Cimikana na Khristu Wavumbukwa

USANGE mungamanya kuti mu cigaŵa cinu muli nthenda iyo yikumara ŵanthu ndipo yikwambukira, kasi mungajivikilira wuli? Nchakuwonekerathu kuti mungapokera katemera wa nthenda iyo na kukhala kutali na ŵanthu awo ŵali nayo. Tikwenera kucita nthena nanga ni mwauzimu. Malemba ghakutiphalira kuti cimikana na Khristu wali “mu caru kale.” (1 Yohane 4:3) Usange tikukhumba kuti tileke “kwamburako,” tikwenera kumanya “awo ŵali nayo,” na kuŵagega. Mwamwaŵi, Baibolo likubisa kanthu cara pa nkhani ya cimikana na Khristu.

Lizgu lakuti “cimikana na Khristu” likuyimira wose awo ŵakususka panji kujithya ŵekha kuti iwo ndiwo Khristu panji kuti mbimiliri ŵake. Yesu iyo mwene wakati: “Uyo kuti wali kumo na Ine cara wakwimikana nane [panji kuti nchimikana na Khristu]; ndipo uyo kuti wakuwunjika na Ine cara wakuparanya.”—Luka 11:23.

Yohane wakalemba za cimikana na Khristu vilimika 60 vyati vyajumphapo kufuma apo Khristu wakafwira na kuwuskikira kucanya. Ntheura nchito za cimikana na Khristu zikumayikwa kwizira mu ivyo wakucitira ŵalondezgi ŵakugomezgeka ŵa Yesu pa caru capasi.—Mateyu 25:40, 45.

Cimikana na Khristu Wakwimikana na Ŵalondezgi ŵa Khristu

Yesu wakacenjezga ŵalondezgi ŵake kuti caru ciŵatinkhenge. Iyo wakati: “Ŵamkumupelekani ku suzgo, ndipo ŵamkumukomani: ndipo mwamkutinkhika na mitundu yose cifukwa ca zina lane. Ndipo nchimi zitesi zinandi zamkuwuka, na kupuluska ŵanandi.”—Mateyu 24:9, 11.

Cifukwa cakuti ŵasambiri ŵa Yesu ŵakutombozgeka ‘cifukwa ca zina lake,’ nchakuwonekerathu kuti awo ŵakuŵasuzga mbacimikana na Khristu. Ŵanthu awo ni “nchimi zitesi” ŵeneawo ŵanji mwa iwo pakwamba ŵakaŵa Ŵakhristu, nawo mbacimikana na Khristu. (2 Yohane 7) Yohane wakalemba kuti: “Ŵacimikana na Khristu ŵanandi” aŵa “ŵakafuma kwa ise, kweni kuti ŵakaŵa ŵamo na ise cara; cifukwa nga ŵaŵenge ŵamo na ise, mphanyi ŵakakhalira pamo na ise; kweni ŵakafumako mwakuti ŵavumbukwe kuti wose mbamo na ise cara.”—1 Yohane 2:18, 19.

Mazgu gha Yesu na gha Yohane wuwo ghakulongora pakweru kuti cimikana na Khristu ni munthu yumoza yayi kweni mbanandi. Nakuti cimoza mwa vilato vyawo vikuru nkhusambizga visambizgo vyautesi vya cisopo, cifukwa cakuti iwo ni nchimi zitesi. Kasi ni nthowa wuli zinyake izo ŵakucitira nthena?

Kuthandazga Mautesi

Mpositole Paulosi wakasoka wanchito munyake Timote kuti wacenjere na visambizgo vya ŵakugaruka, nga ni Humeneyo na Fileto, ŵeneawo “mazgu ghawo ghati ghanyeke nga nchilonda.” Paulosi wakasazgirapo kuti: “Ŵanthu awo ŵali kupulukako ku unenesko, ŵakuti ciwuka cili kujumpha kale, ndipo ŵakubwangandura cipulikano ca ŵanji.” (2 Timote 2:16-18) Vikuwoneka ngati Humeneyo na Fileto ŵakasambizganga kuti ciwuka cikaŵa cakuyelezgera waka ndipo Ŵakhristu ŵali kuwuskika kale mwauzimu. Mbunenesko kuti kuŵa musambiri wanadi wa Yesu kukupangiska kuti munthu waŵe wamoyo pa maso pa Ciuta. Fundo iyi ndiyo Paulosi iyo mwene wakayowoya kale. (Ŵaefeso 2:1-5) Nangauli vili nthena, ivyo Humeneyo na Fileto ŵakasambizganga vikasuskananga na layizgo la Yesu lakuti ciwuka canadi cizamuŵako nyengo iyo Ufumu wa Ciuta uzamuwusa.—Yohane 5:28, 29.

