Ŵawukirano, Kumbukani Mlengi Winu Sono
“Kumbuka Mlengi wako mu mazuŵa gha uphya wako.”—MUPH. 12:1.
1. Kasi Yehova wakulongora wuli kuti wakugomezga ŵawukirano awo ŵakumusopa?
YEHOVA wakuwona ŵawukirano Ŵacikhristu kuŵa ŵakuzirwa ndiposo ŵakukondweska nga ni jumi. Enya, wakayowoyerathu kuti pa zuŵa la “nkhondo” la Mwana wake, ŵanyamata na ŵasungwana “tiŵajiperekenge na mtima” wawo wose kuti ŵateŵetere Khristu. (Sal. 110:3) Ucimi uwu ukeneranga kufiskika mu nyengo iyo ŵanthu ŵanandi ŵakeneranga kuŵa ŵambura kusopa Ciuta, ŵakujitemwa, ŵakutemwa ndarama, ndiposo ŵambura kupulikira. Ndipouli, Yehova wakamanya kuti ŵawukirano awo ŵakumusopa ŵazamucita vinthu mwakupambanako. Yehova wakumugomezgani comene mwaŵabali na ŵadumbu imwe muli ŵawukirano.
2. Kasi kukumbuka Yehova kukusazgapo vici?
2 Ghanaghanirani waka umo Ciuta wakukondwera para wakuwona ŵawukirano ŵakumukumbuka kuti ni Mlengi wawo. (Muph. 12:1) Kweni kukumbuka Yehova kukusazgapo vinandi padera pa kumanya waka kuti waliko. Kukung’anamura kucitapo kanthu, kucita ivyo wakukhumba, kuzomerezga kuti malango ghake ghatilongozgenge zuŵa lililose. Kukung’anamuraso kugomezga Yehova, kumanya kuti wakutikhumbira viwemi. (Sal. 37:3; Yes. 48:17, 18) Kasi ndimo namwe mukuwonera Mlengi winu?
“Tamira mwa Yehova na Mtima Wako Wose”
3, 4. Kasi Yesu wakalongora wuli kugomezga Yehova, ndipo cifukwa wuli kugomezga Yehova nkhwakuzirwa mazuŵa ghano?
3 Ciyelezgero ciwemi comene ca munthu uyo wakagomezganga Ciuta ni Yesu Khristu. Nyengo zose wakalondezganga mazgu gha pa Zintharika 3:5, 6, agho ghakuti: “Tamira mwa Yehova na mtima wako wose, ungeghamanga ku umanyi wako wekha. Mu mendero ghako ghose umuzomere Iye, ndipo tiwanyoroskenge nthowa zako.” Yesu wakati wabapatizika waka, Satana wakiza kuzakamuyezga kuti wazomere mazaza na maucindami gha mu caru. (Luka 4:3-13) Yesu wakakana kupusikika. Wakamanya kuti “njombe ya kujiyuyura na kumopa Yehova ndi usambazi, na ulemu, na umoyo.”—Zinth. 22:4.
4 Mazuŵa ghano, ŵanthu ŵanandi ŵali na mtima wauryezi ndiposo kujighanaghanira ŵekha. Pakuti tikukhala na ŵanthu ŵanthena, cingaŵa camahara kulondezga ciyelezgero ca Yesu. Kumbukaniso kuti Satana wayezgenge nthowa iyi na iyi kuti wapuluske ŵateŵeti ŵa Yehova kuti ŵafumepo pa nthowa yifinyi iyo yikuya ku umoyo. Wakukhumba kuti waliyose wendenge pa nthowa yisani iyo yikuluta ku pharanyiko. Wangamupusikaninge yayi! M’malo mwake, simikizgani mtima kuti mukumbukenge Mlengi winu. Mugomezgani na mtima wose, na kukoleska “umoyo uwo mbumoyo weneco.” Umoyo uwu wizenge nadi ndipo ucedwenge yayi.—1 Tim. 6:19.
