LAYIBULARE YA PA INTANETI ya Watchtower
Watchtower
LAYIBULARE YA PA INTANETI
Chitumbuka
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • MAUNGANO
  • mwbr18 Febuluwale pp. 1-5
  • Maliferensi gha Uteŵeti na Umoyo Wachikhristu—Kabuku ka Maungano

Vidiyo palije.

Phepani, pali suzgo linyake.

  • Maliferensi gha Uteŵeti na Umoyo Wachikhristu—Kabuku ka Maungano
  • Maliferensi gha Uteŵeti na Umoyo Wachikhristu—Kabuku ka Maungano—2018
  • Mitu Yichoko
  • FEBULUWALE 5-11
  • MAZGU GHA CHIUTA MBUSAMBAZI | MATEYU 12-13
  • Ivyo Tasambira
  • FEBULUWALE 12-18
  • MAZGU GHA CHIUTA MBUSAMBAZI | MATEYU 14-15
  • Ivyo Tasambira
  • FEBULUWALE 19-25
  • MAZGU GHA CHIUTA MBUSAMBAZI | MATEYU 16-17
  • Ivyo Tasambira
  • FEBULUWALE 26–MALICHI 4
  • MAZGU GHA CHIUTA MBUSAMBAZI | MATEYU 18-19
Maliferensi gha Uteŵeti na Umoyo Wachikhristu—Kabuku ka Maungano—2018
mwbr18 Febuluwale pp. 1-5

Maliferensi gha Uteŵeti na Umoyo Wachikhristu—Kabuku ka Maungano

FEBULUWALE 5-11

MAZGU GHA CHIUTA MBUSAMBAZI | MATEYU 12-13

Ivyo Tasambira

nwtsty mazgu ghakulongosora vesi Mt 12:20

chisunda chakulota: Nyali zinandi za mu nyengo yakale zikaŵanga za dongo ndipo ŵakagwiliskiranga ntchito mafuta gha olive. Chisunda chikawonkhanga mafuta, ntheura nyali yikazimwanga yayi. Lizgu la Chigiriki ilo lili kung’anamulika kuti “chisunda chakulota,” likuyowoya za chisunda icho chikufumiska josi chifukwa chakuti moto wakhala pachoko kuzimwa panji wazimwirathu. Lemba la Yes 42:3 likuyowoya za lusungu lwa Yesu. Iyo wakazimwirangathu yayi chipulikano cha ŵanthu ŵakuyuyulika icho chikaŵa pafupi kuzimwa.

FEBULUWALE 12-18

MAZGU GHA CHIUTA MBUSAMBAZI | MATEYU 14-15

“Kuryeska Ŵanthu Ŵanandi Kwizira mu Ŵanthu Ŵachoko Waka”

nwtsty mazgu ghakulongosora vesi Mt 14:21

ŵanakazi na ŵana: Ni Mateyu pera uyo wali kuzunurapo ŵanakazi na ŵana pakuyowoya za munthondwe uwu. Ŵanthu awo ŵakarya ŵakwenera kuti ŵakajumpha 15,000.

Ivyo Tasambira

nwtsty mazgu ghakulongosora vesi Mt 15:7

Ŵapusikizgi: Lizgu la Chigiriki lakuti hy·po·kri·tesʹ likayowoyanga za Ŵagiriki (pamasinda Ŵaroma) awo ŵakachitanga maseŵera uku ŵavwara vinthu vyakubisa nkhope zawo, ivyo vikakuzganga mazgu. Pamasinda, ŵakamba kugwiliskira ntchito lizgu ili pakuyowoya za ŵanthu awo ŵakabisanga vilato vyawo panji wunthu wawo. Yesu wakati ŵalongozgi ŵa Chiyuda ŵakaŵa ‘ŵapusikizgi.’—Mt 6:5, 16.

