezga maluso gha Ŵagiriki. Nakuti nkhani ya mu buku la Milimo yikuyowoya vya Ŵayuda na “Ŵagiriki.”—Mil. 14:1.

Msumba wa Ikoniya ukaŵa mu mphaka za Likawoniya na Firigiya, vigaŵa vya Galatiya. Ŵalembi ŵanyake ŵakale, nga ni Cicero na Strabo, ŵakati Ikoniya ni msumba wa Likawoniya, ndipo kuyana na chigaŵa icho uli, msumba uwu ukaŵa mu Likawoniya nadi. Ndipouli, nkhani ya mu buku la Milimo yikupambaniska pakati pa Ikoniya na Likawoniya, uko ŵanthu ŵakayowoyanga “Chilikawoniya.” (Mil. 14:1-6, 11) Pa chifukwa ichi, ŵakususka ŵakuti buku la Milimo lili kuteta. Kweni mu 1910, ŵanthu ŵakufukura vinthu vyapasi ŵakasanga vinthu vyakulembeka mu msumba uwu, ivyo vikulongora kuti ŵanthu mu Ikoniya ŵakayowoyanga Chifirigiya kwa vyaka 200 kufuma apo Paulosi na Baranaba ŵakalutira ku msumba uwu. Ntheura, uyo wakalemba buku la Milimo wakaneneska pakupambaniska Ikoniya na misumba ya Likawoniya.

6. Chifukwa wuli Paulosi na Baranaba ŵakaŵa ŵasambizgi ŵaluso, ndipo ise tingaŵayezga wuli?

⁶ Chifukwa wuli nthowa iyo Paulosi na Baranaba ŵakayowoyera ku ŵanthu yikaŵa yakutchontha mtima? Paulosi wakamanyanga vinthu vinandi vya mu Malemba. Iyo wakazunura mazgu gha mu mdauko, uchimi, na gha mu Dango la Mozesi mwaluso kuti walongore kuti Yesu wakaŵa Mesiya wakulayizgika. (Mil. 13:15-31; 26:22, 23) Pakuyowoya, Baranaba wakalongoranga kuti wakufipira mtima ŵanthu. (Mil. 4:36, 37; 9:27; 11:23, 24) Palije uyo wakathembanga mahara ghake kweni wose ŵakayowoyanga ‘chifukwa ŵakaŵa na mazaza ghakufuma kwa Yehova.’ Kasi imwe mungaŵayezga wuli ŵamishonale aŵa pa mulimo wa kupharazga? Mungaŵayezga para mungachita vyakulondezgapo ivi: Ghamanyani makora Mazgu gha Chiuta. Sankhani Malemba agho ghangaŵafika pa mtima awo mukuŵapharazgira. Sangani nthowa zakupembuzgira awo mukuŵapharazgira. Ndipo nyengo zose ivyo mukusambizga vijinthenge pa Mazgu gha Yehova, pa vinjeru vinu yayi.

7. (a) Kasi ni vinthu wuli ivyo vikuchitika chifukwa cha makani ghawemi? (b) Kasi mukwenera kukumbuka vichi para mbumba yinu njakugaŵikana chifukwa chakuti mukupulikira makani ghawemi?

