Maliferensi gha Uteŵeti na Umoyo Wachikhristu—Kabuku ka Maungano
JUNI 1-7
Ivyo Tasambira
it-2-E 813
Kupalura Vyakuvwara
Mu nyengo yakale, kupalura vyakuvwara kakaŵa kaluso ka Ŵayuda na ŵanthu ŵanyake ŵa ku vyaru vya kumafumiro gha dazi, kulongora kuti munthu wali na chitima. Kanandi munthu wakapaluranga vyakuvwara para wapokera nyifwa ya mubali wake. Kanandi ŵakapaluranga chakuvwara chose yayi kweni panganga pera. Ŵakapaluranga mwakuti munthu wangatondekaso kuvwara yayi.
Munthu wakwamba uyo wakuzunulika mu Baibolo kuti wakapalura chakuvwara ni Rubeni mwana mulara wa Yakhobe. Iyo wakapalura chakuvwara chake pa nyengo iyo wakawelera ku chibuwu apo wakasanga kuti Yosefe mulije ndipo wakati: “Mwana waluta! Kasi nichitechi ine?” Pakuti Rubeni wakaŵa mwana wakwamba, iyo ndiyo wakeneranga kuŵa na mulandu usange Yosefe wangasoŵa. Adada ŵake a Yakhobe nawo ŵakapalura vyakuvwara vyawo na kuvwara chigudulu apo ŵakaliranga kuti Yosefe wafwa. (Ge 37:29, 30, 34) Pa nyengo iyo ŵakuru ŵa Yosefe ŵakaŵa ku Eguputo nawo ŵakapalura vyakuvwara vyawo chifukwa cha chitima apo Benjamini wakawoneka nga ni munkhungu.—Ge 44:13.
JUNI 8-14
Ivyo Tasambira
it-1-E 220 ¶1
Umo Munthu Wakughanaghanira Kweniso Majesika
Kujara maso ya munthu uyo wafwa. Yehova pakuphalira Yakhobe kuti “woko la Yosefe ndilo lizamujara maso ghako” (Ge 46:4), wakang’anamuranga kuti Yosefe ndiyo wazamujara maso ya Yakhobe para wafwa. Mwana wakwamba kubabika ndiyo wakachitanga mulimo uwu. Ntheura apa, Yehova wakalongora kuti Yosefe ndiyo wapikenge wanangwa wa kuŵa mwana wakwamba.—1Mi 5:2.
nwtsty mazgu ghakulongosora vesi Mil 7:14
Wose ŵakaŵapo ŵanthu 75: Stefano wakwenera kuti wakakora mazgu gha pa vesi lililose yayi mu Malemba Ghachihebere apo wakayowoya chiŵelengero cha banja la Yakhobe kuti ŵakaŵapo ŵanthu 75. Chiŵelengero ichi chikusangika yayi mu Malemba Ghachihebere. Pa Ge 46:26 pakuti: “Ŵanthu wose awo ŵakababika kwa Yakhobe na kuluta nayo ku Eguputo, padera pa ŵakamwana ŵake, ŵakaŵa 66.” Ndipo Vesi 27 likulutilira kuti: “Ŵanthu wose ŵamunyumba ya Yakhobe awo ŵakiza ku Eguputo ŵakaŵa 70.” Apa ŵanthu ŵakapendeka munthowa yakupambana. Chiŵelengero icho chikuzunulika pa Ge 46:26 chikwenera kuti ntcha ŵana na ŵazukuru ŵa Yakhobe pera apo chachiŵiri ntcha ŵanthu wose awo ŵakaluta ku Eguputo. Chiŵelengero cha ŵa munyumba ya Yakhobe chikuzunulikaso pa Ek 1:5 na pa Do 10:22, ndipo malemba ghaŵiri agha ghakuzunura chiŵelengero cha “70.” Ntheura chiŵelengero icho wakazunura Stefano chikwenera kuti chikusazgapo ŵachibali ŵanyake. Ŵanji ŵakusachizga kuti wakawenera kuti wakasazgapo ŵana na ŵazukuru ŵa Manase na Efrayimu awo ŵakaŵa ŵana ŵa Yosefe. Ŵana aŵa ŵakuzunulika pa Ge 