Penjani Vitumbiko vya Yehova na Mtima Wose
“[Ciuta] wakuŵa mupi wa njombe ku awo ŵakumupenja na mtima wose.”—HEB. 11:6.
1, 2. (a) Kasi ŵanandi ŵakupenja wuli vitumbiko vya Yehova? (b) Cifukwa wuli tikukhumbikwira thumbiko la Yehova?
ŴANTHU ŵakutemwa kuyowoya kuti, “Ciuta wamutumbikani” para ŵakukhumba kuwonga munthu uyo waŵacitira viwemi. Ŵalongozgi ŵa visopa ŵakutemwa kutumbika ŵanthu, vinyama na vinthu vyambura umoyo. Ŵalendo ŵangaluta ku visopa vinyake cifukwa ca kupusikika kuti ŵamutumbikika na Ciuta. Kanandi ŵandyali ŵakulomba Ciuta kuti watumbike caru cawo. Kasi malurombo ghanthena ngakwenelera? Kasi Ciuta wakuŵatumbika nadi? Kasi mbanjani awo Ciuta wakuŵatumbika, ndipo cifukwa wuli?
2 Yehova wakayowoyerathu kuti mu mazuŵa ghaumaliro, wazamuŵa na ŵanthu ŵatuŵa ndiposo ŵamtende kufuma mu mitundu yose kuti ŵapharazge makani ghawemi gha Ufumu pa caru cose, nangauli ŵangasuskika panji kutinkhika. (Yes. 2:2-4; Mat. 24:14; Uvu. 7:9, 14) Waliyose uyo wazomera kucita mulimo uwu, wakukhumbikwira vitumbiko vya Yehova, cifukwa kwambura kuti Yehova watitumbika tingawufiska yayi. (Sal. 127:1) Kweni kasi tingacita wuli kuti Ciuta watitumbike?
Awo Ŵakupulikira Ŵakutumbikika Comene
3. Ŵaisrayeli ŵapulikirenge ŵakatenge ŵasangenge vici?
3 Ŵazgani Zintharika 10:6, 7. Apo ŵakaŵa pafupi kunjira mu Caru ca Layizgano, Yehova wakalongora kuti Ŵaisrayeli ŵakatenge ŵatumbikikenge comene ndiposo kuvikilirika ŵapulikirenge mazgu ghake. (Dute. 28:1, 2) Wonani kuti vitumbiko vinandi vya Yehova vikeneranga kuŵasanga. Nchakuwonekerathu kuti ŵanthu wose ŵakupulikira ŵakeneranga kutumbikika.
4. Kasi kupulikira kwanadi kukung’anamuraci?
4 Kasi Ŵaisrayeli ŵakeneranga kughawona wuli malango gha Ciuta? Dango likulongora kuti Ciuta wakakwiyanga para Ŵaisrayeli ŵatondeka kumuteŵetera “na cimwemwe na kusekelera kwa mtima.” (Ŵazgani Duteronome 28:45-47.) Yehova wakukhumba kumupulikira mwadango waka yayi nga umo vingacitira vinyama ndiposo viŵanda. (Mrk. 1:27; Yak. 3:3) Kupulikira Ciuta kufuma pasi pa mtima nchilongolero cakuti tikumutemwa. Para munthu wakupulikira mwanthowa iyi, wakuŵa wakukondwa cifukwa ca kuwona kuti malango gha Yehova ni mphingo yayi, ndiposo kuti Ciuta “wakuŵa mupi wa njombe ku awo ŵakumupenja na mtima wose.”—Heb. 11:6; 1 Yoh. 5:3.