Kagulu ka ŵanthu ako ŵakatenge nkhamahara comene ndiko kakayambiskaso cisambizgo cakuti ciwuka nchakuyelezgera waka. Cifukwa ca kugomezga kuti munthu wangamanya vinthu na nkhongono yamunthondwe yauzimu, kagulu aka kakasazga visambizgo vya Ŵakhristu ŵakugaruka na vinjeru vya Cigiriki ndiposo cigomezgo cambura kupulikikwa cakufumira kuvuma kwa Asiya. Mwaciyelezgero, ŵakagomezganga kuti cinthu cilicose pa caru capasi nchiheni, ntheura, Yesu wakiza mu thupi la wunthu cara kweni wakawonekanga waka nga ni munthu. Nga ni umo tawonera, ivi vikuyana waka ndendende na ivyo mpositole Yohane wakacenjezga.—1 Yohane 4:2, 3; 2 Yohane 7.

Utesi unyake uwo ukayowoyeka vilimika mahandiredi ghanandi pamanyuma pake, nchisambizgo ico ŵakucicema kuti Utatu utuŵa, ceneico cikusambizga za Yesu, kuti yekha ni Ciuta Wankhongonozose kweniso Mwana wa Ciuta. Mu buku lake lakuti The Church of the First Three Centuries, Dr. Alvan Lamson wakuyowoya za cisambizgo ca Utatu kuti “nchakufuma mu Malemba gha Ciyuda panji gha Cikhristu cara kweni Ŵabambo awo ŵakalondezganga visambizgo vya Plato ndiwo ŵakanjizga cisambizgo ici mu Cikhristu.” Kasi “Ŵabambo” aŵa, ŵakaŵa anjani? Ŵakaŵa ŵalongozgi ŵa cisopo ŵakugaruka ŵeneawo ŵakadokera visambizgo vya munthu wa vinjeru vya Cigiriki zina lake Plato.

Ucenjezi wa cimikana na Khristu ukagona pa kwambiska cisambizgo ca Utatu, cifukwa cakuti cikapangiska kuti Ciuta waŵe wambura kumanyikwa makora ndiposo kuti ŵanthu ŵatondeke kumanya makora mphambano pakati pa Ciuta na Mwana wake. (Yohane 14:28; 15:10; Ŵakolose 1:15) Ghanaghanirani waka: Kasi munthu ‘wangasendelera wuli kwa Ciuta’ nga umo Malemba ghakuciskira, usange Ciuta ngwambura kumanyikwa makora?—Yakobe 4:8.

Ŵang’anamuri ŵa Baibolo ŵanandi nawo ŵasazgirako nthimbanizgo. Iwo ŵawuskamo zina la Ciuta lakuti Yehova, mu Mabaibolo ghawo, nangauli likusangika malo ghakukwana 7,000 mu malemba ghakwambilira! Nadi pano, kuzgora Ciuta kuŵa wambura kumanyikwa makora pera cara kweniso wambura zina, ni muyuyuro ukuru comene kwa Mlengi withu ndiposo Mazgu ghake. (Civumbuzi 22:18, 19) Mwakusazgirapo, kuharizga zina lake na vithokozo nga ni Fumu na Ciuta nkhuswa languro ilo liri mu lurombo lwa ciyelezgero lwa Yesu lwakuti: “Litumbikike zina linu.”—Mateyu 6:9.

Cimikana na Khristu Wakukana Ufumu wa Ciuta

Ŵacimikana na Khristu ŵahaŵa comene mu “mazuŵa gha ku umaliro,” agho tikukhalamo lero. (2 Timote 3:1) Ŵapusikizgi ŵa mazuŵa ghano aŵa ŵali na cilato ca kupuluska ŵanthu kuti ŵaleke kumanya kuti Yesu ni Fumu ya Ufumu wa Ciuta, boma la kucanya leneilo lizamuwusa caru cose capasi sonosono apa.—Daniel 7:13, 14; Civumbuzi 11:15.

