Yimbirani Yehova!
“Ndicali waka ndimwimbirenge malumbo Ciuta wane!”—SAL. 146:2.
1. Nchivici cikakhuŵilizga Davide kwata ghanyake mwa masalmo ghake?
APO Davide wakaŵa musepuka, kwa maora ghanandi wakaŵanga ku thondo, pafupi na Betelehemu, uko wakaliskanga viŵeto vya ŵawiske. Pa nyengo iyi, wakaŵangaso na mpata wa kusanda vilengiwa vyakuzizwiska vya Yehova, nga ni nyenyezi, vikoko vya mu thengere, na “viyuni vya mdera.” Wakakhwaskika comene na ivyo wakawona, mwakuti wakata sumu zakucontha mtima zakulumba Mlengi wa vinthu vyakuzizwiska ivi. Zinandi mwa sumu izo Davide wakata zikusangika mu buku la Masalmo.a—Ŵazgani Salmo 8:3, 4, 7-9.
2. (a) Kasi sumu zingawovwira wuli munthu? Yowoyani ciyelezgero. (b) Kasi tingasambiraci za ubwezi wa Davide na Yehova mu Salmo 34:7, 8 na Salmo 139:2-8?
2 Nyengo iyi yikwenera kuti ndiyo Davide wakasambilira kwimba sumu mwaluso. Wakaŵa waluso comene mwakuti wakacemeka kuti wakalizgirenge bango Themba Sauli. (Zinth. 22:29) Nga umo sumu ziwemi zikupembuzgira ŵanthu mazuŵa ghano, sumu izo Davide wakimbanga zikapembuzganga themba. Para Davide wamba kulizga cakwimbira cake, ‘Sauli wakacizgikanga na kukhala makora.’ (1 Sam. 16:23) Sumu izo wakata munthu wakopa Ciuta uyu zicali zakuzirwa. Aghanaghanirani waka, pajumpha vilimika 3,000 kufuma apo Davide wakababikira, ndipo ŵanthu ŵanandi ŵakukhozgeka na kusanga cigomezgo mu masalmo gha Davide.—2 Mid. 7:6; ŵazgani Salmo 34:7, 8; 139:2-8; Am. 6:5.
Sumu ni Zakuzirwa pa Kusopa Kwaunenesko
3, 4. Mu mazuŵa gha Davide, kasi ni ndondomeko wuli iyo yikanozgeka yakukhwaskana na sumu zakupatulika?
3 Davide wakaŵa na luso, ndipo wakacita mwamahara na luso lwake, cifukwa wakacindikira nalo Yehova. Wati wamba kuwusa Ŵaisrayeli, Davide wakalangura kuti pa milimo iyo yikacitikanga pa cihema paŵenge ŵanthu ŵakuti ŵimbenge sumu zakukondweska. Pa Ŵalevi awo ŵakateŵeteranga pa cihema, ŵanji ŵakukwana 4,000 ŵakapika mulimo wa ‘kupeleka zinchindi,’ pamoza na ŵanyawo ŵakukwana 288 awo “ŵakasambizgika kumwimbira Yehova,” ndipo wose ŵakaŵa ŵaluso.—1 Mid. 23:3, 5; 25:7.
4 Zinandi mwa sumu izo Ŵalevi ŵakimbanga wakata ni Davide. Muisrayeli waliyose uyo wakapulikizganga masalmo gha Davide wakwenera kuti wakakhozgekanga comene. Pamasinda pakuti likasa la phangano lafika ku Yerusalemu, ‘Davide wakayowoya na ŵakuru ŵa Ŵalevi kuti ŵimike ŵabali ŵawo ŵakwimba awo ŵakwimba na vyakwimbira, ŵazeze, ŵabango, na viding’indi, pa kutumphuska mazgu ghacimwemwe.’—1 Mid. 15:16.
5, 6. (a) Cifukwa wuli sumu zikaŵa zakuzirwa mu nyengo ya Davide? (b) Tikumanya wuli kuti sumu zikaŵa zakuzirwa comene pa kusopa mu nyengo ya Ŵaisrayeli?
5 Cifukwa wuli sumu zikaŵa zakuzirwa nthena mu nyengo ya Davide? Kasi cikaŵa cifukwa cakuti themba likatemwanga kwimba? Enya, kweni pakaŵaso cifukwa cinyake, ico cikavumbukwa pamanyuma pakuti themba lirunji Hezekiya, lambiskaso mulimo wa kwimba pa tempele. Pa 2 Midauko 29:25 tikuŵazga kuti: ‘Hezekiya wakaŵika Ŵalevi mu nyumba ya Yehova na nkhuŵete, na ŵazeze, na ŵabango, kwakuyana na dango la Davide, na la Gadi muwoni wa themba, na la Natani nchimi; pakuti ntheura ndimo likaŵira dango la Yehova mwa zinchimi zake.’