5. Kasi kugomezga ivyo Yehova walayizga kukawovwiranga wuli munthu kuti wapulikire dango ilo lili pa Duteronome 15:7, 8?
5 Ghanaghanirani waka umo Ŵaisrayeli ŵakatenge ŵalongolerenge kuti mbakupulikira nadi pa kusunga dango ilo lili pa Duteronome 15:7, 8. (Ŵazgani.) Mbunenesko kuti kulondezga dango ili mwakucicizgika kukatenge kovwirenge ŵakavu, kweni kasi kukatenge kovwirenge kuti ŵatemwanenge na kukhala makora na ŵanyawo? Kasi kukatenge kulongorenge kuti ŵakugomezga kuti Yehova wangaŵapa vinthu vyakukhumbikwira pa umoyo? Ndipo kasi kucita nthena kukatenge kulongorenge kuti ŵakuyezga Yehova uyo ngwakupa kwawanangwa? Na pacoko pose. Ciuta wakawonanga mu mtima wa munthu uyo wakapanga mwawanangwa ndipo wakalayizga kuti watumbikenge munthu wanthena mu cilicose ico wangacita. (Dute. 15:10) Ŵanthu awo ŵakaŵa na cigomezgo mu layizgo la Yehova ili ŵakaŵanga ŵakunweka kovwira ŵakavu, ndipo ŵakatumbikikanga comene.—Zinth. 28:20.
6. Kasi lemba la Ŵahebere 11:6 likutipa cigomezgo wuli?
6 Padera pa kugomezga kuti Yehova wakupeleka njombe, lemba la Ŵahebere 11:6 likuyowoya mukhaliro unyake uwo ukukhumbikwa kuti titumbikike na Ciuta. Wonani kuti lemba ili likuti Yehova wakutumbika awo “ŵakumupenja na mtima wose.” Lizgu Lacigiriki ilo lili kung’anamulika kuti kupenja na mtima wose likung’anamura citatata ndiposo kufwilirapo comene. Mazgu agha ghakwenera kutipa cigomezgo cose kuti Ciuta watitumbikenge. Cifukwa ghali kufuma kwa Ciuta waunenesko, “uyo wangateta cara.” (Tito 1:2) Kwa vilimika vinandi, Ciuta walongora kuti wakufiska ivyo walayizga. Ivyo walayizga vikutondeka yayi. (Yes. 55:11) Ntheura, tingaŵa na cigomezgo cose kuti para tili na cipulikano mwa iyo, wazamutipa njombe.
7. Kasi tingacita wuli kuti Ciuta watitumbike kwizira mu “mphapu” ya Abrahamu?
7 Yesu Khristu nchigaŵa cakwamba ca “mphapu” ya Abrahamu. Ŵakhristu ŵakuphakazgika nchigaŵa caciŵiri ca “mphapu” iyi. Iwo ŵatumika kuti ‘ŵapharazge kutali makhaliro ghapacanya gha uyo wakaŵacema kufuma mu cisi kwiza ku ungweru wake wakuzizwiska.’ (Gal. 3:7-9, 14, 16, 26-29; 1 Pet. 2:9) Tingaŵa yayi paubwezi na Yehova usange tikuleka kupulikira ŵanthu awo Yesu waŵimika kuti ŵapwelelere vinthu vyake. Usange tingaleka kovwirika na “muzga wakugomezgeka na wakucenjera,” mbwenu tiwonenge yayi kuzirwa kwa ivyo tikuŵazga mu mazgu gha Ciuta, nesi kumanya umo tingavigwiliskira nchito. (Mat. 24:45-47) Para tikulondezga ivyo tikusambira mu Malemba, tingaŵa na cigomezgo cose kuti Ciuta watitumbikenge.
Dangizgani Khumbo la Ciuta
8, 9. Kasi Yakobe wakacita wuli mwakukolerana na khumbo la Ciuta?
8 Fundo yakuti tikwenera kufwilirapo kuti Ciuta watitumbike yikutikumbuska za Yakobe. Yakobe wakamanyanga yayi umo Ciuta wafiskirenge ivyo wakalayizga Abrahamu, kweni wakagomezganga kuti Yehova wandaniskenge mphapu ya sekuru wake na kuŵa mtundu ukuru. Ntheura, mu 1781 B.C.E., Yakobe wakaluta ku Harani kukapenja mwanakazi. Wakaŵa waka na cilato cakuti wasange mwanakazi uyo wangamukondweska yayi, m’malo mwake wakapenjanga mwanakazi wakusopa Yehova mwakujipeleka, mwakuti waŵe mama muwemi wa ŵana ŵake.