Mwaciyelezgero, ŵalongozgi ŵanyake ŵa visopo ŵakusambizga kuti Ufumu wa Ciuta ni mtima wa munthu, ghanoghano ilo mu Baibolo mulije. (Daniel 2:44) Ŵanyake ŵakuyowoya kuti Khristu wakugwira nchito yake kwizira mwa maboma na mawupu gha caru. Kweni Yesu wakayowoya kuti: “Ufumu wane kuti ngwa caru cino cara.” (Yohane 18:36) Enya, Satana ndiyo ni “fumu ya caru,” na “ciuta wa caru cino,” kuti Khristu cara. (Yohane 14:30; 2 Ŵakorinte 4:4) Lekani Yesu wazamuwuskapo maboma ghose gha ŵanthu na kuŵa Muwusi yekha na yekha wa caru cose capasi. (Salmo 2:2, 6-9; Civumbuzi 19:11-21) Ŵanthu ŵakulomba kuti vinthu ivi vicitike para ŵakuyowoya Lurombo lwa Fumu kuti: “Ufumu winu wize. Khumbo linu licitike pano pasi, nga nkhucanya.”—Mateyu 6:10.

Ŵalongozgi ŵanandi ŵa visopo ŵasuska, nanga nkhuzikizga ŵanthu awo ŵakupharazga unenesko pakuyowoya za Ufumu wa Ciuta, cifukwa cakuti ŵakukhozgera muwuso wa ndyali. Buku la mu Baibolo la Civumbuzi likulongosora za mwanakazi muleŵi, uyo wakucemeka kuti “Babulone Mukuru,” mweneuyo “wakuloŵera ndopa za ŵatuŵa na ndopa za ŵapanikizgi ŵa Yesu.” (Civumbuzi 17:4-6) Wakucitaso uleŵi wauzimu mwakukhozgera “ŵakaronga” ŵa caru capasi panji ŵawusi ŵa ndyali, vyeneivyo vikupangiska kuti ŵamutemwenge. Mwanakazi wakuyelezgera waka uyu ni munyake yayi, ni visopo vyautesi vya caru. Ndiyo cimikana na Khristu mukuru.—Civumbuzi 18:2, 3; Yakobe 4:4.

Cimikana na Khristu ‘Wakunyenyenkha Makutu’

Padera pa kukana unenesko wa mu Baibolo, ŵanthu ŵanandi awo ŵakujithya kuti Mbakhristu ŵakana kucita ivyo Baibolo likuyowoya mwakuti ŵenderenge waka ivyo ŵanthu ŵakughanaghana. Mazgu gha Ciuta ghakayowoyerathu za ici kuti: “Nyengo yiti yizenge para [ŵanthu awo ŵakuyowoya waka kuti ŵakuteŵetera Ciuta] ŵamkuwura kupulikizga cisambizgo ceneco; kweni, pakuŵa na makutu ghakunyenyera, ŵati ŵajiwunjikirenge ŵasambizgi ŵakuyana na makhumbiro ghawo.” (2 Timote 4:3) Ŵanthu aŵa ŵeneawo ŵakuti mbasambizgi kweni ŵakusambizga mautesi ŵakucemekaso kuti ‘ŵapositole ŵatesi, ŵalimi ŵakupusika, ŵakujizgora ŵapositole ŵa Khristu.’ Baibolo likulutizga kuti: “Umaliro wawo uti uŵenge wakuyana na milimo yawo.”—2 Ŵakorinte 11:13-15.

Nchito zawo zikusazgapo “maukwakwa,” uko nkhulekera dara kucita fundo za makhaliro ghawemi za mu Baibolo. (2 Petros 2:1-3, 12-14) Kasi tikuwona yayi unandi wa ŵalongozgi ŵa visopo na ŵanthu ŵawo awo ŵakucita, panji kuzomerezga vyakucita vya ŵanthu ŵambura kusopa Ciuta, nga nkhutorana ŵanalume panji ŵanakazi pera, na kugonana na munthu wambura kutorana nayo? Muti cete na kughanaghanira vinthu ivyo vyazunurika pacanya apa kweniso ivyo ŵanthu mazuŵa ghano ŵakucita, ndipo yaniskani vinthu ivi na ivyo Baibolo likuyowoya pa Leviticus 18:22; Ŵaroma 1:26, 27; 1 Ŵakorinte 6:9, 10; Ŵahebere 13:4; na Yuda 7.

“Mupime Mizimu”

Pakughanaghanira vinthu ivyo tadumbiskana pacanya apa, tikwenera kupulikira mazgu gha mpositole Yohane agho ghakutovwira kuti nkhani ya vigomezgo vithu vya cisopo tileke kuyitolera maseŵera panji kuyicefya. Wakucenjezga kuti: “Mwa ŵakutemweka, mungapulikananga na mizimu yose, kweni mupime mizimu, usange panji njakufuma kwa Ciuta; pakuti ŵaprofeti ŵatesi ŵanandi ŵali kufuma na kuya mu caru.”—1 Yohane 4:1.

