Mungacita Wuli Kuti ‘Nthowa Yinu Yiŵe ya Mwaŵi’?

WALIYOSE wakukhumba “mwaŵi.” Ŵanji ŵacita vinandi kuti ŵasange mwaŵi ukuru ndipo ŵasambazga comene na kujipangira zina. Ŵanyake ŵakukhumba kuti vinthu viŵayenderenge makora kweni vikutondeka.

Kweni kanandi mwaŵi ukuthemba comene pa ivyo mukudodoliska pa umoyo winu. Fundo ziŵiri zakuzirwa izo zingamovwirani kuti musange mwaŵi ni umo mukugwiliskira nchito nyengo na nkhongono zinu kweniso kucitapo kanthu.

Ŵakhristu ŵanandi ŵawona kuti kucita upayiniya kwaŵawovwira kuti ŵaŵe ŵakukhorwa comene. Ŵakuŵika mtima wawo wose pa uteŵeti wanyengozose. Kweni ŵanji ŵangawona kuti upayiniya ngwakuvuska ndipo ŵangauŵika pa malo ghaciŵiri mu umoyo wawo. Cifukwa wuli ŵangawona nthena? Kasi mungacita wuli kuti mulutilire kudodoliska pa ivyo ni vyakuzirwa nadi? Ndipo kasi mungacita wuli kuti ‘nthowa yinu yiŵe ya mwaŵi’?—Josh. 1:8.

Vinthu Vinyake vya ku Sukulu

Ŵawukirano Ŵacikhristu ŵakwenera kugaŵa makora nyengo kuti vinthu vinyake vya ku sukulu vileke kuŵalyera nyengo yakucitira vinthu vyauzimu. Ŵawukirano awo ŵakucita nthena, nthowa yawo yiŵenge ya mwaŵi ndipo ŵakwenera kuwongeka comene.

Kweni ŵawukirano ŵanji Ŵacikhristu, ŵakutangwanika comene na vyakucitika vinyake vya ku sukulu ndiposo vinthu vinyake ivyo iwo ŵakutemwa. Vinthu ivi pa vyekha ni viheni yayi. Ndipouli, ŵawukirano Ŵacikhristu ŵakwenera kujifumba kuti: ‘Kasi ni malirenge nyengo yinandi wuli pa vyakucita ivi? Kasi nicezgenge na ŵanthu ŵa mtundu wuli? Kasi niŵenge na mzimu wuli para nkhucitako vinthu ivi? Kasi nchivici ciŵenge pakwamba mu umoyo wane?’ Munthu wangatangwanika comene na vinthu ivi mwakuti wangaŵa na nyengo yicoko comene yakucitira vinthu vyauzimu. Lekani vinthu vyakuzirwa vikwenera kuŵa pa malo ghakwamba mu umoyo.—Efe. 5:15-17.

Wonani nkhani ya Wikitara.a Iyo wakati: “Apo nkhaŵa na vilimika 12, nkhamba kuseŵera volebo. Nyengo yikati yajumphapo, nkhamba kusanga njombe na kupokera vyawanangwa vinandi. Nkhaŵa na mwaŵi wakumanyikwa comene pa volebo.” Kweni Wikitara wakatimbanizgika cifukwa cakuti maseŵera agha ghakamba kunanga ubwezi wake na Yehova. Zuŵa linyake wakagona apo wakaŵazganga Baibolo. Ŵakawonaso kuti wakukondwa viŵi yayi na uteŵeti. Wakati: “Maseŵera agha ghakanipoka nkhongono, ndipo mwaluŵiro nkhawonaso kuti ghakunipoka mwamphu wane pa vinthu vyauzimu. Nkhamanya kuti nkhacitangaso vinandi yayi.”

Masambiro Ghapacanya

Mkhristu wali na mulimo wa mu Malemba wakuti wapwelelere mbumba yake, ndipo ici cikusazgapo kuŵapa vyakukhumbikwa pa umoyo. (1 Tim. 5:8) Kweni kasi cikung’anamura kuti wakwenera kuluta dankha ku koleji panji ku yunivesite?

