Kasi Mukudumbiskana Wuli?

“KALATA Yacitemwa ya Munthu wa Vilimika 60.” Uwu ukaŵa mutu wa cipharizgano ico cikacitika na banki ya ku Japan mu vilimika ivyo vyajumpha. Cipharizgano ici cikaciska ŵanthu awo mbakutorana, ŵa vilimika vya m’ma 50 na 60 ku Japan kuti ŵayowoye “umo ŵakujipulikira” kwa ŵanyawo ŵa mu nthengwa. Munthu munyake uyo wakacitako cipharizgano ici wakalembera muwoli wake kuti: “Ungaseka, kweni usange ningaleka kuyowoya ningazakadandaura pamanyuma, ntheura nkhukuphalira mwakukwezga mazgu kuti: Yewo comene cifukwa ca kutengwa kwa ine.”

Mu mitheto yinyake kusazgapo mitheto ya mu vyaru vya kuvuma kwa Asiya, ŵanthu ŵakufwatuka yayi kuyowoya umo ŵakujipulikira. Nangauli vili ntheura, ŵanthu ŵakujumpha 15,000 ŵakanjira cipharizgano ici. Cipharizgano ici cikaŵa cakumanyikwa comene mwakuti ŵakanozgaso cinyake, ndipo ŵakafumiska mabuku agho mukaŵa makalata agho ŵanthu ŵakalemba. Ici cikulongora kuti ŵanthu ŵanandi ŵakukhumba kulongora umo ŵakujipulikira kwa munyawo wa mu nthengwa. Kweni ŵanji ŵakukhumba yayi kucita ntheura. Cifukwa wuli? Cifukwa cakuti kucita ivi kukukhumbikwira kufwilirapo na luso, ŵanandi ŵakutondeka kuphalira ŵanji panji ŵanyawo ŵa mu nthengwa kuti ŵamanye umo iwo ŵakujipulikira.

Hitoshi Kato, uyo wakalemba buku lakukhwaskana na kupumura pa nchito wakati, kupatana pakati pa ŵakutorana ŵacekuru ku Japan, ŵakucitiska comene ni ŵawoli cifukwa ca ukali uwo ŵakuŵa nawo kwa vilimika vinandi. Iyo wakalutilira kuti, “cifukwa cinyake nkhuleka kudumbiskana para ŵakumana na masuzgo.”

Nyengo zinyake, para mwanalume wapumura waka pa nchito wakuzizwa kuti muwoli wake wakukhumba kuti ŵapatane. Kwa vilimika vinandi, ŵakutorana aŵa ŵakuŵa ŵandadumbiskanepo umo ŵakujipulikira kwa yumoza na munyake. Nyengo zinyake mfumu na muwoli ŵakayezganga kudumbiskana umo ŵakujipulikira, kweni ŵakakolerananga yayi. M’malo mwakuti ŵaŵe na ubwezi uwemi, iwo ŵakagazgananga waka.

Ni mwauli umo mfumu na muwoli ŵangacitira mwamtende na kuyowoya umo ŵakujipulikira usange ŵapambana maghanoghano? Muŵenge ŵakukondwa kumanya kuti masacizgo ghawemi ghakusangika mu mabuku ghaphya agho ghakulembeka na awo ŵakupeleka ulongozgi ku ŵa mu nthengwa yayi, kweni mu buku la mwaka leneilo laŵa lakuwongeka kwa vilimika vinandi comene, Baibolo.