Kusanda ‘Vinthu Vyandimba vya Ciuta’

‘Mzimu ukusanda vinthu vyose, vyandimba vya Ciuta.’—1 ŴAKORINTE 2:10.

1. Ni visambizgo wuli vinyake vya mu Baibolo ivyo uyo wamba waka kusambira Baibolo wangakondwa navyo?

TAŴANANDI ise tili mu mpingo Wacikhristu, tingakumbukira umo tikakondwera apo tikati tasambira waka unenesko. Tikamanya cifukwa ico zina la Yehova liliri lakuzirwa, cifukwa ico wazomerezgera masuzgo kuŵako, cifukwa ico ŵanthu ŵanyake ŵalutirenge kucanya, ndiposo ivyo Ciuta wazamucitira ŵanthu munthazi. Panji tikaŵazganga Baibolo, kweni vinthu ivi vikaŵa vyakubisika kwa ise nga umo viliri vyakubisika ku ŵanthu ŵanandi. Tikaŵa nga ni munthu uyo wawuka usikusiku kuti wambe ulendo wake. Pakwamba, wangatondeka kuwona patali cifukwa cakuti kucali cisi. Kweni para zuŵa lamba kufuma, pacoko na pacoko wangamba kuwona makora. Paumaliro zuŵa likukwera, ndipo likumovwira kuwona vinthu vyose vyakukondweska, kusazgapo ivyo waviwonanga yayi. Mwakuyana waka, apo munthu wakamba kutisambizga Baibolo, wakatovwira kuti timanye ‘vinthu vyandimba vya Ciuta.’—1 Ŵakorinte 2:8-10.

2. Cifukwa wuli kusambira Mazgu gha Ciuta nkhwakukondweska nyengo zose?

² Kasi tikwenera kukhorwa na unenesko ucoko waka uwo tili kusambira mu Baibolo? Kusanda ‘vinthu vyandimba vya Ciuta’ kukusazgapo kupulikiska vinjeru vya Ciuta ivyo ni vyakubisika ku ŵanji, kweni mzimu utuŵa ukuvumbulira Ŵakhristu. (1 Ŵakorinte 2:7) Nchinthu cakukondweska comene kusanda vinjeru vya Ciuta ivyo vilije cigoti. Tizamumanyapo vyose yayi vyakukhwaskana na vinjeru vya Ciuta. Cimwemwe ico tikaŵa naco apo tikati tasambira visambizgo vyakwambilira vya mu Baibolo tingaŵa naco kwamuyirayira usange tingalutilira kusanda ‘vinthu vyandimba vya Ciuta.’

3. Cifukwa wuli tikwenera kupulikiska vifukwa ivyo tikukholwera na vigomezgo vithu?

³ Cifukwa wuli tikukhumbikwira kupulikiska ‘vinthu vyandimba’? Kupulikiska vigomezgo vithu ndiposo cifukwa ico tikuvigomezgera kukukhozga cipulikano cithu na kutipangiska kuti tikhorwenge navyo. Malemba ghakutiphalira kuti tigwiliskirenge nchito “vinjeru” vithu mwakuti ‘tipimiske ico ndi khumbo la Ciuta, ciwemi na cakukondweska, na cakufikapo.’ (Ŵaroma 12:1, 2) Kupulikiska cifukwa ico Yehova wakutikanizgira kucita vinthu vinyake, kungatikhuŵilizga kuti timupulikirenge. Mwantheura, kumanya ‘vinthu vyandimba’ kungatikhozga kuti tileke kuthera para tikuyezgeka kuti ticite vinthu viheni, ndiposo kutipangiska kuti tiŵe “ŵakupamphukira milimo yiwemi.”—Tito 2:14.

4. Kasi kusambira Baibolo kukusazgapo vici?

⁴ Kuti tipulikiske vinthu vyandimba tikwenera kusambira Baibolo. Ndipouli, kusambira uku kukwenera kucitika nga umo munthu wakuŵazgira nyuzipepara yayi. Kukusazgapo kusanda mwakupwelelera ivyo tikuŵazga kuti tiwone umo vikukolelerana na ivyo tikumanya kale. (2 Timote 1:13) Kukusazgaposo kumanya vifukwa ivyo vinthu ivyo vyayowoyekera. Kusambira Baibolo kukukhumba kuti tighanaghanirengepo pa ivyo tikuŵazga na kuwona umo tingavigwiliskira nchito pakusankha vinthu ndiposo pakovwira ŵanji. Kweniso, pakuti ‘Malembo ghose ghakupelekeka na Ciuta ndipo ngacandulo,’ ipo para tikusambira tikwenera kuŵazga “mazgu ghose agho ghakufuma mu mlomo wa Ciuta.” (2 Timote 3:16, 17; Mateyu 4:4) Kusambira Baibolo kungakhumba kufwilirapo. Kweni kungaŵaso kwakukondweska, ndipo kupulikiska ‘vinthu vyandimba vya Ciuta’ nchinthu cakusuzga yayi.