46:20 mu Septuagint lakuchita kung’anamura. Kweni ŵanji ŵakusachizga kuti pa chiŵelengero ichi ŵakasazgapo ŵakamwana ŵa Yakhobe awo ŵakuzunulikapo yayi pa chiŵelengero icho chili pa Ge 46:26. Ntheura chiŵelengero cha “75” chikwenera kuti ntcha wose pamoza. Chiŵelengero ichi chikwenera kuti chikasangikanga mu makope ghanyake gha Malemba Ghachihebere mu nyengo yakale. Vili nthena chifukwa kwa vyaka vinandi ŵakaswiri ŵakagomezganga kuti chiŵelengero cha “75” ndicho chikasangikanga pa Ge 46:27 na pa Ek 1:5 mu Greek Septuagint. Kweniso cha m’ma 1950, tuvibenthu tuŵiri twa mpukutu uto tukasangika ku Nyanja Yakufwa pa lemba la Ek 1:5 pakaŵa chiŵelengero cha “75.” Ntheura chiŵelengero icho Stefano wakazunura wakwenera kuti wakachitora mu chimoza mwa vyakulembeka vya Chihebere vyakale ivi. Nangauli tikumanya vyose yayi, kweni chiŵelengero icho Stefano wakazunura chikutovwira kumanya kuti ŵanthu awo ŵakaŵa ŵa mu mbumba ya Yakhobe ŵakapendeka munthowa zakupambana.
JUNI 15-21
MAZGU GHA CHIUTA MBUSAMBAZI | GENIZESI 48-50
“Ŵanthu Ŵalara Msinkhu Ŵangatisambizga Vinandi”
it-1-E 1246 ¶8
Yakhobe
Apo Yakhobe wakaŵa pafupi kufwa, wakatumbika ŵazukuru ŵake, ŵana ŵa Yosefe, ndipo mwakulongozgeka na Chiuta wakadangizga Efurayimu m’malo mwa Manase uyo wakaŵa mulara. Ndipo pamanyuma wakayowoya kwa Yosefe uyo wakapokera chiharo cha mwana wakwamba. Iyo wakati: “Nkhukusazgirako chigaŵa chimoza cha charu kuluska ŵabali ŵako, icho nkhapoka ku woko la Ŵaamori na lupanga na uta wane.” (Ge 48:1-22; 1Mi 5:1) Pakuti Yakhobe wakagura malo kufupi na Shekemu ku ŵana ŵa Hamori (Ge 33:19, 20), ivyo wakalayizga Yosefe vikalongora kuti wakaŵa na chipulikano. Iyo wakayowoya uchimi wakuti ŵana ŵake ŵamuthereska Kenani nga ni para wathereska kale na lupanga lwake na uta. (wonani AMORITE.) Yosefe ŵakamusazgirapo kaŵiri chiharo mu Charu cha Layizgano, ndipo charu ichi ndicho chikapika ku fuko la Efurayimu na Manase.
it-2 E 206 ¶1
Mazuŵa Ghaumaliro
Uchimi Uwo Yakhobe Wakayowoya Apo Wakaŵa Pafupi Kufwa. Apo Yakhobe wakaphalira ŵana ŵake kuti, “Wunganani kuti nimuphalirani ivyo vizamumuchitikirani mu mazuŵa ghakunthazi,” wakang’anamuranga munthazi mwa mazuŵa ghawo apo mazgu ghake ghakambira kufiskika. (Ge 49:1) Vyaka vyakujumpha 200 kumanyuma, Yehova wakaphalira Abramu (Abrahamu), sekuru wa Yakhobe kuti mphapu yake yamusuzgika kwa vyaka 400. (Ge 15:13) Ntheura pa nkhani iyi, “mazuŵa ghakunthazi,” agho Yakhobe wakayowoyanga ghakambika vyaka 400 vyati vyajumpha. (Kuti mumanye vinandi pa ivyo vili mu Genizesi 49, wonani nkhani izo zikuyowoya za ŵana ŵa Yakhobe mwakuyana na mazina ghawo.) Pamasinda uchimi uwu ukazakafiskikaso pa “Israyeli wa Chiuta.”—Ga 6:16; Ro 9:6.
