“Muŵe Maso Pa Nkhani Ya Kulomba”

1, 2. (a) Cifukwa wuli nchakukhumbikwa kuti ‘tiŵe maso pa nkhani ya kulomba’? (b) Kasi tikwenera kujifumba mafumbo wuli pa nkhani ya kulomba?

MUNTHU munyake uyo wakagwiranga nchito usiku wakayowoya kuti: “Kumatandakuca ndiko cikuŵa cakusuzga comene kuŵa maso.” Ŵanji awo ŵakuchezera, ŵangakolerana nayo fundo iyi. Ŵakhristu mazuŵa ghano, nawo cingaŵaŵira cakusuzga kuŵa maso cifukwa usiku wa mgonezi uheni wa Satana, uwo waŵapo kwa nyengo yitali, uli pafupi kumara. (Rom. 13:12) Cingaŵa cakofya comene usange tingagona pa nyengo iyi. Ipo nchakukhumbikwa comene kuti ‘tiŵe ŵamahara’ na kupulikira ulongozgi wa mu Malemba wakuti ‘tiŵe maso pa nkhani ya kulomba.’—1 Pet. 4:7.

² Cifukwa ca nyengo iyo tilimo, nchamahara kujifumba kuti: ‘Kasi nili maso pa nkhani ya kulomba? Kasi nkhulomba lurombo lwa mtundu uliwose kweniso nyengo zose? Kasi nkhutemwa kulomberako ŵanji, panji kanandi nkhulomba waka vyakukhumba vyane? Kweniso kasi lurombo ndwakuzirwa wuli kuti nizakaponoskeke?’

LUTILIRANI KULOMBA LUROMBO LWA MTUNDU ULIWOSE

3. Zunurani mitundu yinyake ya malurombo.

³ Mu kalata iyo wakalembera Ŵaefeso, mpositole Paulosi wakayowoya za “lurombo lwa mtundu uliwose.” (Efe. 6:18) Mu malurombo ghithu, kanandi tingaŵa kuti tikupempha Yehova kuti watipe ivyo tikukhumba kweniso kuti watovwire kutonda viyezgo. Yehova uyo ‘ngwakupulika malurombo,’ wakutegherezga malurombo agha. (Sal. 65:2) Ndipouli, tikweneraso kulomba malurombo gha mtundu unyake. Tingalomba malurombo gha kulumba, gha kuwonga na gha kuŵeyelera.

4. Cifukwa wuli tikwenera kulumba Yehova kanandi waka mu malurombo ghithu?

⁴ Pali vifukwa vinandi ivyo tikwenera kuzunulira mazgu gha kulumba Yehova para tikulomba. Mwaciyelezgero, tikuciskika kumulumba para tikughanaghana za “milimo yake ya ucinkhara” kweniso “ukuru wake wakuluska.” (Ŵazgani Salmo 150:1-6.) Mavesi 6 ghakwambilira gha mu Salmo 150 agha, ghakuticiska nyengo zakukwana 13 kuti tilumbenge Yehova. Wamasalimo munyake, uyo wakawopanga comene Ciuta, wakimba kuti: “Zuŵa na zuŵa kankhondi na kaŵiri nkhumulumbani cifukwa ca maweruzgo ghinu ghakunyoloka.” (Sal. 119:164) Nadi, Yehova ngwakwenelera kulumbika. Ntheura, tikwenera kumulumba mu malurombo ghithu “zuŵa na zuŵa kankhondi na kaŵiri,” panji kuti kanandi waka.

5. Kasi tikuvikilirika wuli para tikuwonga mu malurombo ghithu?

⁵ Kuwonga ni mtundu unyake wa lurombo. Paulosi wakaciska Ŵakhristu ŵa mu msumba wa Filipi kuti: “Mungenjerwanga cara na kanthu kalikose, kweni mu vinthu vyose, mu lurombo na ŵeyelero pamoza na kuwonga, madando ghinu ghamanyikwe kwa Ciuta.” (Fil. 4:6) Tikuvikilirika para mu malurombo ghithu tikuwonga Yehova kufumira pasi pa mtima. Fundo iyi njaunenesko, comenecomene sono pakuti tikukhala mu mazuŵa ghaumaliro apo ŵanthu ‘mbambura kuwonga.’ (2 Tim. 3:1, 2) Nadi, ŵanthu ŵanandi mu caru mbambura kuwonga. Usange tingapusa, tingatolerako mtima wambura kuwonga uwu. Para tikuwonga Ciuta mu malurombo ghithu, tiŵenge ŵakukhorwa kweniso tovwirikenge kuti tileke kuŵa ‘ŵakunyunyuta na ŵakudinginyika cifukwa ca ivyo tikukhumba mu umoyo withu.’ (Yuda 16) Kweniso para mitu ya mbumba yikuwonga mu malurombo ghawo, ŵawoli na ŵana ŵawo nawo ŵaŵenge na mtima wa kuwonga.