Yehova Wakovwira Ŵakujicefya Kupulikiska

5. Ninjani uyo wangapulikiska ‘vinthu vyandimba vya Ciuta’?

⁵ Nanga ni para sukulu mukaluta nayo patali yayi ndipo mundazgoŵere kuŵazga, lekani kughanaghana kuti mungavipulikiska yayi ‘vinthu vyandimba vya Ciuta.’ Apo Yesu wakaŵa pa caru capasi, Yehova wakavumbura khumbo lake ku ŵanthu awo ŵakaŵa na masambiro ghapacanya yayi, kweni ku ŵanthu ŵalemwa na ŵapasi, awo ŵakajicefya na kuzomera kusambizgika na ŵateŵeti ŵake. Ŵanthu aŵa ŵakawonekanga nga mbabonda pakuyelezgera na ŵanthu ŵakusambira comene. (Mateyu 11:25; Milimo 4:13) Pakuyowoya za vinthu “vyeneivyo Ciuta wali kuŵanozgera awo ŵakumutemwa,” mpositole Paulosi wakalembera ŵasopi ŵanyake kuti: ‘Ciuta wakavivumbulira kwa ise na mzimu: pakuti mzimu ukusanda vinthu vyose, vya ndimba vya Ciuta.’—1 Ŵakorinte 2:9, 10.

6. Kasi lemba la 1 Ŵakorinte 2:10 likung’anamuraci?

⁶ Kasi mzimu utuŵa ukusanda wuli ‘vinthu vyose, vyandimba vya Ciuta’? M’malo mwa kuvumbulira unenesko Mkhristu waliyose payekha, Yehova wakugwiliskira nchito mzimu wake kuti ulongozge gulu lake, ilo likovwira ŵanthu ŵake wose kuti ŵapulikiske Baibolo. (Milimo 20:28; Ŵaefeso 4:3-6) Mipingo yose pa caru capasi yikusambizgika vinthu vyakuyana waka vyakufuma mu Baibolo. Mwakuwerezgawerezga, mipingo yikusambira visambizgo vyose vya mu Baibolo. Kwizira mu mpingo, mzimu utuŵa ukovwira ŵanthu kuti ŵaŵe na nkharo iyo yingaŵawovwira kuti ŵapulikiske ‘vinthu vyandimba vya Ciuta.’—Milimo 5:32.

Kasi ‘Vinthu Vyandimba vya Ciuta’ Vikusazgapo Vici?

7. Cifukwa wuli ŵanthu ŵanandi ŵakutondeka kupulikiska vinthu vyandimba vya Ciuta?

⁷ Tileke kughanaghana kuti ‘vinthu vyandimba’ ni vyakusuzga kuvipulikiska. Ŵanthu ŵanandi ŵakutondeka kumanya ‘vinthu vyandimba vya Ciuta,’ cifukwa cakuti vinjeru vya Ciuta ni vyakusuzga kuvipulikiska yayi, kweni cifukwa cakuti Satana wakuŵapusika kuti ŵakanenge wovwiri uwo Yehova wakupeleka kwizira mu gulu lake.—2 Ŵakorinte 4:3, 4.

8. Ni vinthu wuli vyandimba ivyo Paulosi wakazunura mu cipaturo cacitatu ca buku la Ŵaefeso?

⁸ Mu cipaturo cacitatu ca buku la Ŵaefeso, Paulosi wakalongora kuti ‘vinthu vyandimba vya Ciuta’ vikusazgapo visambizgo ivyo ŵanthu ŵanandi ŵa Yehova ŵakuvimanya makora, nga ni mphapu yakulayizgika, kusoleka kwa ŵanthu ŵanyake kuti ŵakawuse kucanya, ndiposo Ufumu wakuwusika na Mesiya. Paulosi wakalemba kuti: “Ceneici kuti cikamanyikwa ku ŵana ŵa ŵanthu mu miwiro yinyake cara, nga ndi umo lero cavumbulikira mu mzimu ku ŵapostole ŵatuŵa na ŵaprofeti: cakuti ŵamitundu mbahaliri ŵamoza, na viŵaro vimoza vya thupi, na ŵakusangana ŵa cilayizgano ca mwa Khristu Yesu.” Paulosi wakati wakatumika kuti ‘waŵamulikire ŵanthu wose umo uliri uteŵeti wa camucindindi ico kufuma ku zinyengo zose cabisika mwa Ciuta.’—Ŵaefeso 3:5-9.