nwtsty mazgu ghakulongosora vesi Mt 15:26

ŵana . . . tuntcheŵe: Pakuti kuyana na Dango la Mozesi, ntcheŵe zikaŵa nyama zakufipirwa, kanandi Malemba ghakuyowoya za ntcheŵe mwakuyelezgera. (Le 11:27; Mt 7:6; Fil 3:2; Chiv 22:15) Kweni mu buku la Mariko (7:27) na la Mateyu, Yesu wakagwiliskira mazgu ghakuti “tuntcheŵe” panji kuti “tuntcheŵe twamunyumba” kulongora kuti wakaŵatemwanga. Panyake Yesu wakayowoya lizgu ili kulongora kuti wakatemwanga tuntcheŵe uto ŵanthu ŵamitundu yinyake ŵakaŵetanga. Ntheura Yesu pakuyaniska Ŵaisrayeli na “ŵana,” ŵanthu awo ŵakaŵa Ŵayuda yayi na “tuntcheŵe,” wakadidimizganga fundo ya awo ŵakaŵa pakwamba. Para pa nyumba pali ŵana kweniso tuntcheŵe, munthu wakudankha kulyeska ŵana, tuntcheŵe pamasinda.

FEBULUWALE 19-25

MAZGU GHA CHIUTA MBUSAMBAZI | MATEYU 16-17

Ivyo Tasambira

nwtsty mazgu ghakulongosora vesi Mt 16:18

Ndiwe Petrosi, ndipo pa jalawe ili: Lizgu la Chigiriki lakuti peʹtros likung’anamura “jalawe; libwe.” Pa Mt 16:18 zina ili lili kulembeka kuti Petrosi, ndipo mu Chigiriki wakamanyikwanga kuti Simoni nga umo Yesu wakayowoyera. (Yoh 1:42) Lizgu linyake lakuyanako nalo ni peʹtra, ilo nalo likung’anamura “jalawe” panji malo ghakukwera. Lizgu la Chigiriki ili likusangikaso pa Mt 7:24, 25; 27:60; Lu 6:48; 8:6; Ro 9:33; 1Ko 10:4; 1Pe 2:8. Petrosi wakajiwonanga kuti ndiyo ni jalawe ilo Yesu wakati wazamuzengapo mpingo wake yayi, chifukwa pa 1Pe 2:4-8 wakalemba kuti uchimi ukayowoyerathu kuti Yesu ndiyo ni “libwe lakuzirwa lapakona pa fawundeshoni,” uyo Chiuta wakamusankha. Paulosi nayo wakalemba kuti Yesu ni “fawundeshoni” na “jalawe lauzimu.” (1Ko 3:11; 10:4) Ntheura apa vikaŵa nga Yesu wakayowoya kuti: ‘Iwe nkhukuchema Petrosi panji kuti jalawe wamumanya makora Khristu, jalawe ilo lizamuŵa fawundeshoni ya mpingo Wachikristu.’

mpingo: Ili ndilo ni vesi lakwamba kuzunura lizgu la Chigiriki lakuti ek·kle·siʹa. Lili kupangika kufuma ku mazgu ghaŵiri Ghachigiriki, ek, kung’anamura “kuwaro,” na ka·leʹo, kung’anamura “kuchemeka.” Likuyowoya za gulu la ŵanthu awo ŵachemeka kuti ŵachite mulimo unyake. (Wonani Mang’anamuro gha Mazgu gha mu Baibolo.) Mu nkhani iyi, Yesu wakayowoyerathu zakupangika kwa mpingo Wachikhristu, wa Ŵakhristu ŵakuphakazgika, awo pakuŵa “libwe lamoyo,” ‘ŵakuzengeka kuŵa nyumba yauzimu.’ (1Pe 2:4, 5) Lizgu la Chigiriki ili likuzunulika chomene mu Septuagint ndipo likuyana na lizgu la Chihebere ilo likung’anamura kuti “mpingo” kung’anamura mtundu wose wa ŵanthu ŵa Chiuta. (Do 23:3; 31:30) Pa Mil 7:38, Ŵaisrayeli awo ŵakafumiskika ku Eguputo ŵakuchemeka kuti “mpingo.” Mwakuyana waka, Ŵakhristu awo ‘ŵakuchemeka kufuma mu chisi’ na ‘kusoreka kufuma mu charu’ ŵakupanga “mpingo wa Chiuta.”—1Pe 2:9; Yoh 15:19; 1Ko 1:2.

nwtsty mazgu ghakulongosora vesi Mt 16:19

makiyi gha Ufumu wakuchanya: Mu nyengo yakale para munthu wapika makiyi, chikang’anamuranga kuti munthu uyo wapika mazaza. (1Mi 9:26, 27; Yes 22:20-22) Ntheura pamasinda lizgu lakuti “kiyi” likamba kwimira mazaza panji udindo. Petrosi wakagwiliskira ntchito “makiyi” agho wakapika kuti wajulire Ŵayuda (Mil 2:22-41), Ŵasamariya (Mil 8:14-17), na Ŵamitundu (Mil 10:34-38) mwaŵi wakupokera mzimu utuŵa na kukanjira mu Ufumu wakuchanya.

