Penjani Ulongozgi wa Ciuta pa Cilicose
“Ciuta uyu ndiye Ciuta withu muyaya. Ndiye tiwaŵenge cilongozgi withu mpaka na ku nyifwa.”—SAL. 48:14.
1, 2. Cifukwa wuli tikwenera kulondezga ulongozgi wa Yehova m’malo mwa kugomezga vinjeru vithu, ndipo tidumbiskanenge mafumbo wuli?
PARA tikughanaghana za vinthu ivyo ni vyawakawaka panji vyakupweteka, cingaŵa cipusu kuviwona nga ni viwemi. (Zinth. 12:11) Usange tikukhumba nadi kucita vinthu ivyo ni vyambura kwenelera kwa Mkhristu, kanandi mtima withu ungatikoserezga kuti tiviwone nga ni viwemi. (Yer. 17:5, 9) Lekani wamasalmo wakacita mwavinjeru apo wakalomba Yehova kuti: “Tumani kungweruka kwinu na unenesko winu, vindilongozge.” (Sal. 43:3) Wakagomezganga Yehova, kuti vinjeru vyake ivyo vikaŵa vyakupeleŵera yayi, ndipo Yehova ndiyo wakaŵa mulongozgi wake wakwenelera. Nga ni wamasalmo uyu, nase tingacita makora kupenja ulongozgi wa Ciuta.
2 Cifukwa wuli tikwenera kugomezga ulongozgi wa Yehova kuluska uliwose uwo ungaŵako? Mphawuli apo tikwenera kuwupenja? Kuti tisange candulo na ulongozgi uwu, kasi tikwenera kuŵa na ukhaliro wuli, ndipo ni mwawuli umo Yehova wakutilongozgera mazuŵa ghano? Mafumbo ghakuzirwa agha ndigho tidumbiskanenge mu nkhani iyi.
Ico Tikugomezgera Ulongozgi wa Yehova
3-5. Kasi pali vifukwa wuli vyakugomezgera ulongozgi wa Yehova?
3 Yehova ni Dada withu wakucanya. (1 Kor. 8:6) Wakumanya makora waliyose wa ise, ndipo wakumanya ivyo vili mu mitima yithu. (1 Sam. 16:7; Zinth. 21:2) Themba Davide likati kwa Ciuta: “Mukumanya para ndakhala pasi na para ndawuka; mukupulikiska patali maghanoghano ghane. Pakuti kulije mazgu mu lulimi lwane, kweni, ehe, A Yehova, mukughamanya nkhanira.” (Sal. 139:2, 4) Pakuti Yehova wakutimanya makora, kasi pangaŵaso cifukwa ca kukayikira kuti wakumanya ivyo ni viwemi kwa ise? Kweniso, Yehova wali na vinjeru kuluska waliyose. Wakuwona cilicose, wakulaŵiska patali kuluska munthu waliyose, ndipo wakumanya ivyo vingacitika para tasankha uheni. (Yes. 46:9-11; Rom. 11:33) Iyo ni “Ciuta, Uyo njekha na yekha mu mahara.”—Rom. 16:27.
4 Kweniso Yehova wakutitemwa, ndipo nyengo zose wakutikhumbira viwemi. (Yoh. 3:16; 1 Yoh. 4:8) Cifukwa cakuti wakutitemwa, Ciuta wakutipa vyawanangwa. Musambiri Yakobe wakalemba kuti: “Vyawanangwa viwemi vyose, na vyawanangwa vyakufiskika vyose, ni vya kucanya, vikufuma ku Wiske wa kungweruka.” (Yak. 1:17) Awo ŵakuzomera kulongozgeka na Ciuta ŵakwandura na vyawanangwa ivyo wakupeleka.
5 Ndiposo, Yehova ni Ciuta wankhongono zose. Pa fundo iyi, wamasalmo wakati: “Uyo wakukhala mu cakubisamamo ca Wapacanyapose, na kukhalilira mu mfwiri wa Mwenenkhongonozose, tiwanene kwa Yehova, kuti, ‘Ndimwe ciphokwero cane na linga lane; ndimwe Ciuta wane, mweneuyo nkhudinganyamo.’” (Sal. 91:1, 2) Para tikulondezga ulongozgi wa Yehova ndikuti tikupenja ulongozgi uwemi comene cifukwa iyo wangatondeka yayi. Nanga ni para ŵanthu ŵakutisuska, Yehova wakutovwira. Wazamutilekapo yayi. (Sal. 71:4, 5; ŵazgani Zintharika 3:19-26.) Enya, Yehova wakumanya ivyo ni viwemi kwa ise, ndipo wakukhumba kuti vinthu vitendere makora, kweniso wali na nkhongono zakutipira vinthu viwemi. Ungaŵa ucindere comene kuzerezga ulongozgi wake. Kweni mphawuli apo tikukhumbikwira ulongozgi wake?
