“Mzimu Ukusanda mu . . . Vinthu Vyakunyang’amira vya Ciuta”
“Mzimu ukusanda mu vinthu vyose, nanga ni vinthu vyakunyang’amira vya Ciuta.”—1 KOR. 2:10.
1. Kasi pa 1 Ŵakorinte 2:10 Paulosi wakalongora kuti mzimu utuŵa uliso na mulimo wuli, ndipo pali mafumbo wuli?
TILI ŵakuwonga comene cifukwa ca umo mzimu utuŵa wa Yehova ukugwilira nchito. Malemba ghakulongora kuti mzimu ni movwiri, cawanangwa, ukucitira ukaboni, ndipo ukuŵeyelera mu malo mwa ise. (Yoh. 14:16; Mil. 2:38; Rom. 8:16, 26, 27) Mpositole Paulosi wakayowoyaso mulimo unyake wakuzirwa wa mzimu utuŵa, wakati: “Mzimu ukusanda mu vinthu vyose, nanga ni vinthu vyakunyang’amira vya Ciuta.” (1 Kor. 2:10) Yehova wakugwiliskira nchito mzimu wake kutivumbulira vinthu vyakunyang’amira. Tilekenge kovwirika na mzimu utuŵa mphanyi tikupulikiska yayi vilato vya Yehova. (Ŵazgani 1 Ŵakorinte 2:9-12.) Ndipouli, pali mafumbo ghanandi agho ghakukhumba kuzgoreka, nga ni: Kasi ‘mzimu ukusanda wuli vinthu vyakunyang’amira vya Ciuta’? Kasi mu nyengo ya Ŵakhristu ŵakwambilira, Yehova wakavumbura vinthu ivi kwizira mwa anjani? Kasi mazuŵa ghano mzimu ukuvumbura wuli vinthu ivi, ndipo kwizira mwa anjani?
2. Zunurani nchito ziŵiri za mzimu utuŵa.
2 Yesu wakalongora kuti mzimu utuŵa ukugwira nchito mu nthowa ziŵiri. Pambere wandafwe wakaphalira ŵapositole ŵake kuti: “Movwiri, mzimu utuŵa, uwo Ŵadada ŵazamutuma mu zina lane, iwo uwu, uzamumusambizgani vinthu vyose na kumukumbuskani vinthu vyose ivyo namuphalirani.” (Yoh. 14:26) Ntheura, mzimu utuŵa ukusambizga na kukumbuska. Ukawovwira Ŵakhristu ŵakwambilira kupulikiska vinthu ivyo pakwamba ŵakavipulikiskanga yayi. Ukawovwiraso kuti ŵakumbukire na kulondezga ivyo ŵakasambira.
Mu Nyengo ya Ŵakhristu Ŵakwambilira
3. Kasi Yesu wakayowoya mazgu wuli agho ghakulongora kuti “vinthu vyakunyang’amira vya Ciuta” vizamuvumbukwa pacokopacoko?
3 Yesu wakaŵasambizga vinthu vinandi ŵasambiri ŵake ivyo pakwamba ŵakavimanyanga yayi. Ndipouli, pakaŵaso vinandi vyakuti ŵasambire. Yesu wakaphalira ŵapositole kuti: “Nicali na vinthu vinandi kuti niyowoye kwa imwe, kweni mungamanya kuvipulikiska sono cara. Ndipouli, para iwo uwu wafika, mzimu wa unenesko, uzamumulongozgerani ku unenesko wose.” (Yoh. 16:12, 13) Ntheura, Yesu wakalongora kuti mzimu utuŵa uzamuvumbura vinthu vyakunyang’amira mwapacokopacoko.