⁷ Ndipouli, ni wose yayi mu Ikoniya awo ŵakakondwa na ivyo Paulosi na Baranaba ŵakayowoya. Luka wakalutizga kulongosora, wakati: “Ŵayuda awo ŵakagomezga chara, ŵakavundura na kugaluska ŵanthu ŵamitundu kuti ŵawukire ŵabali.” Paulosi na Baranaba ŵakawona kuti ntchakukhumbikwa kukhala na kuvikilira makani ghawemi, ndipo “na chikanga ŵakayowoya kwa nyengo yitaliko.” Pa chifukwa ichi, “wumba mu msumba ukagaŵikana. Ŵanyake ŵakakolerana na Ŵayuda kweni ŵanyake na ŵapositole.” (Mil. 14:2-4) Mazuŵa ghano napo ŵanthu ŵakuchita nthena para ŵapulika makani ghawemi. Ku ŵanthu ŵanyake ghakovwira kuti ŵakolerane; apo ku ŵanyake ghakupangiska kuti ŵagaŵikane. (Mat. 10:34-36) Usange mbumba yinu njakugaŵikana chifukwa chakuti imwe mukupulikira makani ghawemi, manyani kuti ntchifukwa chakuti yili kupusikika panji chifukwa cha mahumuhumu ghautesi. Nkharo yinu yiwemi ungaŵa munkhwala wa suzgo iyi, ndipo yingawovwira kuti paumaliro awo ŵakumususkani ŵaleke kuchita nthena.—1 Pet. 2:12; 3:1, 2.

8. Chifukwa wuli Paulosi na Baranaba ŵakafumako ku Ikoniya, ndipo tikusambirako vichi?

⁸ Nyengo yati yajumphapo, ŵakususka mu Ikoniya ŵakapangana kuti ŵadinye Paulosi na Baranaba na malibwe. Ŵamishonale ŵaŵiri aŵa ŵati ŵaphalirika za chiŵembu ichi, ŵakaluta kukapharazga ku chigaŵa chinyake. (Mil. 14:5-7) Mazuŵa ghano napo ŵapharazgi ŵa Ufumu ŵakuchita nthena. Para ŵanthu ŵakutiyowoyera viheni, tikuyowoya na chikanga. (Fil. 1:7; 1 Pet. 3:13-15) Kweni para tawona kuti pawukenge chivulupi, tikugega kuchita vinthu ivyo vingatipwetekeska panji vingapwetekeska Ŵakhristu ŵanyithu.—Zinth. 22:3.

“Mung’anamukeko . . . na Kulazga kwa Chiuta Wamoyo” (Milimo 14:8-19)

9, 10. Kasi msumba wa Lisitira ukaŵa nkhu, ndipo tikumanya vichi vya awo ŵakakhalanga mu msumba uwu?

⁹ Paulosi na Baranaba ŵakaluta ku Lisitira, msumba uwo ukaŵa pasi pa Romu, ndipo ukaŵa pa mtunda wa makilomita pafupifupi 30 kumwera cha kumanjiliro gha dazi kwa msumba wa Ikoniya. Lisitira wakalutilira kuŵa paubwezi na Antiyoke wa ku Pisidiya. Kweni mwakupambana na msumba wa Antiyoke wa ku Pisidiya, msumba wa Lisitira ukaŵa na Ŵayuda ŵanandi yayi. Nangauli ŵanthu ŵa mu Lisitira ŵakwenera kuti ŵakayowoyanga Chigiriki, kweni chiyowoyero chawo chikaŵa Chilikawoniya. Paulosi na Baranaba ŵakamba kupharazga pa mtandasanya, panji chifukwa chakuti mu msumba uwu mukaŵavya sunagoge. Mu Yerusalemu, Petrosi wakachizga munthu uyo wakababika wakupendera. Chifukwa cha munthondwe uwu, mzinda ukuru ukanjira Chikhristu. (Mil. 3:1-10) Mu Lisitira, Paulosi wakachizga munthu uyo wakaŵa wakupendera kufuma apo wakababikira. (Mil. 14:8-10) Kweni ŵanthu ŵati ŵawona munthondwe uwo Paulosi wakachita, ŵakachita vyakupambana na ivyo ŵanyawo ŵakachita.