Mphawuli Apo Tikukhumbikwira Ulongozgi?
6, 7. Mphawuli apo tikukhumbikwira ulongozgi wa Yehova?
6 Enya, pa umoyo withu wose tikukhumbikwira ulongozgi wa Yehova, kwambira pa wanici mpaka ku ucekuru. Wamasalmo wakati: “Ciuta uyu ndiye Ciuta withu muyaya. Ndiye tiwaŵenge cilongozgi withu mpaka na ku nyifwa.” (Sal. 48:14) Nga ni wamasalmo uyu, Ŵakhristu ŵavinjeru nyengo zose ŵakupenja ulongozgi wa Ciuta.
7 Kweni yikuŵapo nyengo yakuti tikukhumbikwira wovwiri waluŵiro. Nyengo zinyake tikukumana na “suzgo,” panji nthambuzgo, ulwari, panji nchito yingatimalira mwamabuci. (Sal. 69:16, 17) Pa nyengo zanthena, cikuŵa cakupembuzga kulomba Yehova na cigomezgo cakuti watipenge nkhongono zakuti tizizipizgire, ndiposo izo zingatovwira kuti ticitenge vinthu mwavinjeru. (Ŵazgani Salmo 102:17.) Kweni paliso vyakucitika vinyake ivyo tikukhumbikwira wovwiri wa Yehova. Mwaciyelezgero, para tikupharazgira ŵanyithu makani ghawemi gha Ufumu, tikukhumbikwira ulongozgi wa Yehova mwakuti upharazgi withu uŵe wacandulo. Kweniso kuti tisankhe mwamahara cakucita pa nkhani ya vyakusanguluska, vyakuvwara, kujitozga, mendezgano, nchito, masambiro, na vinyake vyantheura tikukhumbikwira ulongozgi wa Yehova. Nakuti tikukhumbikwira ulongozgi wa Yehova mu cilicose ico tingacita mu umoyo withu.
Uheni wa Kuleka Kupenja Ulongozgi wa Ciuta
8. Kasi ivyo wakacita Heva pa kurya cipambi ca khuni lakukanizgika vikang’anamuraci?
8 Kweni kumbukani kuti kulondezga ulongozgi wa Yehova kukukhumba kuti tikhumbisiskenge. Para ise tikuleka kukhumba, Ciuta wangatikoserezga yayi. Munthu wakwamba uyo wakasankha kuleka kulondezga ulongozgi wa Yehova wakaŵa Heva, ndipo ivyo vikacitika pamasinda pake vikulongora uheni wa kukana kulongozgeka na Ciuta. Ghanaghaniraniso ng’anamuro la ivyo wakacita. Heva wakarya cipambi ca khuni lakukanizgika, cifukwa ca kukhumba kuŵa “nga ndi Ciuta, kumanya uwemi na uheni.” (Gen. 3:5) Mwakucita nthena, wakatora udindo wa Ciuta wa kumanyira ciwemi na ciheni, m’malo mwa kulongozgeka na Yehova. Mwakucita ntheura, wakagarukira muwuso wa Yehova. Wakakhumbanga kuti wajiwusenge yekha. Mfumu wake, Adamu, nayo wakakoleranako na ucigaruka uwu.—Rom. 5:12.
9. Usange tikukana ulongozgi wa Yehova ndikuti tikung’anamuraci, ndipo cifukwa wuli kucita nthena mbucindere?
9 Mazuŵa ghano napo, usange tikukana ulongozgi wa Yehova ndikuti tikukana muwuso wake. Mwaciyelezgero, ghanaghanirani za munthu uyo wali na cizgoŵi ca kuwonelera vithuzithuzi vyamuziro. Usange wakuwungana na mpingo Wacikhristu, wakumanya ulongozgi wa Yehova pa nkhani iyi. Vinthu vyaukazuzi vikwenera yayi nanga nkhuzunurika, ndipo nchakuwonekerathu kuti munthu wakweneraso yayi kuviwonelera. (Efe. 5:3) Usange munthu wanthena wakukana kulondezga malango gha Yehova, ndikuti wakukanaso muwuso wake. (1 Kor. 11:3) Kucita nthena mbucindere comene, cifukwa Yeremiya wakati: “Kuti nkhwa munthu uyo wakwenda cara kurunjika mendero ghake.”—Yer. 10:23.