4. Kasi pa Pentekoste 33 C.E., mzimu utuŵa ukasambizga ndiposo kukumbuska mu nthowa wuli?
4 Pa zuŵa la Pentekoste 33 C.E., “mzimu wa unenesko” ukiza na kupungulika pa Ŵakhristu pafupifupi 120 awo ŵakawungana mu Yerusalemu. Ivyo ŵakawona na kupulika pa zuŵa ili vikalongora kuti mzimu wiza. (Mil. 1:4, 5, 15; 2:1-4) Ŵasambiri ŵakayowoya mu malulimi ghakupambanapambana “za vinthu vikuru vya Ciuta.” (Mil. 2:5-11) Yikaŵa nyengo yakuti cinthu cinyake ciphya civumbukwe. Nchimi Joyeli yikayowoyerathu za kupungulika kwa mzimu utuŵa. (Joel 2:28-32) Awo ŵakawonanga kufiskika kwa ucimi uwu ŵakazizwa comene na ivyo vikacitika pa zuŵa ili, kweni mpositole Petrosi wakaŵalongosolera ivyo vikacitika. (Ŵazgani Milimo 2:14-18.) Ntheura, mzimu utuŵa ukaŵa nga ni msambizgi, cifukwa ukawovwira Petrosi kupulikiska kuti ivyo vikacitikira ŵasambiri pa nyengo iyi vikafiskanga ucimi wa Joyeli. Mzimu ukakumbuska Petrosi, cifukwa wakakora mazgu gha Joyeli pera yayi kweniso masalmo ghaŵiri gha Davide. (Sal. 16:8-11; 110:1; Mil. 2:25-28, 34, 35) Ivyo ŵakawona na kupulika vikaŵa nadi vinthu vyakunyang’amira vya Ciuta.
5, 6. (a) Ni mafumbo wuli ghakuzirwa ghakukhwaskana na phangano liphya agho Ŵakhristu ŵakaŵa nagho pamanyuma pa Pentekoste 33 C.E.? (b) Kasi ghakafumbika kwizira mwa anjani, ndipo ŵakawovwirika na vici kuti ŵakake fundo?
5 Pakaŵa vinthu vinandi ivyo Ŵakhristu ŵakwambilira ŵakeneranga kuvipulikiska. Mwaciyelezgero, ŵakaŵa na mafumbo ghakukhwaskana na phangano liphya, ilo likamba kugwira nchito pa zuŵa la Pentekoste. Kasi phangano liphya ili likaŵa la Ŵayuda na ŵanthu awo ŵakaphendukira ku Ciyuda pera? Kasi ŵa mitundu nawo ŵakaŵa ŵakuzomerezgeka kunjira mu phangano ili na kupokera mzimu utuŵa? (Mil. 10:45) Kasi ŵanalume ŵa mitundu ŵakeneranga kukotoleka dankha na kujilambika ku Dango la Mozesi? (Mil. 15:1, 5) Mafumbo agha ghakaŵa ghakuzirwa comene. Mzimu wa Yehova ukeneranga kusanda vinthu vyakunyang’amira ivi. Kasi ukeneranga kusanda kwizira mwa anjani?
6 Mzimu utuŵa ukagwiliskira nchito ŵabali ŵakwenelera kuti ŵawone nkhani izo zikakhumbikwiranga kuzisanda. Petrosi, Paulosi, na Baranaba ŵakaŵapo pa ungano wa wupu wakulongozga, ndipo ŵakalongosora umo Yehova wakacitira na ŵa mitundu ŵambura kukotoleka. (Mil. 15:7-12) Pamanyuma pa kusanda maukaboni agha, mwakovwirika na Malemba Ghacihebere ndiposo mzimu utuŵa, wupu wakulongozga ukadumura ico cikaŵa cakwenelera. Ico ukadumura, ukamanyiska mipingo mwa kuyilembera makalata.—Ŵazgani Milimo 15:25-30; 16:4, 5; Efe. 3:5, 6.
7. Kasi vinthu vinyake vyakunyang’amira vikalongosoreka makora kwizira mu vici?
7 Vinthu vinyake vyakunyang’amira vikalongosoreka makora kwizira mu makalata gha Yohane, Petrosi, Yakobe, na Paulosi. Kweni Malemba Ghacigiriki ghakati ghamara kulembeka, Ŵakhristu ŵakamanyangaso vinthu kwizira mu ucimi panji mu minthondwe yayi. (1 Kor. 13:8) Kasi mzimu ukatenge ulutilirenge kuŵasambizga na kuŵakumbuska? Kasi ukatenge ulutilirenge kovwira Ŵakhristu kusanda vinthu vyakunyang’amira vya Ciuta? Enya, ndimo ucimi ukalongolera.
Mu Nyengo Yaumaliro
8, 9. Kasi mbanjani awo “ŵazamuŵala” na vinjeru mu nyengo yaumaliro?
8 Pakuyowoya za nyengo yaumaliro, mungelo wakati: “Awo mbavinjeru ŵamkuŵala nga nkhung’anima kwa mlengalenga; na awo ŵakuwezga ŵanandi ku urunji, nga ndi nyenyezi muyaya na muyaya. . . . Na mahara ghamkwandana.” (Dan. 12:3, 4) Kasi ŵavinjeru awo ŵazamuŵala mbanjani, ndipo ŵazamuŵala wuli? Mu ntharika yake ya tirigu na duru, Yesu wakayowoya umo tingamanyira. Pakuyowoya za “umaliro wa mgonezi,” wakati: “Pa nyengo iyo, ŵarunji ŵazamuŵala ngwee nga ni dazi mu ufumu wa Ŵawiskewo.” (Mat. 13:39, 43) Yesu wakalongosora kuti “ŵarunji” “mbana ŵa ufumu,” panji kuti Ŵakhristu ŵakuphakazgika.—Mat. 13:38.