6, 7. Kasi lurombo lwa kuŵeyelera ni vici, ndipo Yehova tingamuŵeyelera pa nkhani wuli?

⁶ Kuŵeyelera ni lurombo lwakufumira pasi pa mtima, ndipo tikulongosora umo vinthu vyatikhwaskira. Kasi Yehova tingamuŵeyelera pa nkhani wuli? Tingamuŵeyelera para tikutambuzgika kweniso para tikulwara comene. Malurombo gha kupempha Ciuta kuti watovwire pa nyengo izi, ni maŵeyelero. Kweni kasi tikwenera kuŵeyelera Yehova pa nyengo izi pera?

⁷ Ghanaghanirani lurombo lwakuwonerapo lwa Yesu, na kuwona ivyo wakayowoya pa nkhani ya zina la Ciuta, Ufumu wa Ciuta, na khumbo la Ciuta. (Ŵazgani Mateyu 6:9, 10.) Caru ici cazura na uheni, ndipo maboma gha ŵanthu ghakutondeka kovwira ŵanthu ŵawo kusanga vinthu vyakukhumbikwa pa umoyo. Ipo nchakwenelera kulomba kuti zina la Adada ŵithu ŵa kucanya lituŵiskike kweniso kuti Ufumu wawo uwuskepo muwuso wa Satana pa caru capasi. Tikweneraso kuŵeyelera Yehova kuti wafiske khumbo lake pano pa caru capasi umo kuliri kucanya. Ntheura, tiyeni tiŵe maso kulomba lurombo lwa mtundu uliwose.

“LUTILIRANI KULOMBA”

8, 9. Cifukwa wuli cingaŵa cambura kwenelera kweruzga Petrosi na ŵapositole ŵanyake cifukwa cakuti ŵakatondeka kuŵa maso mu munda wa Getisemane?

⁸ Nangauli mpositole Petrosi wakaciska Ŵakhristu kuti ‘ŵaŵe maso pa nkhani ya kulomba,’ iyo wakatondeka kuŵa maso pa nyengo yinyake. Wakaŵa yumoza wa ŵasambiri awo ŵakagona apo Yesu wakalombanga m’munda wa Getisemane. Iwo ŵakatondeka kuŵa maso nangauli Yesu wakaŵa kuti waŵaphalira kuti ‘ŵaŵenge maso ndipo ŵalutilire kulomba.’—Ŵazgani Mateyu 26:40-45.

⁹ Cingaŵa ciwemi yayi kweruzga Petrosi na ŵapositole ŵanyake cifukwa cakuti ŵakatondeka kuŵa maso. M’malo mwake, tikwenera kukumbuka kuti ŵakavuka comene na ivyo vikacitika pa zuŵa lira. Ŵakanozgekera Paska ndipo namise ŵakacita ciphikiro ici. Kufuma apo, Yesu wakambiska Mugonero wa Fumu kuŵa cilongolero ca umo ŵasambiri ŵake ŵacitirenge Cikumbusko ca nyifwa yake. (1 Kor. 11:23-25) “Ŵakati ŵimba malumbo, ŵakafuma kuya ku Lupiri lwa Maolive.” Ŵakenda mtunda utaliko, kujumpha mu misewu ya mu Yerusalemu. (Mat. 26:30, 36) Pa nyengo iyi, ukwenera kuti ukaŵa usiku pakati. Tiŵengepo mu munda wa Getisemane pa usiku uwu, panji mphanyi nase tikagona. Yesu wakaŵasuska yayi ŵapositole ŵake awo ŵakaŵa kuti ŵavuka, m’malo mwake wakati “mzimu ngwakukhumbisiska . . . kweni thupi ndakulopwa.”

10, 11. (a) Kasi Petrosi wakasambira vici mu munda wa Getisemane? (b) Kasi ise tikusambirapo vici pa ivyo vikacitikira Petrosi?