Ivyo Tasambira
it-1-E 289 ¶2
Benjamini
Apo Yakhobe wakaŵa pafupi kufwa, ivyo wakayowoya vikalongora kuti mphapu ya Benjamini yizamuŵa ya nkhondo. Yakhobe wakati: “Benjamini walutilirenge kutwazura nga ni mphumphi. Namulenji waryenge nyama iyo wakora ndipo namise wagaŵenge ivyo waphanga.” (Ge 49:27) Ŵa mphapu ya Benjamini ŵakamanyikwanga na luso lwa kuponya malibwe. Ŵakaponyanga libwe na chakuponyera kwambura kuwinda nanga pangaŵa pa “kanthu kachoko nga ni sisi.” (Ŵer 20:16; 1Mi 12:2) Ehudi uyo wakakoma Themba liheni Egiloni wakaŵa wa mphapu ya Benjamini. (Ŵer 3:15-21) Nangauli fuko la Benjamini likaŵa “lichoko chomene pa mafuko” gha Israyeli, kweni ndilo mukafuma themba lakwamba Sauli mwana wa Kishi, uyo wakaŵa chinkhara pakurwa na Ŵafilisiti. (1Sa 9:15-17, 21) Kweniso pamasinda mu fuko la Benjamini ndimo mukafumaso Fumukazi Esitere kweniso Mordekayi uyo wakaŵa nduna yikuru. Ŵanthu aŵa ndiwo ŵakaponoska Ŵaisrayeli apo ŵakakhumbanga kuŵakoma mu Ufumu wa Peresiya.—Es 2:5-7.
JUNI 29–JULAYI 5
Ivyo Tasambira
it-2-E 12 ¶5
Yehova
Ntheura lizgu lakuti “kumanya,” likung’anamura vinandi kuluska kumanya waka chinthu chinyake panji munthu munyake. Nabala uyo wakaŵa chindere wakamumanyanga Davide, kweni wakafumba kuti, “Kasi Davide ni njani?” Kasi pakufumba nthena wakang’anamurangachi?” (1Sa 25:9-11; yaniskani na 2Sa 8:13.) Mwakuyana waka, Farawo wakati kwa Mozesi: “Kasi Yehova ni njani kuti nipulikire mazgu ghake na kuzomerezga Israyeli kuti walutenge? Yehova nkhumumanya chara napachoko pose, nakutiso nizomerenge chara kuti Israyeli walute.” (Ek 5:1, 2) Apa Farawo wakang’anamuranga kuti wakamumanyanga yayi Yehova kuti ndiyo ni Chiuta waunenesko panji kuti wali na nkhongono kuluska themba la Eguputo kweniso kuti wali na mazaza kufiska khumbo lake nga umo Mozesi na Aroni ŵakayowoyera. Kweni pamanyuma Farawo pamoza na ŵanthu ŵa mu Eguputo kweniso Ŵaisrayeli wakamanya icho zina la Yehova likung’anamura. Nga umo Yehova wakayowoyera kwa Mozesi, iyo wakafiska nadi khumbo lake ku Ŵaisrayeli ndipo wakaŵafumiska mu charu chira na kuŵapa charu icho wakaŵalayizga. Ntheura wakafiska ivyo wakapangana na ŵasekuru ŵawo. Lekani Chiuta wakati, “Mumanyenge nadi kuti ine ndine Yehova Chiuta winu.”—Ek 6:4-8; wonani ALMIGHTY.