10. Cifukwa wuli wanangwa withu wa kusankha tikwenera kuwugwiliskira nchito makora?
10 Ŵanji ŵangasuska ivyo Yeremiya wakayowoya, mwa kuyowoya kuti Yehova wali kutipa wanangwa wa kusankha, ntheura wangatisuska yayi para tikuwugwiliskira nchito. Ndipouli, tingaluwanga yayi kuti wanangwa wa kusankha tikwenera kuwugwiliskira nchito makora. Tizamweruzgika cifukwa ca ivyo tikuyowoya na kucita. (Rom. 14:10) Yesu wakati: “Mu uzali wa mtima mlomo ukuyowoya.” Wakatiso, “mu mtima, mukufuma maghanoghano ghaheni, maucikozi, mauleŵi, mauzaghali, maunkhungu, ukaboni wautesi, matusi.” (Mat. 12:34; 15:19) Mwantheura, ivyo tikuyowoya na kucita, vikuvumbura ivyo vili mu mtima withu. Vikulongora nadi uwo ni wunthu withu. Ndico cifukwa cake Mkhristu uyo ngwavinjeru, wakupenja ulongozgi wa Yehova pa cilicose. Para wakucita nthena Yehova wakumuwona kuti ‘ngwakunyoroka mu mtima wake,’ ndipo ‘wamucitirenge viwemi.’—Sal. 125:4.
11. Kasi tikusambirakoci ku nkhani ya Ŵaisrayeli?
11 Kumbukani nkhani ya Ŵaisrayeli. Para mtundu uwu wasankha vinthu mwamahara, kulondezga malango gha Yehova, Yehova wakauvikiliranga. (Josh. 24:15, 21, 31) Kweni kanandi ŵakatondekanga kugwiliskira nchito makora wanangwa wawo wa kusankha. Kwizira mwa Yeremiya, Yehova wakati: “Ŵakapulikira cara, nesi kutegherezga khutu lawo, kweni ŵakenda mu fundo zawo na mu maghanoghano ghawo gha mtima uheni, ŵakawelera nyuma, kunthazi cara.” (Yer. 7:24-26) Cikaŵa cacitima comene. Tingayezganga yayi kukana ulongozgi wa Yehova na kulondezga fundo zithu cifukwa ca unonono wa mtima withu, ivyo vingaticitiska kuti ‘tiwelere nyuma,’ m’malo mwa kuluta “kunthazi.”
Kulondezga Ulongozgi wa Ciuta Kukukhumba Vici?
12, 13. (a) Ni mukhaliro wuli uwo ukuticitiska kuti tilondezgenge ulongozgi wa Yehova? (b) Cifukwa wuli cipulikano nchakukhumbikwa?
12 Kutemwa Yehova kukuticiska kuti tipulikirenge ulongozgi wake. (1 Yoh. 5:3) Ndipouli, Paulosi wakayowoya cinthu cinyakeso ico nchakukhumbikwa, apo wakati: “Tikwenda mu cipulikano, mu kuwona cara.” (2 Kor. 5:6, 7) Cifukwa wuli cipulikano nchakukhumbikwa? Enya, Yehova wakutilongozga “mu nthowa za urunji,” kweni nthowa izi kuti zikutilongozgera ku usambazi wa caru ici yayi nesi kumanyikwa. (Sal. 23:3) Pa cifukwa ici, maso ghithu gha cipulikano ghakwenera kudodoliska pa njombe yauzimu iyo njakuzirwa comene ndipo tikuyisanga cifukwa ca kuteŵetera Yehova. (Ŵazgani 2 Ŵakorinte 4:17, 18.) Nakuti cipulikano cikutovwira kuti tiŵenge ŵakukhorwa na vinthu vyakukhumbikwira pa umoyo ivyo tili navyo.—1 Tim. 6:8.