¹⁰ Petrosi wakasambirapo kanthu pa ivyo vikacitika mu munda wa Getisemane. Wakasambirapo kuti wakwenera kuŵa maso. Yesu wakaŵa kuti waŵaphalirapo kale kuti: “Mose imwe mukhuŵarenge cifukwa ca ivyo vinicitikirenge usiku uno.” Kweni Petrosi wakazgora kuti: “Nangauli ŵanji wose ŵangakhuŵara cifukwa ca ivyo vimucitikiraninge, ine nikhuŵarenge cara napacoko!” Yesu wakayowoya kuti Petrosi wamukanenge katatu. Petrosi wakakosera, wakati: “Nanga kungaŵa kuti nifwe pamoza na imwe, nimukananinge cara napacoko.” (Mat. 26:31-35) Ndipouli, Petrosi wakakhuŵara nga umo Yesu wakayowoyera. Petrosi wakati wakana Yesu kacitatu, citima cikamukora ndipo ‘wakalira comene.’—Luka 22:60-62.

¹¹ Apa Petrosi wakasambirapo kanthu, ndipo wakaleka kujithemba. Vikulongora kuti lurombo lukamovwira pa nkhani iyi. Tikumanya wuli? Tikumanya cifukwa cakuti Petrosi ndiyo wakalemba ulongozgi wakuti: “Muŵe maso pa nkhani ya kulomba.” Kasi tikulondezga ulongozgi wakufuma kwa Ciuta uwu? Kweniso, kasi ‘tikulutilira kulomba’ na kulongora kuti tikuthemba Yehova? (Sal. 85:8) Tikweneraso kukumbuka mazgu gha mpositole Paulosi ghakuti: “Uyo wakughanaghana kuti wakwima wacenjere kuti waleke kuwa.”—1 Kor. 10:12.

MALUROMBO GHA NEHEMIYA GHAKAZGOREKA

12. Cifukwa wuli Nehemiya nchiyelezgero ciwemi kwa ise?

¹² Ghanaghanirani vya Nehemiya, uyo wakacitanga mulimo wa kupelekera nkhombo kwa Themba la Ŵaperesiya, zina lake Aritazekisesi, mu vyaka vya m’ma 400 B.C.E. Iyo nchiyelezgero ciwemi pa nkhani ya kulomba mwakufwilirapo. Nehemiya ‘wakaleka kurya ndipo wakalombanga pamaso pa Ciuta’ kwa mazuŵa ghanandi m’malo mwa Ŵayuda awo ŵakakhalanga mu Yerusalemu. (Neh. 1:4) Aritazekisesi wakati wamufumba cifukwa ico cisko cake cikawira, Nehemiya ‘wakalomba kwa Ciuta wa kucanya.’ (Neh. 2:2-4) Kasi cikacitika nchivici? Yehova wakazgora malurombo agha na kovwira ŵanthu ŵake. (Neh. 2:5, 6) Ici cikwenera kuti cikamukhozga comene Nehemiya.

13, 14. Kasi tikwenera kucita vici kuti cipulikano cithu cilutilire kuŵa cakukhora kweniso kuti tikane viyezgo vya Satana?

¹³ Kuti tiŵe na cipulikano cakukhora, tikwenera kulutilira kulomba nga umo Nehemiya wakacitira. Satana walije lusungu ndipo kanandi wakutiwukira para talopwa. Mwaciyelezgero, para tikulwara panji tikusuzgika maghanoghano, tingamba kughanaghana kuti nyengo iyo tikumalira mu uteŵeti njambura kuzirwa kwa Ciuta. Ŵanji ŵa ise ŵakusuzgika maghanoghano, panji cifukwa ca ivyo vikacitika kumasinda. Satana wakukhumba kuti tijiwonenge kuti tili ŵambura kuzirwa. Cilato cake cikuru nkhutigongoweska na kulopweska cipulikano cithu. Kweni para ‘tikuŵa maso pa nkhani ya kulomba,’ cipulikano cithu cilutilirenge kuŵa cakukhora. Nadi, ‘ciskango cikuru ca cipulikano citovwirenge kuzimya mivwi yose yakugolera ya muheni.’—Efe. 6:16.

¹⁴ Usange ‘tikuŵa maso pa nkhani ya kulomba,’ tiŵenge ŵakunozgeka kutonda ciyezgo cilicose ico cingiza, nanga cingatibucizga. Para takumana na viyezgo panji masuzgo, tikwenera kukumbuka ciyelezgero ca Nehemiya na kulomba kwa Ciuta. Tingatonda na kuzizipizga masuzgo para cipulikano cithu cikuyezgeka, pekha usange tikuthemba wovwiri wa Yehova.