FEBULUWALE 26–MALICHI 4

MAZGU GHA CHIUTA MBUSAMBAZI | MATEYU 18-19

“Muŵe Maso Kuti Muleke Kujikhuŵazga Kweniso Kukhuŵazga Ŵanyinu”

nwtsty mazgu ghakulongosora mavesi Mt 18:6, 7

libwe lakusilira ilo likwendeskeka na mbunda: Panji kuti “chilibwe cha mbunda.” Libwe lanthena, kanandi likaŵanga mamita 1.2-1.5 mu utali na mu usani, ntheura likaŵanga lizito chomene mwakuti mbunda ndiyo yikaliyendeskanga.

chikhuŵazgo: Lizgu Lachigiriki lakuti skanʹda·lon, ilo lili kung’anamulika kuti “chakukhuŵazga,” likwenera kuti likayowoyanga za chipingo; ndipo ŵanyake ŵakusachizga kuti likaŵa khuni ilo ŵakakakilirangapo nyambo. Pamasinda, likamba kung’anamura za chilichose icho chingapangiska munthu kukhuŵara panji kuwa. Mazgu agha ghangang’anamuraso ivyo munthu wangachita panji ivyo wakumana navyo ivyo vingamupangiska kuti wachite chinthu chambura kwenelera panji kuchita kwananga. Pa Mt 18:8, 9, lizgu lakuyanako nalo ni skan·da·liʹzo, ilo lili kung’anamulika kuti ‘icho chikukukhuŵazga,’ lingayowoyaso za “kuŵa chipingo; kupangiska kwananga.”

nwtsty mavidiyo na vithuzi

Libwe lakusilira

Malibwe agha ŵakaghagwiliskiranga ntchito pakusira tirigu panji kutikinyulira maolive kuti ghafumiske mafuta. Ghanyake ghakaŵa ghachoko mwakuti munthu wakaghanyamuranga na woko, kweni ghanyake ghakaŵa ghakuru mwakuti ŵakagwiliskiranga ntchito chiŵeto. Libwe likuru ili, ndilo Ŵafilisiti ŵakwenera kuti ŵakamupa Samusoni apo ŵakamupa ntchito yakusira tirigu wawo. (Ŵer 16:21) Padera pa ku Israyeli, malibwe ghanthena agha ghakasangikangaso mu vigaŵa vinandi vya Ufumu wa Ŵaroma.

Lwara na Mwanasko

Mwanasko panji kuti libwe likuru lakusilira nga ilo likuwoneka pa chithuzi apa likendeskekanga na chiŵeto nga mbunda, ndipo ndilo ŵakagwiliskiranga ntchito pakusira tirigu panji kutikinyulira maolive. Libwe lapachanya likaŵanga mamita 1.5 mu usani ndipo mbunda ndiyo yikendeskanga libwe ili pachanya pa lwara.

nwtsty mazgu ghakulongosora vesi Mt 18:9

Gehena: Lizgu ili lili kufuma ku lizgu la Chihebere lakuti geh hin·nomʹ, kung’anamura “dambo la mwana wa Hinomu,” ilo likambira kumanjiliro gha dazi mpaka kumwera kwa Yerusalemu. (Wonani Vyakusazgirapo B12, mapu “Yerusalemu na Malo Ghakuzingilizga.”) Apo Yesu wakaŵa pa charu chapasi, ku malo agha ŵanthu ŵakawotcherangako viswaswa, ntheura lizgu lakuti “Gehena” likaŵa lakwenelera kwimira pharanyiko lamuyirayira.