9 Kasi Ŵakhristu wose ŵakuphakazgika ‘ŵakuŵala’? Mukuyowoya kunyake tingati enya, cifukwa cakuti wose ŵakucitako mulimo wa kupharazga, kuzgora ŵanthu kuŵa ŵasambiri, ndiposo kukhozgana yumoza na munyake pa maungano. Ŵakuphakazgika aŵa ŵakwenera kuŵa ciyelezgero ciwemi ku Ŵakhristu wose. (Zek. 8:23) Kweniso vinthu vyakunyang’amira vikeneranga kuvumbukwa mu nyengo yaumaliro. Ucimi wa Daniyeli ‘ukadidimizgika’ panji kuti kubenekelereka mpaka mu nyengo yaumaliro. (Dan. 12:9) Kasi mzimu ukeneranga kuvumbura wuli vinthu vyakunyang’amira, ndipo kwizira mwa njani?
10. (a) Kasi mu mazuŵa ghaumaliro, mzimu ukuvumbura vinthu vyakunyang’amira kwizira mwa anjani? (b) Longosorani umo vinthu vyakunyang’amira vyakukhwaskana na tempele likuru la Yehova vikavumbukwira.
10 Mazuŵa ghano napo, para nyengo yakwana yakuti nkhani yinyake yauzimu yilongosoreke makora, mzimu utuŵa ukovwira ŵabali ŵakwenelera awo ŵakwimira “muzga wakugomezgeka na wakucenjera” kumanya vinthu vyakunyang’amira ivyo pakwamba ŵakavipulikiskanga yayi. (Mat. 24:45; 1 Kor. 2:13) Wupu Wakulongozga ukudumbiskana usange nkhani yinyake yauzimu yikukhumbikwira kuyilongosoraso makora. (Mil. 15:6) Para ŵawona kuti nchakwenelera, ivyo ŵasanda ŵakuvilemba mu mabuku mwakuti tose tisange candulo. (Mat. 10:27) Para nyengo yajumphapo ndipo ŵawona kuti vinyake vingakhumbikwira kuvilongosoraso makora, ŵakucita mwakuyana waka.—Wonani bokosi lakuti “Umo Mzimu Ukavumbulira Ng’anamuro la Tempele Lauzimu.”
Umo Mzimu Ukutovwilira
11. Kasi Ŵakhristu wose ŵakwandula wuli na ivyo mzimu utuŵa ukucita pa kuvumbura vinthu vyakunyang’amira vya Ciuta?
11 Ŵakhristu wose ŵakugomezgeka ŵakusanga candulo na ivyo mzimu utuŵa ukucita pa kuvumbura vinthu vyakunyang’amira vya Ciuta. Nga Mbakhristu ŵakwambilira, nase tikusambira, kukumbuskika, ndiposo kulondezga ivyo mzimu utuŵa watovwira kupulikiska. (Luka 12:11, 12) Kuti tipulikiske vinthu vyakunyang’amira vya Ciuta, tikukhumbikwira kuŵa na masambiro ghapacanya yayi. (Mil. 4:13) Kasi tingacita wuli kuti tipulikiskenge vinthu vyakunyang’amira vya Ciuta? Wonani masacizgo ghacoko waka agha.
12. Mphawuli apo tikwenera kulomba mzimu utuŵa?
12 Lombani mzimu utuŵa. Para tikukhumba kusambira vithu vya mu Malemba tikwenera kulomba dankha kuti mzimu utuŵa utilongozge. Tikwenera kucita nthena nanga ni para tili tekha panji tisambirenge nyengo yicoko waka. Ŵadada ŵithu ŵa kucanya ŵakukondwa comene na malurombo ghanthena. Nga umo Yesu wakayowoyera, Yehova watipenge mzimu wake para tikumulomba kufumira pasi pa mtima.—Luka 11:13.
13, 14. Kasi kunozgekera maungano kukutovwira wuli kupulikiska vinthu vyakunyang’amira vya Ciuta?