6 Kwizira mu nchimi zake, Yehova wakaphalira ŵateŵeti ŵake kuti ŵamulumbenge mwa kwimba sumu. Ŵalevi awo ŵakimbanga sumu, ŵakacitangako yayi milimo yinyake mwakuti ŵaŵenge na nyengo yinandi ya kwata ndiposo kunozgekera kwimba.—1 Mid. 9:33.
7, 8. Kasi para tikwimba sumu za Ufumu, nchinthu wuli cakuzirwa comene kuluska luso?
7 Panji mungayowoya kuti: “Pa nkhani ya kwimba, ine mphanyi nkhaŵa wakwenelera yayi kuŵa pakati pa ŵanthu ŵaluso awo ŵakimbanga pa cihema.” Kweni pa Ŵalevi awo ŵakapika mulimo wa kwimba ni wose yayi awo ŵakaŵa ŵaluso. Kuyana na lemba la 1 Midauko 25:8, pakaŵangaso ‘ŵasambiri.’ Pakwenera kuti pakaŵa ŵanji awo ŵakimbanga makora sumu mu mafuko ghanyake gha Ŵaisrayeli, kweni Yehova wakasora Ŵalevi kuti ndiwo ŵimbenge. Tikugomezga kuti Ŵalevi wose ŵakugomezgeka ŵakaŵikangapo mtima wose pa kwimba, kwali ŵakaŵa na luso, panji ŵakasambiranga waka.
8 Davide wakatemwanga sumu ndipo wakimbanga mwaluso. Kweni kasi Ciuta wakukhumba luso pera? Pa Ŵakolose 3:23 Paulosi wakalemba kuti: “Cilicose ico mukucita, mucitenge na umoyo wose nga nkhwa Yehova, kwa ŵanthu cara.” Apa fundo njakuwonekerathu kuti ico cikukhumbikwa nkhwimba “na umoyo wose” pakulumba Yehova.
Zikaŵaso Zakuzirwa Davide Wati Wafwa
9. Yowoyani ivyo mukatenge muwonenge na kupulika muŵengepo pa kupatulira tempele mu nyengo ya Solomoni.
9 Apo Solomoni wakawusanga, sumu zikaŵa zakuzirwa nipera pa kusopa kwaunenesko. Pa nyengo yakupatulira tempele, pakaŵa ŵakwimba ŵanandi ŵaluso, ndipo gulu la awo ŵakalizganga mbata likaŵa na ŵanthu 120. (Ŵazgani 2 Midauko 5:12.) Baibolo likuti “ŵalizgimbata [awo ŵakaŵa ŵasofi] na ŵimbi [ŵakapangiska] kuti ŵapulikikwenge nga ni munthu yumoza kucindika na kuwonga Yehova, . . . ‘Pakuti Iye ndiye muwemi, kutemwa kwake nkhwamuyirayira.’” Ndipo ŵakati ŵatumphuska mazgu ghawo, “nyumba yikazura bingo,” kulongora kuti Yehova wakakondwa. Cikwenera kuti cikaŵa cakukondweska comene kupulika zimbata zose izi ndiposo ŵanthu ŵanandi ŵakwimba nga ni munthu yumoza.—2 Mid. 5:13.
10, 11. Nchivici cikulongora kuti Ŵakhristu ŵakwambilira ŵakimbanga sumu pa kusopa?
10 Ŵakhristu ŵakwambilira nawo ŵakimbanga sumu pa kusopa, nangauli ŵakawungananga mu mahema yayi panji mu matempele. Cifukwa ca nthambuzgo kanandi malo agho ŵakawungananga ghakaŵanga ghawemi viŵi yayi. Ndipouli, Ŵakhristu aŵa ŵakalumbanga nipera Ciuta mwa kumwimbira.
11 Mpositole Paulosi wakaciska Ŵakhristu ŵa ku Kolose kuti: “Lutilirani . . . kusokana yumoza na munyake na masalimo, malumbo kwa Ciuta, ndiposo sumu zauzimu zakukondweska.” (Kol. 3:16) Apo Paulosi na Sila ŵakaponyeka mu gadi, ŵakamba kulomba “na kulumba Ciuta na sumu,” nangauli ŵakaŵavya buku la sumu. (Mil. 16:25) Usange ŵangamuponyani mu gadi, kasi ni sumu za Ufumu zilinga izo muli kusunga pa mtima izo mungimba?