9. Cifukwa wuli ni mwaŵi ukuru kupulikiska ‘vinthu vyandimba vya Ciuta’?

⁹ Paulosi wakalongosora kuti khumbo linyake la Ciuta ndakuti ‘mahara gha Ciuta gha mitundu yinandi ghamanyikwe na ekeleziya ku ŵeruzgi na ŵamazaza ŵa mu vyakucanya.’ (Ŵaefeso 3:10) Ŵangelo ŵakusanga candulo para ŵakuwona umo Yehova wakucitira vinthu na mpingo Wacikhristu. Ni mwaŵi ukuru comene kuti tikupulikiska vinthu ivyo nanga mbangelo ŵakunweka navyo. (1 Petros 1:10-12) Pamanyuma, Paulosi wakayowoya kuti tikwenera kufwilirapo kuti timanyire “pamoza na ŵatuŵa wose umo uliri usani na utali na uzonthoki na uzongovu” wa cipulikano Cacikhristu. (Ŵaefeso 3:11, 18) Tiyeni sono tiwone vinthu vinyake vyandimba ivyo mutepanji tikaŵa tindavighanaghanirepo.

Vinyake mwa Vinthu Vyandimba

10, 11. Kuyana na ivyo Malemba ghakuyowoya, mphawuli apo Yesu wakazgoka cigaŵa cakwamba ca “mphapu” ya “mwanakazi” wakucanya wa Ciuta?

¹⁰ Tikumanya kuti Yesu nchigaŵa cakwamba ca “mphapu” ya “mwanakazi” wakucanya wa Ciuta iyo yikuyowoyeka pa Genesis 3:15. Kuti tipulikiske nkhani iyi tikwenera kujifumba kuti: ‘Mphawuli apo Yesu wakamba kuŵa Mphapu yakulayizgika? Kasi pakaŵa panyengo iyo wakaŵa wandize pa caru capasi, pa nyengo ya kubabika kwake, pa nyengo ya ubapatizo wake, panji apo wakawuskika ku ŵakufwa?’

¹¹ Ciuta wakalayizga kuti cigaŵa cakucanya ca gulu lake, ico cikuyowoyeka mu ucimi kuŵa “mwanakazi” wake, cizamufumya mphapu iyo yizamubwanya mutu wa njoka. Kweni vilimika vinandi vikajumphapo pambere mwanakazi wa Ciuta wandababe “mphapu” iyo yikeneranga kuparanya Satana na milimo yake. Lekani ucimi wa Yesaya ukati mwanakazi uyu ni “cumba” ndipo ‘wakasuzgika mu mzimu.’ (Yesaya 54:1, 5, 6) Mukuluta kwa nyengo, Yesu wakababika mu Betelehemu. Kweni panyengo ya ubapatizo wake, apo wakaphakazgika kuŵa mwana wauzimu wa Ciuta, ndipo Yehova wakati: “Uyu ndi Mwana wane.” (Mateyu 3:17; Yohane 3:3) Apa ndipo cigaŵa cakwamba ca “mphapu” ya mwanakazi cikamanyikwira. Pamasinda pake, ŵalondezgi ŵa Yesu nawo ŵakaphakazgika na mzimu utuŵa. Pa nyengo iyi, “mwanakazi” wa Yehova, uyo kwanyengo yitali wakaŵa “cumba,” ‘wakimba’ mwakukondwa.—Yesaya 54:1; Ŵagalatiya 3:29.

12, 13. Ni Malemba wuli agho ghakulongora kuti Ŵakhristu ŵakuphakazgika wose ŵakupanga “muzga wa magomezgeko na wa vinjeru”?

¹² Ciyelezgero caciŵiri ca vinthu vyandimba vya Ciuta ivyo vyavumbukwa kwa ise nkhusoleka kwa ŵanthu 144,000. (Civumbuzi 14:1, 4) Tikumanya kuti Ŵakhristu ŵakuphakazgika wose awo ŵakuŵa pa caru capasi pa nyengo yiliyose ŵakupanga “muzga wa magomezgeko na wa vinjeru” uyo Yesu wakati wazamupeleka “vyakurya” pa nyengo yakwenelera ku ŵa mu mbumba yake. (Mateyu 24:45) Ni Malemba wuli agho ghakulongora kuti cisambizgo ici nchaunenesko? Kasi Yesu wakang’anamuranga kuti muzga uyu ni Mkhristu waliyose uyo wakukhozga ŵabali ŵake na cakurya cauzimu?