MULOMBERENGEKO ŴANJI

15. Kasi tikwenera kujifumba mafumbo wuli pa nkhani ya kulomberako ŵanji?

¹⁵ Yesu wakalombera mpositole Petrosi kuti cipulikano cake cileke kulopwa. (Luka 22:32) Mkhristu wakugomezgeka wakale zina lake Epafura, wakayezga Yesu pa nkhani iyi ndipo wakalombera ŵabali ŵake ŵa ku Kolose. Paulosi wakaŵalembera kuti: “Nyengo zose wakufwilirapo mu malurombo ghake cifukwa ca imwe, mwakuti paumaliro muŵe ŵakukhwima nkhanira kweniso ŵakukhorwa fikepo mu khumbo lose la Ciuta.” (Kol. 4:12) Tikwenera kujifumba kuti: ‘Kasi nkhuŵalombera mwakufwilirapo ŵabali ŵane ŵa pa caru cose? Kasi nkhalinga apo mu malurombo ghane nkhuzunura ŵabali awo ŵasuzgika cifukwa ca masoka gha cilengiwa? Kasi mphawuli apo nkhalomberako ŵabali awo ŵali na maudindo ghakuru mu gulu la Yehova? Kasi mwasonosono apa naŵalomberako awo ŵakukumana na masuzgo mu mpingo?’

16. Kasi kulomberako ŵanji kuli na candulo? Longosorani.

¹⁶ Ŵanthu awo tikuŵalomberako kwa Yehova Ciuta ŵakovwirika comene. (Ŵazgani 2 Ŵakorinte 1:11.) Nangauli Yehova wakucicizgika kuzgora malurombo cifukwa cakuti ŵanthu ŵanandi ŵalomba yayi, kweni para wakuzgora, wakughanaghanirapo pa malurombo agha na vyose ivyo awo ŵakulomba ŵakufipa navyo mtima. Ntheura, tikwenera kufwilirapo kulomberako ŵanji. Nga ni Epafura, tiŵalomberengeko ŵabali na ŵadumbu ŵithu kuti tilongore kuti tikuŵatemwa kufumira pasi pa mtima. Para ticitenge nthena tiŵenge ŵakukondwa comene, cifukwa “muli kukondwa kukuru mu kupeleka kuluska mu kupokera.”—Mil. 20:35.

“CIPONOSKO CITHU CILI PAFUPI”

17, 18. Kasi tisangenge candulo wuli para tikuŵa “maso pa nkhani ya kulomba”?

¹⁷ Pambere Paulosi wandayowoye kuti “usiku uli pafupi kumara; muhanya wasendelera,” wakayowoya kuti: “Imwe mwaŵanthu mukumanya nyengo iyi, kuti ora lakuti muwuke mu tulo liza kale, pakuti sono ciponosko cithu cili pafupi comene kuluska pa nyengo iyo tikazgoka ŵakugomezga.” (Rom. 13:11, 12) Caru ciphya ico Ciuta wali kutilayizga cili pafupi, ndipo ciponosko cithu cili pafupi comene kuluska umo tikughanaghanira. Tingagonanga cara mwauzimu, ndipo tileke kuzomerezga kuti vinthu vya mu caru vitimalirenge nyengo na kutitondeska kulomba kwa Yehova patekha. M’malo mwake, tiyeni ‘tiŵe maso pa nkhani ya kulomba.’ Para ticitenge nthena, tiŵenge ‘ŵanthu ŵa makhaliro ghatuŵa na ŵakucita milimo ya kusopa Ciuta mwakujipeleka’ apo tikulindilira zuŵa la Yehova. (2 Pet. 3:11, 12) Tilongorenge kuti tili maso mwauzimu kweniso kuti tikugomezga kuti umaliro wa mgonezi uwu uli pafupi comene. Ntheura, tiyeni ‘tilombenge kwambura kuleka.’ (1 Tes. 5:17) Kweniso tikwenera kusanga nyengo yakulombera patekha nga umo Yesu wakacitiranga. Usange tikulomba kwa Yehova nyengo zose, tisendelerenge comene kwa iyo. (Yak. 4:7, 8) Ili ni thumbiko likuru comene.

¹⁸ Malemba ghakuti: “Mu mazuŵa agho wakaŵira mu thupi, Khristu wakapeleka maŵeyelero na madando kwa Uyo wakaŵa na nkhongono kumuponoska ku nyifwa, pamoza na kulira comene na masozi, ndipo wakapulikikwa cifukwa ca kopa Ciuta.” (Heb. 5:7) Yesu wakapeleka maŵeyelero na madando kwa Ciuta ndipo wakalutilira kuŵa wakugomezgeka mpaka paumaliro wa umoyo wake wa pa caru capasi. Ntheura, Yehova wakamuwuska Mwana wake wakutemweka na kumupa umoyo wambura kufwa kucanya. Nase tingaŵa ŵakugomezgeka kwa Adada ŵithu ŵa kucanya na kutonda viyezgo vyose ivyo tingakumana navyo. Nadi, tizamusanga umoyo wamuyirayira para tikuŵa “maso pa nkhani ya kulomba.”