LAYIBULARE YA PA INTANETI ya Watchtower
Watchtower
LAYIBULARE YA PA INTANETI
Chitumbuka
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • MAUNGANO
  • w22 Juni pp. 14-19
  • Umo Chitemwa Chikutovwilira Kumazga Wofi

Vidiyo palije.

Phepani, pali suzgo linyake.

  • Umo Chitemwa Chikutovwilira Kumazga Wofi
  • Gongwe la Mulinda Likupharazga Ufumu wa Yehova (Lakusambira)—2022
  • Mitu Yichoko
  • Nkhani Zakuyanako na Iyi
  • KUCHITA WOFI KUTI TINGATONDEKA KUSANGIRA VYAKUKHUMBIKWA MBUMBA YITHU
  • KOPA ŴANTHU
  • KOPA NYIFWA
  • TINGAMAZGA WOFI
  • Vifukwa Vinkhondi Vyakopera Ciuta M’malo mwa Kopa Munthu
    Gongwe la Mulinda Likupharazga Ufumu wa Yehova—2009
  • Mtima Winu Uŵe Wakopa Yehova
    Gongwe la Mulinda Likupharazga Ufumu wa Yehova—2001
  • Wopani Yehova na Kusunga Marango Ghake
    Gongwe la Mulinda Likupharazga Ufumu wa Yehova—2001
  • Mopani Ciuta Kuti Muŵe Ŵavinjeru!
    Gongwe la Mulinda Likupharazga Ufumu wa Yehova
Wonani Vinyake
Gongwe la Mulinda Likupharazga Ufumu wa Yehova (Lakusambira)—2022
w22 Juni pp. 14-19

Nkhani Yakusambira 26

Umo Chitemwa Chikutovwilira Kumazga Wofi

“Yehova wali kwa ine, niwopenge chara.”—SAL. 118:6.

SUMU 105 “Chiuta Ntchitemwa”

IVYO VILI MU NKHANI IYIa

1. Kasi ni vinthu wuli vinyake ivyo kanandi ŵanthu ŵakuchita navyo wofi?

WONANI vyakuchitika vyanadi ivi. Nestor na muwoli wake María, ŵakakhumbanga kukateŵetera ku malo uko kukakhumbikwanga ŵapharazgi ŵanandi.b Kuti ŵafiske kuchita nthena, ŵakeneranga kusintha umo ŵakakhaliranga. Kweni ŵakawopanga kuti nyengo zinyake ŵaŵenge ŵakukondwa zanadi yayi usange ŵakhalenge umoyo wambura kukhumba vinandi. Biniam wati waŵa Kaboni wa Yehova mu charu icho mulimo withu ukasuskikanga, wakamanya fundo yakuti pakuŵa yumoza wa ŵanthu ŵa Chiuta, watambuzgikenge. Ivi vikamofya. Kweniso wakachita wofi chomene na umo mbumba yakwawo yichitirenge para yamanya kuti wamba kuluta ku chisopa chake chiphya ichi. Valérie wakasangika na mtundu wakofya chomene wa kansa, ndipo wakasuzgika kupenja dokotala wakuti wangachindika fundo za mu Baibolo izo wakwendera zakukhwaskana na ndopa. Nakuti lekani ntchakupulikikwa kuti wakawopanga kuti wafwenge.

2. Chifukwa wuli tikwenera kuŵikapo mtima kumazga wofi uwo tingaŵa nawo?

2 Kasi namwe muli kuchitapo wofi na vinthu vyanthena? Taŵanandi ŵa ise tili kuchitapo. Usange tisambirenge yayi kuwezgako wofi withu, tisankhenge uheni vinthu ndipo ivi vingalopweska ubwezi withu na Yehova. Ivi ndivyo Satana wakukhumba. Iyo wakuyezgaso kugwiliskira ntchito wofi uwo tingaŵa nawo kuti tiswe malango gha Yehova, kusazgapo dango lakuti tipharazgenge makani ghawemi. (Chivu. 12:17) Satana ni muheni, wankhaza, kweniso ngwankhongono. Kweni mungajivikilira kwa iyo. Kasi mungajivikilira wuli?