nwtsty Mang’anamuro gha Mazgu

Gehena

Ni zina Lachigiriki la Dambo la Hinomu ilo likaŵa kumwera chadera kuzambwe kwa Yerusalemu wakale. (Yer 7:31) Ntchimi ya Chiuta yikayowoyerathu kuti malo agha ghazamuŵa ghakutayako vitanda. (Yer 7:32; 19:6) Palije ukaboni uliwose wakulongora kuti ku Gehena ŵakatayangako vinyama vyamoyo panji ŵanthu ŵamoyo kuti ŵakawotcheke panji kuyuzgika. Malo agha ŵanthu ŵakuyuzgikirako na moto wamuyirayira yayi. Apo Yesu na ŵasambiri ŵake ŵakayowoyanga vya Gehena ŵakang’anamuranga “nyifwa yachiŵiri” iyo yikwimira kuparanyika kwamuyirayira.—Chiv 20:14; Mt 5:22; 10:28.

nwtsty mazgu ghakulongosora vesi Mt 18:10

ŵakulaŵiska chisko cha Adada: Panji kuti “ŵali na mwaŵi wakufika kwa Adada.” Pakuti ŵali na mwaŵi wakufika kwa Chiuta, ipo vilengiŵa vyauzimu pera ndivyo vingawona chisko cha Chiuta.—Ek 33:20.

Ivyo Tasambira

nwtsty mazgu ghakulongosora vesi Mt 18:22

m’paka 77: Panji kuti “70 kwandaniska na 7.” Pa Chigiriki, mazgu agha ghangang’anamulikaso kuti “70 na 7” (nyengo 77) panji “70x7” (nyengo 490). Mu Septuagint pa Ge 4:24 paliso mazgu gha Chihebere agho ni “nyengo 77.” Muli mose umo vingaŵira, kuwerezga “7” chikang’anamuranga “kukwanira” panji kuti “chambura kupelera.” Apo Yesu wakaphalira Petrosi kuti 77, wakawovwiranga ŵalondezgi ŵake kuti kugowokera kulije mphaka. Kweni mwakupambana na fundo izi, buku la malango la Ŵayuda la Babylonian Talmud (Yoma 86b) likuti: “Para munthu wabuda, wangagowokereka ulendo wakwamba, wachiŵiri na wachitatu, kachinayi wangagowokereka yayi.”

nwtsty mazgu ghakulongosora vesi Mt 19:7

kalata yachipati: Mwanalume uyo wakakhumbanga kupata mwanakazi wake wakeneranga kulemba kalata yakumupata na kufumba ŵalaraŵalara. Ndipouli, Dango likatenge mwanalume wakeneranga kughanaghanirapo dankha pambere wandasankhe chakuchita chifukwa yikaŵanga nkhani yikuru. Dango likayowoyanga nthena kuti mwanalume waleke kuchimbilira kupata mwanakazi wake kweniso kuti mwanakazi waŵe wakuvikilirika. (Do 24:1) Kweni apo Yesu wakaŵa pa charu chapasi, ŵalongozgi ŵavisopa ŵakapangiska kuti chiŵe chipusu kupatana. Munthu munyake wakulemba mdauko zina lake Josephus, uyo nayo wakapatana na mwanakazi wake wakati mu nyengo ya Ŵafarisi chikaŵa chakuzomerezgeka kupatana “pa chifukwa chilichose (ndipo ŵanalume ndiwo ŵakaŵa panthazi).”

nwtsty mavidiyo na vithuzi

Kalata Yachipati

Kalata yachipati iyi yikalembeka mu 71 panji mu 72 C.E., ndipo yikalembeka mu Chiaramu. Yikasangika kumpoto kwa Wadi Murabbaat, dambo lakomira mu Chipalamba cha Yudeya. Kalata iyi yikuyowoya kuti mu chaka cha 6 cha nyengo iyo Ŵayuda ŵakagalukira awo ŵakaŵawusanga, Joseph, mwana wa Naqsan, wakapata muwoli wake Miriam uyo wakaŵa mwana wa Jonathan uyo wakhalanga mu msumba wa Masada.

    Mabuku gha Chitumbuka (1982-2023)
    Fumani
    Njirani
    • Chitumbuka
    • Tumizgani
    • Ivyo Mukukhumba
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malango
    • Phangano
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Njirani
    Tumizgani