Ŵawukirano, Iŵani Ŵavinjeru
5. Kasi mukuwona kuti munthazi mwa caru ici muli vici?
5 Ŵawukirano awo ŵakukumbuka Mlengi wawo mbavinjeru kuluska nthanga zawo. (Ŵazgani Salmo 119:99, 100.) Pakuti ŵakuwona vinthu nga umo Ciuta wakuviwonera, ŵakumanya makora kuti caru cili pafupi kumara. Nanga ni mu vilimika vicoko waka ivyo mwakhala, tikukayika yayi kuti mwaŵawukirano mwawona kuti wofi na kwenjerwa vyasazgikira. Nchakuwonekerathu kuti mukwenera mwapulika za kunangika kwa mphepo na maji, kutimbanizgika kwa nyengo, kunangika kwa makuni, na masuzgo ghanyake. Ŵanthu ŵakufipa mtima comene na vinthu ivi, kweni Mbakaboni ŵa Yehova pera awo ŵakumanya kuti vikulongora kuti caru ca Satana cili pafupi kumara.—Civ. 11:18.
6. Kasi ŵawukirano ŵanyake ŵapuluskika wuli?
6 Nchacitima kuti ŵawukirano ŵanyake awo mbateŵeti ŵa Ciuta ŵaleka kuŵa maso ndipo ŵakuluwira dara kuti caru ici cili pafupi kumara. (2 Pet. 3:3, 4) Ŵanyake ŵakucita zakwananga zikuru cifukwa ca mendezgano ghaheni ndiposo kuwonelera vithuzithuzi vyamuziro. (Zinth. 13:20) Cingaŵa cacitima comene kudumura ubwezi withu na Ciuta pa nyengo yasono apo umaliro uli pafupi comene. M’malo mwake, sambirani ku ivyo vikacitikira Ŵaisrayeli mu 1473 B.C.E., apo ŵakazenga misasa yawo pa vidikha vya Moabu, ŵakati ŵakhala pacoko comene kunjira mu Caru ca Layizgano. Ni vici ivyo vikacitika pa malo agha?
Ŵakatondeka Ŵafika Kale
7, 8. (a) Kasi mbucenjezi wuli uwo Satana wakagwiliskira nchito pa vidikha vya Moabu? (b) Mbucenjezi wuli uwo Satana wakugwiliskira nchito mazuŵa ghano?
7 Mu nyengo yira, nchakuwonekerathu kuti Satana wakakhumbanga kutondeska Ŵaisrayeli kupokera ciharo cawo ico ŵakalayizgika. Satana wakati watondeka kugwiliskira nchito Balamu kuti waŵatembe, wakagwiliskira nchito nthowa yinyake yaucenjezi comene. Wakayezga kuŵapangiska kuti ŵacitenge viheni mwakuti Yehova waleke kuŵatumbika. Wakagwiliskira nchito ŵanakazi ŵakukopa ŵa ku Moabu kuti ŵaŵakope, ndipo pa nyengo iyi Dyabulosi vikamwendera. Ŵaisrayeli ŵakamba kucita uzaghali na ŵanakazi ŵa ku Moabu na kugwadira Baala Peor. Nangauli ciharo cawo cakuzirwa, Caru ca Layizgano, cikaŵa pafupi comene, Ŵaisrayeli ŵakukwana 24,000 ŵakafwa. Cikaŵa cacitima comene.—Maŵa. 25:1-3, 9.
8 Mazuŵa ghano, takhala pacoko comene kunjira mu caru ca layizgano, ciwemi comene kuluska ca kale, caru ciphya. Nga nkhaluso kake, Satana wakugwiliskiraso nchito uzaghali kuti wapuluske ŵanthu ŵa Ciuta. Mikhaliro yahenipa comene mu caru mwakuti uzaghali ukuwoneka uwemi waka ndipo kugonana kwa ŵanalume panji ŵanakazi pera kukuwoneka kuŵa cakusankha ca munthu. Mudumbu munyake wakayowoya kuti: “Mpha nyumba pera na ku Nyumba ya Ufumu uko ŵana ŵakusambizgika kuti kugonana kwa ŵanthu ŵa viŵaro vyakuyana ndiposo ŵanthu ŵambura kutorana nkhwananga pamaso pa Ciuta.”
