Chiuta Wakayowoyerathu Fundo za Umo Tingakhalira na Umoyo Uwemi Pambere Ŵasayansi Ŵandazimanye
Nyengo yichoko waka kuti Ŵaisrayeli ŵanjire mu charu cha Layizgano, vyaka pafupifupi 3,500, Chiuta wakaŵaphalira kuti ‘wamuŵafumiskirapo matenda ghose’ agho ŵakaŵa nagho ku Eguputo. (Dotoronome 7:15) Nthowa yimoza iyo Chiuta wakagwiliskira ntchito, nkhupeleka ulongozgi wakupulikikwa makora umo ŵangakhalira na umoyo uwemi kuti ŵaleke kutora matenda kweniso kughathandazga. Mwachiyelezgero:
Malango ghanyake ghakatenge ŵagezenge na kuchapa vyakuvwara vyawo.—Levitiko 15:4-27.
Pa nkhani ya kujovwira, Chiuta wakaŵaphalira kuti: “Muŵe na malo kuwaro kwa msasa ndipo mulutenge kwenekuko. Pa vilwero ivyo muli navyo muŵengeso na chakujimira. Para mwaluta kukajovwira kuwaro, mujime khululu na chakujimira, ndipo para mwamara kujovwira muwundire ivyo vyafuma mwa imwe.”—Dotoronome 23:12, 13.
Awo ŵakalwaranga nthenda yakwambukira, ŵakakhalanga kwaŵekha m’paka ŵachire. Pambere ŵandambe kukhala lumoza na ŵanyawo, ŵakeneranga kuchapa vyakuvwara vyawo na kugeza kuti ‘ŵaŵe ŵakutowa.’—Levitiko 14:8, 9.
Waliyose uyo wakhwaska chitanda, wakeneranga kukhala kwayekha.—Levitiko 5:2, 3; Maŵazgo 19:16.
Malango ghakukhwaskana na kukhala umoyo uwemi agho Ŵaisrayeli ŵakenderanga, mitundu yinyake yikaghamanyanga yayi.
Panyengo iyo, mitundu yinyake yikamanyanga kalikose yayi vyakukhwaskana na umo ŵangakhalira na umoyo uwemi. Mwachiyelezgero:
Vinthu vyakuvunda ŵakavitayanga waka palipose. Maji ghaheni, vyakurya vyakuvunda, na viswaswa vikachitiskanga kuti ŵanthu ŵalwarenge kweniso ŵana ŵakafwanga waka.
Madokotala gha panyengo iyi ŵakamanyanga vinandi yayi vyakukhwaskana na majeremusi agho ghakwambiska matenda. Para munthu walwara, ku Eguputo ŵakagwiliskiranga ntchito ndopa za mtondoli, mavi gha nkhuku, mbeŵa zakufwa, matuzi na buledi nga ni munkhwala. Nyengo zinandi ŵakagwiliskiranga ntchito mavi gha vinyama na gha munthu kovwilira munthu uyo walwara.
Ŵanthu ŵa ku Eguputo ŵakalwaranga pafupipafupi chifukwa cha maji ghaheni gha mu Mlonga wa Nayelo na maji gha mu migelo yinyake agho ŵakaphikiranga chakurya. Kweniso ŵana ŵanandi ŵakafwanga chifukwa cha kufumira kweniso na matenda agho ghakwiza para munthu warya chakurya chakukazuzgika.
Kweni Ŵaisrayeli ŵakalwaranga pafupipafupi yayi chifukwa ŵakalondezganga fundo za Chiuta za umo munthu wangakhalira na umoyo uwemi.