12. Kasi tingalongora wuli kuti tikumanya kuti sumu za Ufumu ni zakuzirwa?
12 Pakuti tawona kuti sumu ni zakuzirwa comene pa kusopa, ipo tingacita makora kujifumba kuti: ‘Kasi nkhulongora kuti sumu ni zakuzirwa? Kasi nkhuyezgayezga kufika pa maungano gha mpingo, gha dera, na gha cigaŵa mwakutendekera na kwimbako na mtima wose sumu yakujulira ungano lumoza na ŵabali na ŵadumbu? Kasi nkhuŵaphalira ŵana ŵane kuti ŵaleke kufuma kuwaro pa vifukwa vyambura kwenelera para tikwimba sumu pamanyuma pa Sukulu ya Uteŵeti wa Ciuta na pamanyuma pa nkhani yacisanisani? Kwimba nchigaŵa ca kusopa kwithu. Ntheura, kwali tikumanya comene kwimba, kwali tikumanya viŵi yayi, kweni tose tikwenera kukolerana pakwimba mwakuti tilumbe Yehova.—Yaniskani na 2 Ŵakorinte 8:12.
Kusintha kwa Nyengo, Kusintha kwa Vinthu
13, 14. Kasi pakuŵa candulo wuli usange tikwimba na mtima wose pa maungano gha mpingo? Yowoyani ciyelezgero.
13 Vilimika vyakujumpha 100 ivyo vyajumpha, Zion’s Watch Tower yikalongosora cifukwa cimoza ico sumu za Ufumu ziliri zakuzirwa comene. Yikati: “Kwimba unenesko ni nthowa yiwemi yakuti unenesko ukhazikike mu maghanoghano ndiposo mu mitima ya ŵanthu ŵa Ciuta.” Mazgu gha sumu zithu zinandi ghakufuma mu Malemba. Ntheura, kumanya mazgu gha sumu izi ni nthowa yiwemi comene yakusindilira unenesko mu mitima yithu. Kanandi awo ŵiza kakwamba pa maungano ghithu ŵakukondwa comene para ŵapulika mpingo ukwimba na mtima wose.
14 Zuŵa linyake, mu 1869, apo C.T. Russell wakaweranga ku nchito wakapulika ŵanthu ŵakwimba sumu mu holo. Pa nyengo iyi, wakagomezganga yayi kuti wangasanga unenesko wakuyowoya za Ciuta. Ntheura, wakaŵika maghanoghano ghake ghose pa bizinesi yake, na cilato cakuti para wasanga ndalama zinandi wawovwire ŵanthu mwakuthupi, nangauli wangatondeka kuŵawovwira mwauzimu. Mbali Russell wakanjira mu holo iyi, iyo mukaŵa fuvu na mdima ndipo wakasanga kuti ŵakusopa. Wakakhala pasi na kutegherezga. Pamasinda wakalemba kuti ivyo wakapulika, ‘vikaŵa vyakukwana, ndipo Ciuta wakamovwira kuti wakhozgeso cipulikano cake mu Baibolo.’ Wonani kuti kwimba ndiko kukaguza Mbali Russell kuti wanjire mu holo iyi.
15. Cifukwa wuli caŵa cakwenelera kusintha buku la sumu?
15 Nyengo na nyengo, tikusazgirako kapulikiskiro ka Malemba. Lemba la Zintharika 4:18 likuti: “Nthowa ya ŵarunji yikuŵa nga ndi kungweluka kwa matandakuca, uko kukuŵaliraŵalira mpaka muhanya pakati.” Apo ungweru ukuŵaliraŵalira, sumu zithu nazo zikwendera lumoza na ungweru uwu. Kwa vilimika 17 ivyo vyajumpha, timbanga sumu kufuma mu buku la Imbirani Yehova Zitamando.b Kufuma apo buku ili likafumiskikira, ungweru waŵalira pa visambizgo vithu vinandi, ndipo mazgu ghanyake gha mu buku ili ghakakhumbikwiranga kusintha. Mwaciyelezgero, sono tikuyowoyaso yayi kuti manozgero ghaphya kweni tikuti caru ciphya. M’malo mwa kuyowoya kuti zina la Yehova lithuwuskike, sono tikuti lituŵiskike. Pa vifukwa ivi, nchakwenelera kuti tiŵe na buku lakuyana na umo sono tikupulikiskira unenesko.
16. Kasi buku liphya la sumu litovwirenge wuli kulondezga ulongozgi wa Paulosi wa pa Ŵaefeso 5:19?
16 Pa cifukwa ici ndiposo vifukwa vinyake, Wupu Wakulongozga uli kuzomerezga kuti tiŵe na buku la sumu liphya lakuti Yimbirani Yehova. Sumu ziphya zose zilipo 135, kweni pasono buku lithu la Citumbuka lili dankha na sumu 55. Pakuti tili na sumu zicoko waka, ciŵenge cipusu kuzisambira na kusungilira pa mtima. Fundo iyi yikukolerana na ulongozgi wa Paulosi uwo uli pa Ŵaefeso 5:19.—Ŵazgani.