Ghanaghanirani za ŵanthu awo ŵakaŵa “ŵa ulemu” ŵeneawo ŵakakhalanga mu msumba wa Bereya mu nyengo ya ŵapositole. “Ŵakapokera mazgu na phamphu lose, na kupenjerezga mu Malembo zuŵa na zuŵa, usange vyeneivi [ivyo Paulosi na Sila ŵakayowoya] ndimo vikaŵira.” (Milimo 17:10, 11) Enya, peneapo Ŵabereya ŵakaŵa ŵakukhumbisiska kusambira, iwo ŵakawoneseska kuti ivyo ŵakapulika na kuzomera vikaŵa vyakujintha nadi mu Malemba.

Mazuŵa ghano, Ŵakhristu ŵaunenesko ŵakukhuŵirizgika na maghanoghano ghaheni gha caru ici cara kweni ŵakulondezga nadi unenesko wa mu Baibolo. Mpositole Paulosi wakalemba kuti: “Ici ndico nkhuromba, cakuti kutemwa kwinu kuzalirezalire mu kamanyiro na mu kapatuliro kose.”—Ŵafilipi 1:9.

Usange kutemwa kwinu kundambe kuzalirazalira mu “kamanyiro na mu kapatuliro kose,” citani ntheura sono mwa kusambira ivyo Baibolo likusambizga nadi. Awo ŵakusanda Malemba zuŵa na zuŵa nga umo ŵakacitiranga Ŵabereya, ŵakupusikika yayi na “mazgu ghakupusikizga” gha ŵacimikana na Khristu. (2 Petros 2:3) M’malo mwake, ŵakuzgoka ŵanangwa na unenesko wauzimu wa uyo ni Khristu nadi na ŵalondezgi ŵake ŵaunenesko.—Yohane 8:32, 36.

[Bokosi/Cithuzithuzi pa peji 4]

IVYO BAIBOLO LIKUYOWOYA PA NKHANI YA CIMIKANA NA KHRISTU

‘Mwa twana, ndi ora lakumalira [kung’anamura umaliro wa nyengo ya ŵapositole]; ndipo umo mukapulikira kuti cimikana na Khristu wakwiza, na sono napo ŵawuka ŵacimikana na Khristu ŵanandi; ndipo ntheura tikumanya kuti ndi ora lakumalira.’—1 Yohane 2:18.

“Mutesi ndi njani? asi ndi mweneuyo wakukana kuti Yesu ndi Khristu? Mweneuyo ndiyo nchimikana na Khristu, uyo wakukana Ŵawiske na Mwana.”—1 Yohane 2:22.

“Mzimu wose uwo ukuleka kumuzomera Yesu, kuti ngwa Ciuta cara: ndipo uwu ndi mzimu wa cimikana na Khristu, weneuwo mwapulika kuti ukwiza; ndipo sono uli mu caru kale.”—1 Yohane 4:3.

“Ŵakupusika ŵanandi ŵali kufumira kuya ku caru, awo kuti ŵakuzomera cara kuti Yesu Khristu wali kwiza mu thupi. Mweneuyu ndi mupusikizgi na cimikana na Khristu.”—2 Yohane 7.

[Bokosi/Vithuzithuzi pa peji 5]

MUPUSIKIZGI UYO WAKWIZIRA MU NTHOWA ZINANDI

Lizgu lakuti “cimikana na Khristu” likuyowoya za ŵanthu awo ŵakukana vinthu ivyo Baibolo likuyowoya vyakukhwaskana na Yesu Khristu, wose awo ŵakususka Ufumu wake, na wose awo ŵakutombozga ŵalondezgi ŵake. Likusazgaposo ŵanthu, mawupu, na mafuko agho ghakuyowoya utesi wakuti ghakwimira Khristu panji agho ghakuyowoya kuti ghangacita milimo ya Mesiya mwakulayizga ŵanthu kuti ŵiziskenge mtende weneco na cimango, vinthu ivyo ni Khristu pera uyo wangacita.

[Kulongosora Cithuzithuzi]

Augustine: ©SuperStock/age fotostock

[Cithuzithuzi pa peji 7]

Nga Mbabereya, nase tikwenera ‘kusanda Malemba zuŵa na zuŵa’