Munthu wakwenera kughanaghanira umo ubwezi wake na Yehova ungaŵira usange wakukhumba masambiro ghapacanya. Tiyeni tisande ciyelezgero ca mu Baibolo.

Baruki wakaŵa mulembi wa nchimi Yeremiya. Pa nyengo yinyake, wakamba kukhumba vinthu vinyake m’malo mwa kuŵika mtima pa kuteŵetera Yehova. Yehova wakamanya maghanoghano ghake ndipo kwizira mwa Yeremiya wakamucenjezga kuti: ‘Kasi ukujipenjera vikuru? Leka kuvipenja.’—Yer. 45:5.

Kasi ni vinthu wuli “vikuru” ivyo Baruki wakapenjanga? Panji wakakhumbanga kujipangira zina mu Yuda. Panjiso wakakhumbanga kusambazga. Kwali ndimo vikaŵira panji yayi, kweni wakaleka kudodoliska pa vinthu vyauzimu ivyo ni vyakuzirwa comene. (Fil. 1:10) Ndipouli, Baruki wakapulikira cenjezgo la Yehova kwizira mwa Yeremiya, ntheura wakaponoska umoyo wake.—Yer. 43:6.

Kasi tikusambirapo vici pa nkhani iyi? Ulongozgi uwo Baruki wakapokera ukulongora kuti cinthu cinyake cikabudika. Wakajipenjeranga vinthu vikuru. Usange muli na vinthu vyakuti vikumovwirani, kasi pali cifukwa kumalira nyengo, ndalama, ndiposo nkhongono pa masambiro ghapadera na cilato cakuti musange vinandi panji mukondweske ŵapapi na ŵabali?

Wonani nkhani ya Girozego, uyo wakagwiranga nchito ya makompyuta. Mwakukhuŵilizgika na ŵanyake, wakambaso masambiro ghakusazgikira gha nchito yake. Wati wamba waka masambiro agha wakaŵavya nyengo yakucitira vinthu vyauzimu. Iyo wakati: “Nyengo zose nkhawonanga kuti nyengo njicoko pera. Njuŵi yane yikanisuzganga cifukwa nkhatondekanga kufiska vilato vyauzimu ivyo nkhajiŵikira.”

Kutangwanika na Nchito Yakulembeka

Mazgu gha Ciuta ghakuciska Ŵakhristu ŵaunenesko kuti ŵalimbikirenge nchito, ndiposo kuti ŵagwirenge nchito mwakugomezgeka. Paulosi wakati: “Cilicose ico mukucita, mucitenge na umoyo wose nga nkhwa Yehova, kwa ŵanthu cara.” (Kol. 3:22, 23) Nangauli tikuciskika kuti tilimbikirenge nchito, kweni tikwenera cara kunanga ubwezi withu na Mlengi. (Muph. 12:13) Para Mkhristu wakutangwanika comene na nchito yakulembeka, cingaŵa cipusu kusezgera vinthu vyauzimu pa malo ghaciŵiri.

Mkhristu uyo wakutangwanika comene na nchito yakulembeka wangaŵa na nkhongono yayi zakucitira vinthu vyauzimu kweniso wangafiska yayi kovwira mbumba yake mwauzimu. Themba Solomoni likawona kuti “mawoko ghaŵiri ghakuzura,” kanandi ghakwendezgana na “kukweŵeka kwa mtima.” Usange Mkhristu wakumalira nyengo yinandi pa nchito yakulembeka, paumaliro wangaŵa wakwenjerwa comene. Munthu wanthena wangazgoka muzga wa nchito mwakuti nchito yingakaŵa yayi kumuvuska. Para vyaŵa nthena, kasi wangaŵa nadi ‘wakukondwa na kusekelera umoyo wake wose’? (Muph. 3:12, 13; 4:6) Cakuzirwa comene nchakuti munthu para wakuwera ku nchito waŵenge na nkhongono zakukwana ndiposo maghanoghano ghawemi mwakuti waŵe wakunozgeka kovwira mbumba yake na kucita milimo yauzimu.