¹⁰ Nga umo tawonera kukwambilira, apo munthu wakupendera wakadukangadukanga, ŵanthu ŵakusopa ŵangoza ŵa mu Lisitira ŵakaghanaghana vinyake. Baranaba ŵakamuthya zina lakuti Zeusi, mulara wa ŵachiuta, ndipo Paulosi ŵakati ni Heremesi, mwana wa Zeusi ndiposo muyowoyeri wa ŵachiuta. (Wonani bokosi lakuti “Lisitira na Chisopa cha Zeusi na Heremesi.”) Ndipouli, Baranaba na Paulosi, ŵakaŵikapo mtima kovwira ŵanthu ŵara kupulikiska kuti ivyo ŵakayowoyanga na kuchita vikafuma ku ŵangoza yayi kweni kwa Yehova, Chiuta yumoza pera waunenesko.—Mil. 14:11-14.

LISITIRA NA CHISOPA CHA ZEUSI NA HEREMESI

Msumba wa Lisitira ukaŵa pa malo ghachidika kutali na misewu yikuruyikuru. Kesare Augusto ndiyo wakazgora msumba uwu kuŵa chigaŵa cha Romu, na kuwuthya Julia Felix Gemina Lustra. Ŵasilikari ŵa mu msumba uwu ŵakavikiliranga chigaŵa cha Galatiya ku mafuko agho ghakakhalanga mu mapiri. Ntheura msumba uwu ukendeskekanga mwakuyana na kendeskero ka vinthu ka Ŵaroma ndipo ŵalaraŵalara ŵa boma ŵakaŵa na mazina Ghachilatini. Nangauli vikaŵa nthena, ŵanthu ŵa mu Lisitira ŵakalutilira na maluso ghawo. Ŵakalutilira kuchita vinthu nga Mbalikawoniya m’malo mwa kutolera vya Ŵaroma. Ndipo nadi, ŵanthu ŵa mu Lisitira awo ŵakuzunulika chomene mu buku la Milimo ŵakayowoyanga Chilikawoniya.

Vinyake mwa vinthu ivyo awo ŵakusanda vinthu vyapasi ŵasanga apo pakaŵa msumba wakale wa Lisitira ni vinthu vyakulembeka ivyo vikuyowoya za “ŵasembe ŵa Zeusi” na chikozgo cha chiuta Heremesi. Kweniso ku malo agha ŵali kusangako jotchero la Zeusi na Heremesi.

Nkhani yakulembeka na Ovid, mulembi Wachiroma wa mapowemu (43 B.C.E. m’paka 17 C.E.) yili na ukaboni unyake wa ivyo vili kulembeka mu buku la Milimo. Kuyana na Ovid, Jupiter na Mercury ŵachiuta ŵa Ŵaroma awo ŵakuyana na Zeusi na Heremesi ŵachiuta ŵa Ŵagiriki, ŵakaluta ku chigaŵa cha mapiri cha Firigiya mu mawonekero gha ŵanthu. Ŵakapenja malo ghakugona mu nyumba zinandi, kweni waliyose wakaŵakanira. Kweni ŵachekuru ŵaŵiri, pa ufumu na pa uwoli, Philemon na Baucis, ndiwo ŵakaŵapokelera mu kanyumba kawo. Pa chifukwa ichi, Zeusi na Heremesi ŵakazgora kanyumba aka kuŵa tempile liwemi lakuzengeka na malibwe gha mabo na golide, ŵakimika ŵachekuru aŵa kuŵa ŵasembe, ndipo ŵakapankhura nyumba za awo ŵakaŵanora malo ghakugona. Buku lakuti The Book of Acts in Its Graeco-Roman Setting likuti: “Usange ŵanthu ŵa mu Lisitira ŵakakumbukanga nkhani iyi ŵati ŵawona Paulosi na Baranaba ŵachizga munthu wakupendera, ntchakuzizika yayi kuti ŵakakhumbanga kuŵapokelera na zisembe.”

Paulosi na Baranaba ŵakukana kuti ŵanthu ŵaŵasopenge mu Lisitira. Mzinda ukwimba na kusindamira Paulosi na Baranaba. — “Mung’anamukeko ku vinthu vyawaka ivi na kulazga kwa Chiuta wamoyo, uyo wakalenga kuchanya, charu chapasi.”—Milimo 14:15

11-13. (a) Kasi Paulosi na Baranaba ŵakayowoya vichi ku ŵanthu ŵa mu Lisitira? (b) Kasi tikusambirako vichi ku ivyo Paulosi na Baranaba ŵakayowoya?

