Kupenja Urunji Kutivikilirenge

“Kweni penjani nanga . . . urunji [wa Ciuta].”—MATEYU 6:33.

1, 2. Kasi nchinthu wuli ico Mkhristu munyake wakacita, ndipo cifukwa wuli wakacita nthena?

KU ASIA, Mkhristu munyake mwanakazi wakaŵa mulembi mu ofesi yinyake ya boma. Wakagwiranga makora nchito, wakizanga mwakutendekera ndipo wakaŵa mukata yayi. Kweni pakuti nchito yake yikaŵa ya kanyengo, nyengo yikakwana yakuti ŵawone umo wakucitira. Mulara wa dipatimenti wakaphalira mwanakazi yura kuti wamovwirenge kuti wakhalirethu pa nchito iyo, nanga nkhumupa udindo wapacanya, kweni pekha usange wangazomera kugona nayo. Mwanakazi yura wakakanirathu, nangauli wakamanya kuti watayenge mwaŵi wa nchito.

² Kasi mwanakazi uyu wakacita vyamahara nthena? Inya, wakapulikira mazgu gha Yesu ghakuti: “Kweni penjani nanga . . . urunji [wa Ciuta].” (Mateyu 6:33) Iyo wakawona kuti nchakuzirwa kulondezga fundo zaurunji kuluska kusanga nchito mwa kucita uzaghali.—1 Ŵakorinte 6:18.

Kuzirwa kwa Urunji

3. Kasi urunji ni vici?

³ “Urunji” ukung’anamura kudemelera ku fundo za makhaliro ghawemi. Mu Baibolo, lizgu ili mu Cigiriki na Cihebere likung’anamura kuŵa wakunyoroka. Likung’anamura kujirunjiska wamwene pa ivyo ukuwona kuti ni viwemi kwa iwe yayi. (Luka 16:15) Kweni likung’anamura kucita vinthu mwakunyoroka kuyana na umo Yehova wakukhumbira. Ni urunji wa Ciuta.—Ŵaroma 1:17; 3:21.

4. Cifukwa wuli urunji ngwakuzirwa kwa Mkhristu?

⁴ Cifukwa wuli urunji ngwakuzirwa? Cifukwa nchakuti Yehova, “Ciuta wa urunji,” wakutemwa ŵanthu ŵake para ŵakucita urunji. (Salmo 4:1; Zintharika 2:20-22; Habakuk 1:13) Waliyose uyo wakucita ubendezi wangaŵa mubwezi wa Ciuta yayi. (Zintharika 15:8) Lekani mpositole Paulosi wakaciska Timote kuti: “Cimbira makhumbiro gha uwukirano, ndipo ulondezge urunji,” pamoza na makhaliro ghanyake ghakuzirwa. (2 Timote 2:22) Kweniso ndico nchifukwa apo Paulosi wakazunuranga mahomwa ghithu ghauzimu, wakayowoyapo za “ngunya ya urunji.”—Ŵaefeso 6:14.

5. Kasi vilengiwa vyambura kufikapo vingapenja wuli urunji?

⁵ Kweni palije munthu uyo ni murunji fikepo. Tose tili kuhara kuwura urunji kufuma kwa Adamu, ndipo tose tikubabika ŵakwananga na ŵakubendera. Ndipouli, Yesu wakati tipenjenge urunji. Kasi vingacitika wuli? Vingacitika cifukwa cakuti Yesu wakapeleka umoyo wake waurunji kutiwombora ise, ndipo usange tikupulikana mu sembe iyi, Yehova ngwakunweka kutigowokera zakwananga zithu. (Mateyu 20:28; Yohane 3:16; Ŵaroma 5:8, 9, 12, 18) Ntheura, peneapo tikusambira nthowa zaurunji za Yehova na kulimbikira kuzilondezga, kumulomba kuti watovwire pa ivyo tikutondeka, Yehova wakupulika para tikumusopa. (Salmo 1:6; Ŵaroma 7:19-25; Civumbuzi 7:9, 14) Ici nchakupembuzga nadi!