3. Kasi ntchivichi chingatovwira kumazga wofi?

3 Usange takhorwa kuti Yehova wakutitemwa kweniso kuti nyengo zose wali nase, tingamutonda Satana. (Sal. 118:6) Mwachiyelezgero, uyo wakalemba Salimo 118 wakasangana na masuzgo ghakuru chomene. Wakaŵa na ŵalwani ŵanandi chomene, kusazgapo na ŵanthu ŵakumanyikwa wuwo (mavesi 9, 10). Nyengo zinyake vinthu vikamusuzganga chomene (vesi 13). Ndipo wakapokera chilango chankhongono kufuma kwa Yehova (vesi 18). Ndipouli, wamasalimo uyu wakakhuŵilizgika kwimba kuti: “Niwopenge chara.” Kasi ntchivichi chikamupangiska kujipulika kuti ngwakuvikilirika? Wakamanya kuti nangauli Yehova wakamulanga, kweni Adada ŵake ŵakuchanya aŵa ŵakamutemwanga chomene. Wamasalimo uyu wakakhorwa kuti nanga kwali wangakumana na masuzgo wuli, Chiuta wake wachitemwa nyengo zose wamovwirenge.—Sal. 118:29.

4. Kasi ni wofi wuli uwo tingamazga para tikugomezga kuti Chiuta wakutitemwa?

4 Tikwenera kukhorwa kuti Yehova wakutitemwa ise patekha. Ivi vitovwirenge kuti titonde wofi mtundu patatu uwo tingaŵa nawo, (1) kuchita wofi kuti tingatondeka kusangira vyakukhumbikwa mbumba yithu, (2) kopa ŵanthu, na (3) kopa kufwa. Ŵabali na ŵadumbu awo taŵazunura mu ndime zakwambilira ŵakafiska kumazga wofi chifukwa ŵakakhorwa kuti Chiuta wakuŵatemwa.

KUCHITA WOFI KUTI TINGATONDEKA KUSANGIRA VYAKUKHUMBIKWA MBUMBA YITHU

Mubali uyo wali na mwana wake pafupi, wakuponya chilepa pa maji.

Mubali uyo wali na mwana wake pafupi, wakuloŵa somba mwakuti wasangire vyakukhumbikwa mbumba yake (Wonani ndime 5)

5. Kasi mitu ya mbumba yingafipa chomene mtima na vichi? (Wonani chithuzi cha pa chikopi.)

5 Mutu wambumba Wachikhristu wakuwupepura yayi udindo wake wakupwelelera mbumba mwakuthupi. (1 Tim. 5:8) Usange ndimwe mutu wambumba, nyengo zinyake mu nyengo ya muliri iyi, mwafipanga mtima kuti ntchito yinu yimarenge. Ndipo mwenjerwanga kuti musuzgikenge kusanga chakurya panji kulipira renti. Panyake mwafipangaso mtima kuti para ntchito yinu yingamara, musangengeso yayi ntchito yinyake. Panji nga ni Nestor na María awo taŵazunura kukwambilira, namwe panji muli kughanaghanapo kuti mungakwaniska yayi kukhala umoyo wambura kukhumba vinandi. Satana watondeskapo ŵanthu ŵanandi kuteŵetera Yehova na nthowa yeneyiyi.

6. Kasi Satana wakuyezga kutipangiska kuti tigomezge vichi?

6 Satana wakuyezga kutipangiska kugomezga kuti Yehova wakutipwelelera yayi ndipo wangatovwira yayi kupwelelera mbumba yithu. Ntheura, tingawona kuti tikwenera kuchita chilichose icho tingafiska mwakuti tisungilire ntchito yithu, nanga vingaŵa kuti tiswenge fundo zinyake za mu Malemba.

7. Kasi Yesu wakutisimikizgira vichi?

7 Yesu, uyo wakuŵamanya makora Adada ŵake kuluska waliyose, wakutisimikizgira kuti Chiuta withu ‘wakumanya ivyo tikusoŵerwa pambere tindamulombe.’ (Mat. 6:8) Kweniso Yesu wakumanya kuti Yehova ngwakunozgeka kutipa ivyo tikukhumbikwira. Pakuti ndise Ŵakhristu ŵaunenesko, nase tili mu mbumba ya Chiuta. Tili na chigomezgo chose kuti Yehova pakuŵa Mutu wa mbumba iyi, wakuchindika fundo iyo yili pa 1 Timote 5:8.

Mudumbu na mwana wake ŵakuchapa malaya. Mubali na muwoli wake ŵaŵanyamulira chakurya.