9 Tikumanya kuti Yakobe wakakumana na muvyara wake Rakelo. Wakamutemwa Rakelo, ndipo wakazomera kuteŵetera Labani kwa vilimika vinkhondi na viŵiri, mwakuti wamupe Rakelo kuŵa muwoli wake. Iyi ni nkhani yakuyowoya waka za citemwa yayi. Yakobe wakwenera kuti wakamanyanga layizgo ilo Yehova wakalayizga sekuru wake Abrahamu na wiske Yisake. (Gen. 18:18; 22:17, 18; 26:3-5, 24, 25) Yisake wakaphaliraso mwana wake Yakobe kuti: ‘Ciuta Wankhongonozose wakutumbike, wakubabiske, na kukwandaniska iwe, kuti uŵenge mzinda wa ŵanthu. Wakupe iwe thumbiko la Abrahamu, iwe na mphapu yako pamoza nawe, mwakuti uhare caru mwa ceneico uli mulendo, ico Ciuta wakapa Abrahamu.’ (Gen. 28:3, 4) Ntheura ivyo Yakobe wakacita kuti wasange muwoli wakwenelera na kuŵa na ŵana, vikalongora kuti wakagomezganga ivyo Yehova wakayowoya.
10. Cifukwa wuli Yehova wakatumbika Yakobe?
10 Mtima wa Yakobe ukaŵa pakupenja usambazi yayi. Maghanoghano ghake ghakaŵa pa ciharo cake. Wakaŵika mtima wake wose pa kufiskika kwa khumbo la Yehova. Yakobe wakafwilirapo kucita cilicose mwakuti Ciuta wamutumbike, nangauli wakasuzgika. Wakalutilira kuwona vinthu mu nthowa iyi mpaka pa ucekuru wake, ndipo Yehova wakamutumbika cifukwa ca kucita nthena.—Ŵazgani Genesis 32:24-29.
11. Kasi tikwenera kucitaci kuti tikolerane na khumbo la Ciuta?
11 Nga ni Yakobe, nase tikumanya vyose yayi vyakukhwaskana na umo khumbo la Yehova lizamufiskikira. Kweni para tikusambira Mazgu gha Ciuta, tikuŵa na cithuzithuzi ca ivyo vizamucitika pa “zuŵa la Yehova.” (2 Pet. 3:10, 17) Mwaciyelezgero, tikumanya yayi apo zuŵa ili lizirenge, kweni tikumanya kuti lili pafupi. Tikugomezga Mazgu gha Ciuta agho ghakuti para tikucitira ukaboni mwakukwana mu nyengo yicoko iyo yakhalako, tijiponoskenge taŵene ndiposo awo ŵakutipulika.—1 Tim. 4:16.
12. Kasi tingaŵa ŵakusimikizga za vici?
12 Tikumanya kuti umaliro wizenge nyengo yiliyose. Kweni Yehova walindilirenge kuti tipharazgire dankha munthu waliyose yayi. (Mat. 10:23) Nakuti tikupokera ulongozgi uwemi wa umo tingacitira makora mulimo uwu. Cifukwa cakuti tili na cipulikano, tikulimbikira kupharazga ndiposo kugwiliskira nchito cilicose ico tapika kuti ticitire uteŵeti uwu. Kasi ni wose awo ŵazomerenge uthenga uwo tikupharazga? Ise tikumanya yayi ŵanthu awo ŵangazomera uthenga withu. (Ŵazgani Mupharazgi 11:5, 6.) Mulimo withu ngwa kupharazga, ndipo tikuŵa na cigomezgo kuti Yehova watitumbikenge. (1 Kor. 3:6, 7) Tingaŵa na cigomezgo cose kuti Yehova wakuwona citatata cithu, ndipo kwizira mu mzimu wake watipenge ulongozgi uliwose uwo tingakhumbikwira.—Sal. 32:8.