9. Nchivici cingacitika pa nyengo ya uwukirano, ndipo ŵawukirano ŵangamarana naco wuli?
9 Ŵawukirano awo ŵakukumbuka Mlengi wawo ŵakumanya kuti kugonana nchawanangwa cakupatulika ico cilato cake nchakuti ŵanthu ŵababanenge. Mwantheura, ŵakumanya kuti kugonana kukwenera kucitika mu nthowa iyo Ciuta wali kunozga, mu nthengwa pera. (Heb. 13:4) Ndipouli, mu nyengo ya uwukirano, apo khumbo la kugonana likuŵa lankhongono comene ndipo lingatimbanizga kaghanaghaniro ka munthu, cingaŵa cakusuzga kuŵa mutuŵa. (1 Kor. 7:36) Kasi mungacitaci usange mwamba kughanaghana viheni? Lombani na mtima wose kwa Yehova kuti wamovwirani kughanaghana vinthu vituŵa. Nyengo zose Yehova wakupulika awo ŵakumulomba na mtima wose. (Ŵazgani Luka 11:9-13.) Kuyowoya vinthu vituŵa na vyakukhozga nako kungatovwira kuti tileke kughanaghana viheni.
Sankhani Mwamahara Ivyo Muzamucita Kunthazi
10. Nkhaghanaghaniro wuli kaheni ako tikwenera kugega, ndipo ni mafumbo wuli agho tingajifumba?
10 Cifukwa cimoza ico ŵawukirano ŵanandi mu caru ŵakulekera kujikora ndipo ŵakukhumba kukhorweska makhumbiro ghawo nchakuti ŵakusoŵa ulongozgi wa Ciuta, panji kuti ŵalije cilindizga cakugomezgeka ca munthazi. (Zinth. 29:18) Ŵali nga Mbaisrayeli ŵa mu nyengo ya Yesaya, awo ŵakaleka kusopa Ciuta ndipo ŵakakhalanga na “cimwemwe na kukondwera, . . . kurya nyama na kumwa vinyo.” (Yes. 22:13) M’malo mwa kudokera ŵanthu ŵanthena, kasi talekeraci kughanaghanira cilindizga capacanya ico Yehova waŵikira ŵanthu ŵake ŵakugomezgeka? Usange ndimwe muwukirano uyo wakuteŵetera Ciuta, kasi mukulindilira mwakunweka caru ciphya? Kasi mukuyezgayezga ‘kuŵa ŵakuziza na kulindilira cigomezgo cakutumbikika’ ico Yehova wamusungirani? (Tito 2:12, 13) Zgoro linu likhwaskenge ivyo mukukhumba kuzakacita kunthazi ndiposo ivyo mukudangizga mu umoyo winu.
11. Cifukwa wuli ŵawukirano awo ŵacali pa sukulu ŵakwenera kulimbikira?
11 Caru cikukhumba kuti ŵawukirano ŵamalirenge nkhongono zawo pa vinthu vya caru. Mbunenesko kuti imwe mukusambira sukulu mukwenera kulimbikira mwakuti muzakajovwire kunthazi. Nakuti cilato cinu nchakuti muzakasange waka nchito yiwemi yayi, kweni kuti muzakaŵeso munthu wakovwira mu mpingo ndiposo mupharazgi waluso. Kuti mucite ivi mukwenera kuyowoya vinthu mu nthowa yakupulikikwa, kughanaghana makora, ndiposo kudumbiskana na ŵanji mwakuzika ndiposo mwanchindi. Nangauli vili nthena, ŵawukirano awo ŵakusambira Baibolo na kuyezgayezga kulondezga ivyo ŵakusambira ŵakusanga masambiro ghakuluska ghose ndipo ŵakujinozgera munthazi muwemi ndiposo mwamuyirayira.—Ŵazgani Salmo 1:1-3.a
12. Nchiyelezgero wuli ico mbumba Zacikhristu zikwenera kulondezga?
12 Mu nyengo ya Ŵaisrayeli, cikaŵanga cinthu cakuzirwa comene kuti ŵana ŵasambizgikenge na ŵapapi ŵawo. Ŵapapi ŵakasambizganga ŵana ŵawo pafupifupi vinthu vyose vyakukhwaska umoyo wawo, comenecomene vinthu vyauzimu. (Dute. 6:6, 7) Mwantheura, ŵana ŵa mu Israyeli awo ŵakapulikizganga ku ŵapapi ŵawo ndiposo ku ŵalara ŵakopa Ciuta ŵakamanyanga tunandi pera yayi, kweni ŵakaŵangaso na vinjeru, mahara, na kupulikiska tunthu, ndiposo kughanaghana makora. Iyi ni mikhaliro yakusoŵa iyo ni masambiro gha Ciuta pera ghakupeleka. (Zinth. 1:2-4; 2:1-5, 11-15) Mbumba Zacikhristu ndimo zikwenera kucitiraso pa nkhani ya masambiro.