¹¹ Nangauli pakaŵa nthimbanizgo, Paulosi na Baranaba ŵakayezgayezga kuŵafika pa mtima ŵanthu awo ŵakategherezganga. Pa chakuchitika ichi, Luka wakalemba nthowa yiwemi yakupharazgira makani ghawemi ku ŵanthu ŵakusopa ŵangoza. Wonani umo Paulosi na Baranaba ŵakayowoyera ku ŵategherezgi ŵawo, ŵakati: “Mwaŵanthu, chifukwa wuli mukuchita vinthu ivi? Nase tili ŵanthu ŵakutomboloka nga ndimwe. Tikumupharazgirani makani ghawemi kuti mung’anamukeko ku vinthu vyawaka ivi na kulazga kwa Chiuta wamoyo, uyo wakalenga kuchanya, charu chapasi, nyanja, na vinthu vyose ivyo vilimo. Mu miwiro iyo yajumpha, iyo wakalekelera mitundu yose kwenda mu nthowa zawo. Kweni nyengo zose wakuchita vinthu viwemi, ndipo uwu mbukaboni wakuti iyo waliko. Wakumupani vula kufuma kuchanya na nyengo za vipambi, wakumupani vyakurya na kuzuzga mitima yinu na chimwemwe.”—Mil. 14:15-17.

¹² Kasi tingasambirako vichi ku mazgu agha? Chakwamba, Paulosi na Baranaba ŵakajitoranga kuti mbapachanya kuluska ŵategherezgi ŵawo yayi. Ŵakaŵa ŵakujiyuyura. M’malo mwake, ŵakazomera kuti nawo ŵakatondekanga kuchita vinthu vinyake nga mbategherezgi ŵawo. Mbunenesko kuti Paulosi na Baranaba ŵakapokera mzimu utuŵa ndipo ŵakafwatuka ku visambizgo vyautesi. Kweniso ŵakaŵa na chigomezgo cha kuzakawusa pamoza na Khristu. Kweni ŵakamanya kuti ŵanthu ŵa mu Lisitira nawo ŵangapokera vyawanangwa ivi para ŵangapulikira Khristu.

¹³ Kasi ise tikuŵawona wuli awo tikuŵapharazgira? Kasi tikuŵawona kuti ŵakuyana waka na ise? Apo tikovwira ŵanthu kusambira unenesko wa Mazgu gha Chiuta, kasi tikugega kujipenjera ntchindi nga umo ŵakachitira Paulosi na Baranaba? Msambizgi waluso Charles Taze Russell, uyo wakalongozgangaso pa mulimo wa kupharazga kuumaliro wa vyaka vya m’ma 1800 m’paka kukwambilira wa vyaka vya m’ma 1900, wakachita makora chomene pa nkhani iyi. Iyo wakalemba kuti: “Tikukhumba yayi kuti ŵanthu ŵatichindikenge mwapadera panji ivyo tikulemba; kweniso tikukhumba chara kuchemeka Muliska panji Rabi.” Apa mubali Russell wakajiyuyura chomene, nga umo ŵakachitira Paulosi na Baranaba. Mwakuyana waka, nase para tikupharazga, chilato chithu nkhujipenjera ntchindi yayi kweni kovwira ŵanthu kuti ŵang’anamukire kwa “Chiuta wamoyo.”

14-16. Kasi ni sambiro wuli lachiŵiri na lachitatu ilo tikusambirapo pa ivyo Paulosi na Baranaba ŵakayowoya ku ŵanthu ŵa mu Lisitira?