Yehova wawoneseskenge kuti tili na vyose ivyo tikukhumbikwira. Wangagwiliskira ntchito ŵabali kuti watovwire (Wonani ndime 8)d

8. (a) Kasi ntchivichi chingatovwira kumazga wofi wakuti tingakwaniska yayi kupwelelera mbumba yithu? (Mateyu 6:31-33) (b) Kasi tingayiyezga wuli mbumba iyo yalongoreka pa chithuzi iyo yanyamulira chakurya mudumbu munyake?

8 Para takhorwa kuti Yehova wakutitemwa kweniso kuti wakuyitemwa mbumba yithu, tiŵenge na chigomezgo chose kuti tiŵenge navyo vinthu ivyo tikukhumbikwira. (Ŵazgani Mateyu 6:31-33.) Iyo wakukhumba kutovwira, ndipo ni Chiuta wakupa kweniso wachitemwa. Apo wakalenganga charu chapasi, wakachita vinandi m’malo mwa kutipa waka vinthu vyakukhumbikwira kuti tiŵe na umoyo. Wakalengaso vinthu vinandi mu charu mwakuti ise tikondwenge. (Gen. 2:9) Nanga nyengo zinyake tingaŵa na tunthu uto tikukhumbikwira pera, kweni nipera tikwenera kukumbuka kuti ni Yehova uyo watovwira. (Mat. 6:11) Nyengo zose tikwenera kukumbuka kuti Yehova wazamutipa vinthu vyakuzirwa vinandi chomene kuluska vinthu vyakuthupi ivyo tikuvisida pasono, ndipo chakuzirwa chomene wazamutipa umoyo wamuyirayira. Fundo iyi ndiyo yikawovwira chomene Nestor na María.—Yes. 65:21, 22.

9. Kasi mungasambirako vichi kwa Nestor na María?

9 Nestor na María ŵakakhalanga umoyo uwemi chomene ku Colombia. Iwo ŵakati: “Tikaghanaghana kuti tambe kukhala umoyo wambura kukhumba vinthu vinandi na kusazgirako uteŵeti withu. Kweni tikawopanga kuti tiŵenge ŵakukondwa yayi para tingakhala umoyo wambura kukhumba vinandi.” Kasi ntchivichi chikaŵawovwira kumazga wofi wawo? Ŵakaghanaghanira nthowa zinandi izo Yehova wakaŵalongolera kuti wakuŵatemwa. Ŵati ŵakhorwa kuti nyengo zose waŵapwelelerenge, ŵakaleka ntchito za ndalama zinandi izo ŵakagwiranga. Ŵakaguliska nyumba yawo na kusamira ku chigaŵa uko kukakhumbikwanga ŵapharazgi ŵa Ufumu ŵanandi. Kasi pasono ŵakujipulika wuli na ivyo ŵakasankha? Nestor wakuti: “Tajiwonera tekha kufiskika kwa lemba la Mateyu 6:33. Tindasoŵepo kanthu kalikose mwakuthupi. Ndipo sono tikukhala umoyo wakukondwa chomene.”

KOPA ŴANTHU

10. Chifukwa wuli ntchakupulikikwa kuti ŵanthu ŵakopa ŵanthu ŵanyawo?

10 Kufuma waka apo Adamu na Eva ŵakagalukira Yehova, ŵanthu ŵakuchita vinthu vyakupwetekana chomene. (Muph. 8:9) Mwachiyelezgero, ŵanthu ŵakuchitira ŵanyawo vinthu viheni chifukwa cha mazaza agho ŵali nagho, vigeŵenga vikuchita vinthu viheni chomene, ŵana ŵa sukulu ŵakusuzga ŵana ŵanyawo na kuŵawofya, kweniso ŵanthu ŵanyake ŵakuchitira nkhaza ŵanthu ŵamumbumba yawo. Lekani ntchakuzizika yayi kuti ŵanthu ŵakopa ŵanthu ŵanyawo. Kasi Satana wakusangirapo mwaŵi wuli para tikopa ŵanthu?

11-12. Kasi Satana wakugwiliskira wuli ntchito chipingo cha kopa ŵanthu kwa ise?

