Kasi Vingachitika Kuti pa Charu Pachitikenge Vinthu Vyaurunji?
Mazuŵa ghano vinthu vyambura urunji vyazara chomene. Wonani viyelezgero viŵiri ivi vya ŵanthu awo ŵakaŵachitira vinthu vyambura urunji:
Mu January 2018, mweruzgi wa ku United States wakati mwanalume munyake wafume mu jele wati wakhalamo vyaka pafupifupi 38. Ŵakati ŵapima DNA, ndipo ŵakasanga ukaboni wakuti ndiyo yayi wakapalamura mulandu uwo ŵakamupa.
Mu September 1994, ŵanyamata ŵatatu ŵa ku Africa ŵakaŵajalira mu jele chifukwa chakuti njuŵi zawo zikuŵazomerezga yayi kunjira usilikari. Kufika mu September 2020, ŵakaŵa kuti ŵakhala mu jele vyaka 26 kwambura kuŵaphalira icho ŵali kubuda panji kweruzgika na khoti.
Para namwe ŵali kumuchitiranipo vinthu vyambura urunji, panji mukujipulika nga umo wakajipulikira Yobu uyo wakayowoya kuti: “Nkhulilira wovwiri, kweni kulije urunji.” (Yobu 19:7) Nangauli vikuwoneka nga kuti urunji wenecho ungaŵapo yayi pa charu chapasi, kweni Baibolo likulayizga kuti kuzamuŵa nyengo iyo urunji uzamuŵa waka palipose. Nakuti vinjeru vya mu Baibolo vingatovwira kumanya umo tingachitira para ŵanthu ŵatichitira vyambura urunji.
Chifukwa wuli ŵanthu ŵakuchita vinthu vyambura urunji?
Vinthu vyambura urunji vikuchitika chifukwa chakuti ŵanthu ŵakukana kulongozgeka na Chiuta. Baibolo likulongora kuti urunji wenecho ukufuma kwa Chiuta pera. (Yesaya 51:4) Mu Baibolo, mazgu ghakuti “urunji” na “kunyoloka” ngakukolerana. (Salimo 33:5) Para ŵanthu ŵakuchita vinthu mwaurunji na mwakunyoloka kuyana na fundo za Chiuta, pa charu pakuŵa urunji wenecho. Kweni vinthu vyambura urunji vikuchitika chifukwa chakuti ŵanthu mbakwananga, ndipo ŵakuswa fundo zaurunji za Chiuta. Wonani viyelezgero ivi:
Kujighanaghanira wekha. Mtima wa kujighanaghanira wekha na kwananga vikwendera lumoza. (Yakobe 1:14, 15) Para ŵanthu ŵakukhumba kusanga chinthu chinyake, ŵanandi ŵakusangirapo mwaŵi na kuchitira ŵanyawo vinthu vyambura urunji. Kweni Chiuta wakukhumba kuti tiŵikenge vyakukhumba vya ŵanyithu pa malo ghakwamba.—1 Ŵakorinte 10:24.
Uburutu. Ŵanyake ŵakuchitira ŵanyawo vinthu vyambura urunji kwambura kumanya, kweni Chiuta wakuwona kuti uku nako nkhwananga. (Ŵaroma 10:3) Nakuti chifukwa cha uburutu, ŵanthu ŵakachita vinthu vyambura urunji vikuru chomene, ŵakakoma Yesu Khristu.—Milimo 3:15, 17.
Kutondeka kwa muwuso wa ŵanthu. Kanandi ŵandyali, ŵamalonda, na ŵavisopa, ŵakuyowoya kuti ŵakuchita vinthu vyaurunji. Kweni unenesko ngwakuti ndiwo ŵakubudiska vinthu vinandi, ŵakuchita vimbundi, ŵakutemwera, mbaryezi, ndipo ŵakupulika vyaŵanyawo yayi. Ivi vikupangiska kuti pa charu pachitikenge vinthu vyambura urunji vinandi. Kweni usange ŵanthu ŵakusulako ulongozgi wa Chiuta, palije chamahara icho ŵangachita.—Mupharazgi 8:9; Yeremiya 10:23.
Kasi Chiuta vikumukhwaska para vinthu vyambura urunji vikuchitika?