¹⁴ Wonani sambiro lachiŵiri ilo tingasambirapo pa mazgu agho ŵanalume aŵa ŵakayowoya. Paulosi na Baranaba ŵakasinthanga upharazgi wawo. Mwakupambana na Ŵayuda na ŵakung’anamukira ku Chiyuda ŵa mu Ikoniya, ŵanthu ŵa mu Lisitira ŵakamanyanga vichoko panji na kamoza wuwo yayi kakukhwaskana na Malemba panji umo Chiuta wakachitiranga vinthu na mtundu wa Israyeli. Nangauli vikaŵa nthena, awo ŵakategherezganga kwa Paulosi na Baranaba ŵakaŵa ŵalimi. Mu Lisitira vula yikawanga makora ndipo dongo likaŵa lavundira. Ŵanthu aŵa ŵakawonanga ukaboni wakukwana wa mikhaliro ya Mlengi kwizira mu vinthu nga ni nyengo za vipambi. Ntheura ŵamishonale aŵa ŵakayowoya vinthu ivi kuti ŵadumbiskane nawo makora.—Rom. 1:19, 20.

¹⁵ Kasi nase tingasintha upharazgi withu? Nangauli mulimi wangapanda mbuto ya mtundu umoza mu minda yakupambanapambana, kweni wakwenera kusintha nthowa zakunozgera dongo. Dongo linyake lingaŵa liwemi kale ndipo mbuto yikukaŵa yayi kumera. Dongo linyake lingakhumba kulitipura chomene. Mwakuyana waka, mbuto iyo tikupanda njimoza, iyo ni uthenga wa Ufumu uwo ukusangika mu Mazgu gha Chiuta. Ndipouli, usange nase tili nga ni Paulosi na Baranaba, tiyezgeskenge kumanya umo vinthu viliri kwa munthu uyo tikumupharazgira, ndiposo chisopa chake. Kufuma apo, tipharazgenge uthenga wa Ufumu mwakuyana na ivyo tamanya vyakukhwaskana na ŵanthu awo.—Luka 8:11, 15.

¹⁶ Wonani sambiro lachitatu ilo tikusambirako kwa Paulosi, Baranaba kweniso ŵanthu ŵa ku Lisitira. Nanga ise tingalimbikira wuli, nyengo zinyake mbuto izo tikupanda zingaryeka panji kuwa pa jalawe. (Mat. 13:18-21) Usange ivi ndivyo vyachitika, kwenjerwa yayi. Nga umo Paulosi wakakumbuskira ŵasambiri mu Romu, “Chiuta wazamweruzga waliyose wa ise [kweniso awo tikudumbiskana nawo Mazgu gha Chiuta] kuyana na ntchito zake.”—Rom. 14:12.

“Ŵakaŵapeleka kwa Yehova” (Milimo 14:20-28)

17. Kasi Paulosi na Baranaba ŵakaluta nkhu ŵati wafuma ku Derebe, ndipo chifukwa wuli?

¹⁷ Ŵanthu ŵakati ŵaguguzira Paulosi kuwaro kwa Lisitira na kumuleka kughanaghana kuti wafwa, ŵasambiri ŵakamuzingilizga ndipo wakawuka na kusanga malo ghakugona mu msumba mwenemura. Zuŵa lakulondezgapo, Paulosi na Baranaba ŵakanyamuka kuluta ku Derebe, mtunda wa makilomita 100. Pa ulendo wakusuzga uwu, Paulosi wakwenera kuti wakapulikanga vyakuŵinya vikuru chomene chifukwa cha malibwe agho ŵakamudinya nagho. Iyo na Baranaba ŵakaŵa na chitatata, ndipo ŵati ŵafika mu Derebe, ŵakazgora ŵanthu “ŵanandiko kuŵa ŵasambiri.” Kufuma apo, m’malo mwa kwenda nthowa yifupi kuwelera uko ŵakafuma ku Antiyoke wa ku Siriya, “ŵakawelera ku Lisitira na ku Ikoniya na Antiyoke [wa ku Pisidiya].” Kasi ŵakachitirachi nthena? Ŵakachita nthena kuti ŵakakhozge “ŵasambiri, na kuŵakhwimiska kuti ŵakhalilire mu chipulikano.” (Mil. 14:20-22) Ŵanalume ŵaŵiri aŵa ŵali kutilekera chakuwonerapo chiwemi chomene. Ŵakadangizga vyakukhumba vya mpingo m’malo mwa vyawo. Mazuŵa ghano, ŵalaŵiliri ŵa Dera na ŵamishonale ndimo nawo ŵakuchitira.