¹³ Ciuta wakaphalira mtundu wa Israyeli kuti: “Ndimwe ŵakaboni ŵane, . . . na ŵateŵeti ŵane awo nkhaŵasankha.” (Yesaya 43:10) Kweni pa Nisani 11, mu cilimika ca 33 C.E., Yesu wakaphalira ŵalongozgi ŵa Ŵaisrayeli kuti Ciuta waŵakana Ŵaisrayeli kuti mbateŵeti ŵakeso yayi. Wakati: “Ufumu wa Ciuta uti ukwapulikenge kwa imwe, ndipo uti upelekekenge ku mtundu wakupasa vipasi vyake.” Yesu wakaphalira wumba kuti: “Henani, nyumba yinu yamukhalirani mapopa.” (Mateyu 21:43; 23:38) Apo mtundu wa Israyeli ukaŵa muzga wa Yehova, ukaŵa wakugomezgeka yayi, nesi wavinjeru. (Yesaya 29:13, 14) Mu zuŵa leneliro, Yesu wakafumbaso kuti: “Ndi njani muzga wa magomezgeko na wa vinjeru?” Apa wakang’anamuranga kuti, ‘Ni mtundu wuli wavinjeru uwo unjirenge mu malo mwa Israyeli na kuŵa muzga wakugomezgeka wa Ciuta?’ Mpositole Petrosi wakazgora fumbo ili apo wakaphalira mpingo wa Ŵakhristu ŵakuphakazgika kuti: “Imwe muli . . . mtundu utuŵa, ŵanthu awo mba Ciuta ŵake na ŵake.” (1 Petros 1:4; 2:9) Mtundu wauzimu uwu, uwo ni ‘Israyeli ŵa Ciuta,’ ukazgoka muzga muphya wa Yehova. (Ŵagalatiya 6:16) Nga umo Ŵaisrayeli wose ŵakacemekeranga kuŵa ‘muteŵeti,’ ndimoso Ŵakhristu wose ŵakuphakazgika awo ŵali pa caru capasi ŵakucemekera “muzga wa magomezgeko na wa vinjeru.” Tili na mwaŵi ukuru comene kuti tikupokera “vyakurya” kwizira mwa muzga wa Ciuta.

Sambiro la Taŵene Lingaŵa Lakukondweska

14. Cifukwa wuli kuŵazga Baibolo na kughanaghanirapo nkhwakukondweska kuluska kuŵazga waka nga ni nyuzipepara?

¹⁴ Asi tikukondwa kuti cipulikano cithu cikuŵa cakukhora para Malemba agho tikaghamanyanga kale taghapulikiskaso makora? Ndico cifukwa cake para tikuŵazga Baibolo tikwenera kuŵazga nga umo ŵakuŵazgira nyuzipepara yayi. Ntheura, para tikuŵazga mabuku gha muzga wa magomezgeko na wa vinjeru, tikwenera kujifumba kuti: ‘Kasi fundo iyi yikukolerana wuli na ivyo nkhamanyanga kumanyuma pa nkhani iyi? Kasi ni Malemba wuli ghanyake panji fundo izo zingakhozgera ivyo naŵazga mu nkhani iyi?’ Usange pali fumbo ilo likukhumbikwira kuti mulisande makora, lilembani pamphepete kuti ndilo muzakasande pa sambiro linu lakulondezgapo.