Ŵarunji mu Caru Cambura Urunji

6. Cifukwa wuli caru cikaŵa cakofya kwa Ŵakhristu ŵakwambilira?

⁶ Ŵasambiri ŵa Yesu ŵakapokera mulimo wa kuŵa ŵapanikizgi ŵake “ku vigoti vya caru.” Uwu ukaŵa mulimo unonono. (Milimo 1:8) Cigaŵa cose ico ŵakapika kuti ŵakapharazgeko cikaŵa “mu nkhongono za muheni,” Satana. (1 Yohane 5:19) Caru cikanangika na mzimu uheni uwo wakuthandazga, ndipo Ŵakhristu ŵakaŵa mu ulwani wakuti ŵangamburako. (Ŵaefeso 2:2) Caru cikaŵa cakofya kwa iwo. Kuti ŵazizipizge na kulutilira kugomezgeka ŵakenera kupenja dankha urunji wa Ciuta. Ŵanandi ŵakazizipizga nadi, kweni ŵacoko waka ŵakapatuskika pa “nthowa ya urunji.”—Zintharika 12:28; 2 Timote 4:10.

7. Kasi Ŵakhristu ŵali na milimo wuli iyo yikukhumba kuti ŵakane vinthu viheni?

⁷ Kasi lero caru nchiwemiko kwa Ŵakhristu? Cara nadi! Sono ndipo nchiheni comene kuluska umo cikaŵira kale. Kweniso, Satana wali kuponyeka pa caru capasi ndipo wakurwa nkhondo na Ŵakhristu ŵakuphakazgika, “mphapu [za mwanakazi] zakukhalapo, izo zikusungilira malango gha Ciuta, na kukoleska cipanikizgo ca Yesu.” (Civumbuzi 12:12, 17) Ndipo Satana wakuwukiraso waliyose uyo wakukolerana na “mphapu” izi. Ndipouli, mphakusuzga kuti Ŵakhristu ŵacigwenthe caru. Nangauli mba caru yayi, kweni ŵakukhala mwenemumo. (Yohane 17:15, 16) Ndipo ŵakupharazga mu caru cenecici kupenja ŵanthu awo mbakwenelera na kuŵasambizga kuti ŵaŵe ŵasambiri ŵa Khristu. (Mateyu 24:14; 28:19, 20) Ntheura pakuti Ŵakhristu ŵangagwentherathu yayi vinthu viheni vya mu caru ici, ipo ŵakwenera kuvikana. Tiyeni tiwonepo vinayi mwa vinthu ivi.

Cipingo ca Makhaliro Ghaheni

8. Cifukwa wuli Ŵaisrayeli ŵakamba kusopa ŵaciuta ŵa Ŵamoabu?

⁸ Kuumaliro wa ulendo wa vilimika 40 mu mapopa, Ŵaisrayeli ŵanandi ŵakaleka nthowa ya urunji. Ŵakawona vinandi comene ivyo Yehova wakacita kuti waŵawombore, ndipo ŵakakhala pacoko kuti ŵanjire mu Caru ca Layizgano. Ndipouli, pa nyengo yeneyira, ŵakamba kuteŵetera ŵaciuta ŵa Ŵamoabu. Cifukwa wuli? Ŵakayegheka na “makhumbiro gha thupi.” (1 Yohane 2:16) Baibolo likuti: “Ŵanthu ŵakamba kucita uzaghali na ŵanakazi ŵa ku Moabu.”—Maŵazgo 25:1.

9, 10. Kasi ni vinthu wuli lero ivyo tikwenera kuvikumbuka kuti tileke kupuluskika na makhumbiro ghaheni gha thupi?

⁹ Nkhani iyi yikulongora umo makhumbiro ghaheni gha thupi ghangapuluskira ŵanthu ŵakupusa. Apa tikwenera kusambirapo kanthu, comene cifukwa cakuti uzaghali ndiwo ŵakuti nkhakhaliro kasono. (1 Ŵakorinte 10:6, 8) Lipoti linyake la ku United States likuti mu vilimika vya mu ma 1970, mu vigaŵa vyose vya caru ici, dango likakananga kuti mwanalume na mwanakazi ŵakhalenge pamoza kwambura kulembeska nthengwa. Kweni sono ndivyo ŵanthu ŵakucita. Hafu ya awo ŵakutorana sono, ŵakudankha kukhalira pamoza pambere ŵandakwatiske. Kacitiro aka pamoza na maluso ghanyake ghaunyankhasi vikucitika mu caru cimoza yayi. Vikucitika pa caru cose capasi, ndipo nchacitima kuti Ŵakhristu ŵanyake ŵakuyegheka navyo nakuti ŵafumiskika mu mpingo.—1 Ŵakorinte 5:11.