Lutilirani Kulomba Mzimu Utuŵa
13, 14. Ni vici ivyo vikulongora kuti mzimu utuŵa ucali kovwira ŵateŵeti ŵa Ciuta?
13 Wuli usange tikujiwona kuti tingakwaniska yayi kucita mulimo unyake panji kupharazga? Tikwenera kulomba Yehova kuti watipe mzimu wake utuŵa kuti utovwire kusazgirako luso pa kucita uteŵeti wake. (Ŵazgani Luka 11:13.) Mzimu wa Ciuta ungawovwira ŵanthu kuti ŵacite mulimo panji uteŵeti uwo pakwamba ŵakawonanga kuti ŵangaufiska yayi. Mwaciyelezgero, Ŵaisrayeli ŵakaŵa ŵazga, ndipo ŵakamanyanga waka kuliska viŵeto. Kweni ŵakati ŵafuma waka mu Eguputo, mzimu wa Ciuta ukaŵawovwira kuthereska ŵalwani ŵawo nangauli ŵakamanyanga yayi kurwa nkhondo. (Ex. 17:8-13) Pamasinda mzimu uwu ukawovwira Bezalelu na Oholiabu kuti ŵapange cihema cakutowa comene, mwakulondezga ulongozgi wa Ciuta.—Ex. 31:2-6; 35:30-35.
14 Mzimu ukawovwiraso ŵateŵeti ŵa Ciuta ŵa mu nyengo yithu apo ŵakambanga mulimo wa kusindikizga mabuku mwakuti ŵapwelelere makora gulu. Mu kalata iyo Mbali R. J. Martin, wakalemba, wakalongosora ivyo vikacitika kufuma apo mulimo uwu ukambira kufikira mu 1927. Wakati: “Fumu yikajura mulyango pa nyengo yakwenelera, ndipo makina ghakuru ghakusindikizgira mabuku ghakapika mu mawoko ghithu, nangauli tikamanyanga yayi umo ghangagwilira nchito. Kweni Fumu yikumanya kusambizga awo ŵajipeleka na mtima wose kwa iyo. . . . Mu masabata ghacoko waka, tikasambira kugwiliskira nchito makora makina agha, ndipo ghacali kugwira nchito makora, nakuti ghakugwira nchito zinyake izo awo ŵakaghapanga ŵakaghanaghanangako yayi kuti ghangacita.” Yehova wacali kutumbika ivyo ŵateŵeti ŵake ŵakucita.
15. Kasi lemba la Ŵaroma 8:11 lingakhozga wuli awo ŵakuyezgeka?
15 Mzimu wa Yehova ukugwira nchito mu nthowa zinandi. Mzimu uwu ungapika ku ŵateŵeti wose ŵa Ciuta, ndipo ungaŵawovwira kutonda suzgo lililose ilo ŵangakumana nalo. Kweni wuli para tawona kuti viyezgo vyatinyekezga comene? Tingakhozgeka na mazgu gha Paulosi agho ghali pa Ŵaroma 7:21, 25 na 8:11. “Mzimu wa uyo wakamuwuska Yesu ku ŵakufwa” ungatovwira kuti titonde makhumbiro gha thupi. Mazgu agha ghakalutanga ku Ŵakhristu ŵakuphakazgika, ndipouli, ghakugwiraso nchito ku ŵateŵeti wose ŵa Ciuta. Tose tizamusanga umoyo wamuyirayira cifukwa ca kuŵa na cipulikano mwa Khristu, kufwilirapo kukoma makhumbiro ghambura kwenelera gha thupi lithu, ndiposo kucita vinthu mwakukolerana na mzimu utuŵa.
16. Kasi tikwenera kucitaci kuti Ciuta watipe mzimu wake?
16 Kasi tikwenera kughanaghana kuti Ciuta watipenge mzimu wake kwambura kumulomba? Yayi. Padera pa kulomba, tikwenera kufwilirapo kurya Mazgu gha Ciuta. (Zinth. 2:1-6) Kweniso, mzimu wa Ciuta uli pa mpingo Wacikhristu. Para tikusangika pa maungano nyengo zose tikulongora kuti tikukhumba kupulika “ico mzimu ukuyowoya ku mipingo.” (Uvu. 3:6) Nakuti tikwenera kujiyuyura na kulondezga ivyo tikusambira. Lemba la Zintharika 1:23 likutiphalira kuti: “Pulikiskani para nkhumucenyani; ehena, tindipungulire mzimu wane kwa imwe.” Ciuta wakupeleka mzimu wake “ku awo ŵakumupulikira iyo nga muwusi.”—Mil. 5:32.