Janusuzi, wa ku Europe, wakatangwanikanga comene na bizinesi yake ya ulimi. Iyo wakati: “Ŵanthu ŵakanidokeranga cifukwa cakuti vinthu vikanenderanga makora. Kweni umoyo wane wauzimu ukalopwa ndipo nkhaleka kunjira mu uteŵeti. Pamasinda nkhaleka kuwungana. Nkhamba kujikuzga comene mwakuti nkhapulikiranga yayi ulongozgi wa ŵalara ndipo nkhatalikirana na mpingo.”

Mungaŵa na Mwaŵi

Tawona vinthu vitatu ivyo Mkhristu wangatangwanika navyo na kunanga umoyo wake wauzimu. Kasi cilipo ico imwe cikumutangwaniskani pa vinthu ivi? Usange ni nthena, mafumbo ghakulondezgapo agha pamoza na malemba, ndiposo masacizgo agho ghayowoyeka vingamovwirani kuti mumanye usange mukucita nadi nthowa yinu kuŵa ya mwaŵi.

Vyakucita vinyake vya ku sukulu: Kasi mukutangwanika navyo kufika mpha? Kasi vinthu ivi vikumumalirani nyengo iyo kale mukacitiranga vinthu vyauzimu? Kasi mukuwona kuti kucezga na Ŵakhristu ŵanyinu nkhwambura kukondweska? Para ni nthena, yezgani Themba Davide, ilo likaŵeyelera Yehova kuti: “Mundimanyiske nthowa iyo nkhwenera kwendamo.”—Sal. 143:8.

Mulaŵiliri wakwendakwenda wakamovwira Wikitara. Mulaŵiliri uyu wakamuphalira kuti: “Ukutemwa comene kuyowoya vya volebo.” Wikitara wakati: “Mazgu agha ghakaniciruska comene, ndipo nkhamanya kuti napuluka comene. Mwaluŵiro nkhaleka kucezga na ŵabwezi ŵakucaru ndipo nkhamba kucezga na ŵanyane mu mpingo.” Sono Wikitara wakuteŵetera Yehova mwamwamphu ku mpingo wakwake. Iyo wakati: “Fumbani ŵabwezi ŵinu, ŵapapi ŵinu, panji ŵalara mu mpingo usange ŵakuwona kuti mwamba kutalikirana na Yehova cifukwa ca vyakucita vinyake vya ku sukulu.”

Mwalekeraci kuŵalongora ŵalara mu mpingo winu kuti mukunwekera milimo yakusazgikira? Kasi mungawovwira ŵacekuru awo ŵakukhumbikwira munthu wakuti ŵendenge nayo, panji kuŵawovwira kugura vinthu, ndiposo milimo yinyake ya pa nyumba? Manyani kuti muli na mwaŵi wa kucita uteŵeti wanyengozose, kuphalirako ŵanyinu ico cikumovwirani kuti muŵe na cimwemwe.

Masambiro ghapacanya: Yesu wakacenjezga za ‘kujipenjera ucindami wa mwaŵene.’ (Yoh. 7:18) Kwali mukukhumba kusanga masambiro gha mtundu wuli, kweni kasi ‘mwasanda ivyo ni vinthu vyakuzirwa comene’?—Fil. 1:9, 10.

Girozego, uyo wakagwiranga nchito ya makompyuta, wakasintha maghanoghano ghake. Iyo wakati: “Nati naghanaghanirapo comene pa ulongozgi uwo ŵalara ŵakanipa, nkhasintha vinthu vinyake pa umoyo wane. Nkhawona kuti palije cifukwa cakusazgirako masambiro gha ku caru. Masambiro agha ghakatenge ghanivuskenge pawaka.” Girozego wakamba kulimbikira comene milimo ya mpingo. Pamasinda wakaluta ku Sukulu Yakusambizga Baibolo ya Ŵabali Ŵambura Kutora. ‘Wakajigulira nyengo’ kuti wasazgireko masambiro ghauzimu.—Efe. 5:16.

Nchito yakulembeka: Kasi mukutangwanika comene na nchito mwakuti vinthu vyauzimu mukuvisezgera pamphepete? Kasi mukucezga mwakukwana na mbumba yinu? Kasi mukusazgirako maluso pa kudumba nkhani mu mpingo? Kasi mukuyowoya fundo zakuzenga para mukucezga na ŵanji? Baibolo likuti: “Muwope Ciuta, na kusunga malango ghake.” Para mwacita nthena, Yehova wamutumbikaninge comene ndipo musangwenge na milimo yinu.—Muph. 2:24; 12:13.