13 Munozgekerenge maungano. Tikupokera ‘cakurya pa nyengo yakwenelera’ kwizira mwa muzga. “Muzga” wakufiska mulimo wake mwa kupeleka cakurya cauzimu, kunozga ndondomeko ya maungano ndiposo ivyo tikwenera kusambira. Pakuŵa vifukwa vyakupulikikwa ivyo muzga wakunozgera nkhani zakuti “ŵabali wose” ŵasambirenge. (1 Pet. 2:17; Kol. 4:16; Yuda 3) Para tikuyezgayezga kulondezga ivyo muzga wakuti ticitenge ndikuti tikukolerana na mzimu utuŵa.—Uvu. 2:29.
14 Para tikunozgekera maungano, nchiwemi kuŵazga Malemba ghose agho ghali mu nkhani iyo tikunozgekera. Kucita nthena kutovwirenge kuti tipulikiske Baibolo. (Mil. 17:11, 12) Para tikuŵazga Malemba, ghakujambulika mu maghanoghano ghithu ndipo mzimu utuŵa ukutovwira kuti tighakumbukenge. Kweniso para tikuŵazga malemba mu Baibolo, cikuŵa cipusu kukumbuka apo ghakusangika.
15. Cifukwa wuli tikwenera kuŵazga mabuku agho tikupokera kwa muzga, ndipo imwe mukucita wuli?
15 Mwenderenge lumoza na gulu. Nkhani zinyake izo zikulembeka mu mabuku tikusambira pa maungano yayi, kweni zikulembeka kuti zitovwire. Nanga ni mabuku agho tikugaŵira m’munda nagho cilato cake nchakuti ghatovwire. Kanandi mu caru cakuzura na nthangwanika ici, yikuŵapo nyengo iyo tikulindilira munthu munyake panji cinthu cinyake. Para tingaŵa na buku ilo tindaliŵazge panji tili kuŵazgapo pacoko waka, tingaŵazgapo pa nyengo iyi. Ŵanji awo ŵali na magalimoto ŵakutegherezga nkhani za mu mabuku ghithu izo zajambulika pa matepi panji ma CD para ŵali pa msewu. Nkhani izo zikuŵa mu mabuku zikulembeka mwakughanaghanira ŵaŵazgi, kweni zose zikutovwira comene kupulikiska vinthu vyakunyang’amira vya Ciuta.—Hab. 2:2.
16. Kasi tikwandula wuli para tikujifumba mafumbo na kupenjerezga mazgoro ghake?
16 Langulukani. Para mukuŵazga Baibolo panji mabuku ghakulongosora Baibolo, muŵenge na nyengo ya kughanaghanirapo pa ivyo mukuŵazga. Apo mukughanaghanirapo ivyo mukuŵazga, mungamba kujifumba mafumbo. Mungacita makora kulemba mafumbo agha na kupenja mazgoro ghake pamasinda. Kanandi para nkhani iyo tikusambira njakukondweska, tikufwilirapo comene kuti tiyipulikiske. Para tapulikiska nkhani zanthena tikuŵa na usambazi unandi uwo pamanyuma tingawugwiliskira nchito.—Mat. 13:52.
17. Kasi imwe mukucita wuli para mukusambira pamwekha panji na mbumba yinu?
17 Patulani Nyengo Yakusopera ya Mbumba. Wupu Wakulongozga ukukhuŵilizga tose kuti sabata yiliyose tipaturenge nyengo ya sambiro la tekha panji la mbumba. Pakuti ndondomeko ya maungano yili kusintha, nchipusu kulondezga ulongozgi uwu. Kasi imwe pa Nyengo Yakusopera ya Mbumba mukusambira vici? Ŵanji ŵakuŵazga Baibolo, ŵakupenjerezga fundo za mavesi agho ŵakughapulikiska yayi ndipo fundo izo ŵasanga ŵakuzilemba mwakudumura mu Mabaibolo ghawo. Mbumba zinandi zikudumbiskana umo zingalondezgera ivyo zasambira. Mitu yinyake ya mbumba yikusankha ivyo yikuwona kuti vingawovwira mbumba yawo panji ivyo ŵa mbumba yawo ŵapempha kuti ŵasambire. Paliso vinandi vyakuti mungasambira pa nyengo iyi.a
18. Cifukwa wuli tikwenera kopa yayi kusambira vinthu vyakunyang’amira vya Ciuta?
18 Yesu wakati mzimu uzamutovwira. Ntheura, tingawopanga yayi kusambira vinthu vyakunyang’amira vya Ciuta. Vinthu ivi navyo nchigaŵa ca “mahara ghakumanyira Ciuta,” ndipo tikuciskika kuti tivisandenge. (Ŵazgani Zintharika 2:1-5.) Vikuvumbura vinandi vyakukhwaskana na “vinthu ivyo Ciuta wanozgera awo ŵakumutemwa.” Apo tikuyezgayezga kusambira vinandi vyakukhwaskana na Mazgu gha Yehova, mzimu utuŵa uzamutovwira, cifukwa “mzimu ukusanda mu vinthu vyose, nanga ni vinthu vyakunyang’amira vya Ciuta.”—1 Kor. 2:9, 10.