17. Kasi ivyo Yehova wakucita pakutumbika citatata cithu tingaviyaniska na vici?
17 Nangauli kufwilirapo nkhwakukhumbikwa kuti Ciuta watitumbike, tikweneraso kukumbuka kuti Ciuta watipa vinthu viwemi vinandi cifukwa ca citatata cithu pera yayi. Ivyo vikucitika para Ciuta watitumbika cifukwa ca citatata cithu, vikuyana waka na umo mathupi ghithu ghakwandulira na cakurya ciwemi. Ciuta wali kutilenga mu nthowa yakuti tisangwenge na cakurya, ndiposo kuti cakurya covwirenge mathupi ghithu. Kweniso ndiyo wakutipa cakurya. Tikumanya makora yayi umo vikucitikira kuti cakurya ico tikurya ciŵenge na vinthu vyakukhumbikwira kuti tisangwenge naco, ndipo taŵanandi tingalongosora yayi umo mathupi ghithu ghakucitira kuti ghasange nkhongono kufuma ku cakurya ico tikurya. Ico ise tikumanya nkhurya waka, ndiposo kuti tikusanga nkhongono para tarya cakurya. Para tarya cakurya ciwemi tikusanga candulo cikuru comene. Mwakuyana waka, Yehova wakutiphalira ivyo tingacita kuti tizakahare umoyo wamuyirayira, ndipo wakutovwira umo tingacitira ivyo wakukhumba. Nchakuwonekerathu kuti iyo ndiyo wakucita cigaŵa cikuru comene, ndipo tikwenera kumulumba. Ndipouli, kuti Ciuta watitumbike tikwenera kucita mwakuyana na khumbo lake.—Hag. 2:18, 19.
18. Kasi mwasimikizga kucitaci, ndipo cifukwa wuli?
18 Ntheura, tikwenera kuŵikapo mtima pa kucita mulimo uliwose uwo tapika. Ndipo kuti ticite makora, nyengo zose tikwenera kulaŵiska kwa Yehova. (Mrk. 11:23, 24) Apo mukucita nthena, kumbukani kuti “waliyose uyo wakupenja wakusanga.” (Mat. 7:8) Ŵakhristu ŵakuphakazgika ŵazamutumbikika mwa kupika “mphumphu ya umoyo” kucanya. (Yak. 1:12) Ŵakhristu ŵa “mberere zinyake,” awo ŵakuyezgayezga kuti ŵatumbikike na mphapu ya Abrahamu, ŵazamukondwa kupulika mazgu gha Yesu ghakuti: “Zaninge, imwe mwatumbikika na Ŵadada, muhare ufumu uwo ukanozgekera imwe kufuma pa kuzikika kwa caru.” (Yoh. 10:16; Mat. 25:34) Wose “awo ŵakutumbikika na Yehova tiŵaŵenge ŵenecaru, . . . ŵamkuhara caru na kukhala mwenemumo kwandanda.”—Sal. 37:22, 29.
Kasi Mungalongosora?
• Kasi kupulikira kwanadi kukung’anamuraci?
• Kasi munthu wakwenera kucitaci kuti watumbikike na Ciuta?
• Kasi tingacitaci kuti tipokere mzimu utuŵa, ndipo ungatovwira wuli?
[Vithuzithuzi pa peji 9]
Yakobe wakalimbana na mungelo kuti wasange vitumbiko vya Yehova,
kasi namwe ndimo mukucitira?
[Cithuzithuzi pa peji 10]
Mzimu wa Ciuta ukawovwira Bezalelu na Oholiabu kuti ŵacite makora mulimo