18. Kasi chikuchitika ntchivichi pakwimika ŵanalume ŵalara?

¹⁸ Padera pa kukhozga ŵasambiri kwizira mu mazgu na vyakuchita vyawo, Paulosi na Baranaba “ŵakaŵimikira ŵalara mu mpingo uliwose.” Nangauli ŵakatumika “na mzimu utuŵa” pa ulendo uwu wa umishonale, kweni Paulosi na Baranaba ŵakalomba na kuziŵizga kurya apo ‘ŵakapelekanga ŵalara kwa Yehova.’ (Mil. 13:1-4; 14:23) Ndimoso vikwendera mazuŵa ghano. Pambere wupu wa ŵalara undasachizge kuti mubali wimikike, ukulomba na kuwona usange mubali wakufiska vyakukhumbikwa ivyo vili mu Malemba. (1 Tim. 3:1-10, 12, 13; Tito 1:5-9; Yak. 3:17, 18; 1 Pet. 5:2, 3) Wupu uwu ukuwona utali wa nyengo iyo munthu waŵira Mkhristu yayi. Kweni ivyo mubali wakuyowoya, kuchita, ndiposo lumbiri lwake, mbukaboni wa umo mzimu utuŵa ukugwilira ntchito mwa iyo. Umo wakufiskira fundo za mu Malemba zakukhwaskana na mulimo wa ulaŵiliri ndivyo vikulongora usange ngwakwenelera kuteŵetera nga muliska wa mskambo panji yayi. (Gal. 5:22, 23) Mulaŵiliri wa dera ndiyo wali na udindo wakwimika ŵalara panji ŵateŵeti ŵakovwira.—Yaniskani na 1 Timote 5:22.

19. Kasi ŵalara ŵakumanya kuti ŵazamupatawura vichi, ndipo ŵakuyezga wuli Paulosi na Baranaba?

¹⁹ Ŵalara ŵakwimikika ŵakumanya kuti ŵazamupatawura kwa Chiuta pa umo ŵakuchitira na mpingo. (Heb. 13:17) Nga ni Paulosi na Baranaba, ŵalara ŵakudangilira pa mulimo wa kupharazga. Ŵakukhozga Ŵakhristu ŵanyawo na mazgu ghawo. Ndipo mbakukhumbisiska kuŵika vyakukhumba vya mpingo panthazi pa vyawo.—Fil. 2:3, 4.

20. Kasi tikusanga phindu wuli para tikuŵazga vya umo Ŵakhristu ŵanyithu ŵakachitira mulimo wawo mwakugomezgeka?

²⁰ Paumaliro, Paulosi na Baranaba ŵati ŵawelera ku Antiyoke wa ku Siriya, uko ŵakafuma, ŵakalongosora “vinthu vinandi ivyo Chiuta wakachita kwizira mwa iwo, ndiposo kuti wakajulira ŵamitundu mulyango kuti ŵaŵe na chipulikano.” (Mil. 14:27) Apo tikuŵazga vya umo Ŵakhristu ŵanyithu ŵakachitira mulimo mwakugomezgeka na kuwona umo Yehova wakaŵatumbikira, tikuchiskika kuti tilutilire ‘kuyowoya na chikanga chifukwa tili na mazaza ghakufuma kwa Yehova.’

a Wonani bokosi lakuti “Ikoniya, Msumba wa Ŵafirigiya.”