Pulikizgani kwa Awo Ŵakumutemwani
13. Ni ulongozgi wuli uwo ŵawukirano ŵanyake ŵakupokera, ndipo cifukwa wuli ŵakwenera kucenjera?
13 Ŵawukirano ŵakupokera ulongozgi kufuma ku ŵanthu ŵakupambanapambana, kusazgapo ŵasambizgi, awo kanandi ŵakughanaghana waka za umo munthu wangasambazgikira mu caru ici. Conde lombani kwa Ciuta apo mukusanda ulongozgi uwu mwakugwiliskira nchito Mazgu gha Ciuta ndiposo cakurya cauzimu cakupelekeka na muzga wa magomezgeko na wa vinjeru. Kuyana na ivyo muli kusambira mu Baibolo, mukumanya kuti ŵawukirano ndiposo ŵanthu ŵambura kumanya vinandi ndiwo Satana wakuŵakhumba comene. Mwaciyelezgero, mu munda wa Edeni, Heva, uyo wakamanyanga vicoko pakuyelezgera na Adamu, wakapulikira Satana, mulendo uyo wakaŵa wandamulongorepo citemwa. Wapulikirenge Yehova, uyo wakamulongora citemwa mu nthowa zinandi, mphanyi vinthu vikamwendera makora comene.—Gen. 3:1-6.
14. Cifukwa wuli tikwenera kutegherezga kwa Yehova na ku ŵapapi awo Mbakaboni?
14 Mlengi winu wakumutemwani, ndipo wakucita nthena na cilato ciwemi. Wakukhumba kuti muŵe ŵakukondwa sono pera yayi, kweni kwamuyirayira. Mwantheura, nga ni mupapi wacitemwa, wakuphalira imwe na wose awo ŵakumusopa kuti: “Iyi ndiyo nthowa, endaninge mwa iyi.” (Yes. 30:21) Usange ŵapapi ŵinu Mbakaboni ndipo ŵakutemwa nadi Yehova, muli na mwaŵi ukuru comene. Ŵapani nchindi na kupulikira ulongozgi wawo para mukusankha vyakucita pa umoyo winu. (Zinth. 1:8, 9) Cifukwa nchakuti ŵakukhumba kuti musange umoyo, cinthu ico nchakuzirwa comene kuluska usambazi panji kumanyikwa na caru ici.—Mat. 16:26.
15, 16. (a) Nchigomezgo wuli ico tingaŵa naco mwa Yehova? (b) Kasi tikusambiraci ku ivyo vikacitikira Baruki?
15 Awo ŵakukumbuka Mlengi wawo ŵakuŵa na umoyo wambura kukhumba vinandi, ndipo ŵakugomezga kuti Yehova waŵatayenge yayi “panji nesi” kuŵasida. (Ŵazgani Ŵahebere 13:5.) Pakuti kawonero aka kakupambana na umo caru cikuwonera, tikwenera kuŵa maso kuti mzimu wa caru uleke kutinjira. (Efe. 2:2) Pa nkhani iyi, wonani ciyelezgero ca mulembi wa Yeremiya, Baruki, uyo wakaŵako apo Yerusalemu wakaŵa pafupi kuparanyika ndiposo apo msumba uwu ukaparanyikira mu 607 B.C.E.
16 Kungaŵa kuti Baruki wakakhumbanga kusambazgika. Yehova wakawona mzimu uwu ndipo mwalusungu wakacenjezga Baruki kuti waleke ‘kujipenjera vikuru.’ Baruki wakalongora kujiyuyura ndiposo vinjeru, cifukwa wakapulikira Yehova ndipo wakapona apo Yerusalemu wakabwanganduka. (Yer. 45:2-5) Kweni ŵanthu ŵa mu nyengo ya Baruki awo ŵakajipenjera “vikuru,” na kuleka kudangizga Yehova ŵakataya katundu wawo yose apo Ŵababulone ŵakaparanya Yerusalemu. Kweniso ŵanandi ŵakakomeka. (2 Mid. 36:15-18) Ivyo vikacitikira Baruki vikutovwira kuwona kuti ubwezi uwemi na Ciuta ngwakuzirwa comene kuluska usambazi na kumanyikwa na caru ici.