¹⁰ Kweniso nthowa zakuthandazgira uzaghali zikuwoneka kuti zili palipose. Mafilimu na mapulogiramu ghanyake pa TV ghakulongora kuti nchiwemi waka kuti ŵawukirano ŵagonanenge pambere ŵandatorane. Ndiposo ghakulongora ngati nchiwemi kuti ŵanalume panji ŵanakazi pera ŵagonanenge. Nakuti mafilimu ghanandi ghakulongora ŵanthu ŵakugonana zanadi. Vithuzithuzi vya ŵanthu ŵakugonana zanadi vikusangikaso comene pa Intaneti. Mwaciyelezgero, munthu munyake wakulemba nkhani mu nyuzipepara wakayowoya kuti mwana wake musepuka wa vilimika vinkhondi na viŵiri wakafuma ku sukulu ndipo wakaphalira ŵawiske kuti mubwezi wake ku sukulu wasanga malo ghanyake pa Intaneti ghakulongora ŵanakazi ŵambura kuvwara ŵakugonana. Dada yura wakaciluka. Kweni kasi mbana ŵalinga awo ŵali kuwonapo vinthu vyanthena na kuphalira ŵapapi ŵawo? Ndipo mbapapi ŵalinga awo ŵakumanya ivyo vili mu maseŵero gha pa vidiyo agho ŵana ŵawo ŵakuseŵera? Maseŵero ghanandi agho ŵanthu ŵakughatemwa ghakulongora uzaghali wakuseluska, kweniso viŵanda na nkhaza.

11. Kasi mbumba yingavikilirika wuli ku makhaliro ghaheni gha caru?

¹¹ Kasi mbumba yingakana wuli “vyakusanguluska” viheni ivi? Yikwenera kupenja dankha urunji wa Ciuta, kukana kukhwaska cilicose ca nthontho. (2 Ŵakorinte 6:14; Ŵaefeso 5:3) Ŵapapi awo ŵakuwona ivyo ŵana ŵawo ŵakucita ndipo ŵakuŵasambizga kutemwa Yehova na malango ghake ghaurunji ŵakuŵavikilira ku mavidiyo na mafilimu gha musikuzi, na vinyake viheni.—Duteronome 6:4-9.a

Ulwani wa Kucicizgika na Mitheto

12. Kasi mu nyengo ya ŵapositole kukawuka suzgo wuli?

¹² Apo Paulosi wakaŵa mu Lustra ku Asia Minor, wakacizga munthu mwamunthondwe. Nkhani iyi yikuti: ‘Mizinda, pakuwona ico wakacita Paulosi, yikacemerezga mu Cilukawoniya, yikati, Ŵaciuta ŵikhira kwa ise mu cikozgo ca ŵanthu. Ndipo ŵakathya Barnaba, Zeu: na Paulosi, Herme, cifukwa iye wakaŵa cilongozi mu kuyowoya.’ (Milimo 14:11, 12) Pamanyuma pake, mizinda yeneyira yikakhumba kukoma Paulosi na Barnaba. (Milimo 14:19) Apa cikulongolerathu kuti ŵanthu ŵara ŵakayeghekanga maghanoghano luŵiro. Nangauli ŵanyake mu cigaŵa cira ŵakazgoka Ŵakhristu, kweni ŵakaleka yayi mitheto yawo iyo ŵakagomezganga. Pakulembera Ŵakhristu ŵa mu Kolose, Paulosi wakaŵacenjezga za “kusopa kwa ŵangelo.”—Ŵakolose 2:18.