15. Ni nkhani wuli izo mungaŵazga, ndipo mungacita wuli kuti zimovwirani kwa nyengo yitali?

¹⁵ Ni nkhani wuli izo zingamovwirani kumanya vinandi para mungaziŵazga? Mungamanya vinandi usange mungasanda mwakupwelelera mapangano ghakupambanapambana agho Ciuta wakapangana na ŵanthu kuti ŵasange nagho candulo. Mungakhozga cipulikano cinu mwa kusanda maucimi ghakuyowoya za Yesu Khristu panji kusanda mabuku agho ghakulongosora vesi lililose la maucimi ghanyake gha mu Baibolo. Kusanda mabuku agho ghakulongosora mdauko wa Ŵakaboni ŵa Yehova ŵa mazuŵa ghano, nako kungakhozga cipulikano cinu. (Jehovah’s Witnesses—Proclaimers of God’s Kingdom)a Kweniso, kuŵazga “Mafumbo Ghakufumira ku Ŵaŵazgi” mu magazini gha Gongwe la Mulinda ghakumanyuma kungamovwirani kuti mupulikiske makora malemba ghanyake. Wonani cifukwa ca mu Malemba ico capangiska kuti nkhani iyo yilongosoreke nthena. Ici cimovwiraninge kuti musambizge “mamanyiro” ghinu na kuŵa na umanyi. (Ŵahebere 5:14) Para mukusambira, mulembenge fundo mu Baibolo linu panji pa pepara mwakuti ivyo mukusambira vimovwirani kwa nyengo yitali, pamoza na awo mungaŵawovwira.

Wovwirani Ŵana Kuti Ŵakondwenge na Sambiro la Baibolo

16. Kasi mungawovwira wuli ŵana kuti ŵakondwenge na sambiro la Baibolo?

¹⁶ Pali vinandi ivyo ŵapapi ŵangacita kuti ŵazoŵezge ŵana ŵawo kuti ŵatemwenge vinthu vyauzimu. Lekani kudelera ŵana kuti ŵangapulikiska yayi vinthu vyandimba. Para ŵana mwaŵapa nkhani yakuti ŵasande pakunozgekera sambiro la Baibolo, ŵafumbani ivyo ŵasambira. Pa sambiro la mbumba mungayezgelera vinthu vinyake kuti musambizge ŵana umo ŵangazgolera para munthu waŵafumba fumbo lakukhwaskana na cipulikano cawo, ndiposo kuti ŵawonenge kuti ivyo ŵakusambira ni vyaunenesko. Kweniso, mungagwiliskira nchito burosha la ‘Wonani Caru Ciweme’b kuti muŵasambizge za malo agho ghakuzunulika mu Baibolo, ndiposo kuti ŵapulikiske ivyo mwasambira pa kuŵazga Baibolo kwa sabata na sabata.

17. Cifukwa wuli tikwenera kuŵa maso para tikucita sambiro la taŵene?

¹⁷ Sambiro la mwaŵene lingaŵa lakukondweska ndiposo lakukhozga cipulikano, kweni muŵe maso kuti lileke kumutondeskani kunozgekera maungano gha mpingo. Maungano ni nthowa yinyake iyo Yehova wakutisambizgira kwizira mwa “muzga wa magomezgeko na wa vinjeru.” Ndipouli, kupenja fundo zakusazgikira mu mabuku ghanyake kungawovwira kuti mukazgore fundo zakukhozga ŵanyinu pa maungano gha mpingo, nga mpha Sambiro la Buku la Mpingo panji panyengo ya fundo zikuru za mu Baibolo mu Sukulu ya Uteŵeti wa Ciuta.

18. Cifukwa wuli nchakuzirwa comene kufwilirapo kuti tipulikiske ‘vinthu vyandimba vya Ciuta?

¹⁸ Kufwilirapo kusambira Mazgu gha Ciuta kungamovwirani kuti muŵe paubwezi na Yehova. Pakuyowoya za kuzirwa kwa kucita nthena, Baibolo likuti: “Vinjeru nchivikiliro, ndarama nazo nchivikiliro; kweni kuzirwa kwa mahara ndi uku, kuti vinjeru vikupa umoyo kwa awo ŵali navyo.” (Mupharazgi 7:12) Mwantheura, para tikufwilirapo kuti tipulikiske vinthu vyauzimu tikucita cinthu cakuzirwa comene. Baibolo likulayizga awo ŵakulutilira kusanda vinthu vyauzimu kuti ŵasangenge “mahara ghakumanyira Ciuta.”—Zintharika 2:4, 5.

[Mazgu ghamusi]

Kasi Mungalongosora?

• Kasi ‘vinthu vyandimba vya Ciuta’ ni vici?

• Cifukwa wuli tikwenera kuleka yayi kusanda vinthu vyandimba?

• Cifukwa wuli Ŵakhristu wose ŵangapulikiska ‘vinthu vyandimba vya Ciuta’?

• Kasi mungacita wuli kuti musange candulo cikuru na ‘vinthu vyandimba vya Ciuta’?

[Cithuzithuzi pa peji 28]

Mphawuli apo Yesu wakazgoka Mphapu yakulayizgika?

[Cithuzithuzi pa peji 31]

Ŵapapi ŵangaphalilirathu ŵana kuti ŵasande nkhani yinyake iyo ŵazamudumbiskana pa sambiro la mbumba