Londezgani Viyelezgero Viwemi
17. Cifukwa wuli Yesu, Paulosi, na Timote ni viyelezgero viwemi ku ŵateŵeti ŵa Yehova mazuŵa ghano?
17 Kuti tovwirike kwenda pa nthowa ya ku umoyo, Mazgu gha Ciuta ghali na viyelezgero viwemi vya ŵanthu awo tingasambirako. Mwaciyelezgero, Yesu wakaŵa na maluso ghanandi kuluska munthu waliyose uyo wali kuŵako. Ndipouli, wakaŵika mtima wake pa “makani ghawemi gha Ufumu,” cinthu ico cingawovwira ŵanthu kwamuyirayira. (Luka 4:43) Kuti wateŵetere Yehova mwakukwana, mpositole Paulosi wakaleka nchito yapacanya, na kugwiliskira nchito nyengo na nkhongono zake kupharazga makani ghawemi. Timote, ‘mwana mweneco mu cipulikano,’ wakalondezga ciyelezgero ciwemi ca Paulosi. (1 Tim. 1:2) Kasi Yesu, Paulosi, na Timote ŵakadandaurapo na ivyo ŵakasankha? Napacoko pose! Nakuti Paulosi wakati wakawona vinthu vya mu caru kuŵa vya “ku cizara” pakuyelezgera na mwaŵi wa kuteŵetera Ciuta.—Fil. 3:8-11.
18. Nkhusintha wuli kukuru uko muwukirano munyake wakacita, ndipo cifukwa wuli wakudandawurapo yayi?
18 Ŵawukirano ŵanandi Ŵacikhristu mazuŵa ghano ŵakulondezga cipulikano ca Yesu, Paulosi, na Timote. Mwaciyelezgero, mbali munyake muwukirano uyo wakagwiranga nchito ya ndarama zinandi wakalemba kuti: “Cifukwa ca kulondezga fundo za mu Baibolo, nkhakaŵa yayi kukwezgeka pa nchito. Nangauli nkhapokeranga ndarama zinandi, kweni nkhajiwonanga kuti nkhujisuzga pawaka. Nkhati nakumana na ŵalaraŵalara ŵa pa kampani, nkhaŵaphalira kuti nkhukhumba kucita uteŵeti wa nyengo zose, ndipo mwaluŵiro ŵakanisazgirako ndarama, na cilato cakuti nilutilire nchito. Kweni nkhasintha yayi maghanoghano ghane. Ŵanthu ŵanandi ŵakapulikiska yayi cifukwa ico nkhalekera nchito yapacanya na kwamba uteŵeti wa nyengo zose. Kweni cifukwa nchakuti nkhukhumba kucita mwakukolerana na kujipatulira kwane kwa Ciuta. Pakuti sono umoyo wane wose wuli pa vinthu vyauzimu, ndine wacimwemwe ndiposo wakukhorwa. Ndarama na kumanyikwa vinganipa yayi vinthu ivi.”
19. Nchinthu wuli camahara ico ŵawukirano ŵakuciskika kuti ŵasankhe?
19 Pa caru cose, ŵawukirano ŵanandi ŵasankha vinthu mwamahara. Mwantheura, ŵawukirano, apo mukughanaghanira za munthazi mwinu, nyengo zose kumbukani zuŵa la Yehova. (2 Pet. 3:11, 12) Lekani kudokera awo ŵakutangwanika na caru ici. M’malo mwake, pulikizgani kwa awo ŵakumutemwani nadi. Cinthu cekha ico nchakugomezgeka ndiposo ico cili na vyandulo vyamuyirayira nchakuti “mujiŵikire usambazi kucanya.” (Mat. 6:19, 20; ŵazgani 1 Yohane 2:15-17.) Enya, kumbukani Mlengi winu. Yehova wamutumbikaninge para mukumukumbuka.
[Mazgu ghamusi]
a Pa nkhani ya masambiro ghapacanya na nchito yapacanya, wonani Gongwe la Mulinda la Okutobala 1, 2005, mapeji 27-32.
Kasi Mungakumbuka?
• Kasi tikulongora wuli kuti tikugomezga Ciuta?
• Kasi ni masambiro wuli agho ghakuluska ghose?
• Kasi tingasambiraci kwa Baruki?
• Mbanjani awo nchiyelezgero ciwemi, ndipo cifukwa wuli?
[Vithuzithuzi pa peji 13]
Yehova wakupeleka masambiro ghakuluska ghose
[Cithuzithuzi pa peji 15]
Baruki wakapulikira Yehova ndipo wakapona apo Yerusalemu wakabwanganduka. Kasi mungasambiraci ku nkhani iyi?