13. Kasi ni maluso wuli ghanyake agho Mkhristu wakwenera kugega, ndipo nkhongono zakucitira ici wangazisanga wuli?

¹³ Lero napo, Ŵakhristu ŵaunenesko ŵakwenera kukana maluso agho ghakufuma ku maghanoghano gha cisopo cautesi agho ghakunangiska fundo za Cikhristu. Mwaciyelezgero, mu vyaru vinyake, muli mitheto yinandi yakukhwaskana na kubabika kweniso kufwa kwa munthu, iyo yili kwamba cifukwa ca utesi wakuti tili na mzimu uwo ukupona para munthu wafwa. (Mupharazgi 9:5, 10) Mu vyaru vinyake muli dango la kukotora ŵasungwana. Izi ni nkhaza, ndipo nkhacitiro ako kakukolerana yayi na citemwa ico ŵapapi awo Mbakhristu ŵakwenera kulongora ŵana ŵawo. (Duteronome 6:6, 7; Ŵaefeso 6:4) Kasi Ŵakhristu ŵangakana wuli kucicizgika na maluso gha mu cikaya na kughaleka? Ŵakwenera kugomezga comene Yehova. (Salmo 31:6) Ciuta wa urunji waŵapenge nkhongono na kupwelelera awo ŵakuyowoya kwa iyo na mtima wose kuti: “Ndimwe ciphokwero cane na linga lane; ndimwe Ciuta wane, mweneuyo nkhudinganyamo [nkhugomezga].”—Salmo 91:2; Zintharika 29:25.

Lekani Kuluwa Yehova

14. Kasi Yehova wakaŵacenjezga vici Ŵaisrayeli nyengo yicoko waka pambere ŵandanjire mu Caru ca Layizgano?

¹⁴ Nyengo yicoko waka pambere Ŵaisrayeli ŵandanjire mu Caru ca Layizgano, Yehova wakaŵacenjezga kuti ŵaleke kumuluwa. Wakati: “Cenjerani, mungaluwanga Yehova Ciuta winu, mu kuwura kusunga malango ghake, na maweruzgo ghake, na vilayizgo vyake, ivyo nkhumuwuzgani muhanya uno; mzire para mwarya na kukhuta, na kuzenga nyumba ziwemi, na kukhalamo, na para viwuru vya ng’ombe zinu na mberere zinu vyandana, na siliva linu na golide linu laŵa linandi, na vyose ivyo muli navyo vyazara, ntheura mtima winu utukumuke, muluwe Yehova Ciuta winu.”—Duteronome 8:11-14.

15. Kasi tingapanikizga wuli kuti tikumuluwa yayi Yehova?

¹⁵ Kasi vyanthena ivi vingacitika lero? Inya, usange tikutondeka kumanya ivyo ni vyakuzirwa. Kweni usange tikupenja dankha urunji wa Ciuta, kusopa kwaunenesko ciŵenge cinthu cakuzirwa comene mu umoyo withu. Ticitenge nga umo Paulosi wakaticiskira kuti ‘tijiwombolere nyengo’ na kucita uteŵeti withu na mwamphu. (Ŵakolose 4:5; 2 Timote 4:2) Kweni usange tikuwona maungano na uteŵeti wa m’munda kuti ni vyakuzirwa viŵi yayi, na kutemwa kupumura panji kupenja nthowa za kusangulukira, tingamuluwa Yehova mu fundo yakuti kumusopa iyo kungaŵa pa malo ghaciŵiri mu umoyo withu. Paulosi wakati mu mazuŵa ghaumaliro, ŵanthu ŵazamuŵa “ŵakutemwa vyakusekereska kwakuluska kutemwa Ciuta.” (2 Timote 3:4) Ŵakhristu ŵanadi ŵakujisanda nyengo zose kuwoneseska kuti ŵakuleka kulongozgeka na kaghanaghaniro ka mtundu uwu.—2 Ŵakorinte 13:5.

Cenjerani na Mzimu wa Kujiyimira

16. Kasi ni mzimu wuli uheni uwo Heva wakalongora kweniso ŵanyake mu nyengo ya Paulosi?

¹⁶ Mu Edeni, Satana wakanyengelera Heva kuti waŵe na mtima wa kujiyimira. Heva wakakhumbanga kuti wajimanyirenge yekha ciwemi na ciheni. (Genesis 3:1-6) Mu nyengo yakale, ŵanyake mu mpingo wa Korinte ŵakaŵa na mzimu wakuyana waka wa kujiyimira. Ŵakaghanaghananga kuti ŵakumanya vinandi kuluska Paulosi, ndipo iyo wakaŵanena kuti ŵapositole ŵalara comene.—2 Ŵakorinte 11:3-5; 1 Timote 6:3-5.