13 Yesu wakalongora kuti kusopa kwaunenesko kukusazgapo kujipata, ndipo kucita nthena kukukhumbaso cipulikano. (Luka 9:23, 24) Ŵanji mwa ŵasopi ŵakugomezgeka ŵajipata comene, mwakuti ŵazizipizga ukavu, kususkika, sankho, nanga nkhutambuzgika. (2 Kor. 11:23-27; Civ. 3:8-10) Cipulikano cakukhora ndico cikuŵawovwira kuti ŵazizipizge mwacimwemwe. (Yak. 1:2, 3) Cipulikano cakukhora cikutovwira kuti tigomezgenge kuti kulondezga ulongozgi wa Yehova nyengo zose nkhuwemi. Nyengo zose kucita nthena kuli na candulo cambura kumara. Tili na cigomezgo cose kuti njombe ya awo ŵakuzizipizga masuzgo mwakugomezgeka njikuru comene, ndipo tingayiyaniska yayi na masuzgo agho ŵakusangana nagho.—Heb. 11:6.
14. Cifukwa wuli Hagara wakeneranga kujiyuyura?
14 Wonani kukhumbikwa kwa kujiyuyura pa kulondezga ulongozgi wa Yehova. Ivyo vikacitikira Hagara, mteŵetikazi wa Sara, vikulongora kuti fundo iyi njaunenesko. Apo Sara wakamanya kuti wangababa yayi, wakapeleka Hagara kwa Abrahamu, ndipo Hagara wakatora nthumbo. Pamasinda Hagara wakamba kucitira msinjiro Sara. Ivi vikacitiska kuti Sara wambe ‘kusuzga’ Hagara. Pamasinda Hagara wakacimbira. Mungelo wa Yehova wakakumana na Hagara, ndipo wakamuphalira kuti: “Welera ku fumukazi yako, ndipo ujicefye wekha pa mawoko ghake.” (Gen. 16:2, 6, 8, 9) Panji Hagara wakatenge wacitenge mwakupambana na ulongozgi uwo mungelo wakayowoya. Kuti wacite mwakuyana na ulongozgi uwo mungelo wakayowoya, wakeneranga kuleka kujikuzga. Hagara wakajiyuyura na kucita nga umo mungelo wakayowoyera. Ivi vikacitiska kuti mwana wake Ishumayeli wababikire pa nyumba ya awiske.
15. Longosorani vyakucitika vinyake ivyo vingakhumba kujiyuyura mwakuti munthu walondezge ulongozgi wa Yehova.
15 Nyengo zinyake kulondezga ulongozgi wa Yehova kungakhumba kuti tijiyuyure. Ŵanji ŵangakhumbikwira kuzomerezga kuti vyakusanguluska ivyo ŵakutemwa vikukwiyiska Yehova. Mkhristu wangakhuŵazga munyake, ndipo wangakhumbikwira kuphepiska. Panji wangabudiska, ndipo wangakhumbikwira kuzomerezga kuti wabudiska. Wuli usange munthu wacita zakwananga zikuru? Wangakhumbikwira kujiyuyura kuti wavumbulire ŵalara zakwananga zake. Munthu munyake wangasezgeka. Kuti wawezgekeremo wangakhumbikwira kujiyuyura na kung’anamuka mtima na kuleka kucita viheni. Mu vyakucitika ivi, panji vyakuyanako navyo, mazgu gha pa Zintharika 29:23 ngakovwira, ghakuti: “Kujikuzga kwa munthu kutikumukhizgire pasi, kweni wakujiyuyura mu mzimu tiwaŵenge na ulemu.”
Umo Yehova Wakutilongozgera
16, 17. Tingacita wuli kuti tisange candulo na ulongozgi wa Ciuta uwo wuli mu Baibolo?
16 Nthowa yakwamba iyo tikusangira ulongozgi wa Yehova nkhwizira mu Baibolo, ilo ni Mazgu ghake. (Ŵazgani 2 Timote 3:16, 17.) Kuti tisange candulo na Mazgu gha Ciuta, cingaŵa ciwemi kuti tileke kulindilira kuti tisuzgike dankha ndipo tambenge kupenja wovwiri mu Malemba. M’malo mwake, tiŵe na cizgoŵi ca kuŵazga Baibolo zuŵa lililose. (Sal. 1:1-3) Para tikucita nthena tighamanyenge makora Mazgu gha Ciuta. Tiŵenge na maghanoghano ghakuyana na gha Ciuta. Ndipo tiŵenge ŵakunozgeka kumarana na suzgo ilo lingatiwira mwamabuci.