Janusuzi, wakaluta patali viŵi yayi na bizinesi yake ya ulimi; m’malo mwake bizinesi yikatondeka. Wakawelera kwa Yehova pamasinda pakuti ndalama zamumalira ndiposo wakaŵa na ngongoli zinandi. Sono Janusuzi waliso paubwezi na Ciuta, ndipo ni mupayiniya wanyengozose kweniso mulara mu mpingo. Iyo wakati: “Cifukwa ca kukhorwa na vinthu vyakukhumbikwa pa umoyo, ndiposo kucita milimo yauzimu, vyanovwira kuŵa na mtende wa mu mtima.”—Fil. 4:6, 7.

Sandani mwakufumira pasi pa mtima vinthu ivyo mukuŵika pa malo ghakwamba. Munthu wakusanga mwaŵi para wakuteŵetera Yehova. Umoyo winu wose ugone pakuteŵetera Yehova.

Mungakhumbikwira kusintha panji kuvilekerathu vinthu vinyake vyambura kukhumbikwa comene mwakuti mupime “ico nchiwemi na cakuzomerezgeka na khumbo lakufikapo la Ciuta.” (Rom. 12:2) Manyani kuti ‘nthowa yinu yiŵenge ya mwaŵi’ para mukuteŵetera Yehova na umoyo winu wose.

[Mazgu ghamusi]

[Bokosi/Cithuzithuzi pa peji 31]

Mungacita Wuli Kuti Nthowa Yinu Yiŵe ya Mwaŵi?

Pakuti pali vinthu vinandi ivyo vingamutimbanizgani, kasi mungacita wuli kuti mulutilire kudodoliska pa vinthu vyakuzirwa comene? Patulani nyengo kuti musande vilato vinu ndiposo vinthu ivyo mukuŵika pakwamba mu umoyo winu mwakughanaghanirapo mafumbo agha:

VYAKUCITA VINYAKE VYA KU SUKULU

▪ Kasi mungatolera nkharo wuli para mukucita vinthu vyanthena?

▪ Kasi mumalirengepo nyengo yinandi wuli pa vyakucitika ivi?

▪ Kasi vinthu ivi ndivyo mwamba kuŵikapo comene mtima winu?

▪ Kasi vinthu ivi vikumupokani nyengo iyo kale mukacitiranga vinthu vyauzimu?

▪ Kasi mbanthu ŵa mtundu wuli awo mukucezga nawo?

▪ Kasi mukuwona kuti kucezga na Ŵakhristu ŵanyinu nkhwakukondweska viŵi yayi?

MASAMBIRO GHAPACANYA

▪ Usange muli na vinthu ivyo vikumovwirani, kasi mukukhumbikwira nadi kumalira nyengo, ndalama, kweniso nkhongono zinu pa masambiro ghakusazgikira?

▪ Kasi mukwenera kuluta dankha ku koleji panji yunivesite kuti mujipwelelere?

▪ Kasi masambiro agha ghamupaninge mpata wakuti muwunganenge nyengo zose?

▪ Kasi ‘mwasanda vinthu ivyo ni vyakuzirwa comene’?

▪ Kasi mungakhumbikwira kukhozga cigomezgo cinu kuti Yehova wamupaninge vyakukhumbikwa pa umoyo?

NCHITO YAKULEMBEKA

▪ Kasi nchito iyo mukugwira yikumupani mpata wakusangwa na kuwona viwemi vya kutokatoka kwinu?

▪ Kasi mukuŵa na nkhongono zakucitira milimo yinu ya mu mbumba ndiposo yauzimu?

▪ Kasi mukucezga mwakukwana na mbumba yinu?

▪ Kasi mukutangwanika comene na nchito mwakuti vinthu vyauzimu mukuviskezgera pamphepete?

▪ Kasi nchito yacitiska kuti muleke kuyowoya nkhani mwakucontha mtima?

[Cithuzithuzi pa peji 30]

Yehova wakacenjezga Baruki za uheni wakujipenjera vikuru