17. Kasi tingacita wuli kuti tileke kuŵa na mzimu wa kujiyimira?

¹⁷ Lero mu caru, ŵanandi ‘mbakajilangi, ŵakutukumuka,’ ndipo Ŵakhristu ŵanyake ŵatolera nkharo yakuyana waka. Ŵanyake ŵamba na kususka unenesko. (2 Timote 3:4; Ŵafilipi 3:18) Pa nkhani ya kusopa kwaunenesko, nchakuzirwa kuti tilaŵiskenge kwa Yehova kuti watilongozge na kukolerana na “muzga wa magomezgeko na wa vinjeru” ndiposo ŵalara ŵa mpingo. Para tacita nthena ndikuti tikupenja urunji, ndipo ukutivikilira kuti tileke kuŵa na mzimu wa kujiyimira. (Mateyu 24:45-47; Salmo 25:9, 10; Yesaya 30:21) Mpingo wa ŵakuphakazgika ni “mzati na cikhozgero ca unenesko.” Yehova watipa mpingo uwu kuti utivikilire na kutilongozga. (1 Timote 3:15) Kumanya nchito yikuru iyo mpingo ukucita kutovwirenge kuti tiŵe ‘ŵambura kucita kanthu mu kujikuzga’ peneapo tikujilambika mwakujiyuyura ku khumbo laurunji la Yehova.—Ŵafilipi 2:2-4; Zintharika 3:4-6.

Yezgani Yesu

18. Kasi tikuciskika kuyezga Yesu mu nthowa zini?

¹⁸ Baibolo likayowoyerathu za Yesu kuti: “Mwatemwa urunji, ndipo mwatinkha ucikanamalango.” (Salmo 45:7; Ŵahebere 1:9) Uwu ni mtima uwemi nadi wakuti tingatolerako! (1 Ŵakorinte 11:1) Yesu wakamanyanga nthowa zakunyoroka za Yehova; ndipo wakazitemwanga. Ntheura apo Satana wakamuyezganga mu mapopa, Yesu wakacedwa yayi kumukanira ndipo wakakanisiska kupatuka pa “nthowa ya urunji.”—Zintharika 8:20; Mateyu 4:3-11.

19, 20. Kasi uwemi wa kupenja urunji ni ngu?

¹⁹ Unenesko ngwakuti makhumbiro ghaheni gha thupi ngankhongono. (Ŵaroma 7:19, 20) Ndipouli, usange urunji ngwakuzirwa kwa ise, utipenge nkhongono kwimikana na ubendezi. (Salmo 119:165) Para tikutemwa comene urunji titondenge usange tikuyezgeka na vinthu viheni. (Zintharika 4:4-6) Kumbukani kuti para tathera ku ciyezgo, ndikuti Satana watonda. Ipo nchiwemi comene kumukana mwakuti Yehova ndiyo watonde!—Zintharika 27:11; Yakobe 4:7, 8.

²⁰ Pakuti Ŵakhristu ŵaunenesko ŵakupenja urunji, ‘ŵakuzuzgika na vipambi vya urunji, ivyo vikwiza na Yesu Khristu, vyakumucitira Ciuta ucindami na malumbo.’ (Ŵafilipi 1:10, 11) Ŵakuvwara ‘wunthu wuphya, weneuwo uli kulengeka umo waliri Ciuta mu urunji na mu utuŵa wa unenesko.’ (Ŵaefeso 4:24) Iwo mba Yehova ndipo ŵaliko kuti ŵamuteŵetere, kuti ŵakujikondweska ŵekha yayi. (Ŵaroma 14:8; 1 Petros 4:2) Ivi ndivyo ŵakughanaghana na kucita. Ŵakukondweska nadi mtima wa Ŵawiskewo ŵa kucanya!—Zintharika 23:24.

[Mazgu ghamusi]

Kasi Mungalongosora?

• Cifukwa wuli nchakuzirwa kupenja urunji?

• Kasi Mkhristu wangapenja wuli urunji nanga wangaŵa wambura kufikapo?

• Kasi ni vinthu wuli vinyake ivyo Mkhristu wakwenera kuvigega mu caru?

• Kasi kupenja urunji kukutivikilira wuli?

[Cithuzithuzi pa peji 28]

Caru cikaŵa cakofya kwa ŵalondezgi ŵa Yesu

[Cithuzithuzi pa peji 29]

Ŵana awo ŵakusambizgika kuwopa Yehova ŵavikilirikenge ku makhaliro ghaheni

[Cithuzithuzi pa peji 30]

Ŵaisrayeli ŵanyake ŵakaluwa Yehova ŵakati ŵasambazgika mu Caru ca Layizgano

[Cithuzithuzi pa peji 31]

Ŵakhristu ŵakutinkha ubendezi nga umo wakacitira Yesu