11 Satana wakutipangiska kuti topenge chomene ŵanthu mwakuti tileke kupharazga kweniso kuchita vinthu ivyo Yehova wali kutiphalira kuti tichitenge. Satana wakukhuŵilizga maboma kuti ghakanizgenge milimo yithu na kutitambuzga. (Luka 21:12; Chivu. 2:10) Mu charu cha Satana ichi, ŵanthu ŵanandi ŵakutemwa kuthandazga nkhani zautesi zakukhwaskana na Ŵakaboni ŵa Yehova. Ŵanthu awo ŵakugomezga mautesi agha, ŵangamba kutinena, kweniso nanga nkhutitimba. (Mat. 10:36) Kasi tikuzizwa nazo njomba za Satana izi? Napachoko pose. Ndizo nthowa wakagwiliskiranga kale ntchito mu nyengo ya Ŵakhristu ŵakwambilira.—Mil. 5:27, 28, 40

Mubali wachinyamata wavwara kuti wakuluta ku maungano, wakwenda mwachikanga apo ŵapapi ŵake ŵakumunena.

Nanga ŵamumbumba yithu ŵangatisuska, tili na chigomezgo chose kuti Yehova wakutitemwa (Wonani ndime 12-14)e

12 Kopa kususkika na maboma, ni nthowa yimoza pera yayi iyo Satana wakugwiliskira ntchito.Ŵanyake ŵakopa chomene umo ŵamumbumba yawo ŵachitirenge para iwo ŵasambira unenesko, kuluska kopa kutimbika. Iwo ŵakuŵatemwa chomene ŵabali ŵawo ndipo ŵakukhumba kuti ŵamumanye Yehova na kwamba kumutemwa. Vikuŵaŵinya chomene kupulika ŵabali ŵawo ŵakuyowoya mwambura ntchindi vyakukhwaskana na Chiuta waunenesko na ŵasopi ŵake. Ŵanthu ŵanyake awo ŵabali ŵawo pakwamba ŵakasuskanga, pamanyuma ŵakasambira unenesko. Kweni tiyelezgere kuti ŵabali ŵithu ŵatikana na kutitaya chifukwa cha chigomezgo chithu chasono? Kasi tingachita wuli?

13. Kasi kukhorwa kuti Chiuta wakutitemwa kungatovwira wuli para ŵamumbumba yithu ŵatikana? (Salimo 27:10)

13 Tingapembuzgika na mazgu ghawemi agho tikughasanga pa Salimo 27:10. (Ŵazgani.) Para tikukumbuka umo Yehova wakutitemwera, tikufipa mtima yayi na ivyo vitichitikirenge nanga ŵabali ŵithu ŵangatitaya. Ndipo tili na chigomezgo kuti wazamutitumbika chifukwa cha kuzizipizga kwithu. Yehova watipwelelerenge mwakuthupi kweniso mwauzimu kuluska umo munthu waliyose wangachitira. Ivi ndivyo vikachitikira Biniam uyo tangumuzunura kukwambilira.

14. Kasi mungasambirako vichi ku ivyo vikachitikira Biniam?

14 Biniam wakazgoka Kaboni wa Yehova nangauli wakamanyanga kuti boma likayuzganga chomene Ŵakaboni ŵa Yehova mu charu chawo. Wonani umo kumanya fundo yakuti Yehova wakumutemwa, kukawovwilira Biniam kutonda wofi wakopa ŵanthu. Iyo wakuti: “Nthambuzgo yikaŵa yikuru chomene kujumpha umo nkhaghanaghaniranga. Kweni icho nkhawopanga chomene kuluska kutambuzgika na boma, nkhususkika na ŵamumbumba yakwithu. Nkhawopanga kuti ivyo nasankha kuti niŵe Kaboni wa Yehova vikhuŵazgenge adada ŵane awo ŵakaŵa Kaboni yayi, kweniso kuti mbumba yakwithu yighanaghanenge kuti ndine wakutondeka.” Nangauli vikaŵa nthena, Biniam wakakhorwa kuti Yehova nyengo zose wakupwelelera wose awo wakuŵatemwa. Biniam wakulongosora kuti: “Nkhaghanaghanirapo umo Yehova wakawovwilira ŵanji kuzizipizga suzgo la kusoŵa kwa ndalama, sankho, kweniso nkhaza. Nkhamanya kuti usange ningalutilira kuŵa wakugomezgeka kwa Yehova wanitumbikenge. Nkhati nakakikapo kanandi waka kweniso nanga nkhutambuzgika, nkhajiwonera nekha kuti nyengo zose Yehova wakutovwira para tili ŵakugomezgeka kwa iyo.” Yehova wakazgoka Dada mwenecho kwa Biniam, ndipo ŵanthu ŵake nawo ŵakalongora kuti ni mbumba yake yeneko.