[Mazgu ghamusi]
a Wonani Uteŵeti Withu wa Ufumu wa Okutobala 2008, peji 8.
Kasi Mungazgora Wuli?
• Zunurani nchito ziŵiri izo mzimu utuŵa ukucita kuti utovwire kusanda mu “vinthu vyakunyang’amira vya Ciuta.”
• Kasi mzimu utuŵa ukavumburanga vinthu vyakunyang’amira vya Ciuta kwizira mwa anjani mu nyengo ya Ŵakhristu ŵakwambilira?
• Kasi mazuŵa ghano, mzimu utuŵa ukucita wuli kuti utovwire kupulikiska ivyo tikavipulikiskanga yayi?
• Kasi imwe mungacita wuli kuti musange candulo na mulimo wa mzimu utuŵa?
[Bokosi pa peji 22]
Umo Mzimu Ukavumbulira Ng’anamuro la Tempele Lauzimu
Vinyake mwa “vinthu vyakunyang’amira vya Ciuta” ivyo vikavumbukwa mu nyengo ya Ŵakhristu ŵakwambilira, vikalongora kuti cihema na tempele vikaŵa muzgezge wa cinthu cinyake cikuruko cauzimu. Paulosi wakati cinthu ici ni “cihema canadi, ico Yehova ndiyo wakajintha, munthu cara.” (Heb. 8:2) Cihema panji kuti tempele likuru lauzimu ni ndondomeko yakusopera Ciuta, kwizira mu sembe yakuwombora ya Yesu Khristu ndiposo mulimo wake wa usofi.
“Cihema canadi” cikajinthika mu 29 C.E. apo Yesu wakabapatizika na kuzomerezgeka na Yehova kuŵa sembe yakufikapo. (Heb. 10:5-10) Yesu wakati wawuskika ku ŵakufwa, wakanjira mu malo Ghatuŵa Nkhanira gha tempele lauzimu, ndipo wakapeleka mtengo wa sembe yake “pamaso pa Ciuta.”—Heb. 9:11, 12, 24.
Mpositole Paulosi wakati Ŵakhristu ŵakuphakazgika ni nyumba iyo “yikukura na kuŵa tempele lituŵa la Yehova.” (Efe. 2:20-22) Kasi tempele ili likuyana na “cihema canadi” ico Paulosi wakazunura mu kalata yakuya ku Ŵahebere? Kwa vilimika vinandi ndimo ŵateŵeti ŵa Yehova ŵakaghanaghaniranga. Vikawonekanga nga kuti Ŵakhristu ŵakuphakazgika ŵakawumbikanga pano pa caru capasi kuti ŵaŵe “malibwe” gha tempele la kucanya la Yehova.—1 Pet. 2:5.
Kweni apo cilimika ca 1971 cikasendeleranga, ŵabali ŵakwenelera awo ŵakwimira muzga ŵakamba kumanya kuti tempele ilo Paulosi wakayowoya mu buku la Ŵaefeso likimiranga tempele likuru la Yehova yayi. “Cihema canadi” ici cipangikenge na Ŵakhristu ŵakuphakazgika awo ŵawuka ku ŵakufwa, mphanyi cikajinthika pamasinda pakuti ŵamba kuwuskika mu nyengo ya “kuŵapo kwa Fumu.” (1 Tes. 4:15-17) Kweni pakuyowoya za cihema ici, Paulosi wakati: “Cihema ceneici ni ntharika ya nyengo yakutemeka iyo yiza.”—Heb. 9:9.
Mwa kuyaniska malemba agha ndiposo ghanyake, vikamanyikwa makora kuti tempele lauzimu likuzengeka sono yayi ndiposo kuti Ŵakhristu ŵakuphakazgika ni “malibwe” agho ghakuwumbika pa caru capasi ghakukazengera tempele ili yayi. M’malo mwake, Ŵakhristu ŵakuphakazgika ŵakuteŵetera mu luŵaza ndiposo mu malo Ghakupatulika gha tempele lauzimu mwa kupeleka kwa Ciuta “sembe ya malumbo” zuŵa lililose.—Heb. 13:15.
[Cithuzithuzi pa peji 23]
Tingacita wuli kuti tipulikiskenge “vinthu vyakunyang’amira vya Ciuta”?