Enya, nakuti iyo wakutinkha vinthu vyambura urunji na makhaliro agho ghakupangiska kuti ŵanthu ŵachitenge vyambura urunji. (Zintharika 6:16-18) Iyo wakachiska ntchimi Yesaya kulemba kuti: “Ine Yehova,a nkhutemwa urunji. Nkhutinkha kupoka vyaŵene na ubendezi.”—Yesaya 61:8.
Dango ilo Chiuta wakapeleka ku Ŵaisrayeli likalongora kuti iyo wakakhumbanga kuti ŵanthu ŵachitenge vinthu vyaurunji. Iyo wakaphalira ŵeruzgi kuti ŵangapokanga vimbundi yayi na vinthu vinyake ivyo vingapangiska kuti ŵabendezge urunji. (Dotoronome 16:18-20) Iyo wakaŵakana Ŵaisrayeli awo ŵakamupulikiranga yayi ndipo ŵakalyeranga masuku pa mutu ŵakavu na ŵakuyuyuka, nakuti wakaŵakana chifukwa ŵakatondeka kulondezga fundo zake zapachanya.—Yesaya 10:1-3.
Kasi Chiuta wazamumazga vinthu vyambura urunji?
Enya. Kwizira mwa Yesu Khristu, Chiuta wazamuwuskapo kwananga, uko ni msisi wa vinthu vyose vyambura urunji, na kovwira ŵanthu kuti ŵazakaŵeso ŵarunji. (Yohane 1:29; Ŵaroma 6:23) Chiuta wali kwimikaso Ufumu wake uwo uzamuzgora charu chapasi kuŵa chiphya ndipo waliyose wazamukondwa na urunji. (Yesaya 32:1; 2 Petrosi 3:13) Kuti mumanye vinandi vyakukhwaskana na Ufumu wakuchanya uwu, wonelerani vidiyo yakuti Kasi Ufumu wa Chiuta ni Vichi?
Kasi umoyo uzamuŵa wuli mu charu chiphya chaurunji?
Para charu chose chazakazura na urunji, waliyose wazamukhalanga mwa mtende ndipo wazamuŵa wakuvikilirika. (Yesaya 32:16-18) Chiuta wakuwona kuti taŵanthu tose ndise ŵakuyana, ntheura wazamuchitira waliyose vinthu vyaurunji. Kuzamuŵavya chitima, kutengera, panji vyakuŵinya ivyo vikwiza chifukwa cha vinthu vyambura urunji, ndipo pachoko na pachoko tizamwamba kuluwako vinthu vyakuŵinya na vyambura urunji ivyo ŵanthu ŵakatichitira. (Yesaya 65:17; Chivumbuzi 21:3, 4) Kuti mumanye vinandi, ŵazgani nkhani yakuti “Kasi Ufumu wa Chiuta Uzamufiska Vichi?”
Kasi Chiuta wiziskenge nadi charu chiphya icho muzamuŵavya vyambura urunji?
Enya. Baibolo lalongora kuti likuneneska pa nkhani ya uchimi, para likuyowoya vya mbiri, vya sayansi, ndipo fundo zake zikukolerana. Uwu mbukaboni wakuti tikwenera kugomezga ivyo Chiuta walayizga. Nkhani zakulondezgapo izi zikuyowoya vinandi pa nkhani iyi:
Kasi tingachita wuli para ŵanthu ŵatichitira vinthu vyambura urunji?
Kale, ŵanthu ŵa Chiuta ŵakayezgayezganga kuchita ivyo ŵangafiska kuti ŵanthu ŵaleke kuŵachitira vinthu vyambura urunji. Mwachiyelezgero, Paulosi ŵakamuchitira vinthu vyambura urunji ndipo umoyo wake ukaŵa pangozi. Kweni wakakhalapo waka chete yayi, iyo wakalondezga malango gha pa nyengo iyo na kupempha kuti walute kwa Kesare.—Milimo 25:8-12.
Ndipouli, ŵanthu ŵakuphyokapo waka para ŵakuyezgayezga kuti ŵamazge vinthu vyambura urunji. (Mupharazgi 1:15) Kweni ŵanthu ŵanandi ŵakukhozga chipulikano chawo mu mazgu gha Chiuta, ndipo ŵakusuzgika chomene yayi maghanoghano para ŵanthu ŵaŵachitira vinthu vyambura urunji, kweniso ŵakuŵa na mtende wa mumtima.
a Yehova ni zina leneko la Chiuta.—Salimo 83:18.