KOPA NYIFWA

15. Chifukwa wuli ntchakawiro kopa nyifwa?

15 Baibolo likuyowoya kuti nyifwa ni mulwani. (1 Kor. 15:25, 26) Tingafipa mtima para tingaghanaghanira za nyifwa, chomenechomene para ise panji ŵabali ŵithu ŵalwara chomene. Chifukwa wuli tikopa nyifwa? Chifukwa Yehova wali kutilenga na khumbo lakuti tikhalenge na umoyo kwamuyirayira. (Muph. 3:11) Ndipouli kopa nyifwa kungatovwira kuvikilira umoyo withu. Mwachiyelezgero, kungatovwira kuti tiryenge vyakurya vyakovwira muthupi, kuti tichitenge maseŵero ghakukhozga thupi, kuluta ku chipatala para talwara, na kugega kuchita vinthu ivyo vingaŵika umoyo withu pangozi.

16. Kasi Satana wakuyezga wuli kugwiliskira ntchito wofi wakawiro uwo tili nawo wa kopa nyifwa?

16 Satana wakumanya kuti tikuwutemwa chomene umoyo withu. Ndipo iyo wakuyowoya kuti tingalolera kutaya vyose ivyo tili navyo, nanga mbubwezi withu na Yehova, mwakuti tisungilire waka umoyo withu. (Yobu 2:4, 5) Kweni Satana wakuteta. Pakuti ndiyo “wakwiziska nyifwa,” Satana wakuyezgayezga kugwiliskira ntchito wofi withu wakaŵiro wa kopa nyifwa uwo tili nawo, kuti watipangiske kuleka kusopa Yehova. (Heb. 2:14, 15) Nyengo zinyake ŵanthu awo ŵakulongozgeka na Satana ŵakutofya kuti ŵatikomenge para tilekenge yayi chigomezgo chithu. Panji nyengo zinyake Satana wangasangirapo mwaŵi para wawona kuti talwara chomene ndipo wangayezga kutofya kuti tileke kuŵa ŵakugomezgeka kwa Yehova. Madokotala panji ŵamumbumba yithu awo Mbakaboni yayi ŵangatichichizga kuti tizomere kuŵikika ndopa, ivyo vingapangiska kuti tiswe dango la Chiuta. Kweniso panji munyake wangatinyengelera kuti tizomere wovwiri wa chipatala uwo ukususkana na fundo za mu Malemba.

17. Kuyana na Ŵaroma 8:37-39, chifukwa wuli tikwenera yayi kopa nyifwa?

17 Nangauli tikukhumba yayi kufwa, kweni tikumanya kuti Yehova wazamulekapo yayi kutitemwa nanga tingafwa. (Ŵazgani Ŵaroma 8:37-39.) Para ŵabwezi ŵa Yehova ŵafwa, iyo wakuŵakumbukira nga ni para ŵachali ŵamoyo kwa iyo. (Luka 20:37, 38) Iyo ngwakukhumbisiska chomene kuzakaŵawuska. (Yobu 14:15) Yehova wali kupeleka sembe yakuwombora ya Mwana wake iyo njakudura chomene mwakuti ise ‘tizakasange umoyo wamuyirayira.’ (Yoh. 3:16) Tikumanya makora umo Yehova wakutitemwera na kutipwelelera. Ntheura m’malo mwa kumutaya Yehova para talwara panji para ŵanthu ŵatofya kuti tifwenge, tikwenera kugomezga iyo kuti watipembuzge, kutipa vinjeru, kweniso nkhongono. Ivi ndivyo wakachita Valérie na mfumu wake.—Sal. 41:3.