Longorani Kuti Mukuwonga
17. Nchivici cingatovwira kuti tileke kuŵa na soni pakwimba pa maungano?
17 Kasi nchakwenelera kuleka kwimba mwakukwezga pa maungano cifukwa ca soni? Ghanaghanirani fundo iyi: Para tikuyowoya, asi mbunenesko kuti “tose [tikubudiska] nyengo zinandi”? (Yak. 3:2) Nangauli tikubudiska pakuyowoya, kweni tikupharazga nipera ku nyumba na nyumba kuti tilumbe Yehova. Ipo kasi cingaŵa cakwenelera kuleka kulumba Ciuta mwa kwimba mwakukwezga cifukwa cakuti mazgu ghithu ngamangwalara? Yehova, uyo ‘wakacita mulomo wa munthu’ wakukondwa comene para tikumwimbira malumbo.—Ex. 4:11.
18. Yowoyani masacizgo gha umo tingacitira kuti tisambire sumu ziphya.
18 Ma CD agho tikulondezga para tikwimba sumu pa mpingo ghawovwira ŵabali na ŵadumbu ŵanandi kuti ŵasambire sumu ziphya izi. (Sing to Jehovah—Piano Accompaniment) Ma CD agha ghakovwira kumanya umo sumu zikwimbikira. Usange mukutegherezga mwakuwerezgawerezga uku mukulondezga mu buku linu la sumu, mumanyenge mazgu gha sumu nakuti pa maungano ciŵenge cipusu kwimba na mtima wose.
19. Kasi ni mulimo wuli uwo ukuŵapo pakunozga sumu zaving’wenyeng’wenye?
19 Nchipusu kuwona mwakupepuka sumu zaving’wenyeng’wenye izo zikwimbika pa maungano gha padera, gha dera, na gha cigaŵa. Kweni pakuŵa nchito yikuru kuti sumu izi zijambulike. Para sumu zasoleka, ŵabali na ŵadumbu ŵakukwana 64 ŵakwamba kunozgekera ivyo vikukhumbikwa pakwimba sumu izi. Ŵabali aŵa ŵakumalirapo nyengo yinandi comene pakuyezgelera sumu izi pambere ŵandazijambure ku situdiyo iyo yili ku Patterson, New York. Ŵanandi mwa ŵabali na ŵadumbu aŵa ŵakukhala ku United States yayi. Kweni ŵakuzirwiska mulimo wa kunozga sumu zaving’wenyeng’wenye izo zikwimbika pa maungano ghithu. Tikwenera kulongora kuti tikuwonga ivyo ŵabali na ŵadumbu aŵa ŵakucita. Pa maungano gha dera na gha cigaŵa, para ceyamani watiphalira kuti tikhale pasi, tikhalenge pasi na kutegherezga mwacisisi sumu zaving’wenyeng’wenye.
20. Kasi mwasimikizga kucitaci?
20 Yehova wakutegherezga para tikumwimbira sumu za malumbo. Ni zakuzirwa kwa iyo. Tingakondweska mtima wake usange tikwimba na mtima withu wose para tawungana kuti timusope. Kwali tili na luso lwa kwimba, kwali yayi, tiyeni tose ‘timwimbire Yehova’!—Sal. 104:33.
[Mazgu ghamusi]
a Cakukondweska nchakuti, pakati pajumpha vilimika vinandi Davide wakati wafwa, ŵangelo ŵakapharazga za kubabika kwa Mesiya ku ŵaliska awo ŵakalindanga miskambo yawo kufupi na Betelehemu.—Luka 2:4, 8, 13, 14.
b Buku ili likaŵa na sumu 225 ndipo likasangikanga mu viyowoyero vyakujumpha 100.
Kasi Mukuti Wuli?
• Ni nkhani wuli za mu Baibolo izo zikulongora kuti sumu ni zakuzirwa pa kusopa?
• Kasi dango la Yesu ilo lili pa Mateyu 22:37 likukolerana wuli na kwimba sumu za Ufumu na mtima wose?
• Ni nthowa wuli zinyake izo tingalongolera kuti tikuwonga sumu za Ufumu?
[Cithuzithuzi pa peji 23]
Kasi ŵana ŵinu mukuŵaphalira kuti ŵaleke kufuma kuwaro pa vifukwa vyambura kwenelera para tikwimba sumu?
[Cithuzithuzi pa peji 24]
Kasi mukusambira sumu ziphya ku nyumba?