17 Kweniso, nchakuzirwa kughanaghanirapo pa ivyo tikuŵazga mu Baibolo na kulomba Ciuta kuti watovwire kuvilondezga. Para tikughanaghanirapo pa mavesi gha mu Baibolo, tikuwona umo ghangatovwilira mu vigaŵa vyakupambanapambana. (1 Tim. 4:15) Para tasangana na masuzgo ghakuru, tikulomba Yehova kuti watipe ulongozgi wakwenelera. Mzimu wa Yehova utovwirenge kuti tikumbukirenge fundo zakovwira za mu Malemba izo tikaŵazga mu Baibolo, panji mu mabuku ghakulongosora Baibolo.—Ŵazgani Salmo 25:4, 5.
18. Ni mwawuli umo Yehova wakugwiliskira nchito ŵabali kuti watilongozge?
18 Ulongozgi wa Yehova tikuwusangaso kufuma ku ŵabali ŵithu Ŵacikhristu. Mwa ŵabali aŵa, “muzga wa magomezgeko na wa vinjeru” kwizira mu Wupu wake Wakulongozga, wakucita mulimo wakuzirwa comene mwa kutinozgera cakurya cauzimu, nga ni maungano ndiposo mabuku. (Mat. 24:45-47; yelezgerani na Milimo 15:6, 22-31.) Kweniso tili na ŵabali awo mbakukhoma mwauzimu, comenecomene ŵalara, awo ŵakupeleka ulongozgi wa mu Malemba, uwo ukovwira munthu waliyose payekha. (Yes. 32:1) Ŵawukirano ŵa mu mbumba Zacikhristu ŵaliso na mwaŵi wapadera. Ŵapapi ŵawo ŵali kupika udindo na Ciuta wakuti ŵaŵalongozgenge, ndipo nyengo zose ŵakuciskika kuti ŵafumbenge ulongozgi kwa iwo.—Efe. 6:1-3.
19. Kasi tikusanga vitumbiko wuli cifukwa ca kulutilira kupenja ulongozgi wa Yehova?
19 Enya, pali nthowa zinandi izo Yehova wakupelekera ulongozgi, ndipo tingacita makora kuleka kuutaya mwaŵi wantheura. Pakuyowoya za ivyo vikacitikanga para Ŵaisrayeli ŵacita mwakugomezgeka, Themba Davide likati: “Ŵasekuru ŵithu ŵakamugomezgani; ŵakagomekezga ndipo mukaŵathaska. Ŵakalilira Imwe ndipo ŵakathaskika; ŵakatamira Imwe ndipo ntha ŵakalonkhoreka” panji kuti kulengeskeka. (Sal. 22:3-5) Usange tikulondezga ulongozgi wa Yehova mwakugomezgeka, nase tilengeskekenge cara. Ivyo talayizgika vizamufiskika nadi. Usange ‘tikukunkhuzgira nthowa yithu pa Yehova,’ m’malo mwa kuthemba vinjeru vithu, titumbikikenge comene nanga ni sono wuwo. (Sal. 37:5) Usange tikulutilira kugomezgeka kwa Yehova, tizamusanga vitumbiko vyambura kumara. Themba Davide likalemba kuti: “Yehova wakutemwa urunji; kuti tiwaside ŵatuŵa ŵake cara. Ŵakunyoroka tiŵasungirizgike muyirayira . . . Ŵakunyoroka ŵamkuhara caru na kukhala mwenemumo kwandanda.”—Sal. 37:28, 29.
Kasi Mungalongosora?
• Cifukwa wuli tikugomezga ulongozgi wa Yehova?
• Usange tikukana ulongozgi wa Yehova ndikuti tikung’anamuraci?
• Mphawuli apo Mkhristu wakukhumbikwira kujiyuyura?
• Kasi Yehova wakutilongozga wuli mazuŵa ghano?
[Cithuzithuzi pa peji 8]
Kasi mukupenja ulongozgi wa Yehova pa cilicose?
[Cithuzithuzi pa peji 9]
Heva wakagalukira muwuso wa Yehova
[Cithuzithuzi pa peji 10]
Kasi Hagara wakeneranga kuŵa na ukhaliro wuli kuti walondezge ulongozgi wa mungelo?