18. Kasi mungasambirako vichi kwa Valérie?

18 Apo wakaŵa na vyaka 35, Valérie ŵakamusanga na kansa yachilendo kweniso yakofya chomene. Wonani umo chitemwa chikamovwilira kutonda wofi wakuti wafwenge. Iyo wakuti: “Nati namanya kuti nili na kansa, ine na mfumu wane tikazizwa chomene. Nkhakhumbikwiranga opareshoni yikuru kuti niŵe na umoyo. Tikenda kwa madokotala ghanandi kweni wose ŵakakana kuchita opareshoni yambura ndopa. Nkhachita wofi chomene, kweni chifukwa cha kutemwa dango la Chiuta, nkhakana kupokera ndopa. Pa umoyo wane wose, Yehova wanilongora chitemwa chikuru chomene. Apa sono nkhaŵa na mwaŵi wakuti nane nilongore chitemwa chane kwa iyo. Nyengo yiliyose para napokera lipoti lakuchitiska chitima, ndipo nkhaŵikangapo mtima chomene kuti nimukondweske Yehova na kuleka kuzomerezga kuti Satana ndiyo watonde. Paumaliro ŵakanichita opareshoni kwambura ndopa. Nangauli nichali kusuzgikira muthupi, kweni nyengo zose Yehova wakutipa ivyo tikukhumbikwira. Mwachiyelezgero, pambere ŵandanisange na kansa, tikaŵa kuti tasambira waka nkhani ya mutu wakuti ‘Zizipizgani Masuzgo na Chikanga.’c Nkhani iyi yikatovwira chomene. Tikayiŵerenganga mwakuwerezgawerezga. Nkhani nga ni iyi na zinyake, kweniso ndondomeko yiwemi yakuchitira vinthu vyauzimu, vyawovwira ine na mfumu wane kuti tiŵe na mtende wa mu mtima na kusankha makora vinthu.”

TINGAMAZGA WOFI

19. Kasi ntchivichi chichitikenge sonosono apa?

19 Na wovwiri wa Yehova, Ŵakhristu pa charu chose chapasi ŵatonda masuzgo ghakurughakuru ndipo ŵakwaniska kususka Dyabulosi. (1 Pet. 5:8, 9) Namweso mungakwaniska. Sonosono apa, Yehova walangurenge Yesu na awo wamuwusa nawo kuti ‘ŵaparanye milimo ya Dyabulosi.’ (1 Yoh. 3:8) Para ivi vyachitika, ŵanthu ŵa Chiuta awo ŵakumuteŵetera pa charu chapasi ‘ŵazamopa kalikose yayi ndipo pazamuŵavya chakutenthemeska.’ (Yes. 54:14; Mika 4:4) Ndipouli, m’paka kufika pa nyengo iyo, tikwenera kuyezgayezga chomene kuti timazge wofi withu.

20. Kasi ntchivichi chitovwirenge kumazga wofi withu?

20 Tikwenera kulutilira kukhozga chigomezgo chithu kuti Yehova wakutemwa ŵateŵeti ŵake na kuŵavikilira. Tingafiska makora kuchita nthena para tikughanaghanirapo na kuphalirako ŵanji umo Yehova wakawovwilira ŵateŵeti ŵake mu nyengo yakale. Ndipo tingaluwanga yayi umo Yehova watovwiliraso ise patekha kuzizipizga masuzgo ghakuru. Na wovwiri wa Yehova tingamazga wofi withu.—Sal. 34:4.

KASI CHITEMWA CHINGATOVWIRA WULI . . .

  • kumazga wofi wakuti titondekenge kupwelelera mbumba yithu?

  • kuti tileke kopa ŵanthu?

  • kuti tileke kopa nyifwa?

SUMU 129 Tilutilirenge Kuzizipizga

a Ntchakawiro kuchita wofi, ndipo kuchita nthena, kungativikilira ku vinthu vyakofya. Kweni ntchiwemi yayi kuŵa na wofi wambura kwenelera. Chifukwa wuli? Chifukwa Satana wangagwiliskira ntchito wofi uwu kuti tisankhe uheni vinthu. Apa ntchakuwonekerathu kuti tikwenera kuŵikapo mtima kuti tingaŵanga na wofi wanthena uwu yayi. Kasi ntchivichi chingatovwira? Nga umo nkhani iyi yilongolerenge, usange takhorwa kuti Yehova wali nase kweniso wakutitemwa, tingamazga wofi wamtundu uliwose.

b Mazina ghanyake ghasinthika.

c Wonani Gongwe la Mulinda la Okutobala 15, 2012, pp. 7-11.

d MAZGU GHAKULONGOSORA CHITHUZI: Mbumba yinyake ya mu mpingo yiza na chakurya kwa mudumbu wamwamphu na mbumba yake.

e MAZGU GHAKULONGOSORA CHITHUZI: Ŵapapi ŵa mubali wachinyamata ŵakukhumba yayi kuti wateŵeterenge Yehova, kweni iyo wali na chigomezgo kuti Chiuta wamovwirenge.

    Mabuku gha Chitumbuka (1982-2023)
    Fumani
    Njirani
    • Chitumbuka
    • Tumizgani
    • Ivyo Mukukhumba
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malango
    • Phangano
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Njirani
    Tumizgani